Բուհերում երկար տարիներ հայր իշխանական տենդենցն է տիրել, այժմ շատ ոլորտներ վստահում են կանանց. ՀՊՄՀ ռեկտոր

100-ամյա պատմության մեջ Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանն առաջ անգամ կին ռեկտոր ունի: Հոգեբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Սրբուհի Գևորգյանը, որը նաև բուհի երկարամյա պրոռեկտորն է եղել, միաձայն ընտրվեց մարտի 19:

 

Սրբուհի Գևորգյանի հետ «Հայկական ժամանակ»-ի ծավալուն հարցազրույցը՝ ստորև.

- Տիկին Գևորգյան, ՀՊՄՀ-ի մեկ դարյա պատմության մեջ Դուք առաջին կին ղեկավարն եք: Հանգամանքը պարտավորեցնո՞ղ է Ձեզ համար, և, ըստ Ձեզ, ինչո՞ւ մինչ օրս համալսարանը կին ղեկավար չէր ունեցել:

- Անշուշտ, 100-ամյա մեր բուհն իր պատմության ընթացքում կին ռեկտոր չի ունեցել: Սակայն սա միայն մեր համալսարանին բնորոշ չէ: Բուհերում երկար տարիների ընթացքում հայր իշխանական տենդենցն է տիրել: Սակայն հիմա, բնականոն հասարակական զարգացումների, հասարակության մեջ տեղի ունեցող փոփոխությունների, կանանց ակտիվացման գործոնով պայմանավորված, արդեն այն ժամանակաշրջանն է, որ ղեկավարման առումով շատուշատ ոլորտներ վստահեցվում են կանանց: Մանկավարժական համալսարանն այդ առումով ևս բացառություն չէր:

- Արդյոք նախատեսո՞ւմ եք համակարգային փոփոխություններ համալսարանում: Եթե՝ այո, ապա ի՞նչ ծրագրեր ունեք, որպեսզի մանկավարժի մասնագիտությունն ավելի գրավիչ դառնա: Գաղտնիք չէ, որ բավականին մասնագիտությունների առումով տեղեր կան թափուր մնացած, իսկ դա էլ կապված է այն բանի հետ, որ այդ մասնագիտությունները ձեռք բերելու համար դիմորդներ չկան կամ քիչ են: Պատրաստվո՞ւմ եք այս ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկել, որպեսզի այդ տեղերը համալրվեն ուսանողներով, հետագայում՝ մասնագետներով:

- Ծրագրային փոփոխություններ, իհարկե, նախատեսվում են, և դրանք ունենալու են համակարգային բնույթ: Ընդհանուր առմամբ, մենք միտված ենք, որ այդ փոփոխությունները կտրուկ չլինեն, հենվեն լավագույն մանկավարժամեթոդական ավանդույթների վրա: Ուսուցչի մասնագիտությունը հետաքրքրիր պարադոքսի մեջ է. մի կողմից այն պահանջարկ ունեցող մասնագիտությունների ցանկում է, բայց մյուս կողմից էլ ուսուցչի անձին ու մասնագիտական կարողությանը մեծ ծավալով պահանջներ են դրվում:

Տեղեկատվական աղբյուրների առկայության հետ մեկտեղ ուսուցիչների մասնագիտությանը փոփոխություններ են սպասվում, սակայն դրանք պետք է լինեն հարմարվողական, որպեսզի ուսուցչի անձնային ու մասնագիտական որակները ճիշտ զարգանան: Մանկավարժական համալսարանը երեք հիմնական գործառույթ ունի. մասնագիտական կրթական ծրագրերի հարմարեցում կրթական նոր պահանջներին, գործող ուսուցիչների համակազմի վերազինում նոր մեթոդական գործիքակազմով, և երիտասարդներին, որոնք իրենց մասնագիտական նկրտումները կապել են Մանկավարժական համալսարանի հետ, հնարավոր արդի պահանջների որակավորում շնորհելու խնդիրը:

Յուրաքանչյուր ժամանակաշրջանում որոշակի մասնագիտություններ երիտասարդների շրջանում գրավչություն ունեն: Այստեղ նախ մոտիվացման հարցն է՝ ինչո՞ւ է նա նախապատվություն տալիս այդ մասնագիտությանը: Երկրորդը սոցիալ-տնտեսական գործոնի հետ է կապված: Այսօրվա մեր երիտասարդությունը գնում է Այ Թի ոլորտ, որտեղ աշխատելով՝ կարողանում է լուծել իր սոցիալ-տնտեսական գործոնները: Այնուամենայնիվ, մենք ունենք տենդենց, որ հեռակա համակարգում արդեն որոշակի պատկառելի տարիքով, կայացած մասնագիտությունների շրջանակում մարդիկ են դիմում: Նրանց հետ աշխատանքը դյուրին է ու արդյունավետ: Մարդը պետք է ունենա ներքին պատրաստակամություն և մոտիվացված լինի կրթության համակարգի նկատմամբ:

- Ինչ եք կարծում՝ կարիք կա՞ խստացնելու մանկավարժ դառնալու պահանջները: Այսօր ասես թե միտում է նկատվում, որ երիտասարդները, հիմնականում աղջիկները, կարծելով, թե մանկավարժական կրթություն ստանալը դյուրին է, բարդություններ չի ենթադրում, որոշում են «ուսուցիչ» աշխատել: Սա արդյոք խնդրահարույց չէ՞:

- Կարծրատիպ կա, այո՛, որ մանկավարժի մասնագիտությունը հեշտ է, սակայն սա ամենաբարդ մասնագիտությունների թվին է պատկանում: Միգուցե դրանով է պայմանավորված, որ հասարակական որոշակի շերտի կողմից մշտական քննադատություն է ուղղվում համալսարանին, ուսուցչին:

Համայն աշխարհում կրթության վերաբերյալ տեսլականը փոխվում է, օրինակ՝ ԱՄՆ-ում կրթության ոլորտում հիմնարար առարկաներից մեկն անձի հոգեբանությունն է ու ինտելեկտը: Դու չես կարող գործ ունենալ սերնդի ներկայացուցչի հետ՝ առանց հաշվի առնելու տարիքային առանձնահատկությունները, հուզական դրսևորման առանձնահատկությունը, որոնց իմացության ներքո դու կարող ես պատրաստել նյութի բովանդակությունը:

Ինֆորմացիան վերլուծելը, դա փոխանցելը, ինչ ծավալի նյութ մատուցելու հարցը, դասի հանդեպ ուշադրության դոմինանտության պահպանումն այն պահանջներն են, որին պետք է տիրապետի ու հմտորեն դրսևորի այսօրվա մանկավարժը: Մենք չափից ավելի շատ ենք բաց թողել հոգեբանական ներազդման դաշտը, որովհետև համապատասխան մթնոլորտի ձևավորումը նույնքան այսօրվա ուսուցչի պարտականությունն է: Որքանով կարող է ուսուցիչը ստեղծել բարոյահոգեբանական մթնոլորտ, այդքանով արժեքավոր է, այն հենքը, որի միջոցով նա կարող է փոխանցել գիտելիքը: Եթե չկա սեր դեպի իր մասնագիտությունն ու երեխաները որպես գլխավոր մոտիվացիա, ուսուցչի մասնագիտության վերաբերյալ կարծրատիպերը կշարունակեն մնալ:

- Գործարկվեց կամավոր ատեստավորումը, որի արդյունքներից հետո կասկածի տակ դրվեցին ուսուցչի մասնագիտական կարողությունները, իսկ մանկավարժի մասնագիտությունները մեծ մասամբ սովորում են հենց ՀՊՄՀ-ում: Ասում են, թե այսօր լավ ուսուցիչներ չունենք: Ըստ Ձեզ՝ ո՞րն է եղել Մանկավարժական համալսարանի թերացումն այս դեպքում, և ի՞նչ քայլեր եք որպես ռեկտոր պատրաստվում կատարել այս ուղղությամբ:

- Այսօր որդեգրված են միջոցառումներ, որոնք միտված են՝ մանկավարժամեթոդական հոգեբանական և գիտահետազոտական առումով զարգացնելու ուսուցչի կարողությունները: Համալսարանը վերազինում է իր մանկավարժահոգեբանական համակազմը և համապատասխան ունակություններն ու հմտությունները զարգացնելու խնդիր է դնում իր առջև, որոնք պետք է բարելավեն ուսուցչի կարողությունները:

Մանկավարժական համալսարանը սերտացրել է իր գործունեությունը լիազոր մարմնի հետ, որի արդյունքում այդ գործընթացի կազմակերպումը մենք նաև վերցնում ենք մեր պատասխանատվության ներքո: Կամավոր ատեստավորման առաջին փուլում եղած քննադատությունները շատ ավելի քիչ կլինեն երկրորդ փուլի ընթացքում: Երկրորդ փուլի ժամանակ հնարավոր կլինի խուսափել այն ռիսկերից, որ կար առաջինի դեպքում:

Մանկավարժական համալսարանը զուգահեռաբար գնում է որակի կազմակերպման գործընթացների զարգացման ճանապարհով, որը պետք է ապահովի մի կողմից ծրագրային փոփոխությունը, մյուս կողմից՝ որակական հենքը: Արդեն որոշակի վերլուծություններ կան եղած փորձի հիման վրա, որոնք վերաբերում են չափորոշիչներին. մեզ հնարավորություն կտան կողմնորոշվելու այն մասնագիտական անհրաժեշտ աշխատանքների գործընթացների կազմակերպմամբ, որը ենթադրում է առարկայի մեթոդիկային ու դրա դասավանդմանը: Ես լիահույս եմ, որ այն փոփոխությունները, որոնք տեղի կունենան ատեստավորման նոր կարգով, կբարձրացնեն մանկավարժի մասնագիտական որակները:

- Շատ է համեմատական անցկացվում, որ այսօրվա ուսուցիչները, այսինքն՝ երիտասարդ սերնդի ներկայացուցիչները, որոնք գնում են դպրոցներ, էականորեն տարբերվում են նախորդ սերնդի ուսուցիչներից: Ըստ Ձեզ՝ ո՞րն է տարբերությունն այժմյան ուսուցիչների և նախորդ սերնդի ներկայացուցիչների միջև:

- Պետք է նշեմ, որ չի կարող չլինել լավ ուսուցիչ: Համալսարանում և մասնագիտական ոլորտում մենք ունենք հաջողված մասնագետներ, որոնք փաստում են, որ մեր կրթական համակարգում կան իրենց մասնագիտությանը տիրապետող մանկավարժներ: Ես համամիտ չեմ լավ ուսուցիչ չունենալու կարծիքին: Այս հասարակության մեջ կան կարծրատիպեր, ու կան չարդարացված սպասումներ, որոնք միգուցե առանձին դեպքերում արդարացված դժգոհություններ են ուսուցչական գործունեության հետ կապված:

Անկախ Հայաստանի պատմության ընթացքում անցումը 12-ամյա կրթության հանգեցրեց նրան, որ ուսուցչի դասաժամերը 18-ից դարձան 22 ժամ: Լրացուցիչ բեռնվածությունը հանգեցրեց, որ անձն իր մասնագիտական կարողությունների շրջանակներում պատրաստվելու հնարավորություն չունեցավ: Ուսուցչի մոտ հուզական այրում տեղի ունեցավ: Պետք է ասել, որ ուսուցչի իմիջը հասարակության մեջ շատ է քննադատության ենթարկվում: Նոր փոփոխությունները կտան այս բոլոր հարցերի պատասխանները, որոնց սպասում են ուսուցիչները, աշակերտները և մեր հասարակությունը:

- Չվախենանք ասել, որ այժմ աշակերտները երբեմն չեն դրսևորում այն ակնածանքը, որը նախկինում կար ուսուցչի հանդեպ: Ինչո՞վ եք պայմանավորում սա:

- Բացարձակ պնդում չէի անի, թե աշակերտները չունեն այդ վերաբերմունքը, սակայն բնականոն փոփոխություններ են տեղի ունեցել սերունդների առումով: Հայաստանը չունի լայնածավալ հետազոտություն այս առումով, որոնք առկա են ամերիկյան դաշտում կամ ռուսական: Այստեղ հարց է դրվում՝ ո՞վ է այսօրվա աշակերտը, ինչպիսի՞ն է նրա սոցիալական վարքագիծը, հուզական ինտելեկտը, երեխան տեղեկատվական աղբյուրների ներազդման ընթացքում ինչպե՞ս է փոխվել, ուսուցման ի՞նչ նոր մեթոդներ են ի հայտ եկել: Մենք խոսում ենք կլիպային մտածողության ձևավորման մասին, որի մասին չէինք կարող խոսել 30 տարի առաջ: Հասարակություն ներմուծված փոփոխությունները ազդել են սերունդների որոշակի փոփոխությունների վրա: Երբ որ մենք համեմատում ենք նախորդ կրթության հետ, այնտեղ պետք է լիներ օրվա հերոսը, պատմության հերոսը, ո՞վ էր նա ու ի՞նչ արժեքներ էր ձևավորում, ո՞ւմ էր ցանկանում նմանվել աշակերտը: Հիմա սերունդը ազատականացված է, փոփոխվել են հասարակական պահանջների այն չափանիշները, որոնք եղել են:

Սերնդի փոփոխումը ենթադրում է ուսուցչի փոփոխություն, երբ որ մենք ունենք հոյակապ ուսուցչական համակարգ, որը շատ լավ երկխոսություն է վարում, բայց նա ունի որոշակի ավտորիտարիզմ: Ուսուցչի մասնագիտությունը բարդ է, քանի որ բարդ են հենքային բաղադրիչները, բարդ են իմացության, մեթոդիկաների տեսանկյունից: Հասարակությունը պետք է արժևորի ուսուցչի դերը, քանի որ նրանով են պայմանավորված ակադեմիական ոլորտում անհրաժեշտ փոփոխությունները:

- Պարբերաբար խոսակցություններ են պտտվում Մանկավարժական համալսարանի փակվելու վերաբերյալ: Այս խոսակցություններն ի՞նչ հիմք ունեն, որտեղի՞ց են դրանք ծնվում:

- Նման խոսակցությունները բացարձակապես աղերս չունեն մեր այսօրվա գործունեության հետ, քանի որ համալսարանը ձեռնարկել է բավականաչափ հետաքրքրիր մոտեցումներ: Այս պահի դրությամբ ակտիվ աշխատանքներ են տարվում ավելի շատ դիմորդների համալսարան ներգրավելու առումով: Մեր հասարակության մեջ ասեկոսեներ պարբերաբար լինում են: Միգուցե սա պայմանավորվում է ինչ-որ հաստատությունների միացման պրոցեսի հետ, բայց այս խնդիրը մենք չենք տեսնում: Լիահույս ենք, որ 100-ամյա բուհը է՛լ ավելի գրավչություն կարող է ներկայացնել բոլորի համար՝ թե՛ որակական, թե՛ մասնագիտական ոլորտում: Այս խոսակցությունները եթե չվերջանան, ապա լուրջ մոտեցման չեն արժանանա: Մենք մեր ստեղծագործական ու մանկավարժական մոտեցումներով լի ենք դեպի մեր ապագան:

 

Տպել
5784 դիտում

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան