«Սրանով ընդգծվում է՝ ինչ «ամոթ» ենք ունեցել այդ օրը». Մարտի 1-ի իրադարձություններին նվիրված հուշարձանը պատրաստ է

Երևանի ավագանու «Լույս» խմբակցության անդամ Անի Խաչատրյանի համոզմամբ՝ Երևանում Մարտի 1-ի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձանի կարևորությունն այն է, որ սրանով ընդգծվում է, թե ինչ «ամոթ» ենք ունեցել այդ օրը: Ըստ նրա՝ հուշարձանի տեղադրման վայրի ընտրությունը ևս պատահական չէ. այն տեղադրվելու է նույն տարածքում, որտեղ տեղի են ունեցել մարտիմեկյան հրեշավոր դեպքերը:

Նշենք, որ արդեն պատրաստ է Մարտի 1-ի զոհերին նվիրված հուշարձանը, այն տեղադրվելու է Գրիգոր Լուսավորիչ փողոցին և այգուն հարող տարածքում՝ Մյասնիկյանի արձանի կողքը: Հեղինակել է Ալբերտ Վարդանյանը:

Անդրադառնալով հուշարձանի տեսքի շուրջ ծայր առած քննարկումներին և քննադատություններին՝ Անի Խաչատրյանն ասում է՝ առաջին հայացքից իրեն էլ է անհասկանալի թվացել, սակայն իրական պատկերը հասկանալու համար պետք է սպասենք, որ հուշահամալիրն ամբողջությամբ պատրաստ լինի: «Հայելային լուծումներ են, որ մոտենալուն պես նաև սեփական արտացոլանքդ ես տեսնելու, այսինքն՝ դու նրանցից մեկն ես: Ցանկացած ճարտարապետական լուծում, նման նախագիծ միշտ հակասական կարծիքների էլ է արժանանում»,- նկատում է նա:

Ըստ Անի Խաչատրյանի՝ մինչ հուշարձանի կառուցումը մտածել է Երևանում «ամոթի» պատ ունենալու մասին, որտեղ պարբերաբար կփակցվեին այն մարդկանց նկարները, որոնք վնասել են Հայոց պետականությանն ու ինքնիշխանությանը:

«Մտածում էի, թե ինչ տարբերակով առաջարկել քաղաքապետարանին, որ այնտեղ լինեն այն մարդկանց նկարները, որոնք Հայաստանի դեմ նման քայլեր են արել, ոչ միայն արյունոտ՝ մարտիմեկյան, այլ առհասարակ, ով ՀՀ անկախությունը դնում է կասկածի տակ, ով համարում է, որ ՀՀ ապագան միութենական պետությունն է. վերջերս նման խոսակցություններ շատ են լինում: Նույն Մարգարիտա Սիմոնյանը, որը, իմ կարծիքով, հայ կոչվելու իրավունք չունի»,- ասում է նա:

Խաչատրյանի խոսքով՝ անկախ ամեն ինչից՝ ինքը հանգիստ չի կարող ապրել և քնել, քանի դեռ թե՛ Մարտի 1-ի, թե՛ Հոկտեմբերի 27-ի, թե՛ 2004 թվականի ապրիլի 12-ի դեպքերի պատասխանատուները չեն պատժվել. «Ես սպասում եմ, որ գալու է այդ վճիռների օրը, և մենք լսելու ենք անուններ: Տարիներ են անցել, վերքերը սպիանում են, բայց հիշողության էջերը, միևնույն է, սպիտակ ու դատարկ են: Այդ էջերը պետք է լցվեն, ես սպասում եմ, որ այն, ինչի միջով մենք անցանք, պատասխանատուները պատասխան են տալու»:

«Հանրապետություն» կուսակցության անդամի համոզմամբ՝ անպատժելիությունը ծնում է նոր հանցանքներ: «Չմոռանանք, որ պատերազմից հետո Բաղրամյան պողոտայում «բեմադրություններ» էին բեմադրվում, ամբիոններից ու տարբեր հարթակներից կոչեր էին հնչում, այնպես որ ամեն ինչ սպասելի է և հնարավոր: Հուսով եմ, որ երկրի անվտանգությունը ապահովող մարմինները կկանխեն նման միջադեպերը»,- նշում է նա:

Խաչատրյանը նաև վերհիշում է՝ նախկինում չկար խոսքի ազատություն, և վախի մթնոլորտ էր տիրում, մարդիկ, որոնք դեմ էին գործող իշխանություններին, երկյուղում էին իրենց կարծիքը հայտնել, գնալ հանրահավաքների:

«Ես բազմիցս ասում էի, որ հանրահավաքներին եկողները հերոսներ էին: Այն ժամանակ ցանկացած մարդ, որը ընդդիմություն էր, մահապարտ էր: Գնում էինք հանրահավաքների՝ չիմանալով՝ հաջորդ վայրկյանին ինչ է լինելու մեզ հետ: Մենք անցել ենք 2004 թվականի ապրիլի 12-ը, որը Մարտի 1-ի նախաբանն էր: Մարտի 1-ին ես 18-19 տարեկան էի, որ գնում էի հանրահավաքների, հաջորդ վայրկյանին մեզ տանում էին ոստիկանության բաժիններ, ծեծում էին, տարբեր տեսակի հալածանքների ենթարկում՝ սկսած աշխատանքի հնարավորություն չունենալուց,- հիշում է նա:

Ըստ ավագանու անդամի՝ այսօրվա ընդդիմությունը նման իրավիճակների միջով չի անցնում. «Այսօրվա ընդդիմությունը բարձրաձայն, ամենավերջին բառերով հնարավորություն ունի խոսելու, հաթաթաներ տալու հնարավորություն: Այն ժամանակ մի հեռուստաընկերություն կար, որ լուսաբանում էր մեզ՝ «Ա1+»-ը, իսկ այսօրվա ընդդիմությունն իր սեփական կայքերն ու հեռուստաընկերություններն ունի, որոնք իրենց ուզածն ասում ու արտահայտում են ամեն ձև»:

Հերմինե Կարապետյան