Հայաստանում սեքս չկա՞. դեռահասների սեռական դաստիարակությունն օրախնդիր է

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2003 թվականի դեկտեմբերի 12-ի համարում

Դեռահասների համար նախատեսված «Սեռական առողջության այբբենարան» գիրքը, որ սարսափով ընդունվեց հասարակության ավանդապաշտ հատվածի կողմից, հնարավորության դեպքում նորից կվերահրատարակվի:

Երեկ այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց գրքի համահեղինակ, «Հանուն ընտանիքի եւ առողջության» ասոցիացիայի տնօրեն Մերի Խաչիկյանը: Նկատենք, որ մինչ այժմ հրատարակված ոչ մի գիրք, թերեւս, այդքան աժիոտաժ չի առաջացրել, որքան դպրոցականների սեռական դաստիարակության համար նախատեսված «Սեռական առողջության այբբենարանը»: Հիշեցնենք, որ դեմոկրատական կուսակցության նախագահ Արամ Գասպարի Սարգսյանը մամուլին տված իր հարցազրույցներից մեկում այս գիրքն անգամ ազգի դեմ ուղղված հանցագործություն էր համարել: Բանն այն է, որ սույն գրքով երեխաներին մանրամասն բացատրվում է, թե ինչ է նշանակում «սեքս» բառը, ինչ են սեռական հարաբերություն ասվածը, օնանիզմը, հոմոսեքսուալիզմը եւ այլն:

Դեռահասներն այնտեղից կարող են իմանալ, թե ինչպես է կինը հղիանում, երեխա ունենում, ինչպես են ազատվում անցանկալի հղիությունից, որոնք են բեղմնավորիչ եւ հակաբեղմնավորիչ մեթոդները, ծանոթանալ տղաների ու աղջիկների ֆիզիոլոգիական համակարգին... Այնպես որ, ավանդապաշտների ցասումը լիովին հասկանալի է: «Սեռական առողջության այբբենարանը» նախատեսված է 13 եւ բարձր տարիքի երեխաների, այսինքն՝ 7-8-րդ եւ բարձր դասարանցիների համար:

Մեզ մոտ հայտնված «Սեռական առողջության այբբենարանը», սակայն, Լեզվի տեսչության աշխատակիցներից մեկը գտել է Աբովյանի դպրոցներից մեկում, եւ ուսուցչուհին, որը տեսչության աշխատակցին է հանձնել այն, ասել է, որ իրենց հրահանգ է տրվել սույն գրքի հետ ծանոթացնել 4-րդ դասարանցիներին: Երեկ Մերի Խաչիկյանը պնդում էր, որ իրենք միայն փորձել են գիրքը տարածել ուսուցիչների, ծնողների ու բարձր դասարանցի այն երեխաների շրջանում, ովքեր «Հանուն ընտանիքի եւ առողջության» ասոցիացիայում անցել են համապատասխան դասընթացներ: Նման 300 երեխաներ կան, ովքեր պետք է գիրքը տարածեն իրենց հասակակիցների շրջանում ու կրթեն նրանց:

«Միեւնույն է, երեխաներն իրենց հետաքրքրող հարցերի պատասխանը պիտի գտնեն: Բայց հարցն այն է՝ ճի՞շտ կգտնեն, թե սխալ»,- երեկ ասում էր Մերի Խաչիկյանը, ակնարկելով, որ իրենց հեղինակած գիրքն օգնում է դեռահասներին՝ ճիշտ ընկալել, թե ինչ ասել է սեռական կյանք: Հետաքրքիր է, սակայն, որ երբ սույն գրքով դրա հեղինակները մտել են մի դպրոց եւ փորձել են տնօրենից ճշտել, թե ինչ կարծիք ունի գրքի մասին, ու կարո՞ղ են իրենք դպրոցում նման ծրագիր իրականացնել, տնօրենը բավական վախեցել է: «Մենք ասացինք՝ իսկ միգուցե բարձր դասարանցի մի որեւէ աշակերտի ցույց տանք ու տեսնենք, թե նա ինչ կարծիք ունի: Տնօրենը կանչեց 2 տասներորդցի աղջիկների:

Նրանք նայեցին ու ասացին՝ երեւի թե ցածր դասարաններում ավելի ճիշտ կլինի, մեզ համար արդեն ուշ է, դա անցած էտապ է»,- երեկ ասում էր Մերի Խաչիկյանը: Ըստ նրա, իրենց խնդիրն այն է, որ երեխաները խոհեմ վարքագիծ ունենան, հեռու լինեն տարբեր վարակներից, որ մարմնավաճառ չդառնան, բռնություններ չլինեն, սպիդը չտարածվի, եւ նրանք գոնե կարողանան պահպանել իրենց առողջությունը: Այնինչ նրանք ամեն ինչ իմանում են փողոցից, պոռնոամսագրերից ու ֆիլմերից, իսկ ընտանիքներում ու դպրոցում այդ մասին չեն խոսում, քանի որ թեմայի վրա տաբու է դրված: «Թեկուզ մի երեխա մի քիչ շուտ ինչ-որ բաներ կհասկանա, բայց կարեւորը, որ հասկանալով շատ քայլերի անկանխատեսելիությունը՝ ձեռնպահ կմնա դրանցից:

Բայց որ բոլորս ձեռքներս լվանանք ու չտեսնենք, թե ինչ է կատարվում, վերջը ի՞նչ կլինի: Եթե այդ պատնեշը չկոտրենք, մեղք են երեխաները»,- ասում էր Մերի Խաչիկյանը: Այժմ «Հանուն ընտանիքի եւ առողջության» ասոցիացիան, որը զբաղվում է երիտասարդների առողջության պահպանման հարցերով, նախապատրաստում է մի ծրագիր, որով դպրոցները պետք է սկսեն սեռական դաստիարակություն դասավանդել, սակայն ոչ այն գրքով, որի մասին այժմ խոսվում է: Սույն գիրքը պարզապես ձեռնարկ է լինելու: Իսկ ասոցիացիայի մշակվող ծրագիրն իրականացվելու է 2002 թվականի դեկտեմբերին ընդունված «Մարդու վերարտադրողական առողջության եւ վերարտադրողական իրավունքների մասին» օրենքի շրջանակներում:

Համաձայն այդ օրենքի, սեռական դաստիարակությունը դեռահասների իրավունքն է եւ պետք է դպրոցներ մտնի կրթության ու առողջապահության նախարարությունների եւ շահագրգիռ կազմակերպությունների հետ համատեղ մշակված ծրագրերով: Օրենքում նշված է, որ 2003-2004 թվականներին արդեն փորձարարական ծրագիր պիտի իրականացվի որոշ դպրոցներում: Սակայն, ըստ Մերի Խաչիկյանի, ֆինանսական խնդիրների պատճառով դա ուշանում է: Առարկան կոչվելու է Առողջ ապրելակերպ: Դրա համար, սակայն, դասագիրք չի լինելու: Պարզապես ուսուցիչները կվերապատրաստվեն ասոցիացիայի կազմած ձեռնարկով ու հենց ասոցիացիայի ծրագրով էլ կդասավանդեն առարկան:

Հ.Գ. «Սեռական առողջության այբբենարան» գիրքը ձեւավորված է բավական անկեղծ եւ բաց նկարներով: Մերի Խաչիկյանն ասաց, որ իրենք գրքի նկարների համար մրցույթ են հայտարարել երեխաների շրջանում, եւ գրքում զետեղված նկարների հեղինակը այդ մրցույթում հաղթած 15-ամյա Մարո Սարգսյանն է:

Լուսինե Բարսեղյան