ԵՏՀ այսօրվա որոշումը բավականաչափ զգայուն հարված կարող է հասցնել թուրքական տնտեսությանը. պատգամավոր

Եվրասիական տնտեսական միության սակագնային արտոնություններից օգտվող զարգացող երկրների ցանկից թվով 75 երկրներ՝ այդ թվում Թուրքիան դուրս կմնան:

Այսօր հեռավար կարգով կայացել է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի խորհրդի նիստը, որին մասնակցել է ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը: Նիստի ընթացքում քննարկվել է Հայաստանի առաջարկությունը եւ ընդունվել միաձայն: Որոշումն ուժի մեջ կմտնի հրապարակման պահից 6 ամիս հետո՝ համաձայն գործող ընթացակարգերի:

Բացի Թուրքիայից այդ երկրների ցանկի մեջ են նաեւ՝ Բրազիլիան, Արգենտինան, Չինաստանը, Հարավային Կորեան եւ այլ երկրներ:  

Համաձայն ԵԱՏՄ մասին պայմանագրի 36-րդ հոդվածի՝ ԵԱՏՄ անդամ պետությունների կողմից տրամադրվում են սակագնային արտոնություններ զարգացող եւ առավել թույլ զարգացած երկրների ծագում ունեցող ապրանքների նկատմամբ։ Ներկայումս արտոնություններից օգտվում են թվով 103 երկրներ: 

Այդ արտոնությունը հետեւյալ կերպ է լինում. վերոնշյալ երկրների ապրանքները ԵԱՏՄ տարածք ներմուծելիս վճարվում է սահմանված մաքսատուրքի 75%-ը, ինչն ըստ էության, ներմուծման արտոնություն է: Սրա վերացման պարագայում մաքսատուրքի 25%-ի չափով կթանկանան այդ երկրների՝ այդ թվում թուրքական ծագմամբ ապրանքների գները ԵԱՏՄ երկրների շուկաներում։

ԵՏՀ երեկ կայացրած որոշման վերաբերյալ «Հայկական ժամանակը» զրուցել է Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, տնտեսագետ Արտակ Մանուկյանի հետ:

- Պարո՛ն Մանուկյան, 75 երկրներ՝ այդ թվում Թուրքիան, 6 ամսից այլեւս չեն օգտվի ԵԱՏՄ սակագնային արտոնություններից: Ինչպե՞ս եք վերաբերում ԵՏՀ այս որոշմանը:

- Ճիշտն ասած, մի քիչ անակնկալ էր: Գիտեք, որ ԵԱՏՄ-ում միասնական որոշումները կոնսենսուսով են ընդունվում: Ճիշտ է հայկական կողմը դիմել էր, բայց անձամբ ես կարծում էի՝ հնարավոր է, որ գոնե 1 երկիր դեմ լիներ սրան, ենթադրում էի՝ դա կարող էր լինել Ղազախստանը: Տրամադրվող արտոնությունը այդ 75 երկրների (ներառյալ Թուրքիայի) ապրանքներն ավելի մրցունակ էր դարձնում ԵԱՏՄ շրջանակներում: Արտոնությունը որոշվեց հանել, ու այս առումով հաճելի անակնկալ էր, որ ՀՀ նախաձեռնությունը միասնական ձեւով հավանության արժանացավ բոլոր երկրների կողմից: Նախաձեռնման գործընթացի պատճառներն ու հետեւանքները ոչ միայն քաղաքական էին, այլեւ տնտեսական: Պատճառն այն էր, որ այս զարգացող երկրները, որոնց արտոնություն էր տրված, օրինակ՝ Թուրքիան, շատ ավելի բարենպաստ պայմաններ ուներ, քան այն ԵԱՏՄ անդամ երկրները, որոնք որոշակիորեն սուբսիդավորում էին նրանց տնտեսությունը: Այս առումով, կարծում եմ, բավականաչափ կարեւոր քայլ էր, ինչը նոր շուկայական հնարավորություններ է բացում, այդ թվում նաեւ ՀՀ-ի համար:

- Ի՞նչ հիմնավորում է ներկայացրել ՀՀ-ն այս որոշման համար:

- Հիմնավորումներից մեկը տնտեսականն է: Այդ արտոնությունները տրվել էր տարիներ առաջ, եւ 75 երկրներից շատերը, մասնավորապես՝ հենց Թուրքիան, Հարավային Կորեան, Չինաստանը իրենց տնտեսական պոտենցիալով շրջանցել են ԵԱՏՄ անդամ երկրներին: Եթե ԵԱՏՄ տնտեսական տարածքը արտոնություն է տալիս իրենից ավելի բարձր զարգացման տեմպ ունեցող երկրին, դա տնտեսագիտորեն այդքան էլ ճիշտ հիմնավորում չէ: Ողջունելի է այս քայլը, եթե սա չիրականացվեր, կլիներ այնպես, որ դու հավելյալ մրցակցային առավելություններ ես տալիս մի երկրի, որը քեզնից ավելի բարձր տնտեսական զարգացվածություն  ունի: Սա չի բխում ԵԱՏՄ տնտեսական հարթակում ընդգրկված երկրների տնտեսական շահերից:

- Ինչպե՞ս կազդի որոշումն այդ 75 երկրների վրա եւ ի՞նչ կերպ կանդրադառնա նաեւ ԵԱՏՄ երկրների վրա:

- Տարբեր երկրներ տարբեր մակարդակի առեւտրային ծավալների համագործակցություն են ունեցել ԵԱՏՄ երկրների հետ: Մասնավորապես՝ Թուրքիան հասկանալի պատճառներով՝ հատկապես գյուղատնտեսական ոլորտում ավելի խորը ինտեգրացիա ունի: ԵԱՏՄ-ի այս որոշումն առավել զգայուն կլինի Թուրքիայի համար, քան օրինակ՝ Հարավային Կորեայի:

Այստեղ չափազանց կարեւոր է ԵԱՏՄ շուկայի ընդհանուր հնարավորությունները: Չմոռանանք, որ ԵԱՏՄ-ն  տնտեսական հարթակ է ու այս առումով մրցակցային հավելյալ հնարավորությունների տրամադրման բացառումը ենթադրում է նաեւ, որ որոշակի սեգմենտներում միության անդամ երկրները կարող են մրցակցել: Օրինակ՝ պայմանական ասած, եթե նախկինում Թուրքիայից դեպի ԵԱՏՄ տարածք ներմուծվող ապրանքի մրցունակությունը գնային առումով 20 տոկոս մատչելի էր, այս 25 տոկոս մաքսատուրքի ավելացման պարագայում այդ ապրանքը մրցակցելու է այլ երկրների ապրանքների հետ: Սա նաեւ հնարավորություն է ընձեռում, որ ԵԱՏՄ տարածքում գտնվող ներդրողները այս ուղղությամբ աշխատեն: 6 ամսում կարող են գտնել այն խորշերը, որտեղ այդ հավելյալ 25 տոկոս բեռի ավելացումը հնարավորություն կտա Թուրքիային դուրս մղել կամ առնվազն բարեհաջող կերպով մրցակցել թուրքական ապրանքների հետ:

Չափազանց կարեւոր է նաեւ քաղաքական գործոնը: Կարծում եմ, որ ԵԱՏՄ-ում բավականաչափ մեծ ազդեցություն ունեցող Ռուսաստանը եւս շահագրգռված կլինի, որ  տարածաշրջանում մրցակից համարվող թուրքական ապրանքը փոխարինվի պայմանական ասած բելառուսական, հայկական կամ ղրղըզական ապրանքով:

- Հայաստանն այս որոշմանը հասնելով, ըստ ձեզ, էական վնաս կհասցնի՞ Թուրքիային:

- Մաքսատուրքերի արտոնության վերացումը  զգայուն հարված կարող է լինել թուրքական տնտեսության վրա: Թուրքիայի համար այս շուկաները կորցնելու վախն ավելի պետք է մեծանա, քանի որ նախկինում նա ուներ մաքսատուրքերի գծով 25 տոկոս արտոնություն, որն այլեւս չի գործելու: Սա մեծացնում է այլ երկրների հետ նրա մրցակցային առավելության վրա ճնշումը, ինչը նշանակում է, որ նրանց արտահանման ծավալները դեպի ԵԱՏՄ կարող են նվազել: Սա նաեւ խոսում է այն մասին, որ Հայաստանը միայնակ չէ:

- 25 տոկոս մաքսատուրքի ավելացումը այնչափ մե՞ծ է, որ ԵԱՏՄ երկրների ապրանքների մրցունակությունը դրա հաշվին ավելանա:

- Այս պահի դրությամբ դեռ 2020 թվականի տվյալները ամփոփված չեն, որպեսզի ըստ ապրանքային սեգմենտների գնահատենք, բայց այս առումով կցանկանամ ընդհանրական դիտարկում անել:

Եթե դիտարկում ենք Թուրքիան եւ Չինաստանը, ապա պետք է նշել, որ այս երկրների մրցակցային հիմնական առավելությունը գինն է, այնտեղ որակական նոր գաղափարներ չկան: Երբ խոսում ենք արտոնյալ մաքսատուրքերը հանելու մասին, ապա սա առաջին հերթին ազդում է գնի վրա: Ու քանի որ նրանց մրցակցային առավելությունը գինն էր, այլ ոչ թե գաղափարը, ապա ազդեցությունը շատ մեծ կլինի: Օրինակ՝ նրանք «Iphone» չեն արտադրում, որ դրա մաքսատուրքի փոփոխությունը էլի բացառիկ դարձնի այդ ապրանքը, եւ այդ սեգմենտի սպառողն էլի այդ նույն ապրանքը նախընտրի: Կա համեմատաբար ավելի ընդունելի որակ եւ էժան գնի մոտեցումը, իսկ սա այն ուղղությունն է, որը հնարավորություն է ստեղծում նաեւ հենց Հայաստանի համար: Կհիշեք գյուղատնտեսական ապրանքների առումով՝ նույն թուրքական լոլիկների նախկինում եղած պատմությունը, երբ որոշակի խնդիր էին ստեղծել՝ ցածր գնի պատճառով: Այս առումով սա լուրջ հարված է թուրքական տնտեսությանը: Ճիշտ է թուրքական տնտեսությունը դիվերսիֆիկացված է, բայց չմոռանանք, որ այդ դիվերսիֆիկացման ուղղություններից մեկը գյուղատնտեսությունն էր, մյուսը՝ զբոսաշրջությունը: Կորոնավիրուսի պատճառով զբոսաշրջության ոլորտը դեռ 2021-ին չի վերականգնվի ու այս զարգացումներն էլ թուրքական տնտեսության վրա բավականաչափ զգալի են ազդում:

- Փորձագետները կարծում էին, որ ԵԱՏՄ անդամ ոչ բոլոր երկրները այս որոշմանը կողմ կլինեն, սակայն, ինչպես տեսնում ենք, այն ընդունվեց. կարելի՞ է համարել, որ սա քաղաքական որոշում էր:

- Կարծում եմ, որ հակառակ տրամաբանությամբ պետք է առաջնորդվենք: Ես էլ էի կարծում, որ կարող է կոնսենսուս չլինել, բայց չեմ կիսում այն դիտարկումը, թե սա միայն քաղաքական էր: Հակառակ տրամաբանությամբ պետք է առաջնորդվենք: Եթե ԵԱՏՄ տնտեսական տարածքում դու խթանում ես մի երկրի տնտեսություն, որը քեզնից ավելի հզոր է՝ այ սա է մի փոքր ավելի քաղաքական: Այս քայլով ԵԱՏՄ տնտեսական տարածքում վերականգնվում է տնտեսական տրամաբանությունը:

Տպել
4902 դիտում

Ինչ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել Փաշինյանի՝ Տավուշ այցի ժամանակ. մանրամասներ (լուսանկարներ)

Ես չեմ վիրավորում, ասում՝ «գյադեն հերդ ա», քոքից բռնվեք, կհանդիպենք․ Հովհաննես Դավթյանը՝ Արզաքանցյանին

Մենք պետք է թույլ չտանք պատերազմի սկսում․ ինչ է ասել վարչապետը տավուշցիների հետ հանդիպմանը

Պուտինն իրեն լեգիտիմություն տվեց՝ այլանդակությունները շարունակելու համար, ՌԴ-ին բարի ճանապարհ դեպի գերեզման. Սուքիասյան

Երևանն այս տարի կունենա 20 հա տարածք զբաղեցնող տնկարան, կտնկվի 2000 ծառ

ԱՄՆ-ն մտադիր չէ շնորհավորել Ռուսաստանի նախագահին ընտրություններում հաղթելու համար․ Պատել

Ամեն խաղի պետք է պատրաստվենք, ինչպես վերջինի․ Հարոյանը՝ Կոսովոյի հավաքականի հետ խաղի մասին

Հայաստանի և Մալթայի ԱԳՆ պաշտոնյաների խորհրդակցությունների ընթացքում անդրադարձ է եղել ՀՀ-ԵՄ գործընկերության խորացմանը

ՌԴ ԿԸՀ-ն ավարտել է ձայների հաշվարկը․ ընտրողների 87,28% քվեները Վլադիմիր Պուտինինն է

Նռնակ, պայթուցիչ ու փամփուշտներ․ Կապանի բնակիչը փրկարարական ջոկատում հանձնել է ԼՂ-ից բերված զինամթերքը

Վրաստանի ԱԺ կրթության հանձնաժողովի նախագահը գալիս է Հայաստան․ մանրամասներ

Մկրտչյանը ԱՄՆ ՄԶԳ փոխկառավարչի հետ քննարկել է ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին աջակցության հարցում համագործակցությունը

Ինչ իրավիճակ է ՀՀ ճանապարհներին ժամը 20։00-ի դրությամբ

Վրաստանը պետք է ավելին անի Ռուսաստանին զսպելու համար․ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար

Երկու երիտասարդ վիճել են տաքսու վարորդի հետ, ապա դանակահարել ուղևորին

Պուտինը հանդիպել է ՌԴ նախագահի թեկնածուների հետ, առաջարկել շարունակել ակտիվ համատեղ աշխատանքը

Հայաստանը հստակ դիրքորոշում ունի հասնել խաղաղության․ նախագահը հանդիպել է ֆրանսիացի մտավորականների հետ

Բորիս Բախշինյանը նշանակվել է Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր

Իսակովի պողոտայում՝ ռուսական եկեղեցու դիմաց, «ԿամԱԶ»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին

ՀՀ ԱԳՆ պատվիրակությունը Բրյուսելում մասնակցել է Եվրոպական միության Արևելյան գործընկերության Ավագ պաշտոնյաների հանդիպմանը

Բայրամովը Լուիս Բոնոյի հետ հանդիպմանը վերահաստատել է Ադրբեջանի հանձնառությունը խաղաղության գործընթացին

Արտուր Հարությունյանը նշանակվել է Շիրակի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր

Հակոբ Բալայանն ու Երևան քաղաքի ավագանու անդամ Միքայել Խաչատրյանը շրջայց են իրականացրել Էրեբունի վարչական շրջանում

Գորիսում 3 անձի նկատմամբ մահափորձի վարույթով հետախուզվող տղամարդը հայտնաբերվել է. մանրամասներ

ԱԺ-ում տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության նիստը․ քննարկվել են տեղահանվածներին տրամադրվող ծրագրերը

Հռոմի Պապը չի շնորհավորել Պուտինին նորից վերընտրվելու համար․ Սուրբ Աթոռից հերքում են տեղեկությունները

Շիրակի մարզպետարանի կալանավորված պաշտոնյաների լիազորությունները կասեցվել են

Ինչ իրավիճակ է Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհին

Դուք շարունակում եք շարժվել Բուխարեստի գագաթնաժողովի որոշմամբ, Վրաստանը կդառնա ՆԱՏՕ-ի անդամ․ Ստոլտենբերգ

Քանաքեռավանի գազալցակայանում «Պեժո»-ի լիցքավորման պահին տեղի ունեցած պայթյունի հատկանիշներով նախաձեռնվել է քրվարույթ

Նիկոլ Փաշինյանը մանրամասնել է, թե ինչ խոսակցություն է ունեցել տավուշցիների հետ

Հասանովը Ստոլտենբերգին զեկուցել է հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի մասին

Չեխիայի Հանրապետության խորհրդարանի Պատգամավորների պալատի նախագահը եվրոպական դրոշ է փոխանցել Սիմոնյանին

Աբովյանում ուղևորափոխադրման հարցի շուրջ տեղի ունեցած խուլիգանության գործով երեք անձի մեղադրանք է ներկայացվել

Երևանյան 28 փողոցներում վերգետնյա մալուխները կանցկացվեն ստորգետնյա կապուղիներով

Անդրանիկ Քոչարյանը ՆԱՏՕ ԽՎ նստաշրջանից առաջ հանդիպում է ունեցել ՀՀ ԱԳ փոխնախարարի հետ

Բաքվում Պուտինի օգտին քվեարկել է ռուսաստանցիների 77%-ը, ռեկորդային քվեարկությունը գրանցվել է Չեչնիայում՝ 98,99 տոկոս

Կալանավորվել է Շիրակի մարզպետարանի Քաղաքաշինության վարչության պետը և ևս մեկ հոգի

36-ամյա երիտասարդը հարվածներ է հասցրել ընկերուհուն, 26-ամյա աղջիկն էլ դանակահարել է նրան

Աշխարհի Գավաթում Հայաստանը կներկայացնի 5 ծանրորդ