Երևան
6 °C
Բլոգերներ ու հրապարակախոսներ տարբեր երկրներից վերջին օրերին ավելի ու ավելի հաճախ են պնդում՝ կորոնավիրուսը պատրվակ է, որով պետություններն ուզում են համընդհանուր վերահսկողության տակ պահել բոլորին ու ամենքին: Առաջին պահին ժպիտ հարուցող միտքը, սակայն, բոլորովին անհիմն չէ. այստեղ կներկայացնենք որոշ վերահսկողական գործիքներ, որ արդեն իսկ անձնական տվյալներ են հավաքագրում, մշակում ու փոխանցում հետազոտողներին: Այնպես որ, ձեզ մի քիչ լուրջ պահեք, մեզ հաստատ հետեւում են:
Այսօրվանից Ֆեյսբուքը գործարկում է COVID-19-ի տարածման կանխարգելմանն օժանդակող երկու գործիք՝ հիվանդության դեմ պաշտպանական միջոցառումների քարտեզներ եւ թեժ կետերի հայտնաբերմանը կամավոր ձևով մասնակցություն ապահովող գործիքներ։ Առաջիկայում նախատեսվում է գործարկել եւս երեք գործիք: COVID-19-ի տարածումը հետազոտողները նշել են, որ նախկինում օգտագործվող՝ տեղորոշման և տեղաշարժի տվյալների հետ միասին այս գործիքներով ստացված համալիր տվյալները պիտի որ մեծապես նպաստեն արդյունավետ կանխարգելիչ միջոցառումների կազմակերպմանը, ինչպես նաեւ՝ ժամանակին դրանցից հրաժարվելու որոշումների կայացմանը:
Ընդդեմ կորոնավիրուսի տարածման պայքարի իր Data for Good գործիքների մասին երեկ հաղորդել է Ֆեյսբուք համաշխարհային սոցիալական ցանցը՝ դրանց ստեղծման համար ներկայացնելով համոզիչ մարդասիրական փաստարկներ:
«Նոր կորոնավիրուս COVID-19-ի hամաշխարհային կորը մարտահրավեր է բոլորիս: Մարդիկ իրարից հեռավորություն են պահում իրենց համայնքները պաշտպանելու համար, առողջապահական ոլորտի աշխատողներն առաջնագծում կյանքեր են փրկում, հիվանդանոցները աշխատում են անհրաժեշտ ռեսուրսներ ձեռք բերելու ուղղությամբ, հանրային առողջապահական համակարգերն էլ փորձում են ճիշտ ուղեցույցներ կիրառել: Իսկ դրա համար հավաստի տեղեկատվություն է պետք կանխարգելիչ միջոցառումների արդյունավետության եւ վարակի տարածման միջոցների մասին»,- նշում են ֆեյսբուքի առողջապահական հարցերի պատասխանատուները:
Եվ որպես Ֆեյսբուքի «Լավարկման տվյալներ» ծրագրի մաս՝ առաջարկվում են քարտեզներ բնակչության տեղաշարժի վերաբերյալ, որոնք հետազոտողներն ու ոչ առեւտրային կազմակերպություններն արդեն իսկ օգտագործում են կորոնավիրուսային ճգնաժամը վերլուծելու համար՝ վստահեցնելով, որ մարդկանց անձնական տվյալների պահպանության համար կիրառվում է տվյալների համախումբ: Այս գործիքն օգտագործողները նշում են, որ դրա միջոցով ձեռք բերվող տեղեկատվությունը կարող է շատ արժեքավոր լինել COVID-19-ին դիմակայելու համար, եւ հայտարարվում է, որ այդ նպատակի համար նախատեսվում է այլ գործիքներ եւս գործարկել:
Ֆեյսբուքի գործիքներն աշխատելու են երկու ուղղությամբ՝
Հիվանդությունների կանխարգելման նոր գործիքների տրամադրում
«Մեր հիվանդությունների կանխարգելման քարտեզները (Disease Prevention Maps) տեղեկատվության համախումբ են, որոնք առողջապահական ոլորտի հետազոտողները կարող են օգտագործել ավելի լավ հասկանալու համար, թե ինչպես է բնակչության ակտիվության դինամիկան ազդում հիվանդության տարածման վրա»,- հաղորդում է ֆեյսբուքը՝ ներկայացնելով երեք նոր գործիք.
Տեղորոշման քարտեզները, որ ցույց են տալիս, թե մեկ տարածքում գտնվող մարդկանց շրջապատում ովքեր կան՝ օգնելով բացահայտել, թե հաջորդիվ որտեղ կարող են հայտնվել COVID-19-ով վարակման դեպքերը:
Շարժման տիրույթների փոփոխությունները տարածաշրջանային մակարդակում ցույց են տալիս՝ մարդիկ մնում են տա՞նը, թե՞ շրջում են քաղաքի տարբեր հատվածներով. սա կարող է պատկերացում տալ, թե արդյոք կանխարգելիչ միջոցառումները տարվում են ճիշտ ուղղությամբ:
Սոցիալական կապի ինդեքսը ցույց է տալիս պետությունների եւ երկրների միջեւ առկա հարաբերությունների «ջերմության աստիճանը», ինչը կարող է օգնել համաճարակաբաններին կանխատեսել, թե հիվանդության հավանական տարածման դեպքում որտեղից կարող են հուսալ աջակցություն:
Ֆեյսբուքը հավաստում է, որ հիվանդությունների կանխարգելման քարտեզները համախմբում են տվյալների շտեմարաններից ստացած տեղեկատվությունը, եւ ծրագրավորողներն էլ լրացուցիչ քայլեր են ձեռնարկում՝ նվազեցնելու համար մեկ մարդու բազմակի նույնականացումը կամ «հայտնաբերումը»: Օրինակ ՝ դրանք կարող են ներկայացվել քաղաքի կամ վարչական շրջանի ծավալներով, այլ ոչ թե՝ անհատների մակարդակով:
Տեխնիկական գիտությունների թեկնածու, հիվանդությունների մոդելավորման ինստիտուտի աշխատակից Դանիել Կլեյնը, դժգոհելով հիվանդությանը դիմակայելու համար առկա տեխնիկական արագությունից՝ նշել է, որ ձգտում են հասնել հիվանդության տարածման՝ գրեթե անմիջապես բացահայտմանը:
Առողջության ֆեյսբուքյան հետազոտության անցկացում `COVID-19- ին հետեւելու համար
Այսօրվանից ԱՄՆ-ում ոմանք Ֆեյսբուքի «Լրահոս»-ի վերեւում կտեսնեն հղում, որով նրանց կառաջարկվի կամավոր կերպով օգնել առողջապահական ոլորտի հետազոտողներին ավելի լավ դիտարկել եւ կանխատեսել COVID-19- ի տարածումը՝ թույլատրելով որոշ չափով հասանելիություն ունենալ անձնական տվյալներին: Քարնեգի Մելլոնի համալսարանի Դելֆիի հետազոտական կենտրոնի այս նախաձեռնությունը, ֆեյսբուքի մասնագետների դիտարկմամբ, փորձ է պատկերացում կազմել, թե ինչպես կարելի է արձագանքել ճգնաժամին՝ ներառելով ինքնազննության, ախտանիշների ջերմային քարտեզներ: Այս տեղեկատվությունը կարող է օգնել առողջապահական համակարգերին ճիշտ բաշխել ռեսուրսները, արագ որոշումներ ընդունել՝ երբ, որտեղ եւ ինչպես վերականգնել հասարակական բնականոն կյանքը: Եթե արդյունքներն օգտակար լինեն, նման հետազոտությունները կդառնան հասանելի աշխարհի այլ հատվածներում:
Նշվում է, որ այս հարցման անհատական պատասխանները հետազոտական կենտրոնը չի տրամադրելու Ֆեյսբուքին, եւ դրանք չեն տարածվելու, և հարցման արդյունքները հավաքագրելիս հոգ է տարվելու անձնական տվյալների գաղտնիությունը պաշտպանելու մասին. հարցումը կատարվելու է նույնականացման համարի միջոցով, որն անձի նույնականացումը չէ:
Ստեղծելով հետազոտող գործընկերների համաշխարհային ցանց
COVID-19 համաճարակի սկսվելուց ի վեր, ինչպես հավաստում է Ֆեյսբուքը, համագործակցել են տասնյակ վստահելի կազմակերպությունների հետ՝ աջակցելով հիվանդությունների կանխարգելման քարտեզների կիրառմանը: Նրա գործընկերներն են ԱՄՆ-ում Հարվարդի հանրային առողջության դպրոցը, Թայվանի ազգային Ցինգ Հուա համալսարանը եւ Իտալիայում Պավիայի համալսարանը, ինչպես նաեւ ոչ առեւտրային կազմակերպություններ եւ հաստատություններ, ինչպիսիք են Direct Relief-ը, Bill & Melinda Gates հիմնադրամը եւ Համաշխարհային բանկը: Նրանց ջանքերով է ստեղծվել COVID-19 mobility data network-ը (կորոնավիրուսի տեղափոխման տվյալների ցանցը), որտեղ օգտագործվում են Ֆեյսբուքի «Լավարկման տվյալները»: Այս ցանցը, նշենք, արդեն ակտիվորեն դիտարկում է ամբողջ աշխարհը:
«Սոցիալական հեռավորության քաղաքականության ազդեցության չափումն այս փուլում միանշանակ կարեւոր է, եւ այս տեսակի համալիր տվյալները (առանց անձնական տվյալներ բացահայտելու) տալիս են պատկերացումներ, որ անհրաժեշտ հիմք կարող են լինել քաղաքական գործիչների որոշումների եւ հետազոտողների կանխատեսման մոդելների համար»,- ասել է Հարվարդի հանրային առողջության դպրոցի վարակիչ հիվանդությունների դինամիկայի կենտրոնի դոցենտ Կարոլին Բուկկեյը:
Այսպիսով, ակնհայտ է, որ տեղեկատվական տեխնոլոգիաներն օգնում են տեղորոշել մարդուն, հետեւել նրա տեղաշարժին։ Որքանով է դա նվազեցնում մարդու անկախությունը, կախված է, թերեւս, նրանից, թե մարդու անկախությունը որքանով է կախված իր՝ ըստ ցանկության տեղաշարժման, ընդդեմ համաճարակաբանական ցուցումների՝ տեղաշարժման եւ ի հեճուկս պետական միջոցառումների՝ տեղաշարժման հնարավորության սահմանափակումներից: Այլ հարց է, որ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վերահսկողական դերը բավական համեստ է ա՛յս փուլում. մինչդեռ ակնհայտ է, որ դրանք արագորեն ծավալվելու նկրտումներ ունեն:
Ինչ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել Փաշինյանի՝ Տավուշ այցի ժամանակ. մանրամասներ (լուսանկարներ)
Ես չեմ վիրավորում, ասում՝ «գյադեն հերդ ա», քոքից բռնվեք, կհանդիպենք․ Հովհաննես Դավթյանը՝ Արզաքանցյանին
Մենք պետք է թույլ չտանք պատերազմի սկսում․ ինչ է ասել վարչապետը տավուշցիների հետ հանդիպմանը
Պուտինն իրեն լեգիտիմություն տվեց՝ այլանդակությունները շարունակելու համար, ՌԴ-ին բարի ճանապարհ դեպի գերեզման. Սուքիասյան
Երևանն այս տարի կունենա 20 հա տարածք զբաղեցնող տնկարան, կտնկվի 2000 ծառ
ԱՄՆ-ն մտադիր չէ շնորհավորել Ռուսաստանի նախագահին ընտրություններում հաղթելու համար․ Պատել
Ամեն խաղի պետք է պատրաստվենք, ինչպես վերջինի․ Հարոյանը՝ Կոսովոյի հավաքականի հետ խաղի մասին
Հայաստանի և Մալթայի ԱԳՆ պաշտոնյաների խորհրդակցությունների ընթացքում անդրադարձ է եղել ՀՀ-ԵՄ գործընկերության խորացմանը
ՌԴ ԿԸՀ-ն ավարտել է ձայների հաշվարկը․ ընտրողների 87,28% քվեները Վլադիմիր Պուտինինն է
Նռնակ, պայթուցիչ ու փամփուշտներ․ Կապանի բնակիչը փրկարարական ջոկատում հանձնել է ԼՂ-ից բերված զինամթերքը
Վրաստանի ԱԺ կրթության հանձնաժողովի նախագահը գալիս է Հայաստան․ մանրամասներ
Մկրտչյանը ԱՄՆ ՄԶԳ փոխկառավարչի հետ քննարկել է ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին աջակցության հարցում համագործակցությունը
Ինչ իրավիճակ է ՀՀ ճանապարհներին ժամը 20։00-ի դրությամբ
Վրաստանը պետք է ավելին անի Ռուսաստանին զսպելու համար․ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար
Երկու երիտասարդ վիճել են տաքսու վարորդի հետ, ապա դանակահարել ուղևորին
Պուտինը հանդիպել է ՌԴ նախագահի թեկնածուների հետ, առաջարկել շարունակել ակտիվ համատեղ աշխատանքը
Հայաստանը հստակ դիրքորոշում ունի հասնել խաղաղության․ նախագահը հանդիպել է ֆրանսիացի մտավորականների հետ
Բորիս Բախշինյանը նշանակվել է Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր
Իսակովի պողոտայում՝ ռուսական եկեղեցու դիմաց, «ԿամԱԶ»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին
ՀՀ ԱԳՆ պատվիրակությունը Բրյուսելում մասնակցել է Եվրոպական միության Արևելյան գործընկերության Ավագ պաշտոնյաների հանդիպմանը
Բայրամովը Լուիս Բոնոյի հետ հանդիպմանը վերահաստատել է Ադրբեջանի հանձնառությունը խաղաղության գործընթացին
Արտուր Հարությունյանը նշանակվել է Շիրակի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր
Հակոբ Բալայանն ու Երևան քաղաքի ավագանու անդամ Միքայել Խաչատրյանը շրջայց են իրականացրել Էրեբունի վարչական շրջանում
Գորիսում 3 անձի նկատմամբ մահափորձի վարույթով հետախուզվող տղամարդը հայտնաբերվել է. մանրամասներ
ԱԺ-ում տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության նիստը․ քննարկվել են տեղահանվածներին տրամադրվող ծրագրերը
Հռոմի Պապը չի շնորհավորել Պուտինին նորից վերընտրվելու համար․ Սուրբ Աթոռից հերքում են տեղեկությունները
Շիրակի մարզպետարանի կալանավորված պաշտոնյաների լիազորությունները կասեցվել են
Ինչ իրավիճակ է Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհին
Դուք շարունակում եք շարժվել Բուխարեստի գագաթնաժողովի որոշմամբ, Վրաստանը կդառնա ՆԱՏՕ-ի անդամ․ Ստոլտենբերգ
Քանաքեռավանի գազալցակայանում «Պեժո»-ի լիցքավորման պահին տեղի ունեցած պայթյունի հատկանիշներով նախաձեռնվել է քրվարույթ
Նիկոլ Փաշինյանը մանրամասնել է, թե ինչ խոսակցություն է ունեցել տավուշցիների հետ
Հասանովը Ստոլտենբերգին զեկուցել է հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի մասին
Չեխիայի Հանրապետության խորհրդարանի Պատգամավորների պալատի նախագահը եվրոպական դրոշ է փոխանցել Սիմոնյանին
Աբովյանում ուղևորափոխադրման հարցի շուրջ տեղի ունեցած խուլիգանության գործով երեք անձի մեղադրանք է ներկայացվել
Երևանյան 28 փողոցներում վերգետնյա մալուխները կանցկացվեն ստորգետնյա կապուղիներով
Անդրանիկ Քոչարյանը ՆԱՏՕ ԽՎ նստաշրջանից առաջ հանդիպում է ունեցել ՀՀ ԱԳ փոխնախարարի հետ
Բաքվում Պուտինի օգտին քվեարկել է ռուսաստանցիների 77%-ը, ռեկորդային քվեարկությունը գրանցվել է Չեչնիայում՝ 98,99 տոկոս
Կալանավորվել է Շիրակի մարզպետարանի Քաղաքաշինության վարչության պետը և ևս մեկ հոգի
36-ամյա երիտասարդը հարվածներ է հասցրել ընկերուհուն, 26-ամյա աղջիկն էլ դանակահարել է նրան
Աշխարհի Գավաթում Հայաստանը կներկայացնի 5 ծանրորդ
© 2024 Հայկական ժամանակ