Որևէ այլ պետության փորձի մեխանիկական ընդօրինակումը մեր երկրում մասնագիտական դիտանկյունից ընդունելի չէ. ՍԴ դատավոր

ՀՀ Սահմանադրական դատարանի դատավոր Էդգար Շաթիրյանի հետ «Հայկական ժամանակ» զրուցել է ՍԴ-ում գոյություն ունեցող ճգնաժամի, «աղմկահարույց գործերի» ընթացքի, Սահմանադրական բարեփոխումների և այլ հարցերի շուրջ:

Վերջինիս հետ գրավոր հարցուպատասխանը ներկայացնում ենք՝ ստորև.

Պարոն Շաթիրյան, 2020 թվականին ՀՀ Ազգային ժողովը սահմանադրական փոփոխություններ իրականացրեց, որոնց արդյունքում ունեցանք ՍԴ նոր դատավորներ և նոր նախագահ: Պաշտոնազրկված դատավորները նշում էին, թե ՍԴ-ում առկա էր ճգնաժամ: Արդյոք կա՞ր ճգնաժամ, եթե այո, այն այժմ լուծված համարո՞ւմ եք:

- Կաշկանդված լինելով Սահմանադրական դատարանի դատավորի կարգավիճակով, Սահմանադրական դատարանի դատավորի վարքագծի կանոններով՝ ձեռնպահ կմնամ հարցի առնչությամբ ծավալուն մեկնաբանություններից: Սոսկ փաստեմ, որ Սահմանադրական դատարանը, իրացնելով Սահմանադրությամբ և «Սահմանադրական դատարանի մասին» սահմանադրական օրենքով իրեն վերապահված լիազորությունները, մասնավորապես՝ կոնկրետ և վերացական սահմանադրական վերահսկողության շրջանակներում Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի առաջին կետում թվարկված իրավական ակտերի սահմանադրականության ստուգման լիազորությունը, ընդունում է որոշումներ, որոնք տեղադրված/հրապարակված են դատարանի պաշտոնական կայքէջում, որտեղ հրապարակված են նաև Սահմանադրական դատարանի ընդունած որոշումների (տարեկան կտրվածքով) կատարման վիճակի վերաբերյալ հաղորդումները:

- ՍԴ-ն տարիներ շարունակ եղել է ընտրական վեճերի լուծման վերին ատյան: Ձեր պաշտոնավարման օրոք էլ «աղմկահարույց գործերի» պակաս չի եղել: Օրինակ՝ 2021 թվականի արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների վիճարկումը, ինչպես նաև Ռոբերտ Քոչարյանի գործով կայացված որոշումը: Վերջերս էլ վարչապետը հայտարարեց, որ ՀՀ արդարադատության համակարգում կան կլաններ: Արդյոք Սահմանադրական դատարանում և՞ս կան կլաններ և եթե կան, այդ կլանները կարողանո՞ւմ են որևէ ազդեցություն ունենալ գործերի լուծման ընթացքի վրա:

- «Աղմկահարույց գործեր» ձևակերպումը ինքնին գնահատողական է, քանզի մի դեպքում համապատասխան գործը կարող է գնահատվել որպես, այսպես ասած, սովորական կամ ոչ արտառոց, մեկ այլ դեպքում՝ աղմկահարույց կամ հանրային հնչողություն ունեցող: Հասկանալի է, որ համապատասխան գնահատականները/որակումներն ընկալումների արդյունք են և բացառապես իրավական հարթությունում չեն տեղավորվում:

Ընտրություններն առավելապես քաղաքական գործընթաց են՝ ենթադրելով քաղաքական գնահատականներ: Դրանց արդյունքները սովորաբար չեն գոհացնում հանրության որոշ հատվածների, ընտրական գործընթացի մասնակից քաղաքական միավորների/անհատների, ինչի արդյունքում էլ ծնվում են տարբեր գնահատականներ:

Դատարանում կլանների ենթադրյալ առկայության և ենթադրյալ ազդեցության վերաբերյալ հարցը Սահմանադրական դատարանի դատավորին ուղղելը, անկեղծ ասած, տեղին չեմ համարում:

Համապատասխան սուբյեկտների դիմումների հիման վրա Սահմանադրական դատարանի քննությանը ենթակա/քննվող բազմաթիվ գործերով տարաբնույթ հարցերի առնչությամբ բոլոր դատավորների կարծիքները/դիրքորոշումները նույնական չեն լինում, չեն համընկնում: 

Բոլոր դեպքերում, հարկ է նկատի ունենալ, որ Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի 10-րդ և 12-րդ կետերով նախատեսված հարցերով որոշումները, ինչպես նաև եզրակացություններն ընդունվում են Սահմանադրական դատարանի դատավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երկու երրորդով, մյուս որոշումները՝ ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ, այսինքն՝ համապատասխան ակտի ընդունման համար անհրաժեշտ է դատավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն մեծամասնությունը: Այն դատավորը, որը համաձայն չէ Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի համապատասխան կետերով նախատեսված հարցերով Սահմանադրական դատարանի որոշման պատճառաբանական/եզրափակիչ մաս(եր)ի հետ, դրանց վերաբերյալ կարող է ներկայացնել հատուկ կարծիք, որը հրապարակվում է նաև Սահմանադրական դատարանի պաշտոնական կայքէջում:

- Գիտենք, որ ստեղծված է Սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողով և աշխատանքային խումբ: Ըստ Ձեզ՝ այսօր Սահմանադրությունն ունի՞ փոփոխությունների կարիք, թե՞ այն ինքնաբավ է:

- Մինչև Սահմանադրության փոփոխությունների նախագծի սահմանադրականության հարցով ՍԴ-ի որոշման հրապարակումը՝ դատավորը կաշկանդված է կարծիք արտահայտել համապատասխան փոփոխությունների ոչ միայն սահմանադրականության, այլև, առհասարակ, դրանց բովանդակության վերաբերյալ, ինչը կարող է ընկալվել որպես նախատրամադրվածություն:

Ընդհանուր առմամբ, հարկ է նշել, որ մինչև 2015 թվականի փոփոխություններով Սահմանադրության համապատասխան դրույթների ուժի մեջ մտնելը Սահմանադրության նորմերում ցանկացած փոփոխություն հնարավոր էր ընդունել միայն համապետական հանրաքվեի, այսինքն՝ անմիջական ժողովրդավարության կառուցակարգի միջոցով։ Գործող Սահմանադրության 202-րդ հոդվածի 2-րդ մասին համապատասխան՝ Սահմանադրության մի շարք հոդվածներում փոփոխություններ ընդունելու լիազորություն ունի նաև Ազգային ժողովը: Այլ խոսքերով՝ Սահմանադիրը նախատեսել է նաև ներկայացուցչական ժողովրդավարության կառուցակարգի միջոցով Սահմանադրության փոփոխություն(ներ) իրականացնելու հնարավորությունը:

Սահմանադրության փոփոխությունները (լայն առումով) պետք է տեղի ունենան Սահմանադրության զարգացումների համատեքստում, դրանց ծավալը և պարբերականությունը/հաճախականությունը պետք է պայմանավորված լինեն օբյեկտիվ նախադրյալներով. դրանք պետք է լինեն նպատակաուղղված, ամբողջական, համակարգված, ինչպես նաև իրական, այլ ոչ պատրանքային, դրանցով հռչակվող արժեքներն ու սկզբունքները բացարձակապես կտրված չլինեն առկա քաղաքական, սոցիալական, տնտեսական միջավայրից: Սահմանադրության փոփոխությունների տեսական/ակադեմիական հիմնավորումների և փաստացի առկա իրողությունների միջև անհաղթահարելի խզման առկայության պայմաններում որոշ ժամանակ անց ցցուն կդառնան այդ փոփոխությունների առավելապես հռչակագրային բնույթը, փաստաթղթային ձևակերպում ստացած նպատակադրումներից շեղումները, արդյունքում՝ Սահմանադրության ոչ կենսունակությունը:

Ինչպե՞ս եք վերաբերում ՍԴ-ն և Վճռաբեկ դատարանը միավորելու և Գերագույն դատարան ստեղծելու գաղափարին, որի մասին տևական ժամանակ է՝ խոսվում է:

- Նկատի առնելով այն հանգամանքը, որ նշված գաղափարի կյանքի կոչումը ենթադրում է փոփոխություններ Սահմանադրության տեքստում՝ մոտեցումս հայեցակարգային առումով նույնական է (նախորդ հարցի պատասխանի համատեքստում): Բոլոր դեպքերում արտասահմանյան այս կամ այն պետության (պետությունների) փորձի մեխանիկական ընդօրինակումն ու տեղայնացումն առնվազն մասնագիտական դիտանկյունից ընդունելի չեն:

Անյուտա Աթանեսյան

Տպել
1341 դիտում

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա

ԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր

Հայաստանը կստանա 92,3 մլն եվրոյի բյուջետային վարկ և 16 մլն եվրոյի դրամաշնորհ. ինչ նպատակների համար կծառայեն դրանք

Հայաստանում, բացի ՀՀ կառավարությունից, որևէ այլ կառավարություն չի կարող գոյություն ունենալ. Փաշինյան

Ադրբեջանի ՊԱԾ ղեկավարը Հայաստանին սպառնում է՝ մեղքը բարդելով Ֆրանսիայի վրա

«Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու համար

ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել

Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ծանուցում չի ուղարկել, բայց աշխատանքներին չի մասնակցում. Թասմագամբետով

Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման նոր հարցաշարը. ԿԳՄՍՆ

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Հայ-վրացական սահման տանող ճանապարհի փակ հատվածը թեթև մարդատար մեքենաների համար բացվել է

Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակվել է 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոս

1000-րդ գործն է մակագրվել ամբողջությամբ թվայնացված քաղաքացիական դատարան. Մինասյանը նշել է համակարգի առավելությունները

Հաստատվել է Բլինքենի և Սամանթա Փաուերի մասնակցությունը ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ եռակողմ հանդիպմանը

Սպանդարյան, Տոլորս և Տաթև ջրամբարներում ձկնապաշտպան կառույցների նախագծում. հայտարարվում է մրցույթ

Ինչպես ապահովել երեխաների անվտանգ երթևեկությունը. Առողջապահության նախարարության խորհուրդը

Ucom ընկերությունը ցանցային վերազինման աշխատանքներ է մեկնարկում մի շարք մարզերում

ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ

«Ինկած բերդի իշխանուհին»՝ 6 մրցանակի դափնեկիր. հայտնի են «Արտավազդ» թատերական մրցանակաբաշխության հաղթողները

Գեղամ Մանուկյանը երբ լսեց կատարված աշխատանքների մասին, երևի ուրախությունից հուզվել է, և լացը կարող էր գալ․ Քոչարյան

Crocus City Hall-ի ահաբեկչության զոհերի թիվը հասել է 143-ի

Մտածում էի՝ այստեղ միակ հնդիկն եմ լինելու. գրող Արջուն Կրիշնա Լալիի արկածները Հայաստանում (տեսանյութ)

15 օրվա ընթացքում վճարելու դեպքում տուգանքը կնվազի 30 տոկոսով․ երբ կսկի գործել համակարգը

ՀՀ-ն պատրաստ է Ադրբեջանի հետ արդեն համաձայնեցված սկզբունքների հիման վրա գնալ խաղաղության պայմանագրի անհապաղ ստորագրմանը

Որևէ մեկի դեմ ուղղված լինելու պնդումները անհիմն և արհեստածին են․ ԱԳՆ խոսնակը ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ բարձր մակարդակով հանդիպման մասին

Իրավիճակը հասարակներից չէ, մինչև ապրիլի 5-ը վտանգն առկախված է, ներքին առումով ևս հանգիստ չէ. Հարություն Մկրտչյան

Վերանորոգված և արդիականացված «Մհեր Մկրտչյան» արտիստական թատրոնն իր դռները կբացի առաջնախաղով (տեսանյութ)