Եթե 2022-ի ՀԱՊԿ գագաթնաժողովում «հարսի պարը տապալվեց», ապա 2016-ին «փեսային» «բան դեմ տվեցին»

ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանը անդրադարձել է ՀԱՊԿ գագաթնաժողովին եւ «Սերժի վախտ» (բնորոշումն իրենն է)՝ 2016-ի հոկտեմբերին՝ Ապրիլյան պատերազմից ամիսներ անց, տեղի ունեցած ՀԱՊԿ գագաթնաժողովի հետ զուգահեռներ անցկացրել։  

Նա նախ ֆիքսել է գագաթնաժողովի անցկացման օբյկետը՝ «Դվին հոլլ», որտեղ, նրա խոսքով, նաեւ հարսանիքներ են կազմակերպվում։ Իսկ եթե հարսանիք, ապա նաեւ՝ հարս, եթե հարս, ապա նաեւ հարսի պար։ «Եթե անալոգիայով շարժվենք, ապա հարսի պարը տապալվեց»,- անթաքույց հրճվանքով հայտարարել է Աշոտյանը՝ նկատի ունենալով այն, որ, ի դեմ Նիկոլ Փաշինյանի, Հայաստանին չհաջողվեց ցանկալի՝ հայանպաստ տեքստ կորզել «կոլեկտիվ անվտանգության» կազմակերպության անդամներից:

Այնուհետեւ Աշոտյանն անցել է 2022-ի ու 2016-ի գագաթնաժողովների միջեւ համեմատականներ անցկացնելուն՝ զուգահեռներ տանելով «լրջության ու ջրիկության, կազմակերպչական բարձր մակարդակի եւ կիքսերի» միջեւ եւ, իհարկե, անդրադարձել գագաթնաժողովի բուն՝ բովանդակային կողմին։  

Քանի որ Աշոտյանը խոսք է բացել «կիքսերի» մասին, ապա այստեղ «ստոպ տանք» եւ մինչեւ գագաթնաժողովների բովանդակային կողմերին անդրադառնալը, մի «կիքսի» մասին հիշեցնենք, որի մասին հանրությունը տեղեկացավ միայն 44-օրյա պատերազմից հետո։ Խոսքը 2016-ի գագաթնաժողովի ժամանակ տեղի ունեցած մի արտահոսքի մասին է, երբ ՀԱՊԿ անդամ երկրներից մեկի՝ Բելառուսի նախագահ Լուկաշենկոն Սերժ Սարգսյանի հետ բառի բուն իմաստով «բազառ» է անում ԼՂ ազատագրված կամ, ինչպես ընդունված է ասել, բուֆերային գոտի համարվող 7 շրջանը 5 միլիարդի դիմաց Ալիեւին վերադարձնելու շուրջ։  

Սարգսյանը, ի դեպ, առարկում է Լուկաշենկոյի առաջարկին՝ 5 միլիարդի դիմաց Ադրբեջանին վերադարձնել 7 շրջան՝ ասելով՝ այդ հողերի համար հայկական կողմը 5 հազար զոհ է տվել՝ նշելով, թե ինքն էլ 6 միլիարդ է առաջարկում Ալիեւին այդ շրջաններից հրաժարվելու դիմաց։ 

Արձագանքելով Սարգսյան-Լուկաշենկո աղմկահարույց ձայնագրությանը, որը հայտնվել էր տելեգրամյան՝ «Բաղրամյան 26» կոչվող ալիքում՝ Սերժ Սարգսյանի գրասենյակը հայտնել էր․ «Հասկանալի չէ, թե ինչպե՞ս է դեռեւս 2016թ. հոկտեմբերի 14-ին Երեւանում կայացած Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության (ՀԱՊԿ) հավաքական անվտանգության խորհրդի նստաշրջանի՝ նեղ կազմով նախագահների հանդիպման ոչ հրապարակային զրույցը հայտնվել համացանցում: ՀՀ երրորդ նախագահի գրասենյակը ձայնագրության հրապարակումն ընդունում է որպես փաստ եւ զերծ է մնում մեկնաբանություններից՝ նկատի առնելով այն հանգամանքը, որ փակ ձեւաչափով անցկացված նիստերը մեկնաբանման ենթակա չեն, ինչպես չեն եղել մինչ այժմ»:

Միայն այս «կիքսը» բավական է՝ պատկերացում կազմելու այն մթնոլորտի մասին, որում ընթանում էր ՀԱՊԿ միջոցառումը, եւ այն կարգավիճակը, որում գտնվում էր ՀՀ ղեկավարը, որի հետ, փաստորեն, սակարկում էին «հող՝ փողի դիմաց» սկզբունքով։

Վերադառնալով «հարսի պարի տապալման» մասին Աշոտյանի դիտարկմանը՝ դիմենք անալոգիային եւ արձանագրենք՝ եթե 2022-ի գագաթնաժողվում «տապալվեց հարսի պարը», ապա 2016-ին փեսային «դեմից» «դուխ» տվեցին, ապաեւ՝ «բան դեմ տվեցին»։ Ինչ խոսք, աննախանձ վիճակ, որում հայտնվել էր Սարգսյանը։ Որքան հիշում ենք, միջոցառումը տեղի էր ունենում «Բաղրամյան 26»-ում՝ նախագահականում։  

Նալբանդյանը գանգատվում էր Բաքվից, Սարգսյանը՝ արդարանում Ալիեւի առաջ

Այժմ անցնենք բուն միջոցառման, Աշոտյանի ասած, բովանդակային կողմին, որն ամփոփված է գագաթնաժողովում ընդունված հայտարարության (2016 թ․) տեքստում:

Աշոտյանը հպարտորեն շեշտում է, թե ՀԱՊԿ-ի կազմը չի փոխվել, էլի նույն դեմքերն են՝ ի դեմս մասնավորապես Պուտինի, Լուկաշենկոյի, փոխվել է Ղազախստանի նախագահը, որի նախորդը՝ Նազարբաեւը, «ավելի դժվար տիպ» էր, քան գործողը (ի դեպ, 2016-ին Նազարբաեւը չէր ժամանել Երեւան, ներկա չէր եղել ՀԱՊԿ գագաթնաժողովին՝ մրսածության պատճառով), «բայց այդ նույն դեմքերով կառույցից 2016-ին ՀՀ-ին հաջողվեց «ստանալ» մի հայտարարություն, որով հստակ աջակցություն էր հայտնվում ոչ միայն Մինսկի խմբի ձեւաչափին, այլ նաեւ Վիեննայի եւ Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածություններին (շփման գծում միջադեպերի հետաքննության մեխանիզմի ներդրում, ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի թիմի կարողությունների ավելացում)։ «Այսինքն՝ աջակցություն էր հայտնվում Ապրիլյան պատերազմից հետո հայկական դիվանագիտության հաղթանակներին, նաեւ խոսվում էր այն մասին, որ ԼՂ խնդրի կարգավորման սկզբունքներից մեկը ինքնորոշման իրավունքն է»։

Ճիշտ է ասում Աշոտյանը, այդ հայտարարությունը, որում հղում է արվում միջազգային իրավունքի, այսպես ասած, հռչակագրային նորմերին, ընդհանուր առմամբ կարելի է համարել պրոհայկական, բայց կա մի բայց․ խնդիրը ոչ թե հայտարարությամբ ամրագրվածի, այլ հայտարարության մեջ չամրագրվածի մեջ էր:  Չգիտես ինչու՝ փորձառու քաղաքական գործիչ Աշոտյանի ուշադրությունից վրիպել է այն հանգամանքը, որ իր գովերգած հայտարարության մեջ ՀԱՊԿ-ը խնամքով շրջանցել է Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի թեման, համալիր գնահատականներ չի տվել կատարվածին ու չի մատնանշել ՀՀ-ին լայնամասշտաբ ռազմական գործողությունների շեմին կանգնեցրած կողմին՝ Ադրբեջանին: Հիմա սա դիվանագիտական հաղթանա՞կ էր, թե՞ դիվանագիտական անճարակության ապացույց։

Վերադառնալով Վիեննայի եւ Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածություններին, որոնց, ի դեպ, Աշոտյանը շա՜տ է սիրում ամեն անգամ հղում անել եւ Նիկոլ Փաշինյանին մեղադրել հայկական դիվանագիտության հաղթանակը ջուրը գցելու համար, ապա դրանք ջուրն էին գցվել ընդունմանը հաջորդած վայրկյանից սկսած։ Ասվածի ապացույցը ԱԳ նախարար Է․Նալբանդյանի՝ Բաքվին ուղղված գանգատագիրն էր առ այն, որ Ալիեւը չի կատարում «հայկական դիվանագիտության հաղթանակով» ամրագրված պարտավորությունները։

ՀԱՊԿ երեւանյան միջոցառումից մեկ տարի անց՝ Եվրոպայի հայկական չորրորդ համագումարում անդրադառնալով Ժնեւում կայացած Սարգսյան-Ալիեւ հանդիպմանը, կրկնելով Մինսկի խմբի համանախագահների եւ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների համատեղ հայտարարության այն միտքը, թե հանդիպումն անցել է «կառուցողական մթնոլորտում»՝ Նալբանդյանը «կառուցողական» Ադրբեջանին մեղադրեց 2016թ․ մայիսին եւ հունիսին Վիեննայի եւ Սանկտ Պետերբուրգի  պայմանավորվածություններից հրաժարվելու համար։

«Բաքուն հրաժարվում է իրականացնել Վիեննայի եւ Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունները: Ադրբեջանը հրաժարվում է վերահաստատել ԼՂ հիմնահարցի կարգավորման սկզբունքները, որոնք ներկայացրել են համանախագահ երկրները՝ որպես կարգավորման հիմք: Մասնավորապես, ուժի կամ ուժի սպառնալիքի չկիրառում, ինքնորոշում եւ տարածքային ամբողջականություն»,- նշել էր Նալբանդյանը։ (2016-ի ՀԱՊԿ գագաթնաժողովի հայտարարությամբ հպարտացող Աշոտյանի ականջը կանչի)։

Ի դեպ, Ժնեւի հանդիպման մասին․ եթե Նալբանդյանը դրանից հետո գանգատվում էր Ադրբեջանից, ապա Սերժ Սարգսյանն արդարանում էր Բաքվի առաջ։ ՊՆ պաշտպանական ազգային հետազոտական համալսարանում դասախոսության ժամանակ ՀՀ նախագահն ահա թե ինչ ասաց․ 

«Ինձ համար անկեղծորեն շատ տարօրինակ իրավիճակ է ստեղծվել, երբ ժնեւյան բանակցություններից հետո ադրբեջանական կողմը մի հատուկ չարությամբ փորձում է շեշտել, որ ես ինչ-որ պայմանավորվածություններ եմ խախտել: Անկեղծորեն տարօրինակ է, եւ ես մեր հաջորդ հանդիպմանը շատ անհամբեր սպասում եմ, որպեսզի իմ գործընկերոջը հարցնեմ, թե ի՞նչն է նրանց զայրացրել: Ընդ որում՝ խոսում են մարդիկ, ովքեր, փաստորեն, ընդհանրապես տեղյակ չպետք է լինեն մեր խոսակցությանը, որովհետեւ մենք երկուսով ենք խոսել, եւ եթե մենք պայմանավորվածություն ենք ունեցել որեւէ մեկին չասելու, ապա ինչպես են իր օգնականները կամ, չգիտեմ, տեղակալները եւ այլն, թեմային ծանոթացել: Ձեզ հավատացնում եմ՝ մեր խոսակցությունից ես կես բառ անգամ որեւէ տեղ չեմ ասել: Իսկ ի՞նչ եմ ասել Շվեյցարիայի հայ համայնքի հետ հանդիպմանը. ես ասել եմ, որ որեւէ հայ ղեկավար չի կարող փաստաթուղթ ստորագրել, որը խաթարելու է ԼՂ-ի անվտանգությունը: Սա՝ մեկ: Երկրորդ՝ ես ասել եմ, որ Ղարաբաղն Ադրբեջանից դուրս պետք է լինի: Եվ երրորդ՝ ասել եմ, որ Ադրբեջանի նախագահն էլ է մտահոգված իր զինվորների անվտանգությամբ եւ զոհվելով: Այսինքն՝ այստեղ որեւէ նոր բան կա՞: Ես կրկնել եմ այն, ինչ 20 տարի ասում եմ, ինչ 25 տարի մենք խոսում ենք: Այսինքն, եթե որեւէ մեկին թվում էր, թե եթե մենք Ժնեւում բանակցել ենք, ասել ենք եւ հայտարարություն ենք ընդունել, որ լարվածությունը պետք է թուլանա, դա չի նշանակում, որ Ղարաբաղի անկախության ձգտումն էլ պետք է թուլանա: Անկեղծ ասած՝ ինձ համար շատ տարօրինակ է»:

Չարկչրկված Վիեննան, Սանկտ Պետերբուրգն ու «Զանգեզուրի միջանցքը»

Ի դեպ, Վիեննայի եւ Սանկտ Պետերբուրգի բազմաչարչար պայմանավորվածությունները հիշեցնում են նոյեմբերի 9-ի հայտարարության 9-րդ կետի մեկնաբանությունները․ Ադրբեջանն այդ  կետը մեկնաբանում է «Զանգեզուրի միջանցք»-ի համատեքստում, Հայաստանն էլ կոշտ եւ հետեւողականորեն հերքում միջանցքի մասին պնդումները։ Նույն կերպ էլ Վիեննայի եւ Սանկտ Պետերբուրգի վերաբերյալ Սերժ Սարգսյանը ժամանակին պնդում էր, թե պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել շփման գծում խաղաղության ամրապնդման մեխանիզմների ներդրման շուրջ, որից հետո միայն հնարավոր կլինի անցնել բովանդակային բանակցությունների: Ալիեւն էլ պնդում էր, որ դրան զուգահեռ հայկական կողմը պետք է որոշ տարածքներից զորքեր դուրս բերի: Մոսկվայում ԱԳ նախարարների հանդիպման վերաբերյալ Նալբանդյանը պնդում էր, որ քննարկել են խաղաղության ամրապնդման պայմանավորվածությունների կատարումը, Մամեդյարովն էլ պնդում էր, թե իր մոտ «տպավորություն է ստեղծվել», որ «խաղաղություն հնարավոր է զորքերի դուրս բերման կամ տարածքների դիմաց: Վերջին 12 տարիներին բանակցությունների տրամաբանությունը հենց դա է։ Դիվանագիտությունում գոյություն չունեն «բանակցություններ հանուն բանակցությունների»։

Ամփոփելով՝ նշենք, որ թերեւս Աշոտյանը վերանայի իր գնահատականները ՀՀ «դիվանագիտական հաղթանակների» մասով, քանի որ դրանք եթե անգամ հաղթանակներ են, ապա միայն թղթի վրա, դրանք բարի ցանկությունների մակարդակից կյանքի չկոչվեցին։ Ավելին՝ այդ հաղթանակների հուղարկավորումը տեղի է ունեցել հեղափոխությունից առաջ՝ իր կուսղեկի 2018-ի ապրիլյան հայտնի ելույթով՝ «բանակցային գործընթացը ուղղակի կանգնած է», «մինչ այս փուլը մենք բոլոր հնարավոր միջոցները ձեռնարկել ենք, որպեսզի բանակցային պրոցեսում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները որոշակի կայունություն ունենան եւ հիմք հանդիսանան բանակցությունները հաջողությամբ ավարտելու համար: Բայց, ցավոք սրտի, ոչ միայն կոնկրետ Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի շուրջ գոյություն ունեցող փաստաթղթի շուրջ բանակցություններում, այլեւ վստահության որոշակի միջոցներ ստեղծելու, հրադադարի ռեժիմը պահպանելու եւ այլ հարցերով մեր հանդիպումները եւ բանակցություններն ընդհանրապես որոշ ժամանակ հետո պարզվում են, որ անտեղի են, որովհետեւ մեր գործընկերները պայմանավորվածությունները չեն պահում»:

  Հեղինե Մանուկյան 

Տպել
4558 դիտում

Մարտի 21-ին Հայաստանին է մոտենալու հաջորդ սառը ցիկլոնը. սպասվում է առատ ձյուն, քամու ուժգնացում

Զախարովան արձագանքել է ՀՀ վարչապետի խոսքերին

Պատկերված անձը որոնվում է նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակներում (տեսանյութ)

Fly Arna-ի լիցենզիան կասեցված է. ՏԿԵ փոխնախարար

Իրանից ժամանած 7 բեռնատարում հայտնաբերվել է ցեմենտի մեջ թաքցված հսկայական քանակությամբ ծխախոտ (տեսանյութ)

ՀՀ վարչապետն ու ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը քննարկել են Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագիրը

Տրոլեյբուսը հայտնվել է խրամուղում. շինարարը կտուգանվի (տեսանյութ)

Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորել է Վլադիմիր Պուտինին

Վարչապետի որոշմամբ` նշանակվել է ՊԵԿ նախագահի առաջին տեղակալ

Մենք դավաճան, հող ծախող չենք, ձեր թիկունքում ոչ մի բան չենք անելու, թողեք այս ճանապարհով գնանք. Փաշինյանը՝ տավուշցիներին

«Երևան Սիթին» տուգանվել է 10 միլիոն, «Հայփոստ»-ը՝ 2,6 միլիոն դրամով

Առանձնապես խոշոր չափի «Մեթամֆետամինի» ապօրինի շրջանառություն երիտասարդ կնոջ և տղամարդու կողմից. նրանք կալանավորվել են

Նիկոլ Փաշինյանը «TikTok»-ում նոր շարք է սկսել (տեսանյութ)

Ընդդիմությունն ասում է՝ Տավուշի գյուղերն ուզում է տա, Խրեմլուի ղեկավարը ո՞վ է. Փաշինյան

Պակիստանում երկրաշարժ է գրանցվել

Փետրվարին 150 հարկ վճարողի մոտ արձանագրվել է ՀԴՄ կիրառման կանոնների խախտում. հայտնի է տուգանքի չափը

Կոտայքում միմյանց բախվելուց հետո մեքենաներից մեկը գլխիվայր շրջվել է. կա տուժած

Մի քանի ժամ լույս չի լինի Երևանի և 7 մարզի մի շարք հասցեներում

Որ բանկերի քարտապանները կարող են օգտվել հետվճարի ծրագրից

ԵՄ արտգործնախարարները վերահաստատել են իրենց աջակցությունը Հայաստանին

Դիլիջանի ոլորանները փակ են բեռնատարների համար, մի շարք շրջաններում ձյուն է տեղում

ԱԺ-ն նոր պատգամավոր ունի. Դավիթ Կարապետյանը երդմամբ ստանձնել է պատգամավորի մանդատը

Բախվելուց հետո մեքենաներից մեկը բռնկվել է. ներսում հայտնաբերվել է 4 դի, վարորդի վիճակը ծանր է (լուսանկարներ)

«Միր» քարտերը կդադարեն աշխատել Հայաստանի գրեթե բոլոր բանկերի բանկոմատներում

Միքայել Վարդանյանը Մասիսին նվիրել է 117 մլն դրամ արժողությամբ աղբահավաք մեքենաներ և 230 աղբաման

Սահմանը կանցնի իմ տան միջով, զինվորների ներկայության դեպքում ինչպե՞ս ենք ապրելու էդ տանը. վարչապետը պատասխանել է բնակչին

Սա մեր ապագան կառուցելու միակ տարբերակն է, հեշտ հարց չէ. վարչապետը՝ Կիրանցի բնակիչներին (տեսանյութ)

Վարչապետը տիկնոջ հետ ներկա է գտնվել «...և նորից Գարուն» ներկայացմանը (լուսանկարներ)

Ինչ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել Փաշինյանի՝ Տավուշ այցի ժամանակ. մանրամասներ (լուսանկարներ)

Ես չեմ վիրավորում, ասում՝ «գյադեն հերդ ա», քոքից բռնվեք, կհանդիպենք․ Հովհաննես Դավթյանը՝ Արզաքանցյանին

Մենք պետք է թույլ չտանք պատերազմի սկսում․ ինչ է ասել վարչապետը տավուշցիների հետ հանդիպմանը

Պուտինն իրեն լեգիտիմություն տվեց՝ այլանդակությունները շարունակելու համար, ՌԴ-ին բարի ճանապարհ դեպի գերեզման. Սուքիասյան

Երևանն այս տարի կունենա 20 հա տարածք զբաղեցնող տնկարան, կտնկվի 2000 ծառ

ԱՄՆ-ն մտադիր չէ շնորհավորել Ռուսաստանի նախագահին ընտրություններում հաղթելու համար․ Պատել

Ամեն խաղի պետք է պատրաստվենք, ինչպես վերջինի․ Հարոյանը՝ Կոսովոյի հավաքականի հետ խաղի մասին

Հայաստանի և Մալթայի ԱԳՆ պաշտոնյաների խորհրդակցությունների ընթացքում անդրադարձ է եղել ՀՀ-ԵՄ գործընկերության խորացմանը

ՌԴ ԿԸՀ-ն ավարտել է ձայների հաշվարկը․ ընտրողների 87,28% քվեները Վլադիմիր Պուտինինն է

Նռնակ, պայթուցիչ ու փամփուշտներ․ Կապանի բնակիչը փրկարարական ջոկատում հանձնել է ԼՂ-ից բերված զինամթերքը

Վրաստանի ԱԺ կրթության հանձնաժողովի նախագահը գալիս է Հայաստան․ մանրամասներ

Մկրտչյանը ԱՄՆ ՄԶԳ փոխկառավարչի հետ քննարկել է ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին աջակցության հարցում համագործակցությունը