Սահմանին իրավիճակի սրումը ավելի կթեժացնի հակամարտությունը եւ այդ դեպքում խաղաղ լուծման շանս չկա. քաղաքագետ

Մարտի 29-ին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների նախաձեռնությամբ Վիեննայում տեղի ունեցավ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ու Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հանդիպումը: Մինսկի խումբը հայտարարեց, որ հանդիպմանը ՀՀ վարչապետն ու Ադրբեջանի նախագահը վկայակոչել են Դուշանբեում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները, կարեւորել հրադադարի ռեժիմի ամրապնդման ուղղությամբ քայլերի իրականացումն ու ուղիղ հաղորդակցության մեխանիզմների բարելավումը: Պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել նաեւ իրականացնել մի շարք մարդասիրական միջոցառումներ: Նույն օրը, սակայն, ՀՀ պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը Նյու Յորքում հայ համայնքի հետ հանդիպմանը հայտարարեց, որ «տարածքներ՝ անվտանգության դիմաց» ձեւաչափ չի լինելու. «Ես, որպես պաշտպանության նախարար, ասում եմ, որ այդ ձեւաչափը՝ «տարածքներ՝ խաղաղության դիմաց», չի լինելու, ես այն վերաձեւակերպել եմ՝ «նոր պատերազմ՝ նոր տարածքներ»: 

Ինչ զարգացումներ կարող են հետեւել այս ամենին: Մեր հարցերին պատասխանել է քաղաքագետ Արմեն Վարդանյանը:

- Պարոն Վարդանյան, ինչպե՞ս եք գնահատում Փաշինյան-Ալիեւ հանդիպումը: Ի՞նչ ակնկալել այս հանդիպումից եւ ի՞նչ եզրակացություններ կարող ենք անել դրանից հետո տեղի ունեցած հայտարարություններից:

- Ընդհանուր առմամբ հանդիպումը կարելի է դրական համարել՝ դատելով հանդիպումից հետո ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների տարածած հաղորդագրությունից, ըստ որի՝ հանդիպումը անցել է դրական մթնոլորտում եւ կողմերը նաեւ որոշել են մի շարք մարդասիրական նախաձեռնություններ իրականացնել, որը նաեւ կնպաստի կողմերի միջեւ փոխվստահելիության մակարդակի բարձրացմանը: Իսկ ընդհանրապես միամտություն կլիներ ակնկալել, որ Փաշինյան-Ալիեւ առաջին հանդիպումից հետո բեկում կլինի բանակցային գործընթացում:

Ղարաբաղյան հակամարտությունն այնքան բարդ հակամարտություն է, որ դրա լուծման համար ոչ թե 1, 2, 3 հանդիպումներ են պետք, այլ տարիներ: Բնականաբար առաջին հանդիպումը չէր կարող բեկումնային լինել: Բայց, ինչպես նշեցի, դատելով կողմերի տարածած հայտարարությունից եւ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների տարածած հայտարարությունից հանդիպումը դրական է անցել:

- Ինչպես նշեցիք՝ Փաշինյան-Ալիեւ հանդիպմանը պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել իրականացնել մի շարք մարդասիրական միջոցառումներ: Հնարավո՞ր է, որ այդ շրջանակներում գերիների փոխանակություն տեղի ունենա եւ առողջական խնդիրներ ունեցող ՀՀ քաղաքացի Կարեն Ղազարյանը վերադարձվի Հայաստան:

- Ես կարծում եմ, որ դա միանգամայն հնարավոր է, եթե հաշվի առնենք, որ վերջերս ադրբեջանական կողմից ինչ-որ մեկն անցել էր սահմանը: Շատ հնարավոր է գերիների փոխանակում եւ դա միանգամայն տրամաբանական կլինի ու կմեծացնի փոխվստահության մակարդակը: Սա նաեւ շատ կարեւոր ուղերձ կլինի՝ հետագայում կողմերի համար դրական մթնոլորտի ներքո բանակցությունները շարունակելու:

Ընդհանրապես այսպիսի հակամարտությունները միանգամից չեն լուծվում: Դրանք քայլ առ քայլ՝ փոքր քայլերով են լուծվում եւ այս տեսանկյունից շատ տրամաբանական կլինի, եթե երկու կողմերի մոտ գտնվող գերիները փոխանակվեն եւ այլեւս չլինեն գերիներ:

- Ինչո՞ւ է ադրբեջանական կողմը կտրականապես դեմ Արցախը բանակցային սեղանի շուրջ վերադարձնելուն:

- Ալիեւը մտահոգվում է այն պատճառով, որ եթե նա բանակցությունների մեջ մտնի Արցախի ներկայացուցիչների հետ, ապա ըստ էության կճանաչի Արցախի սուբյեկտայնությունը, իսկ Ադրբեջանը վերջին տարիներին փորձում է անել այնպես, որ չճանաչի: Մասնավորապես նրանք անընդհատ իրենց հաղորդագրություններում եւ հայտարարություններում նշում են՝ Ղարաբաղի անջատողական ուժեր, եւ եթե նրանք իրենց կարծիքով բանակցությունների մեջ մտնեն Արցախի ներկայացուցիչների հետ, ապա ըստ էության խոստովանում են, որ հակամարտության եւս մեկ կողմ է նաեւ Արցախի Հանրապետությունը: Այ հենց այս պատճառով Ալիեւը չի ցանկանում ուղիղ բանակցությունների մեջ մտնել Արցախի ներկայացուցիչների հետ: Սակայն կոնֆլիկտի, հակամարտության լուծման համար սա ամենակարեւոր պայմաններից մեկն է, որովհետեւ առանց Արցախի ներկայացուցիչների անհնար է այս հակամարտության լուծումը: Այդ մասին նաեւ նախկինում հայտարարել են ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները, որոնք նշում էին, որ ինչ-որ մի պահից պետք է անպայման Արցախի ներկայացուցիչները միանան այս բանակցություններին: Եթե Ալիեւը իսկապես ուզում է գնալ հակամարտության լուծման, ապա պետք է ընդունի այն փաստը, որ Արցախը հակամարտության կողմ է եւ նրա հետ բանակցությունների սեղանի շուրջ նստի: Սա ոչ հաղթանակ է, ոչ պարտություն, պետք է այս իրողության հետ հաշվի նստել: Եթե Ալիեւն ուզում է այս հարցը լուծել, ապա պետք է Արցախը ներգրավի բանակցություններում, եթե՝ ոչ, ապա նա կշարունակի այս մարտավարությունը:

- ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը հայտարարեց, որ երկու առաջնորդներն ընդգծել են խաղաղությանը նպաստող մթնոլորտի կառուցման եւ հակամարտության խաղաղ կարգավորմանն ուղղված բանակցային գործընթացում հետագա հստակ ու շոշափելի քայլերի ձեռնարկման կարեւորությունը: Արդյո՞ք այս պայմանավորվածության ֆոնին Ադրբեջանը հրադադարի ռեժիմը խախտելու փորձեր կանի:

- Դատելով Ալիեւի անկանխատեսելիությունից՝ այո, շատ հնարավոր է, որ Ալիեւը հրադադարի ռեժիմի խախտման փորձեր անի, հաշվի առնելով նախկինում տեղի ունեցած բազմաթիվ դեպքերը, երբ ամեն բանակցությունից առաջ կամ հետո Ալիեւը գնացել է սահմանին իրավիճակի թեժացման, ադրբեջանցի դիպուկահարները հայ զինվորների կամ խաղաղ քաղաքացիական բնակչության վրա են կրակել: Այնպես, որ այդ գործելաոճը բնորոշ է Ալիեւին եւ որեւէ բան չի կարելի բացառել: Բայց ես հուսով եմ, որ Դուշանբեի պայմանավորվածությունները կհարգվեն Ալիեւի կողմից եւ նա չի գնա այդպիսի արկածախնդիր քայլի, քանի որ սահմանին իրավիճակի սրումը ավելի կթեժացնի հակամարտությունը ու այդ դեպքում, որեւէ շանս չկա, որ այս հակամարտությունը կարող է խաղաղ ճանապարհով լուծվել:

- ՀՀ պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը Նյու Յորքում հայ համայնքի հետ հանդիպմանը հայտարարել է, որ «տարածքներ՝ անվտանգության դիմաց» ձեւաչափ չի լինելու եւ այսպիսի վերաձեւակերպում է արել՝ «նոր պատերազմ՝ նոր տարածքներ»: Ինչո՞վ է պայմանավորված Հայաստանի այս կոշտ դիրքորոշումը: Ինչ է նշանակում այս հայտարարությունը եւ ինչ սպասել դրանից:

- Ընդհանուր առմամբ նորմալ եմ գնահատում, որ պաշտպանության նախարարները կոշտ հռետորաբանությամբ են հանդես գալիս: Ամբողջ աշխարհում հակամարտություն ունեցող երկրներում պաշտպանության նախարարները «բազեներն» են եւ նրանք ավելի կոշտ հռետորաբանություն են ցուցաբերում, քան տվյալ երկրների ղեկավարները կամ արտգործնախարարները: Այս տեսանկյունից ես կարեւորում եմ, որ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի ղեկավարներն ու արտգործնախարարները կոշտ հռետորաբանություն չցուցաբերեն: Նրանք պետք է ավելի ադեկվատ հայտարարություններ անեն: Իսկ պաշտպանության նախարարների հայտարարություններն ընդհանուր առմամբ միանգամայն բնական են: Սա ըստ էության առաջին նմանատիպ հայտարարությունը չէ, ուղղակի ձեւակերպումն է նոր: Օրինակ, նախկին պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանը հայտարարում էր, որ եթե Ադրբեջանը գնա պատերազմի, ապա Ադրբեջանի պետականությանը անուղղելի վնասներ կհասցվի: Ըստ էության նա խոսում էր այն բանի մասին, ինչը որ հիմա ասում է Դավիթ Տոնոյանը, բայց ձեւակերպումներն են տարբեր: Նաեւ մեր նախկին պաշտպանության նախարարները բազմիցս հայտարարել են, որ եթե Ադրբեջանը գնա արկածախնդրության, ապա նրանք փոխհատուցելու են նոր տարածքային կորուստներով:

- Լայնածավալ ռազմական գործողությունների վերսկսման հնարավորություն կա՞:

- Տեսականորեն միշտ էլ կա, եթե հաշվի առնենք, որ հակամարտությունը լուծված չէ: Նույնիսկ այնպիսի խոշոր միջուկային երկրներ, ինչպիսին Հնդկաստանն ու Պակիստանն են, վերջին ժամանակներս պատերազմի շեմին էին կանգնած՝ նույնիսկ Հնդկաստանի ինքնաթիռ էր խոցվել: Այնպես որ մեր պարագայում էլ, երբեք չի կարելի բացառել, որ կլինի պատերազմ՝ քանի դեռ խնդիրը լուծված չէ: Բայց ընդհանուր առմամբ՝ դատելով այս բարենպաստ մթնոլորտից, որ կողմերը զսպվածություն են ցուցաբերում, սահմանին իրավիճակը անհամեմատ ավելի խաղաղ է, քան նախկինում, պետք է ասել, որ այս պահին այդպիսի նախանշաններ չկան:

Տպել
3156 դիտում

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա

ԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր

Հայաստանը կստանա 92,3 մլն եվրոյի բյուջետային վարկ և 16 մլն եվրոյի դրամաշնորհ. ինչ նպատակների համար կծառայեն դրանք