4,5 ժամ և 50 հարց. Պուտինի տարեվերջյան ասուլիսն ու ծավալուն անդրադարձը Ղարաբաղի իրադարձություններին

Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինն անցկացրել է տարեվերջյան ամենամյա մեծ ասուլիս: 2020 թվականին այն անցել է հատուկ ընթացակարգով: Ամեն ինչ կազմակերպված էր՝ համավարակի պայմաններում աշխատելու համար, պետության ղեկավարը արձագանքել է քաղաքացիների դիմումներին եւս: Օրվա գլխավոր թեման կորոնավիրուսն էր: Բացի այդ, նախագահը պատասխանել է տնտեսական, սոցիալական, բնապահպանական և միջազգային օրակարգին վերաբերող հարցերին:

Սա Պուտինի 16-րդ մեծ ասուլիսն էր: Այս անգամ մասնակցել են համեմատաբար քիչ թվով լրագրողներ: 774 լրագրող՝ նախորդ տարվա 1895-ի փոխարեն: Ասուլիսը տեւել է 4,5 ժամ, որի ընթացքում Պուտինը հասցրել է պատասխանել 50 հարցի:

Ի թիվս այլ հարցերի, ՌԴ նախագահը պատասխանել է նաև Կովկասում և Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված իրավիճակի, առկա դրության, ռուս խաղաղապահների աշխատանքի եւ պատերազմի մասին հարցերին:

Լեռնային Ղարաբաղի տարածքը, ըստ Պուտինի, միջազգային իրավունքի տեսանկյունից դատելով, Ադրբեջանի մի մասն է: Այս մասին նա հայտարարեց՝ պատասխանելով TACC-ի հարցին:

Նա հավելել է, որ «Հայաստանն ինքը չի ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը», և, նկատի ունենալով նաև այս հանգամանքը, «Լեռնային Ղարաբաղը միջազգային իրավունքի տեսանկյունից Ադրբեջան է»:

Պուտինը նշել է, որ դա Ռուսաստանի դիրքորոշումն է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի գործունեության շրջանակներում: «Այսպես կառուցվեց մեր աշխատանքը Մինսկի խմբում, որտեղ Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ն և Ֆրանսիան համանախագահող երկրներ են: Երկար տարիներ մենք միշտ աշխատել ենք՝ ելնելով այն փաստից, որ Լեռնային Ղարաբաղի հարակից տարածքում գտնվող 7 տարածքները պետք է վերադարձվեն Ադրբեջանին», - ասել է ՌԴ նախագահը:

Խոսելով Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի մասին՝ Պուտինը նշել է, որ այժմ այն պետք է անփոփոխ մնա, իսկ հետագայում դրա սահմանման հարցը պետք է լուծվի: «Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը առայժմ պետք է մնա անփոփոխ, այսինքն՝ հարցը պետք է տեղափոխվի ապագա: Լեռնային Ղարաբաղում պետք է ֆիքսվի ստատուս քվոն, բայց Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի միջև կապի հնարավորության պարտադիր ստեղծմամբ, որի համար նախատեսվում էր ստեղծել այսպես կոչված Լաչինի միջանցք, այսինքն` կապի, ճանապարհի միջանցք Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի միջև»:

Անդրադառնալով Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակում Թուրքիայի դիրքորոշմանը՝ Պուտինը նշել է Անկարայի հայտարարությունները Բաքվին աջակցելու մասին այն տարածքները վերադարձնելու հարցում, որոնց վերահսկողությունը 1990-ականներին կորցրել էր Ադրբեջանը: «Թուրքիայի դիրքորոշումը հայտնի է, և հրապարակավ հայտարարվում է, որ Թուրքիան պաշտպանում էր, ինչպես կարծում են, Ադրբեջանի արդար գործը, այն է ՝ տարածքների վերադարձը, որոնք հայերի կողմից գրավվել էին 1990-ականների մարտերի ընթացքում»,-ասել է Պուտինը:

Խոսելով արտաքին ուժերի միջամտության մասին,  Պուտինը նշել է, որ չի հավատում, թե Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ հակամարտությունը կրկին բռնկվել էր որոշ արտաքին ուժերի միջամտության պատճառով:

«Իրավիճակը դուրս եկավ վերահսկողությունից, այս լարվածությունը տևել է երկար տարիներ: Չեմ կարծում, որ դա տեղի է ունեցել ինչ-որ արտաքին միջամտության պատճառով: Բազմաթիվ անգամներ այնտեղ կրակոցներ են եղել, փոքրիկ բախումներ, արդյունքում՝ վերաճել է հակամարտության»:

Պուտինի խոսքով, իրավիճակը, որը ստեղծվել է Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ, «շատ ավելի բարդ է, քան պարզապես նորմատիվային պոստուլատները, այդ թվում ՝ միջազգային իրավական»:

«Արմատները Սումգայիթում սկսված, այնուհետև Լեռնային Ղարաբաղ հասած էթնիկական հակամարտության մեջ են», - համոզված է նա: «Այստեղ յուրաքանչյուր կողմ ունի իր ճշմարտությունը: Լեռնային Ղարաբաղի հայերն իրենց ժամանակ զենք են վերցրել՝ պաշտպանելու իրենց կյանքը և արժանապատվությունը: Եվ այն ժամանակ ստեղծվել է իրավիճակ, որն այս տարի հակամարտության սրման ժամանակ էր»:

Նախագահը հայտարարել է, որ Լեռնային Ղարաբաղում հրադադարի ռեժիմի խախտումը, որն արձանագրվել է տարածաշրջանում ռազմական գործողությունների ամբողջական դադարեցման մասին նոյեմբերի 9-ին ստորագրված համատեղ հայտարարության ուժի մեջ մտնելուց հետո, եղել է մեկ անգամ եւ հույս է հայտնել, որ այլևս նման դեպքեր չեն լինի:

«Հրադադարի ռեժիմի խախտումը, հույս ունեմ, չի կրկնվի եւ բոլոր պայմանագրային կողմերը դեռ կկարողանան նստել բանակցությունների սեղանի շուրջ՝ մեր միջնորդությամբ, թե Մինսկի խմբի միջնորդությամբ, դա կարևոր չէ, գլխավորն այն է, որ գործընթացը սկսվի և դրականորեն ավարտվի »:

Խոսելով տարածաշրջանում ռուսական ներկայության մասին, Պուտինը չի բացառել Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների թվի ավելացման հավանականությունը, բայց շեշտել է, որ դրա համար անհրաժեշտ է ինչպես Ադրբեջանի, այնպես էլ Հայաստանի համաձայնությունը, քանի որ ի սկզբանե պայմանավորվածություն է եղել խաղաղապահների մասին, հստակ թիվը սահմանվել է կողմերի համաձայնությամբ:

Միևնույն ժամանակ, Պուտինը նշել է, որ մարդիկ «մի կողմից և մյուս կողմից համարժեք գնահատում են իրավիճակը, խաղաղապահների թվի փոփոխությունը զուտ տեխնիկական խնդիր է»:

«Եթե բոլորը գան այն եզրակացության, որ դա անհրաժեշտ է, մենք դա կանենք, եթե ոչ, ապա չենք անի»,- ասել է նախագահը: «Բայց խոսքը ոչ միայն խաղաղապահների, այլ նաև մեր ծառայությունների աշխատանքի մասին է ՝ Արտակարգ իրավիճակների նախարարություն և ՌԴ սահմանային ծառայություն», - ավելացրել է նա:

ՌԴ նախագահը նաեւ ասել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ հակամարտության գոտում ռազմական գործողությունների դադարեցման մասին պայմանավորվածությունների հիմնական արդյունքը մարդկային կյանքերի պահպանումն է:

«Ռազմական գործողությունների դադարեցման վերաբերյալ այս համաձայնագիրը (համատեղ հայտարարությունը Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ Լեռնային Ղարաբաղում ռազմական գործողությունների ամբողջական դադարեցման մասին) շատ կարևոր է: Ես դա արդեն ասել եմ, այն դադարեցրել է արյունահեղությունը, քաղաքացիական անձինք դադարել են մահանալ. սա չափազանց կարևոր բան է, սա հիմնական հիմնարար արդյունքն է: Մնացած ամեն ինչ երկրորդական է: Մարդկանց կյանքի և առողջության պահպանումը մեր կարևորագույն խնդիրն է », - ասել է Պուտինը:

Նա հիշեցրել է, որ եռակողմ հայտարարությունը տալիս է բոլոր հիմքերը և բոլոր հնարավորությունները `լուծելու ենթակառուցվածքային բնույթի բոլոր դժվարությունները, որոնք առկա են երկու կողմերում եւ հավելել. «Այնտեղ նշվում է, որ դրանից հետո, զինադադարի հասնելուց հետո, հաջորդ փուլը պետք է լինի տարածաշրջանում հարաբերությունների ամբողջական կարգավորումը տնտեսական և ենթակառուցվածքային ներուժի բացահայտմամբ, այդ թվում ՝ ճանապարհային երկաթուղային հաղորդակցության»:

Միևնույն ժամանակ, Ռուսաստանի ղեկավարի խոսքով, ժամանակն է, որ միջազգային միջնորդները խոսքից գործի անցնեն և սկսեն օգնություն ցուցաբերել տեղի բնակչությանը ՝ այն չթողնելով միայն Ռուսաստանի վրա: «Մենք շատ հուսով ենք, որ միջազգային միջնորդները վերջապես խոսքից կանցնեն գործի և կսկսեն իրականում օգնել մարդկանց, ովքեր իսկապես օգնության կարիք ունեն, առաջին հերթին ՝ Լեռնային Ղարաբաղ վերադարձող փախստականներին: Հույս ունենք ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն, Պարենի կազմակերպությունը և բոլոր միջազգային կառոււյցները, որոնք ցանկանում են աջակցել հակամարտության գոտում գտնվող մարդկանց, կարձագանքեն », - ասել է նա` ավելացնելով, որ Ռուսաստանն իր հերթին պատրաստ է շարունակել իր աշխատանքը: