Երևան
16 °C
15 տարի առաջ այս օրը՝ լուսադեմին, Երևանի կենտրոնական փողոցներում հնչեցին զենքի և պայթուցիկ սարքերի կրակոցներ, մայրաքաղաք հանվեցին տանկեր և զրահապատ մեքենաներ. հատուկ ծառայությունները նախագահական ընտրությունների արդյունքները չընդունող ցուցարարներին ցրելու համար արյունալի գործողություններ էին իրականացում, որի հետևանքով զոհվեց 10 մարդ. 8՝ քաղաքացիական, 2՝ ոստիկան:
Մարտի 1-ի զոհերի հիշատակին նվիրված այսօր Երևանում՝ Զաքյան, Բեյրութի և Գրիգոր Լուսավորիչ փողոցներով շրջապատված Մանկական այգում, կանգնեցվեց մոտ 3 տոննա քաշ կշռող բրոնզե հուշարձան, որի հեղինակը ճարտարապետ Ալբերտ Վարդանյանն է:
Հուշարձանի բացման արարողությանը ներկա էր երկրի բարձրագույն ղեկավարությունը՝ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը, Հանրապետության նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը, Երևանի քաղաքապետ Հրաչյա Սարգսյանը և այլք:
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ղեկավարն իր ելույթում ոչ միայն ցավակցություն հայտնեց զոհերի հարազատներին, այլև շեշտեց այն կարևոր և ցավալի իրողությունը, որ 2008 թվականի մարտի 1-ից հետո՝ մինչև 2018 թվականը, Հայաստանում վերջ էին դրվել ժողովրդավարության, հասարակության ազատ արտահայտման և ընտրության իրավունքներին:
«Մարտի 1-ը բացահայտված է, բայց մեղավորները դեռևս պատժված չեն: Ամենատարբեր պատճառներով, այդ թվում՝ ձեզ հայտնի իրավական մի շարք որոշումներով: Ընդհանրապես լինում են այդպիսի դեպքեր, և ամենամեծ խնդիրը հետևյալն է, որ նաև քրեական գործի վարույթներով հիմնավորվել, ապացուցվել է՝ 2008 թվականի մարտի 1-ից հետո նախաքննությունը ոչ միայն ամբողջ ջանքերը չի գործադրել, որպեսզի տեղի ունեցած հանցագործությունը բացահայտվի, այլև բոլոր հնարավոր ջանքերը գործադրվել են, որպեսզի բացահայտումը կա՛մ դժվար լինի, կա՛մ անհնար դառնա»,- լրագրողների հետ զրուցում ասաց վարչապետը:
Արձանի հեղինակն էլ իր ելույթի ժամանակ կարևորեց հուշարձանի տեղադրումը։ Ըստ նրա՝ ստեղծագործությունը արվել է ի սրտե, որը բավականին դժվար և բարդ աշխատանք էր․ «Ինձ շատ աջակցեցին, և արդյունքում ստացանք այն, ինչ այսօր կա։ Սա ձոն է իմ և բոլորի կողմից մեր իշխանություններին, ժողովրդին, որպեսզի այլևս չունենանք նման դեպքեր, և հակասությունները լինեն միայն գաղափարական»:
«Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ճարտարապետը նաև ասաց, որ սկզբնական շրջանում հուշարձանը ցանկացել են տեղադրել այլ վայրում՝ այգու ճաղավանդակներին, սակայն վերջնարդյունքում տեղն ընտրվել է այգու սկզբնամասում:
«Չնայած նրան, որ ես գիտեմ, թե ինչ եմ ուզում իմ ստեղծագործությամբ ասել, նաև այնպես եմ արել, որ դիտողը ևս դա հասկանա ու հաղորդակից լինի: Արձանում ամփոփված են այն զգացողությունները, հույզերն ու ապրումները, որոնք մենք այդ ժամանակ ու դրանից հետո ունեցել ենք: Այստեղ մի ամբողջ հոգեվիճակ է՝ սկսած այն ձայներից, որոնք այդ օրը թնդացին: Հուշարձանում ոչ միայն զոհերն են, այլև մենք՝ բոլորս. սա մեր մասին է»,- նշեց նա:
Երևանի ավագանու «Իմ քայլը» խմբակցության ադամ Լուսինե Գևորգյանն էլ մեր զրույցում ասաց՝ հուշարձանը խորհրդանշում է վերածնունդ, մթից դեպի լույսը գնացող ճանապարհ:
«Ավագանին վաղուց իր համաձայնությունը տվել էր նման նորարարական հուշարձանի կանգնեցման մասով, և այսօր արդեն իսկ ունենք դրա արդյունքը: Կարծում եմ՝ հաջողված է, ի վերջո, այն հավերժացնում է մեր զոհված եղբայրների վառ հիշատակը: Անկախ այն հանգամանքից, որ ունեցել ենք այդպիսի ծանր օրեր ու զոհեր, այնուամենայնիվ, այսօր ապացուցել ենք՝ մեր ժողովուրդն այժմ կանգնած է ժողովրդավար, ազատ և ինքնիշխան երկիր ունենալու ճանապարհին»,- նկատեց նա:
Վերջինիս խոսքով՝ արյունալի գործին վերաբերող բազմաթիվ նյութեր անհետացել են, որի հեղինակը, իհարկե, նախկին իշխանությունն է. «Նրանք անդադար խոչընդոտում են գործի վերջնական բացահայտմանը: Ակնառու է՝ ամեն բան արել են, որպեսզի կարողանան կոծկել կատարվածը: Լիահույս եմ, որ մի օր ամեն բան ամբողջովին կբացահայտվի, ու մեղավորները կկրեն իրենց պատիժը»:
Մարտի 1-ից զոհերից Գոռ Քլոյանի մայրն էլ՝ տիկին Ազատուհին, մեր զրույցում կարևորեց այն, որ 15 տարի հետո վերջապես եղավ նման բան:
«Այս մասով շատ լավատես եմ: 15 տարի, թե երազելի էր, որ գոնե մի բան տեղից շարժվի, ապա այսօր այդ շարժը տեսնում եմ: Կուզեի, որ գործը վերջնական բացահայտվի ու լուծում ստանա»,- ասաց նա:
Մարտի 1-ի զոհերից Տիգրան Խաչատրյանի մոր՝ Ալլա Հովհաննիսյանի խոսքով էլ՝ ցավալի է, բայց սպանությունների բացահայտման մասով ոչ մի արդյունք դեռևս չեն տեսնում, սակայն չեն դադարում լիահույս լինել: Ըստ նրա՝ իրենք կանգնել են այն մարդկանց կողքին, որոնք ցանկացել են երկրում որևէ դրական փոփոխություն անել՝ հասկանալով, որ միայն հեղափոխությունից հետո սպանության հեղինակները պատասխանատվության կենթարկվեն:
«Ցավում եմ, որ մինչև այժմ ոչ ոք այս մասով պատասխանատվության չի ենթարկվել: Հեղափոխությունից հետո գործի բացահայտման հույսը բավականին մեծ էր, սակայն գնալով մարում է, որովհետև չգիտենք, թե որքանով մեր ունեցած հույսերը կկարողանա արդարացնել մեր նորանշանակ դատախազը: Ցանկանում ենք, որ պատասխանատվության ենթարկվեն նրանք, որոնք եղել են այս սպանությունների նախաձեռնողները, պարագլուխները, հրաման տվողները»,- ասաց նա:
Վերջինիս, անդրադառնալով հուշարձանին և դրա վերջնական տեսքին, ասաց՝ այն իրապես հաջողված է. «Վերջնական տարբերակն ինձ դուր է գալիս: Ճիշտ է, ի սկզբանե արձանն այլ կերպ եմ պատկերացրել՝ մտածելով, որ ուրիշ պատկերներ կլինեն, սակայն որոշ ժամանակ անց հասկացա, որ Մարտի 1-ը ոչ միայն 10 զոհի մասին է, այլ 100 վիրավորների և, առհասարակ, հայ հասարակության, որոնք տուժել են այդ դեպքերի պատճառով: Այս հուշարձանը բոլորինս է»:
Նատալի Մկրտչյան
Իսրայելն Իրանին պատասխան հարվածի մասին որոշում դեռ չի կայացրել․ Բայդեն
Ֆրանսիան Իսրայելին զենք չի մատակարարում. Մակրոն
Գևորգ Պապոյանը մասնակցել է Արենի գինու փառատոնին
Ընդդիմությունը «թեժ աշուն» էր խոստանում. Աջապահյանը «իր բաժին բենզինը» «պզզացրեց»
«Սուրբ Աստվածամայր» ԲԿ-ի տարածքում բացվեց ամբողջովին վերանորոգված «ԱրտԼանչ» սննդի ցանցի մասնաճյուղը (տեսանյութ)
Ֆրանկոֆոնիայի գագաթնաժողովում ընդունվել է բանաձև, որով 54 անդամ պետություն համերաշխություն է հայտնել Հայաստանին
Ուսուցչուհին շշով հարվածներ է հասցրել 3 աշակերտի. նրանք գլխի շրջանում վնասվածքներ են ստացել
Վարչապետը Փարիզում մասնակցել է Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպության լիագումար նիստերին
Ձերբակալվել է Տեղ համայնքի ղեկավարը
Մարդիկ մեդիահարթակներում ներկայանում են առանց բարդույթների՝ ճեղքելով հասարակության մեջ առկա բազում տաբուներ. Գրիգորյան
Երևանում մեկնարկել է ՏՏ ոլորտի կարևորագույն իրադարձություն՝ Նորարարության և տեխնոլոգիաների համաշխարհային կոնգրեսը
Ադրբեջանի ԱԳՆ խոսնակն արձագանքել է պաշտոնական Երևանի հայտարարությանը
ԿԳՄՍ նախարարությունը Ուսուցչի օրվա առթիվ պարգևատրել է ոլորտի մի խումբ ներկայացուցիչների
Խաշթառակում ավտոմեքենան դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի հատվածից և գլորվել ձորը. կա տուժած
Ֆրանսիան կանգնած է հայ եղբայրների կողքին. Մակրոն
Ակնկալում ենք ՆԱՏՕ-ի հետ գործընկերության ամրապնդում և մեր պաշտպանական ներուժի բարձրացում. ՀՀ ԱԳՆ
Երևանում «Lexus» մակնիշի ավտոմեքենայից գողացել են 2 մլն 500 հազար դրամ և ականջակալ
ՆԱՏՕ-ի միջազգային ռազմական շտաբի պետն այցելել է Ծիծեռնակաբերդ
Ջերմաստիճանը կբարձրանա 4-6 աստիճանով, շաբաթվա կեսին սպասվում են անձրև ու ամպրոպ
Քննարկումներ՝ ՖՄԿ 19-րդ գագաթնաժողովի շրջանակներում. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել
Իսրայելական հարվածի հետևանքով ենթադրաբար սպանվել է «Հըզբոլլահ»-ի նոր առաջնորդը
Ամերիաբանկը ԴիջիԹեք Էքսպո 2024-ի ֆինթեք գործընկերն է և ներկայանում է MyInvest ներդրումային հարթակով
ՆԳՆ-ում ԱՄՆ գործընկերների հետ քննարկվել են կիբեռանվտանգության ոլորտին վերաբերող հարցեր
Մեկ նամականիշով նոր գեղաթերթիկ՝ նվիրված «Նորարարության և տեխնոլոգիաների համաշխարհային կոնգրես» թեմային
Մուշուրբի կախարդանքը, կամ ինչպես է բաժակը ձայներ հանում․ ում համար է գյումրեցի վարպետ Էդիկը ոսկե մուշուրբա սարքել
Նիկոլ Փաշինյանը և Ջասթին Թրյուդոն անդրադարձել են Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագրի նախագծի շուրջ քննարկումներին
Աննա Վարդապետյանը և Ուզբեկստանի գլխավոր դատախազի տեղակալը քննարկել են իրավական հարցեր
Նիկոլ Փաշինյանը և Բելգիայի վարչապետը մտքեր են փոխանակել Հարավային Կովկասում անվտանգային իրավիճակի վերաբերյալ
Թուրքիայի խորհրդարանը Իսրայելի հարցով փակ նիստ կանցկացնի
Կանադայի վարչապետ Ջասթին Թրյուդոյի հետ լավ խոսակցություն ունեցանք. վարչապետ
Թուրքիայում որոնում են 3 հայի, որոնք հանդիսանում են հսկայական տարածքի սեփականատեր
Երևան-Արմավիր ճանապարհին մեքենան դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց և կողաշրջված հայտնվել ջրատարում
Մեր քաղաքի պատմության մեջ շատ կարևոր իրադարձություն է տեղի ունեցել․ Դիլիջան համայնքի ղեկավար
Բեյրութից Դամասկոս. Իրանի արտաքին գործերի նախարարը ժամանել է Սիրիա
Ղրղզստանի գլխավոր դատախազի տեղակալը գերազանց է գնահատել Երևանում անցկացված ԱՊՀ խորհրդի նիստը
Կանայք շատ հաճախ թիրախավորվում են այնպիսի հիմքերով, որոնցով տղամարդիկ երբեք չեն թիրախավորվի. ՄԻՊ
Երևանում խնջույքից հետո սեռական հարաբերություն են ունեցել. իրանցի 26-ամյա աղջկան ինքնասպանության է հասցրել հոր ընկերը
Հայաստանի և Ռուսաստանի գլխավոր դատախազներն այցելել են Մատենադարան
Առանց վարորդական վկայականի ոչ սթափ վարորդը վրաերթի է ենթարկել 4 հետիոտնի. նրանցից մեկը մահացել է
Ուսուցիչ լինելը միայն մասնագիտացում կամ աշխատանք չէ, այն պատասխանատու առաքելություն է. Սիմոնյան
