Վստահ եմ՝ Ադրբեջանը ֆոսֆորային զենքեր ձեռք է բերել սեւ շուկայից, ընդ որում՝ Թուրքիայի ցուցումով․ Կ․ Հովհաննիսյան

Միջազգային կառույցների կողմից թույլատրվող զինանոցի թվում ֆոսֆորային զենքերը ներառված չեն, եւ Ադրբեջանի կողմից այդ կառույցներին ներկայացվող ցուցակներում էլ դրանք չկան։ «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ասաց ռազմական փորձագետ Կարեն Հովհաննիսյանը՝ կարծիք հայտնելով, որ Ադրբեջանն այդ զենքերը ձեռք է բերել սեւ շուկայից, ընդ որում՝ Թուրքիայի ցուցումով։

Հիշեցնենք՝ հոկտեմբերի 30-ին Ադրբեջանը ֆոսֆորային տարրեր պարունակող զինատեսակներ կիրառեց քաղաքացիական բնակավայրերի հարևանությամբ գտնվող անտառների նկատմամբ, ինչը միջազգային իրավունքի կոպտագույն խախտում է։ Արցախի եւ Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանները հանդես եկան համատեղ հայտարարությամբ՝ շեշտելով, որ զանգվածային ոչնչացման բնույթի այդ զինատեսակը ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից օգտագործվում է շրջակա միջավայրի ու նաեւ քաղաքացիական բնակիչների դեմ։ ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանն էլ դա անվանեց Ադրբեջանի ստանձնած պարտավորությունների նկատմամբ լիակատար անհարգալից վերաբերմունք։

Թեմայի վերաբերյալ մեր հարցերին է պատասխանել ռազմական փորձագետ Կարեն Հովհաննիսյանը․

- Պարո՛ն Հովհաննիսյան, կա՞ մոտավոր պատկեր հնարավոր այն երկրների, որոնցից Ադրբեջանը կարող է ձեռքբերած լինել ֆոսֆորային զենքերը։

- Այն զենքերը, որոնք մարդկության համար վտանգ են ներկայացնում, կարծես թե ոչ մի բանակցային գործընթացում, ռազմական համագործակցության արդյունքում չեն վաճառվում, եւ, որպես կանոն, ձեռք են բերվում սեւ շուկայից։ Սրանից կարելի է ենթադրել, որ Ադրբեջանը եւ Թուրքիան օգտվում են ահաբեկչական խմբավորումների ոչ միայն մարդկային ուժից, այլ նաեւ նրանց ձեռքի տակ հայտնված այն զենք-զինատեսակներից, որոնք առկա են սեւ շուկայում։ Ես կարող եմ միանշանակ պնդել, որ դրանք ձեռք են բերվել սեւ շուկայից, որը կարող է լինել Լիբիան, Սիրիան, այսինքն՝ այն տարածքները, որտեղ ահաբեկիչները գործողություններ են իրականացնում։

- Նաեւ Ուկրաինայի, Իսրայելի անուն էր շոշափվում․․․ Արտադրող երկրներ, որպես այդպիսին, հայտնի՞ են։

- Ընդհանրապես, այդ ֆոսֆորային զինատեսակները որոշակի քանակությամբ արտադրվում են որոշ երկրների կողմից, բայց դրանց կիրառելիությունը սահմանափակ է, եւ կապ չունի, թե որ երկիրն է արտադրում, մեխը դրված է նրա վրա, որ դրա վաճառքն է սահմանափակվում։ Իսրայելի, Ուկրաինայի վերաբերյալ տեղեկությանը վերապահումով կմոտենամ, որովհետեւ չկան փաստեր, որ հստակ ասենք։ Բայց վստահ կարող եմ ասել, որ սեւ շուկայից են ձեռք բերվում։ Եւ ոչ միայն ֆոսֆորային զենքերը․ Ադրբեջանի զինտեխնիկայի որոշակի մաս ձեռք է բերվում հենց սեւ շուկայից։

- Այս պարագայում հնարավոր չէ լիարժեք կանխատեսել, թե ֆոսֆորային զենքերի ինչ ծավալներ կլինեն այժմ Ադրբեջանի ձեռքի տակ, ճի՞շտ է։

- Իհարկե, հնարավոր չէ։ Առհասարակ, հնարավոր չէ հասկանալ, թե Ադրբեջանի վերահսկողության տակ ինչ քանակի զենք կա, որովհետեւ մենք ականատես ենք լինում նրան, որ նախապես հայտարարված զենք-զինամթերքների այն ծավալը, որ Ադրբեջանը ներկայացնում էր միջազգային հանրությանը, պետք է շատ վաղուց սպառված լիներ, բայց փաստը մնում է փաստ, որ դեռ օգտագործվում է, եւ այս դեպքում եւս վերահսկողություն չկա։

- Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ կիրառվե՞լ են ֆոսֆորային զենքեր։ Ձեզ նման տեղեկություն հայտնի՞ է: 

- Նման դեպք չեմ հիշում, միգուցե այն պատճառով, որ այսքան երկար չտեւեց, չեմ կարող հստակ պատասխանել։

- Պարո՛ն Հովհաննիսյան, համակարտության գոտիներում ֆոսֆորային զենքերի կիրառման ի՞նչ օրինակներ են հայտնի, որոնց հաջորդել է սանցկիաների կիրառումը։

- Եկեք թարմ հետքերով գնանք․ Սիրիայում է օգտագործվել, բայց միջազգային կազմակերպությունները, հետաքննող մարմինները այդպես էլ չկարողացան օգտագործող աղբյուրին գտնել, այսինքն՝ չպարզվեց, թե որ կողմն է օգտագործել, եւ դա այդպես էլ անհետեւանք մնաց։ Գլխավորը հենց դա է․ երբ միջազգային կառույցները չեն ցանկանում միջամտել, անպայման շեշտում են, որ չեն հասկացել, թե որ կողմից է կիրառվում դա։ Եվ ընդհանրապես, ֆոսֆորային զինատեսակները օգտագործվում են բնակչության շրջանում խուճապային տրամադրություն ստեղծելու եւ տվյալ բնակավայրը լքել ստիպելու համար։ Մեր դեպքում, սակայն, այն օգտագործվել է նաեւ անտառներում, ինչը եւս պետք է միջազգային հանրության ուշադրությանը արժանանա, որովհետեւ անտառները եւ ընդհանրապես, մոլորակը միայն մերը չեն, ամբողջ աշխարհինն է, եւ այստեղ շատ կարեւոր է հենց այդ հանգամանքը, որ օգտագործվում են բնությանը վնաս հասցնելու միջոցներ։

-Իսկ ինչի՞ մասին է վկայում այն, որ պատերազմի մեկնարկից այսքան ժամանակ անց միայն Ադրբեջանը անցավ քիմիական տարրեր պարունակող զենքի կիրառմանը, այն էլ՝ այնպիսի տարածքներում, որոնք կա՛մ մոտ են քաղաքացիական բնակավայրերին, կա՛մ որտեղ պատսպարվում են քաղաքացիական անձինք։

- Ադրբեջանի ահաբեկչական ղեկավարության ծրագրերի մեջ մտնում էր այն, որ պատերազմի մեկնարկից մեկ օր հետո՝ հաշված ժամերի ընթացքում, ամբողջ ԼՂՀ-ն գրավեին, սակայն փաստը մնում է փաստ, որ, օգտագործելով ահաբեկչական այդ խմբավորումները, նորագույն՝ 5-րդ սերնդի զինտեխնիկան, չկարողացան լուծել պրիմիտիվ ռազմակավարական նշանակություն ուենցող հարցեր, չնայած մարտավարական որոշ հարցեր լուծել են։ Եվ փորձելով ծածկել այս խայտառակությունը՝ օգտագործում են մեկ այլ խայտառակություն։ Սրա առաջին նպատակն այն է, որ տվյալ բնակավայրից հեռու պահեն քաղաքացիական բնակչությանը (բոլորս էլ գիտենք, թե քիմիական զենքերը ինչ վտանգ են ներկայացնում), երկրորդ նպատակը հայ հասարակության շրջանում խուճապ տարածելն է։ Կարող եմ ասել, որ այս դեպքում եւս իրենք չհասան արդյունքի․ անտառներում պատսպարված խաղաղ բնակչությունը դուրս եկավ եւ փոխեց իր ապաստարանը։ Այնպես որ կարծում եմ՝ սա Ադրբեջանի հերթական հանցագործությունը հերթական հանցագործությամբ ծածկելու միջոց էր, ընդ որում, չնախատեսված միջոց, որ իրենց ո՛չ «ա», ո՛չ «բ», ո՛չ «գ» պլաններում ներառված չէր։ Միանշանակ ծայրահեղ միջոցի են դիմել, ընդ որում, իմ խորին համոզմամբ՝ սա կիրառվել է հենց Թուրքիայի ցուցումով․ Սիրիայում հենց Թուրքիայի ցուցումով էին ահաբեկիչները կիրառել ֆոսֆորային տարրեր պարունակող այդ զենքերը։

- Միջազգային որեւէ հստակ արձագանքի հանդիպե՞լ եք այս օրերին։

- Տեսել եմ, որ ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակի ներկայացուցիչն էր կիսվել իր սոցիալական էջով, ընդ որում՝ միայն իր ընկերների համար էր դա բաց, բայց որեւէ լուրջ արձագանք չի եղել, եւ նույնիսկ առաջարկ չի եղել՝ ուսումնասիրելու՝ իսկապես վտանգավո՞ր է, ո՞ր կողմն է օգտագործել եւ այլն։

Տպել
3187 դիտում

Ռուբլին էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 29-ին

Հայաստանն ԱՄՆ-ի ու Եվրամիության հետ անվտանգային հարցեր չի քննարկելու. Ստանո

Ինչո՞ւ ադրբեջանական լրատվամիջոցը չի հրապարակել Արայիկ Հարությունյանի հետ հարցազրույցը

Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի

«Վանաձոր» ՔԿՀ-ի 17 ծառայողի նկատմամբ կիրառվել է կարգապահական տույժ

«Crocus City»-ի գործով Տաջիկստանում ձերբակալվել է 9 մարդ

Տեղի է ունեցել ՀՀ պաշտպանության նախարարին կից կոլեգիայի նիստ (լուսանկարներ)

Շիրակում գործում է պետական ծառայությունների անվան տակ գործող ինքնակոչների խումբ. Կարեն Սարուխանյանը զգուշացնում է

Ալեքսեյ Սանդիկովը կգործուղվի Մոսկվա

Ծանրամարտի աշխարհի առաջնությունը տեղի կունենա Երևանում. Հայաստանի հայտը ճանաչվել է լավագույնը

ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Բեռլին

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին

Հայաստանում տեղումների դադար է, ջերմաստիճանը կբարձրանա 8-10 աստիճանով

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն