Բանակցելու իրավունքի մանդատը. Զորի Բալայանն էլ Ռուսաստանին կոչ արեց «գալ եւ տեր կանգնել Արցախին»

22/03/2019 schedule20:35

ԼՂՀ Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար Սամվել Բաբայանը տեսակետ է հայտնել, թե Արցախը պետք է լինի «մանդատային տարածք», ու «մանդատը վերցնում ա Ռուսաստանը, գծում ա մի հատ քարտեզ․․․» եւ այլն։ Պարզ ասած՝ 2020թ․ ԼՂՀ նախագահի ընտրություններին մասնակցելու հավակնություններ ունեցող գործիչն առաջարկում է հակամարտության կարգավորումը վստահել բացառապես Ռուսաստանին։

Մի փոքր նախապատմություն։ Երբ 90-ականների վերջերին Ադրբեջանի իշխանությունների համառ ջանքերով եւ ՀՀ իշխանությունների թեթեւ ձեռքով ԼՂՀ-ն դուրս մնաց բանակցային գործընթացից, ադրբեջանական կողմը դա քիչ համարեց ու անընդհատ քարոզում էր այն գաղափարը, թե Հայաստանը, որպես «Ռուսաստանի կցորդ», նույնպես անելիք չունի բանակցությունների սեղանի շուրջ, եւ իրենք պիտի ուղղակի բանակցությունների մեջ մտնեն Մոսկվայի հետ։ Դա, իհարկե, չաշխատեց ու չէր էլ կարող աշխատել, բայց քարոզչական որոշակի ազդեցություն ունեցավ։ Հետո էլ Զորի Բալայանը Գյուլիստանի պայմանագրի 200-ամյակի առթիվ Ռուսաստանին կոչ արեց «գալ եւ տեր կանգնել Արցախին»։ Այսինքն՝ Արցախի ճակատագիրը Ռուսաստանին վստահելու գաղափարը մեզանում նոր չէ։

Ու խնդիրը նույնիսկ այն չէ, որ Ռուսաստանը հազիվ թե մեր օգտին օգտագործի այդ «մանդատը»՝ այնպես, ինչպես մենք ենք պատկերացնում դա։ Ի վերջո այդպիսի հնարավորություն ուներ ե՛ւ ցարական Ռուսաստանը, ե՛ւ խորհրդային Ռուսաստանը, բայց երկու դեպքում էլ Արցախի ճակատագիրը վճռեց հօգուտ ադրբեջանցիների։ Խնդիրն ավելի լայն է՝ արժե՞ ընդհանրապես սեփական խնդիրները լուծելու մանդատն ինքնակամ հանձնել որեւէ մեկին ու հետո սրտատրոփ սպասել որոշմանը։ Հետո էլ հերթական անգամ անիծել «հայի բախտը» ու բողոքել, որ ոչ միայն ռուսները չեն սիրում մեզ, այլեւ ֆրանսիացիները (որովհետեւ լավ չտնօրինեցին Կիլիկիայի մանդատը), ամերիկացիները (որովհետեւ Վիլսոնի իրավարար վճռից միայն քարտեզը մնաց), եւ այլն։ Արժե՞ արդյոք սեփական ճակատագիրը վստահել ուրիշներին, առավել եւս՝ անկախ պետականություն ունենալու պայմաններում։

Խնդիրը նաեւ ռազմավարական եւ մարտավարական բաղադրիչներ ունի։ Բանն այն է, որ այսօր Արցախն իր «մանդատը» (իր անունից բանակցելու իրավունքը) անգամ Հայաստանին չի տալիս, ու ճիշտ է անում։ Ոչ թե այն պատճառով, որ իրար չեն վստահում (նման հարց գոյություն չունի եւ գոյություն ունենալ չի կարող), այլ որովհետեւ դա բանակցային լիարժեք ֆորմատը վերականգնելու եւ գործընթացն ավելի արդյունավետ դարձնելու ամենակարճ ճանապարհն է։ Այսինքն՝ այս հարցում Հայաստանի եւ Արցախի իշխանություններն իրենց առջեւ հստակ խնդիր են դրել եւ համատեղ ջանքերով փորձում են հասնել դրա լուծմանը։ Ու այս իրավիճակում հնչում են տեսակետներ, որոնք տրամագծորեն հակադրվում են այդ քաղաքականությանը։ Ու հնչում են այն մարդու շուրթերից, որն ամենալավը պիտի իմանար, որ ցանկացած երկրի «մանդատի տակ» գտնվելով՝ Հայաստանը միայն տարածքային կորուստներ է ունեցել, իսկ հաղթանակներ տոնել է միայն այն կարճատեւ պահերին, երբ տարածաշրջանը ժամանակավորապես որեւէ գերտերության «մանդատի տակ» չի եղել։

Առաջին հայացքից կարող է տպավորություն ստեղծվել, թե սեփական ճակատագիրը տնօրինելու վճռականությունը որեւէ զիջման չգնալու որոշում է, իսկ երրորդ կողմի «մանդատի տակ մտնելը»՝ զիջումների գնալու պատրաստակամության վկայություն, հետեւաբար՝ տվյալ դեպքում գործ ունենք «հաղթողականության» եւ «պարտվողականության» հակադրության հետ։ Իրականում դա այդպես չէ։ Որովհետեւ հակամարտության խաղաղ կարգավորումը, եթե դա ընդհանրապես հնարավոր է, հիմնված է լինելու փոխադարձ (եւ փոխադարձորեն ընդունելի) զիջումների վրա։ Բայց խնդիրն այն է, որ այդ զիջումները մե՛զ համար ընդունելի լինեն, եւ ոչ թե «մանդատի տիրոջ» համար։ Որոշողը մենք պիտի լինենք, եւ ոչ թե պիտի սպասենք-տեսնենք՝ «մանդատի տիրոջ» կարծիքով այդ զիջումները մեզ համար ընդունելի՞ են, թե ոչ։ Առավել եւս, որ դիմացինն ընդհանրապես հրաժարվում է խոսել զիջումների մասին, ու դեռ հարց է՝ այդ իրավիճակում արժե՞ ընդհանրապես փոխզիջումների հարց բարձրացնել, թե ոչ։

Ի վերջո Հայաստանն ու Ադրբեջանը ամուսնալուծվող զույգ չեն, ոչ էլ Արցախն է երեխա, որ սպասենք-տեսնենք դատարանն ի՞նչ է որոշում, ո՞ւմ հետ պիտի ապրի «երեխան» (ու պայքարենք, որ դատավորը մեր նկատմամբ լավ տրամադրված լինի)։ Մեր նպատակն է՝ հասնել նրան, որ աշխարհը ճանաչի «երեխայի չափահասությունը» եւ ինքնուրույն որոշումներ կայացնելու իրավունքը։

Տպել
4731 դիտում

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տրանսպորտային միջոցների համար

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար