Մոտ ժամանակներում լարվածությունը դժվար թե բախման վերածվի. արևելագետը՝ Իրան-Ադրբեջան հակասությունների մասին

28/09/2021 schedule18:25

Վերջին օրերին լարվել են Իրանի և Ադրբեջանի հարաբերությունները։ Երկու երկրները զորքեր են տեղակայել սահմանների մոտ, ինչպես նաև սկսել զորավարժություններ՝ կրկին միմյանց սահմանների մերձակայքում:

Իրանի և Ադրբեջանի միջև հակասությունների, Հայաստանի դիրքորոշան և հավանական ռազմական բախումների մասին ՀԺ-ն զրուցել է արևելագետը Արմեն Պետրոսյանի հետ:

- Պարոն Պետրոսյան, իրանա-ադրբեջանական ճգնաժամն ինչի՞ հետևանք է՝ քաղաքականությո՞ւն, մշակո՞ւյթ, կրո՞ն, էներգետիկ հարցե՞ր...

- Այս երկու երկրների հարաբերությունները պատմական հիմքեր ունեն: Դրանց հիմքում և՛ կրոնն է, և՛ մշակույթը, և՛ քաղաքականությունը: Հակամարտության ամբողջ պատճառն Ադրբեջան պետության արհեստական ձևավորումն է: Սա Թուրքիայի կողմից պատմական հիմքեր ունեցող մշակութային-էթնիկ հակամարտություն է: Որոշակի փուլում այն վերածվեց Ադրբեջան-Իրան միջպետական հարաբերությունների լարվածության:

- Տարածաշրջանային առումով, հատկապես՝ Հայաստանի համար, Իրան-Ադրբեջան լարվածությունը ինչի՞ կարող է հանգեցնել:

- Մոտ ժամանակներում լարվածությունը դժվար թե բախման վերածվի: Սա ժամանակավոր լարվածություն է: Հազիվ թե այլ դաշտ տեղափոխվի այս ամենը:

- Այսինքն՝ ռազմական մեծ բախումների հավանականություն չե՞ք տեսնում:

- Իհարկե, ոչ: Երկու կողմն էլ այս պահին պատրաստ չէ պատերազմի, մեծ հաշվով հիմքեր էլ չկան: Ապագայում, իհարկե, չի կարելի բացառել բախման հնարավորությունը: Ինչո՞ւ կողմերը հիմա պատրաստ չեն բախման, որովհետև Ադրբեջան-Իրան հակամարտությունը նշանակում է Թուրքիա-Ադրբեջան-Իրան համակամարտություն, որն իր մասշտաբով կարող է հանգեցնել տարածաշրջանային պատերազմի՝ անկախատեսելի հետևանքներով: Հետևաբար, բոլոր դերակատարները քաջ գիտակցում են այն լուրջ վտանգները, որոնց կարող են առճակատվել ռազմական բախման դեպքում: Համակարտությունը հիմա հռետորաբանության փուլում է գտնվում, անցկացվում են զորավարժություններ, բայց որոշ ժամանակ անց կողմերը կհանգեն բանակցությունների:

- Իսկ ՌԴ-ն ի՞նչ դերակատարում ունի:

- ՌԴ-ն, որպես այդպիսին, չունի դերակատարում: Իրան-Ադրբեջան հարաբերությունների տիրույթում է լարվածությունը, որը մի շարք պատճառներ ունի:

- Իրանցի վարորդների ձերբակալումը, մեքենաների հետախուզումը Գորիս-Կապան ավտոճանապարհին կարո՞ղ են պատճառ լինել Իրան-Ադրբեջան հարաբերություններում նոր լարվածություն ստեղծելու համար:

- Այո, 44-օրյա պատերազմը, դրա հետևանքնով տարածաշրջանում ռազմական հավասարակշռության խախումը, բոլոր քայլերը, որոնք իրականացվում են իրանական կողմի դեմ, փունջ են ստեղծում խնդիրների, ինչն էլ հանգեցնում է հարաբերությունների լարման: Իրանական կողմի պատասխանը տարբեր հոգևոր և քաղաքական գործիչների հայտարարություններում է, զորվարժություններում: Հայաստանի սահմանին եղածն էլ բերեց լարվածության խորացման, որը շարունակվում է մինչ օրս: Նախօրեին էլ Իլհամ Ալիևը թուրքական «Անադողլու» գործակալությանը տված հարցազրույցում մեղադրել էր Իրանին՝ ակնկարկելով զորավարժությունների անցկացումը՝ որակելով այն անթույլատրելի:

- Ռազմական բախումների հեռանկարի դեպքում ՀՀ-ն ինչպիսի՞ դիրքորոշում պետք է ունենա շահեկան վիճակում հայտնվելու համար:

- Վերջին պատերազմից հետո մոտ են և՛ Իրանի Իսլամական Հանրապետության, և՛ Ռուսաստանի Դաշնության հետ ընդհանուր շահերը: Բնականաբար, այս պարագայում ՀՀ-ի համար կարևոր են սերտ, դաշնակցային հարաբերություններն Իրանի հետ: ՀՀ-ի համար շատ կարևոր է նաև ՌԴ-ի հետ դաշնակցային հարաբերությունների խորացումը, որովհետև ակնհայտ է՝ վերջին պատերազմը վերջինը չէր այս տարածաշրջանում: Ադրբեջանի և Թուրքիայի նկրտումները տարածաշրջանում անընդհատ հակազդեցություն են առաջացնելու:

Անյուտա Աթանեսյան

Տպել
1421 դիտում

Հայաստանի գյուղերից, տարածքներից զիջելու մասին ցանկացած խոսակցություն լկտի սուտ է․ Հակոբ Արշակյան

Ողջունում ենք Հայաստանի և Ադրբեջանի՝ Ալմա Աթայի հռչակագիրը սահմանազատման հիմք ընդունելու հայտարարությունը․ Բլինքեն

Այդ 4 գյուղը կեղծ օրակարգ է, կեղծ նարատիվ, որը, ցավոք, նաև ՀՀ սահմաններից դուրս է օգտագործվում․ Արայիկ Հարությունյան

Ոսկեպարի ճանապարհի դելիմիտացիայի հարցն առայժմ օրակարգում չէ․ վարչապետն ականջալուր է եղել ոսկեպարցիների մտահոգությանը

Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին ԶՈՒ-ն երբ իր տեղը կզիջի սահմանապահներին․ Հարությունյանն ասաց՝ ինչ քննարկումներ են լինելու

ՀՀ իշխանությունները մեզ տեղյակ են պահել, որ համաձայնությունը ձեռք է բերվել միջազգային սահմանի հիման վրա․ Իրանի դեսպան

Ինչու հայ-ադրբեջանական սահմանազատման գործընթացը մեկնարկեց Տավուշից․ Արայիկ Հարությունյանը մանրամասնել է

Գոյություն չունի «Տավուշից տարածքներ հանձնելու» թեմա, համատեղ հայտարարության մեջ նշվում են գյուղերի անունները․ Գրիգորյան

Ռուսաստանը, ՀԱՊԿ-ը չեն ճանաչում Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը. Լավրովի «ինքնախոստովանությունը»

Այս բարդ գործընթացում պետք է լինենք առավել քան զգոն, տուրք չտանք մանիպուլյացիաներին ու կեղծ տեղեկատվությանը․ Մինասյան

Հուսադրող լուրեր կան Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման գործընթացի մեկնարկի վերաբերյալ․ Կլաար

Ովքեր դեմ են փոխհամաձայնեցված սահմանազատմանը, փորձում են պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը, վերածել ծայրագավառի․ Չախոյան

Վարչապետը Զառի միջնակարգ դպրոցի աշակերտների հրավերով ներկա է գտնվել «Պապ թագավոր» ներկայացմանը

Եթե Ստեփանակերտում ոչ թե «քֆուրով» որոշում ընդունող, այլ ադեկվատ իշխանություն լիներ, կսահմաներ ԼՂ շփման գիծը․ Աթանեսյան

Մենք ԵՄ-ի հետ սկսում ենք սերտ համագործակցության նոր ճանապարհ․ Արարատ Միրզոյան

Խաղաղության գործընթացը հիմնականում բաղկացած է որոշումներից, որոնք դուրս են «հակամարտելու» տրամաբանությունից․ Թորոսյան

Շուտով հայտնի ուժերը «մետոձիչկաները» կստանան, ու 10 կոպեկանոց լացի նոր եթերաշրջանը կհամարենք բացված․ Ալեքսանյան

Հայաստանը կստանա հնարավորություն սահմանազատման գործընթացը կազմակերպել քաղաքակիրթ և լեգիտիմ ընթացքով․ Ղազարյան

Աշխարհի գավաթ․ մարմնամարզիկ Վահագն Դավթյանը Փարիզի Օլիմպիական խաղերի ուղեգիր է նվաճել

Կողմերը կառաջնորդվեն Ալմա Աթայի 1991թ. հռչակագրով, մի բան, որից Ադրբեջանը արդեն տևական ժամանակ խուսափում էր․ Եղոյան

Հուսանք՝ այցից հետո կհայտնվի մեր հարաբերությունների զարգացման «ճանապարհային քարտեզ»․ Միրզոյանի հարցազրույցը Arab News-ին

Վկան գլխի ճակատային մասով 3 անգամ հարվածել է աշխատասեղանին․ ինչ է կատարվել Շենգավիթի քննչական բաժնում

Սահմանազատման հանձնաժողովների հրապարակած փաստաթղթում երկու բավականին դրական և հուսադրող միտում տեսա․ Արամ Սարգսյան

Առաջին անգամ կա հնարավորություն ունենալ սահմանազատված պետական սահման, որտեղ կտեղակայվեն սահմանապահներ. Հովհաննիսյան

Ողջունում ենք Հարավային Կովկասի վերաբերյալ «Մեծ յոթնյակի» երկրների ԱԳ ղեկավարների հայտարարությունը․ Արարատ Միրզոյան

Սեփական տան լոգարանում հայտնաբերվել է ՊՆ N զորամասի ջոկատի հրամանատարի 31-ամյա տեղակալի դին

Եթե հայ-ադրբեջանական հանձնաժողովի ձեռք բերած պայմանավորվածությունը կյանքի կոչվի, կլինի լուրջ հաջողություն. Իոաննիսյան

Հանձնաժողովների պայմանավորվածության մեջ չափազանց կարևոր է Ալմա-Աթայի սկզբունքի շուրջ համաձայնությունը. Խանդանյան

Կապան-Քաջարան ճանապարհահատվածում հարկադիր քարաթափում է իրականացվել

«Մեծ յոթնյակը» պետք է հրաժարվի Հայաստանի և Ադրբեջանի նկատմամբ հավասարական մոտեցումներից․ Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան

Տավուշի մարզի ոչ մի սանտիմետր չի կարող տրվել որևէ մեկին, ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանված է․ Կոնջորյան

Պետք է արդյունավետ հավասարակշռություն գտնենք արհեստական բանականության ընձեռած հնարավորությայն և ռիսկերի միջև. Ջուլհակյան

Պապոյանը ՀԱՀ ընկերություններին հրավիրել է մասնակցելու Հայաստանում պետական աջակցությամբ իրականացվող տնտեսական ծրագրերին

ՊՎԾ-ն ամփոփել է վարչապետի հանձնարարությամբ քաղշինկոմիտեում և ԿԳՄՍՆ-ում իրականացված ուսումնասիրությունների արդյունքները

էկոնոմիկայի նախարարությունը նոր գլխավոր քարտուղար ունի․ վարչապետը որոշում է ստորագրել (լուսանկար)

Սահմանազատման սկզբնական փուլում Հայաստանն ու Ադրբեջանը նախնական համաձայնեցրել են սահմանագծի առանձին հատվածները․ ԱԳՆ

Օլաֆ Շոլցը և Ադրբեջանի նախագահը բանակցություններ կվարեն Բեռլինում

Առաջին անգամ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, 4 գյուղի հատվածում, կլինի սահմանազատված պետական սահման. քարտեզ

Ռոստովի մարզում ձերբակալվել են Ադրբեջանի քաղաքացին և ևս 2 անձ․ Շահին Աբբասովը կասկածվում է սպանության մեջ

Ալիևը կմեկնի Մոսկվա՝ Պուտինի հետ բանակցությունների