Պատերազմ, բռնազավթում, հակամարտության գիծ. կյանքը Վրաստանի փախստականների բնակավայրում

Ծերովանի քաղաքամերձ ավանը Վրաստանում հայտնի է որպես փախստականների բնակավայր, այն կառուցվել է 2008 թվականին՝ ռուս-վրացական պատերազմից հետո։ Ավանը գտնվում է Մցխեթա-Մթիանեթի մարզում՝ Թբիլիսի եւ Գորի քաղաքների միջեւ ընկած դաշտում, որը մինչ այդ ամայի է եղել: Այսօր Ծերովանիում ապրում է ավելի քան երկու հազար ներքին տեղահանված ընտանիք: 2014 թվականի տվյալներով՝ ավանը շուրջ 8000-8500 բնակիչ ունի:

Վրաստանի, Ռուսաստանի, ինչպես նաեւ Աբխազիայի ու Հարավային Օսիայի ինքնահռչակ հանրապետությունների միջեւ տեղի ունեցած զինված հակամարտությունից հետո բազմաթիվ քաղաքացիների կյանքը կտրուկ փոխվեց: Մարդկանց ծննդավայրը կիսվեց, ստեղծվեց մի գիծ, որից այն կողմ մնաց շատերի ապրած կյանքն ու առջեւում զրոյական կետից ամեն ինչ սկսելու ծանրությունը: Առավել տուժեցին հակամարտության գոտում ապրող անձինք, որոնց մի մասն էլ այսօր ապրում է Ծերովանի ավանում:

գյուղիկ.jpg (132 KB)

Որոշների համար պետության արտոնած որոշակի արտոնությունները բավարար են եղել, որպեսզի մնան ու արդեն շուրջ 14 տարի ապրեն այստեղ, շատերն էլ պարզապես այլընտրանք չեն ունեցել:

դիմակով.jpg (112 KB)

Երաժիշտ Անզոր Զանգուրաշվիլին եւս 2008 թվականի պատերազմի հետեւանքով հարկադրաբար իր տունը լքած փախստականների թվում է: 72-ամյա Անզորը բռնազավթված Ախալգորիի Իկոթի գյուղից է:

անզորրրրր.jpg (127 KB)

Երաժիշտը Ծերովանի է տեղափոխվել ընտանիքի՝ կնոջ եւ երկու որդու հետ: Գյուղը, որտեղից տեղահանվել է Զանգուրաշվիլիների ընտանիքը, բավականին մեծ է եղել, սակայն տեղահանվելուց հետո այնտեղ հազիվ թե 100 տնտեսություն մնացած լինի:

«Այստեղ ընտանիքիս հետ եմ, երկու որդի ունեմ, 5 թոռնիկ: Երբ նոր էինք եկել, շատ դժվար էր, չնայած պետությունը մեզ տներ տվեց, առաջին մի քանի տարին վճարում էր նաեւ կոմունալ ծախսերը, բայց նյութական այդ աջակցությունն ամենաչնչին բանն էր, որը կմեղմեր մեր սրտի ցավը: Իկոթիում ամեն ինչ ստեղծել էի իմ ձեռքերով, երկար տարիներ աշխատել տեղի մշակույթի տանը: Հեռանալով իմ ամբողջ կյանքն այնտեղ թողեցի: Մինչեւ սկսել էի հարմարվել ու համակերպվել՝ կինս ինձ միայնակ թողեց... մեկ տարի առաջ է մահացել, հիվանդությունից»,- ասում է նա:

Նա, չցանկանալով շարունակել կորուստների մասին զրույցը, սկսում է պատմել երաժշտության, Ծերովանիի մշակույթի տան ու սպասվող միջոցառման մասին, որին, ի դեպ, մեր այցելության ժամանակ էլ պատրաստվում էին երաժիշտները:

ծերովանի.jpg (96 KB)

Իմանալով, որ իրենց մասին պատմությունը հրապարակվելու է հայկական լրատվամիջոցներում՝ վերջիններս սկսեցին հնչեցնել հայրենով կատարումներ՝ ընդգծելով իրենց սերն ու հարգանքը Հայաստանի ու հայ ժողովրդի նկատմամբ:

Անզոր Զանգուրաշվիլին նկատում է՝ շուրջ 50 տարի է՝ մշակույթի բնագավառում է, նախ՝ Ախալգորիում, հիմա՝ այստեղ: «Քսանի» երգչախմբի անդամ եմ»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ասում է նա: 72-ամյա տղամարդու համոզմամբ՝ միայն արվեստն ու մշակույթը կարող են հաղթել պատերազմներին ու սահմաններ չճանաչել:

Վերջինիս խոսքով՝ Ծերովանիում այսօր վատ չեն ապրում, աշխատանք ունեն. բոլորը չէ, բայց բնակչության գրեթե 50-60 տոկոսն ապահովված է աշխատանքով:

Նախկինում հնարավորություն են ունեցել Ախալգորիի բարեկամների հետ տեսակցության, սակայն վերջին 3 տարիներին այդ կապը ընդհանրապես կտրվել է, նշում է զրուցակիցը՝ նկատելով՝ հարազատներ ունեն, ընտանիքի անդամներ, շատ դեպքերում անգամ հարազատի հուղարկավորությանը չեն կարողանում մասնակցել. «3 տարի է՝ մեզ արգելված է այնտեղ գնալ, բայց ովքեր փաստաթղթեր ունեն, իրենց թույլ են տալիս: Կառավարությունը խոստացել է հաջորդ տարի մեզ էլ նոր փաստաթղթեր տրամադրել, հուսանք՝ դրանից հետո կկարողանանք գնալ, մեր հարազատներին տեսնել»:

աչոննրեր.jpg (124 KB)

դպրոցցց.jpg (159 KB)

Նշենք, որ տեղաշարժի հնարավորությունից զրկված լինելու խնդրին անդրադարձել էր նաեւ Վրաստանի ժողովրդական պաշտպան Նինո Լոմջարիան: Պաշտպանը՝ «2019-2020 թվականներին անցակետերի փակման ազդեցությունը, բռնազավթված տարածքներում բնակվող բնակչության իրավական իրավիճակի վրա» իր զեկույցում նշել էր, որ կորոնավիրուսի համավարակն է՛լ ավելի է ծանրացրել իրավիճակը հատկապես բռնազավթված Ախալգորիի շրջանում: «2019 թվականի սեպտեմբերի 4-ից անցակետը կամայականորեն փակելու հետեւանքով բռնազավթված տարածքներում բնակվող անձանց մահվան փաստերը պարզ ցույց տվեցին բժշկական օգնության ցածր որակն ու ազատ տեղաշարժման կարեւորությունը»,- ասել էր նա:

Վերջինս զեկույցում նաեւ նշել էր, որ մինչեւ փակումը բռնազավթված Ախալգորիի անցակետից համապատասխան բժշկական օգնության, սննդի, կենսաթոշակի եւ այլ կենսական ծառայություններ ստանալու նպատակով ամեն օր օգտվում էր մոտավորապես 400 մարդ: Իսկ Էնգուրի կամրջի վրա գործող, այսպես կոչված, անցակետը բաց լինելու դեպքում դրանից մեկ օրում օգտվում էր շուրջ 1400-1500 մարդ: Այժմ այդ թիվը կրճատվել է՝ դառնալով 20-30 մարդ:

կարտոշկա.jpg (242 KB)

Տպել
803 դիտում

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տրանսպորտային միջոցների համար

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար