Անցյալի եւ ապագայի առջեւ

29/11/2020 schedule13:48

Հայաստանն այսօր լրջագույն ճամփաբաժանի առջեւ է կանգնած, ու մենք բոլորս միասին պիտի որոշենք՝ դեպի անցյա՞լ ենք շարժվում, թե՞ դեպի ապագա։ Ընդ որում՝ անցյալին վերադառնալու մասին խոսելիս ամենեւին էլ նկատի չունենք անցյալի քաղաքական ուժերը, նախկին իշխանություններին եւ այլն։ Այդ իմաստով այսօրվա իշխանություններն էլ կարող են դառնալ անցյալ, որովհետեւ ոչ ընդամենը մի քանի ամիս առաջվա վստահության պաշարն ունեն, ոչ հեղափոխության հռչակած բարեփոխումները շարունակելու ռեսուրսն ու կարողությունը, ոչ էլ երկարաժամկետ կամ միջնաժամկետ հեռանկարում իշխանությունն ամրապնդելու շանս։ Խոսքն անցյալին վերադառնալու ավելի լուրջ ու խորքային հավանականության մասին է, որովհետեւ նահանջն ամենուրեք է։

Արցախում վիճակը մոտավորապես այնպիսին է, ինչպիսին 1988-91-ին։ Նույնիսկ շատ ավելի վատ, որովհետեւ թեեւ Հայաստանին կապող միջանցք կա, բայց նախկին ԼՂԻՄ տարածքի մոտ 30 տոկոսն ադրբեջանցիների վերահսկողության տակ է, խաղաղ բնակավայրերն ավերված են, բնակիչները՝ տարհանված, անվտանգության երաշխավորներն էլ ռուս խաղաղապահներն են (Խորհրդային Միության վերջին տարիներին այդ դերը ստանձնել էին ԽՍՀՄ ներքին զորքերը)։ Հայաստանի տնտեսական վիճակը նույնքան ծանր է, որքան այն տարիներին, ու տնտեսական կոլապսի վտանգ կա։ Անգամ հասարակության բարոյահոգեբանական տեսանկյունից ենք վերադարձել այդ տարիների իրավիճակին, որովհետեւ զոհի բարդույթը, որ հազիվ հաղթահարել էինք արցախյան առաջին պատերազմում տարած հաղթանակի շնորհիվ, կրկին վերադառնում է։ Ու նորից հայտնվում ենք ցեղասպանվածի, հայի բախտից ու աշխարհի անարդարությունից դժգոհողի եւ մեզ հերթական անգամ ցեղասպանությունից փրկողի նկատմամբ անսահման երախտագիտության տիրույթում։ Եվ այդ ամենը՝ Ռուսաստանից գրեթե լիակատար կախվածության պայմաններում։

Հիմա մենք ոչ անցյալում ենք, ոչ ապագայում։ Հիմա մենք զրոյական կետում ենք։ Անցյալի իրողություններին վերադառնալը շատից-քչից կանխատեսելի է, առաջ շարժվելը՝ անորոշ ու մի քիչ էլ վախենալու։ Առաջինի դեպքում՝ արտաքին-քաղաքական ու անվտանգային հարցերում լիովին ապավինում ենք բացառապես Ռուսաստանին, նրանք, ի դեպ, Արցախի հայ բնակչության անվտանգությունը նույնպես կապահովեն (դա նաեւ իրենց է պետք), հետո կամաց-կամաց կհարմարվենք նոր իրողություններին, տնտեսական դժվարությունները կհաղթահարենք, քայլ առ քայլ կփորձենք հզորանալ՝ այնքանով, ինչքանով Ռուսաստանը թույլ կտա, մի խոսքով՝ լավից-վատից կգոյատեւենք։

Երկրորդ ճանապարհը շատ ավելի բարդ է, որովհետեւ մեզանից պահանջելու է ուժերի գերլարում, առավելագույն կշռադատվածություն բոլոր հարցերում, բացառիկ պատասխանատվություն՝ ցանկացած որոշում կայացնելիս, հրաժարում բոլոր տեսակի պատրանքներից ու աշխարհաքաղաքական իրողությունների հետ հաշվի նստելու սթափություն, տնտեսության բոլոր ոլորտների, գիտության, կրթության, աշխարհայացքի արմատական փոփոխություններ եւ այլն։ Ու ոչ մի երաշխիք չկա, որ կստացվի։ Հնարավոր է՝ այս անգամ նույնպես ձախողվենք, ինչպես ձախողվել ենք անկախությանը հաջորդած 29 տարիների արդյունքում՝ սկսելով ավելի նպաստավոր պայմաններում։

Բայց մենք այլ տարբերակ չունենք, մենք պիտի կատարենք մեր ընտրությունը։ Ընդ որում՝ միջանկյալ տարբերակներ կամ չկան, կամ կարող են շատ ավելի աղետալի հետեւանքների հանգեցնել, որովհետեւ աշխարհաքաղաքական կենտրոններին «ֆռցնելու» փորձերը սովորաբար հենց այդպես էլ ավարտվում են։ Ու դա պիտի լինի շատ լուրջ ընտրություն՝ առանց էմոցիաների եւ հիմնված բացառապես սթափ հաշվարկների վրա։

Արմեն Բաղդասարյան 

Տպել
3605 դիտում

Դոլարն ու եվրոն թանկացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 7-ին

Մեկնարկում է «Եվրատեսիլ 2024»-ը․ երբ ելույթ կունենա «Լադանիվա»-ն

ՖԻՖԱ-ն հրապարակել է ֆուտզալի ազգային հավաքականների վարկանիշային աղյուսակը․ որ տեղում է Հայաստանը

Առաջիկա ժամերին և օրերին սպասվում է ֆեյք լուրերի հրավառություն․ Արայիկ Հարությունյան

Չնայած արգելքին՝ քաղաքացիները շարունակում են զբաղվել փողոցային առևտրով․ ստուգայց Նոր Նորք վարչական շրջանում (տեսանյութ)

Տևական ժամանակ լույս չի լինի Երևանի և մարզերի բազմաթիվ հասցեներում

«Կիրանցում բնակիչները ադրբեջանցի հատուկջոկատային են նկատել» վերտառությամբ տարածվող տեսանյութն ապատեղեկատվություն է․ ՊՆ

Դեղատան փողոցի տներից մեկի տանիքում հրդեհ է բռնկվել

Ժաննա Անդրեասյանն ու Վասիլիս Մարագոսը քննարկել են ԵՄ աջակցությամբ իրականացվող կրթական բարեփոխումները

Հայաստանը պատրաստվում է ձեռնպահ մնալ ՀԱՊԿ-ի ֆինանսավորումից. Յուրի Ուշակով

Ֆրանսիան զինվորներ չի ուղարկել Ուկրաինա․ ԱԳՆ-ն հերքել է տեղեկությունները

Ատրճանակով զինված ավազակային հարձակում կատարած ոստիկանության գնդապետի տղան չի հասցրեց լքել ՀՀ սահմանը

Կասկադը կհասցվի ավարտուն տեսքի, քննարկվում են տարբերակները․ Տիգրան Ավինյան

Սա քյալագյոզություն է, մի քանի հոգևորական և քաղաքական գործիչ չի կարող 3 միլիոն քաղաքացու պատերազմ պարտադրել. Մկրտչյան

Գերմանիան և Ճապոնիան առաջին անգամ ցամաքային համատեղ զորավարժություններ կիրականացնեն

Արտակարգ իրավիճակ Երևանում․ ճանապարհի տակով անցնող գազախողովակը վնասվել է, սկսվել է ուժեղ արտահոսք

Վերականգնվում են ավտոճանապարհների մետաղական արգելափակոցները

Գարեգին Բ-ն կգա՞ հրապարակ. ինչ սպասել առաջիկայում, և ինչի կարող է հանգեցնել արկածախնդրությունը

Ռուս խաղաղապահները հեռացել են Լեռնային Ղարաբաղի օդանավակայանից

Հարկադիր կատարումն ապահվող ծառայությունը շարժական գրասենյակներ կունենա․ որ մարզերը կսպասարկվեն

Եգիպտոսն ուսումնասիրում է քաղաքացիների հետընդունման և վերաինտեգրման՝ Հայաստանում գործող մեխանիզմները

«Աղի լիճ» ջրավազանում լողալ, կենցաղային կարիքների համար ջուրն օգտագործել չի կարելի․ արգելվում է մտնել սահմանային շերտ

Պուտինի այցը Թուրքիա շարունակում է մնալ օրակարգում․ Ուշակով

Հիշո՞ւմ եք Սերժ Սարգսյանի ժամանակ Նորք-Մարաշի կանխված ահաբեկչությունը․ ով կա Բագրատ սրբազանի երթի կազմում․ Սաֆարյան

Հայաստանի ու Հունգարիայի ԱԳ նախարարների հանդիպումը Բուդապեշտում ավարտվել է

Սևան-Գավառ ճանապարհին մեքենաներ են բախվել․ կան տուժածներ

Նիկոլ Փաշինյանը կնախագահի Մոսկվայում կայանալիք ԵԱՏՄ 10-րդ գագաթնաժողովը. Ուշակով

Արդարադատության նախարարն Արմավիրում ծառայությունների ղեկավարների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել

Գևորգ Պապոյանը Ջոն Ալելոյին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը

Բեմադրիչները մտածել են, որ իշխանության միակ հենարան հասարակ ժողովուրդը «Աստծո մարդու» առաջ կընկրկի․ Ոսկանյան

Դուք ձեր «խրամատը» տվիք ռուսներին ու ադրբեջանցիներին, հիմա ի՞նչ եք ուզում․ Մկրտչյանը՝ Դադիվանքի նախկին վանահորը

Հայտնի է Պուտին-Փաշինյան հանդիպման օրը

Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին մայիսի 6-ի դրությամբ 40 սահմանային սյուն է տեղադրվել

Մայիսի 3-ից 6-ը տեղացած հորդառատ անձրևի հետևանքները Երևանի մի շարք վարչական շրջաններում (տեսանյութ)

Բագրատաշենի սահմանային անցակետի մոտակայքից 1․5 միլիոն դրամի ծխախոտ են գնել և տեղափոխել Գյումրի՝ վերավաճառելու նպատակով

Նորակառույց շենքի շինհրապարակում բազալտե քարը ընկել է 26-ամյա բանվորի գլխին․ վերջինս հիվանդանոցում մահացել է

Ուզում եմ զգուշավոր լավատեսություն հայտնել առաջիկայում սպասվող բանակցությունների առումով․ Միրզոյան

Ուզում եմ վերահաստատել Հայաստանի հավատարմությունը Հարավային Կովկասում երկարատև, կայուն խաղաղության հաստատմանը. Միրզոյան

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 6-ին

ՀՀ նախագահը կմեկնի Կալիֆորնիա