Երևան
16 °C
ՀՀ արդարադատության նախարարությունը հանդես է եկել օրենսդրական նախաձեռնությամբ, որով առաջարկում է նախատեսել քրեական մասնագիտացում ունեցող առանձին դատավորներ, որոնք դատական վերահսկողություն կիրականացնեն միայն մինչդատական վարույթի եւ կոռուպցիոն հանցագործությունների գործերի նկատմամբ։
Մինչդատական վարույթը գործի նախնական քննության փուլն է, որի ընթացքում վարույթն իրականացնող մարմինը միջնորդություններ է ներկայացնում դատարան՝ անձի նկատմամբ խափանման միջոց կիրառելու, նրա բնակարանում խուզարկություն իրականացնելու եւ այլ գործողությունների թույլտվություն ստանալու համար։ Այլ կերպ ասած՝ նախարարությունն առաջարկում է ունենալ դատավորների մի խումբ, որը կքննի այդպիսի միջնորդություններ եւ որոշում կկայացնի դրանք բավարարելու կամ մերժելու մասին, եւ մեկ այլ խումբ, որը կքննի բուն քրեական գործեր եւ կկայացնի դատավճիռներ անձի մեղավորության կամ անմեղության մասին։ Բուն քրեական գործեր քննող դատավորների մեջ էլ առանձին խումբ կկազմեն կոռուպցիոն հանցագործություններ քննող դատավորները։
Նախարարության հիմնավորմամբ՝ օրենսդրական այսպիսի փոփոխությունները կնպաստեն դատարանների գերծանրաբեռնվածության հաղթահարմանը, գործերի արդյունավետ քննությանը, դրա նկատմամբ հանրային վստահության բարձրացմանը եւ կոռուպցիոն ռիսկերի նվազեցմանը։
«Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում Հանրային պաշտպանի գրասենյակի ղեկավարի տեղակալ, փաստաբան Արմինե Ֆանյանը կարծիք հայտնեց, որ տեխնիկական մասով նախագծի գաղափարը շատ լավն է, այն արդյունավետ ինստիտուտ է եւ կարող է շատ խնդիրներ լուծել, եթե միայն ճիշտ ծառայի իր նպատակին եւ չդառնա քաղաքական հետապնդումների գործիք որեւէ իշխանության ձեռքին։
Արմինե Ֆանյանի խոսքով՝ պրակտիկայում հաճախ է լինում, երբ որեւէ քրեական գործի ըստ էության քննությունը մակագրվում է այն նույն դատավորին, որը այդ գործի նկատմամբ մինչդատական վարույթում վերահսկողություն է իրականացրել․ «Ստացվում է, որ անձը, ով մինչդատական վարույթում հաստատել է, որ, օրինակ, կալանքի հիմքը կա, պայմանները կան, հետագայում պետք է այդ անձի մեղավորության կամ անմեղության հարցը քննարկի, բայց նախկինում կայացրած իր այդ դատական ակտով ինքն անուղղակիորեն դիրքորոշում է արտահայտել, որ այդ անձը առնչություն ունի այդ մեղադրանքին, ինչը ըստ էության քննության ժամանակ կաշկանդում է արդարացի որոշում կայացնել, եւ ոչ բոլոր դատավորներն են ի զորու այդ բարդույթը հաղթահարել»։ Ֆանյանը հիշեցրեց՝ Քրեական դատավարության օրենսգրքի նախկին կարգավորումներով կալանավորման միջնորդությունը քննած դատավորին չէր թույլատրվում հետագայում այդ քրեական գործի ըստ էության քննությունը իրականացնել․ «Կամ խուզարկության միջնորդություն է ներկայացվում, դատարանը բավարարում է, եւ բնակարանից ձեռք են բերվում հանցագործության գործիքներ կամ անձի՝ հանցագործությանը առնչություն ունենալու վերաբերյալ ապացույցներ, եւ հետագայում, երբ պաշտպանության կողմը վիճարկի այդ ապացույցները, հնարավոր է՝ բարձրացնի դրանց ձեռքբերման հարցը, այն ապացույցների, որոնք ձեռք են բերվել նույն այդ դատավորի որոշմամբ, այսինքն՝ սա իսկապես հետագայում խնդիր է առաջացնում»,- ասաց Ֆանյանը՝ նշելով, որ կան դատավորներ, ովքեր ունեն կանխակալ մոտեցում այն բոլոր գործերի նկատմամբ, որոնցով վերահսկողություն են իրականացրել մինչդատական վարույթում։
Նշված խնդիրները, ըստ նրա, ամենաառանցքայինը պիտի լինեին, սակայն նախագծում սրանց որեւէ անդրադարձ չկա։ Փոխարենը նշվում է, որ «Դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքի կարգավորումների ուժով դատավորների հերթապահության ժամանակացույցի հրապարակային լինելը կանխատեսելի է դարձնում համապատասխան միջնորդությունը քննող դատավորի անձը, ինչն էլ իր հերթին խնդրահարույց է կոռուպցիոն հնարավոր ռիսկերի առաջացման տեսանկյունից: Նոր դատավորների հերթապահության ժամանակացույց եւս նախատեսվում է, բայց ըստ նախագծի՝ դատական իշխանության պաշտոնական կայքում հրապարակվելու են միայն ժամանակացույցով հերթապահությանը ներգրավված դատավորների նստավայրերի վերաբերյալ տվյալներ: Այս հանգամանքը Արմինե Ֆանյանը փաստարկված չի համարում․ «Ասում են՝ նշվելու է հերթապահ դատարանի նստավայրը, բայց չի նշվելու, թե ովքեր են դատավորները՝ դրանով իսկ ապահովելով կոռուպցիոն ռիսկի նվազում, բայց այսպես թե այնպես այդ դատավորների հաստիքները հայտնի են լինելու, նստավայրը նշվում է, այդ նստավայրում քրեական գործ քննող ինչքան դատավոր կա, բոլորը հերթապահ են, հետեւաբար կողմի համար ոչ թե կանխատեսելի է, թե ում կմակագրվի, այլ ինքը գիտի, որ այդքանից ինչ-որ մեկին է մակագրվելու, եւ այստեղ կոռուպցիոն ռիսկի նվազում ես չեմ տեսնում»։
Նախագծով նախատեսվում է մասնագիտացված դատավորներ ունենալ ինչպես Առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարաններում, այնպես էլ Վերաքննիչ քրեական դատարանում։ Առաջին ատյանի դատարաններում նրանց թիվը սահմանվում է մինչեւ 21, իսկ Վերաքննիչում՝ 9, ընդ որում, թեկնածություն կարող են ներկայացնել ինչպես նոր, այնպես էլ գործող դատավորներ։ Թեկնածուները պետք է լրացնեն բարեվարքության հարցաթերթիկ՝ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողով ներկայացնելու համար, ինչպես նաեւ անցնեն հարցազրույցի եւ թեստավորման փուլերով։ Թեստավորման փուլը Ֆանյանը մտահոգիչ է համարում․ «Եթե իրավական գիտելիքների տեսանկյունից դատավորի համար կանխատեսելի կլինի, թե որ հարցին ինքը սխալ պատասխանեց, որտեղ թերացում թույլ տվեց, որ սխալի պատճառով քննությունը չհանձնեց, հոգեբանական թեստ անցնելու պահանջը չափելի չի լինելու, եւ ստացվում է՝ այդ թեստով ցանկացած ոչ հարմար թեկնածու կարող է այդ ցուցակում չընդգրկվել»։
Խոսելով դատարանների գերծանրաբեռնվածության խնդրի մասին՝ Արմինե Ֆանյանը նշեց, որ այս ինստիտուտի՝ նպատակին ծառայեցնելու դեպքում դա զգալիորեն կնվազի, ինչն էլ իր հերթին նպաստի գործերի արդյունավետ քննությանը, սակայն իր համար կասկածելի է, որ այս հարցը բարձրացվում է հենց այս փուլում․ «Ինչո՞ւ է հիմա անհրաժեշտություն առաջացել մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատական վերահսկողությունը շերտազատել, նախատեսել այլ հաստիքներ, որոնք զբաղեցնող դատավորները կզբաղվեն կոնկրետ այդ գործերով, դատարանները այսօր չէ, որ ծանրաբեռնվել են, շատ վաղուց էին անմարդկային ծանրաբեռնվածությամբ աշխատում, բայց ինձ մտահոգում է, որ այս խնդիրը բարձրացվել է այս պահին, երբ առաջին ատյանի դատարաններում բազմաթիվ միջնորդություններ կան, որոնց զգալի մասը, ինչպես մամուլից ենք պարբերաբար տեղեկանում, մերժվում են»։ Ֆանյանը շեշտեց, որ առկա ճգնաժամային իրավիճակում նոր դատավորների հաստիքների համալրումը պետությունից բյուջետային բավականին լուրջ հատկացումներ է պահանջելու։
Անդրադառնալով հանրային վստահության բարձրացման հիմնավորմանը՝ փաստաբանը նշեց, որ դա խիստ հարաբերական հասկացություն է, եւ հանրային տրամադրություններով դատավորների հաստիքներ համալրելը, դատավորներ առանձնացնելը ռիսկային կարող է լինել․ «Հանրությունը այս պահին կվստահի իր սրտով որոշում կայացրած դատավորին, բայց որ պահին իր ճաշակին ոչ համապատասխան որոշում կկայացնի, իր վստահությունը կկորցնի, օրինակ՝ վերջերս այդ հանրությունը ծափահարում էր մի դատավորի, ով դատական համակարգում եւ ամբողջ իրավակիրառ պրակտիկայում զրոյից ցածր վարկանիշ ունի, բայց ծափահարում էր, որովհետեւ իր սրտով որոշում էր կայացրել, կապ չունի, թե ում վերաբերյալ, ես քաղաքական կոմպոնենտը մի կողմ եմ դնում, բայց այդ դատավորից մենք երբեք արդարադատություն չենք տեսել»։
Որպես նախատեսվող փոփոխությունների հիմնավորում՝ նախարարությունը նաեւ շեշտում է, որ միջազգային փորձի ուսումնասիրությունն է վկայում քրեական գործերով առանձին մասնագիտացում ունեցող դատավորների տարանջատման միտումի մասին։ Փաստաբանի խոսքով էլ՝ երբ դատավորը շարունակ քննում է նույն տեսակի գործեր, բնականաբար, ավելի մանրակրկիտ է ուսումնասիրում, ավելի ճիշտ գնահատում, պրոֆեսիոնալ դառնում, բայց որքան էլ օտարերկրյա փորձը ուսումնասիրենք, մինչեւ այն չներդնենք եւ չսկսենք կիրառել, արդյունավետությունը չի երեւա։
ԱՊՀ ԱԳ նախարարների խորհրդի նիստում Հայաստանի Հանրապետությունը չի միացել երկու հայտարարության. ԱԳՆ
«Մերսեդես»-ը դուրս է եկել հանդիպակաց, բախվել «Ֆորդ»-ին․ 57-ամյա վարորդը մահացել է
Հրդեհը զարգացել է կայծակնային արագությամբ, ազդանշման համակարգն աշխատել է. «Դոմուս»-ը հայտարարություն է տարածել
Հասանք Մոսկվա. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել
2018-ին ամենուր «Մերժիր Սերժին» խոսույթն էր, երեխաներին հատուկ չէին սովորեցնում, այս դեպքի հետ համեմատելի չէ. Հակոբյան
ԱՊՀ ԱԳ նախարարների խորհրդի նիստում Միրզոյանն անդրադարձել է խաղաղության պայմանագրի կնքման շուրջ վերջին զարգացումներին
Վարչապետն աշխատանքային այցով ժամանել է Ռուսաստանի Դաշնություն (լուսանկարներ, տեսանյութ)
Զինծառայող Վահե Հարությունյանի մահվան դեպքի առթիվ քրեական վարույթ է նախաձեռնվել
Հարցաքննվել են դպրոցի տնօրինությունն ու ուսուցիչները, համադասարանցիները. մանրամասներ 15-ամյա աշակերտի մահվան դեպքից
Չենք ողջունում Հայաստանում ԵՄ առաքելության ներկայությունը․ ՌԴ նախագահի օգնական
Վերին Լարսի անցակետը փակ է
Պարզվել են Սուրենավանում զենքի գործադրմամբ տեղի ունեցած խուլիգանության դեպքի էական հանգամանքները. մեկ անձ կալանավորվել է
Գրիգոր Մինասյանը նոր պաշտոն ունի
Հայաստանն ուսումնասիրում է կորեական K2 «Սև Հովազ» մարտական տանկերի ձեռքբերման հնարավորությունը. Army Recognition
Հրդեհ է բռնկվել Երևանի շենքերից մեկում
ԲՐԻԿՍ-ի շրջանակներում Պուտին-Էրդողան առանձին հանդիպման պայմանավորվածություն է հաստատվել. հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել
Անհրաժեշտ է սահմանել փորձագետների ընտրության չափանիշ. վարչապետի գլխավորությամբ նիստ է տեղի ունեցել
Աշխատանքային այցով մեկնեցի Մոսկվա. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել ինքնաթիռից
«Գործարանային» կայարանի շարժասանդուղքներն ամբողջությամբ կփոխարինվեն
Լավագույն ֆինանսական փորձառությունը Converse Mobile-ում
Շուրջ 14կգ տարբեր տեսակի թմրամիջոցների մաքսանենգության, ապօրինի շրջանառության նոր դեպք է բացահայտվել. կա 2 կալանավորված
ԱԽ քարտուղարն ու Գերմանիայի դեսպանը տարածաշրջանային անվտանգային իրավիճակին առնչվող հարցեր են քննարկել
Ադրբեջանի նախագահը Ռուսաստանում է. ովքեր են դիմավորել Իլհամ Ալիևին
Առողջապահության նախարարն աշխատանքային այցով Տավուշի մարզում է. ինչ հարցեր են քննարկվել
Ադրբեջանում գտնվելու ընթացքում Դուրովն այցելել է Լեռնային Ղարաբաղ. ինչ է պատմել Ալիևի նախկին փեսան
Արևմուտքը փորձում է քաոս ստեղծել Հարավային Կովկասում, երևում է ՆԱՏՕ-ի՝ պղտոր ջրում ձուկ որսալու ցանկությունը. Զախարովա
Հիմք չկա ասելու, որ ահաբեկչություն էր. Նարեկ Սարգսյանը՝ «Դոմուս»-ի հրդեհի ժամանակ լսված պայթյունի ձայների մասին
Դոլարը թանկացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան հոկտեմբերի 7-ին
Ucom-ի գլխավոր տնօրենը մասնակցել է Ներքին Աուդիտորների Ինստիտուտ-Հայաստանի միջազգային համաժողովին
Տեսչական մարմինը «Դոմուսի» Իսակովի հասցեում վերահսկողական գործառույթներ չի իրականացրել
ՌԴ նախագահը հանդիպումներ կունենա Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի հետ
Հրդեհը մեկուսացվել է, տուժածներ չկան. Կամո Ցուցուլյանը մանրամասներ է հայտնել
«Դոմուս»-ի աշխատակիցները դիմում են «Շտապօգնություն» ծառայությանը․ մեկ հոգի տեղափոխվել է բժշկական կենտրոն
Հաջորդ հանդիպումը՝ Ղազախստանում. ինչ փաստաթուղթ են հաստատել ԱՊՀ երկրների ԱԳ նախարարները
«Դոմուս»-ի պահեստում հրդեհաշիջման աշխատանքներին աջակցելու համար հատկացվել է Երևանի քաղաքապետարանի մոտ մեկ տասնյակ ջրցան
Լիոնել Մեսսիի եղբայրը Հայաստանում է
Գերմանիան հաստատել է Թուրքիային 336 մլն եվրո արժողությամբ զենքի փաթեթի առաջարկը
Այս պահի դրությամբ տուժածներ չկան, այրվում է 2500-3000 քմ տարածք. Նարեկ Սարգսյանը՝ «Դոմուս»-ում բռնկված հրդեհի մասին
Նոր Երզնկա գյուղի դպրոցում 15-ամյա երեխա է հանկարծամահ եղել․ մանրամասներ
Երևանի և 3 մարզի որոշ հասցեներում սպասվում են վթարային ջրանջատումներ
© 2024 Հայկական ժամանակ