Խտրական և խնդրահարույց մոտեցում. ինչու է «Ֆեյսբուք»-ն արգելում հայտնի հերոսի հետ կապված հրապարակումները

06/06/2023 schedule21:40

Վերջին շրջանում «Ֆեյսբուք» սոցիալական ցանցի կողմից կիրառվող սահմանափակումներն ավելի են խստացվել։ Բազմաթիվ օգտատերեր ահազանգում են, որ իրենց էջերն արգելափակվում են, կամ, ըստ նրանց, անհասկանալի սահմանափակումներ են կիրառվում, որոնք խնդրահարույց են դարձնում ցանցից օգտվելու հնարավորությունը:

Խնդիրը սրվեց և նկատելի դարձավ հատկապես 2020 թվականի Արցախյան պատերազմից հետո, երբ «Ֆեյսբուք»-ը սկսեց արգելել ՀՀ ազգային հերոս Մոնթե Մելքոնյանի հետ կապված ցանկացած հրապարակում (լուսանկար, տեսանյութ, գրառում կամ այլ տեսակի հիշատակում), ինչը տարակուսանք առաջացրեց հայ օգտատերերի շրջանում: Բանն այն է, որ խոսքը ոչ միայն նրա վերաբերյալ արվող նոր հրապարակումների մասին է, այլ նույնիսկ տասնյակ տարիների վաղեմություն ունեցող հրապարակումները պատճառ են դառնում օգտատերերի երկար տարիների էջերի մասնակի կամ ամբողջական արգելափակման:

Մեդիափորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը, սակայն, չի կարծում, թե խնդիրը միայն այդ տեսակի հրապարակումների հետ է կապված: Նրա խոսքով՝ «Ֆեյսբուք»-ում համընդհանուր խնդիր է սա:

«Այստեղ բովանդակություն է արտադրում 2,5 միլիարդ մարդ, հաշվում ենք նաև «Մետա»-ի հետ կապված մյուս ցանցերը՝ «Վաթսափ» և «Ինստագրամ», ստացվում է՝ բովանդակություն է ստեղծում 3 միլիարդ մարդ, որոնք խոսում են տարբեր լեզուներով։ Այս ամեն ինչի մեջ կա շատ ատելության խոսք, տարբեր երկրների ու ազգերի միջև կոնֆլիկտային հարաբերություններ։ Եվ բոլորը մեղադրում են ՖԲ-ին, որ չի իրականացնում նորմալ մոդերացում, այդ պատճառով դրանք տարածվում են։ Օրինակ՝ ինչպես հայերն են մեղադրում ադրբեջանցիներին կեղծիքներ ու քարոզչություն տարածելու համար, այնպես էլ նրանք մեզ են մեղադրում։ Այս կոնֆլիկտները մարդկային ռեսուրսի միջոցով գտնել, կարդալ ու զտել անհնար է, և ՖԲ-ն դա անում է հիբրիդային տարբերակով՝ արհեստական բանականության ռոբոտների միջոցով, որոնք էլ տեքստն ու նկարները կարդում են, փորձում գտնել դրանց միջից «վատերը» և արգելափակել կամ սահմանափակում մտցնել»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում պարզաբանում է Մարտիրոսյանը:

Ըստ նրա՝ լինում են դեպքեր, երբ ռոբոտների հետ միասին որոշ հրապարակումներ ընկերության աշխատակիցներն էլ են նայում, սակայն նրանց հարցում ևս խնդիր կա․ «Օրինակ՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի հարցերի վերաբերյալ գրառումների հետ կապված թեմաններից տեղեկացված չեն, ենթատեքստերը սխալ են հասկանում, ինչի հետևանքով էլ շատ հրապարակումներ հեռացնում են կամ արգելափակում։ Իրականում ՖԲ-ում շատ բաներ կան, որոնք դրված են ինքնաբերաբար հեռացման համակարգի տակ»։

Մեդիափորձագետի խոսքով՝ սոցիալական ցանցն առկա օգնության բաժնում ունի ցանկ, որտեղ նշված են բառերը, որոնք ենթակա են ինքնաբերաբար հեռացման և արգելափակման, սակայն դրանց մեծ մասը ընդհանրացված չէ, ցանկն էլ անընդհատ փոփոխվում է, այդ պատճառով դժվար է հասկանալ՝ որ գրառման դեպքում «Ֆեյսբուք»-ը սահմանափակումների կենթարկի կամ կարգելափակի։

Կրկին անդրադառնալով Մոնթե Մելքոնյանին վերաբերող հրապարակումների արգելափակմանը՝ Սամվել Մարտիրոսյանը մանրամասնում է. ««Մետա»-ն՝ ՖԲ-ի հիմնադիր ընկերությունը, գրանցված է ԱՄՆ-ում, ինչը այնտեղ ապօրինի է համարվում, այդպես է ընդունում նաև «Մետա»-ն և կիրառում օգտատերերի նկատմամբ։ Այսինքն՝ այն կազմակերպությունը, որի անդամն էր հերոսը, ԱՄՆ-ում համարվել և ճանաչվել է ահաբեկչական, իսկ նման կազմակերպությունների մասին նյութեր տարածելն արգելվում է»:

Վերջինս, սակայն, ցանցի այս քայլը որակում է անհեթեթություն, քանի որ այս դեպքում ոչ միայն նշված դեպքերում են օգտատերերը արգելափակվում, այլ, օրինակ, եթե այդ անձի անուն-ազգանունով իրական օգտատեր կա հարթակում։

«Մի կին էր ինձ դիմել, քանի որ ՖԲ-ն արգելափակել էր իր էջը, որովհետև որդու հետ կապված գրառումներ էր արել, իսկ որդին ունի հերոսի անունից։ Լինում են դեպքեր, երբ լրատվամիջոցներն են տեղադրում վիդեոհարցազրույցներ, որտեղ բանախոսը ևս օգտագործում է այդ անունը, նման դեպքերում կա՛մ վիդեոհարցազրույցն է հեռացվում, կա՛մ էջը հայտնվում սահմանափակումների տակ»,- նշում է Մարտիրոսյանը։

Միևնույն ժամանակ նա ընդգծում է՝ Հայաստանի օգտատերերը միակը չեն, որ որևէ գործչի հետ կապված գրառումների պատճառով ենթարկվում են սահմանափակումների կամ արգելափակումների։ Ըստ մեդիափորձագետի՝ լինում են դեպքեր, երբ «Ֆեյսբուք»-ն արգելափակում է Հիտլերի, կամ իսլամական որևէ նշանով գրառումները:

«Անգամ ադրբեջանցիներին այլ կերպ, այսինքն՝ կրճատ անվանելու դեպքում ՖԲ-ն արգելափակում է կամ սահմանափակում, որովհետև համարում է նսեմացում։ Բայց այդ անունը Ադրբեջանում նաև անձի անուն է: Այդ անունով օգտատերերին ևս արգելափակում է կամ թույլ չի տալիս գրանցվել։ Եղել է դեպք, երբ այդ անունով օգտատերի ծնունդն են շնորհավորել՝ մեկնաբանություններում գրելով անունը, ու բոլոր շնորհավորողներն արգելափակվել են»,- ասում է նա:

Սամվել Մարտիրոսյանը տեղեկացնում է, որ սահմանափակումները կամ արգելափակումները բողոքարկելու համար ՖԲ-ն ստեղծել է անկախ կառույց՝ «Oversight board» անունով, որտեղ բողոքարկումները դիտարկում են մարդիկ։ Միևնույն ժամանակ նա նկատում է՝ այնտեղ, սակայն, հազարավոր դիմումներ են ուղարկվում՝ կապված արգելափակումների հետ, դիմումներ են ուղարկել նաև հայ օգտատերերը՝ Մոնթե Մելքոնյանի վերաբերյալ հրապարակումների հետ կապված հարցը կարգավորելու համար: Ըստ նրա, սակայն, դժվար է հասկանալ՝ այդ կառույցը ե՞րբ կդիտարկի այդ բողոքները և ի՞նչ որոշում կկայացնի։

Վերջինս կարծում է, որ հարցը ՖԲ-ի հետ ուղիղ բանակցությունների միջոցով հնարավոր է՝ կարողանա կարգավորել ՀՀ ԱԳՆ-ն, քանի որ հարցը բավականին լուրջ է:

Տպել
2753 դիտում

Վարչապետն ընդունել է Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի նախագահին․ անդրադարձ է կատարվել ծրագրերին և նախաձեռնություններին

Crocus City Hall-ի ահաբեկչությունից հետո պատահաբար այնտեղ հայտնված և մարդկանց ծխից 35-ամյա Կարեն Ենգիբարյանը մահացել է

Կրակը մարելուց հետո այրված շինությունում տղամարդու դի է հայտնաբերվել

Նարեկ Մանթաշյանին նոր մեղադրանք է առաջադրվել

Զինծառայողն ինքնասպան է եղել համածառայակիցների և իր ոչ կանոնադրական հարաբերությունների պատճառով․ վարույթը դատարանում է

Վասիլիս Մարագոսը վերահաստատել է ԵՄ աջակցությունը արդարադատության ոլորտի բարեփոխումներին

Հայուհի Վարսեն Աղաբեկյանը Պաղեստինի արտաքին գործերի նախարար է նշանակվել (լուսանկար)

Աննա Հակոբյանը մասնակցել է «Փրկություն» հաշմանդամ երիտասարդների կենտրոնի շահառուների ներկայացմանը (լուսանկարներ)

Մոսկվայում կարծում են, թե ՀՀ-ում 102-րդ ռազմաբազայի առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է

Մահացել է Crocus City Hall-ի ահաբեկչությունից տուժած ևս մեկ մարդ․ զոհերի թիվը հասել է 144-ի

Ucom-ի գլխավոր տնօրենը ելույթ է ունեցել աշխատաշուկային նվիրված համաժողովին

Արաբկիրում կառուցապատող ընկերությունը հարկեր չվճարելու նպատակով պայմանագրերում պակաս է նշել բնակարանների իրական արժեքը

Սպառնացել է վնասել մեքենան, ավելի ուշ կրակել է ավտոտեխսպասարկման կետի ուղղությամբ․ 32-ամյա տղամարդը կալանավորվել է

Ռուբլին էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 29-ին

Հայաստանն ԱՄՆ-ի ու Եվրամիության հետ անվտանգային հարցեր չի քննարկելու. Ստանո

Ինչո՞ւ ադրբեջանական լրատվամիջոցը չի հրապարակել Արայիկ Հարությունյանի հետ հարցազրույցը

Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի

«Վանաձոր» ՔԿՀ-ի 17 ծառայողի նկատմամբ կիրառվել է կարգապահական տույժ

«Crocus City»-ի գործով Տաջիկստանում ձերբակալվել է 9 մարդ

Տեղի է ունեցել ՀՀ պաշտպանության նախարարին կից կոլեգիայի նիստ (լուսանկարներ)

Շիրակում գործում է պետական ծառայությունների անվան տակ գործող ինքնակոչների խումբ. Կարեն Սարուխանյանը զգուշացնում է

Ալեքսեյ Սանդիկովը կգործուղվի Մոսկվա

Ծանրամարտի աշխարհի առաջնությունը տեղի կունենա Երևանում. Հայաստանի հայտը ճանաչվել է լավագույնը

ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Բեռլին

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին

Հայաստանում տեղումների դադար է, ջերմաստիճանը կբարձրանա 8-10 աստիճանով

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ