Երևան
26 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
26 °C
Ղարաբաղյան հակամարտությունում Թուրքիայի կողմից Ադրբեջանին տրամադրվող քաղաքական եւ ռազմական աջակցությունը արտացոլում է թուրք ուլտրաազգայնականների ցանկությունը `միավորել բոլոր թուրքալեզու ժողովուրդներին մեկ պետության հովանու ներքո: Այսպես է հավաստում Մերձավոր Արեւելքի հարցերով փորձագետը:
Այս մասին գրում է Atlantico-ն՝ նշելով, որ ղարաբաղյան հակամարտության մեջ Թուրքիայի միջամտությունը Էրդողանի նեոօսմանյան քաղաքականության հերթական փուլն է:
Սեպտեմբերի վերջին Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի եւ Հայաստանի միջեւ բռնկված բախումների հենց սկզբից միջազգային հանրությունը փորձում էր պարզել հակամարտության մեջ Թուրքիայի մտադրությունները, նրա դերն ու ցանկությունները, քանի որ մինչեւ վերջերս հակամարտության մեջ Թուրքիան թեեւ ադրբեջանամետ կոչեր էր հնչեցնում, սակայն փաստական առումով զուսպ դիրք էր զբաղեցնում: 2019-ի վերջին 2020-ի սկզբին Լիբիայում միջամտությունը, Արեւելյան Միջերկրականի պաշարների հետախուզությունը՝ չնայած ՆԱՏՕ-ի մի շարք երկրների եւ Հունաստանի հետ լարվածության, հազիվ թաքցվող ռազմական աջակցությունը Բաքվին, այս բոլորը ուժի հաստատման եւ տնտեսական անկախության ձգտման գլոբալ ռազմավարության մի մասն է:
Պարբերականը գրում է, որ Թուրքիայի դիվանագիտական եւ ռազմական գերակտիվությունը, որը նկատվում է արդեն մի քանի տարի, Օսմանյան խալիֆայությունը վերակենդանացնելու Էրդողանի ցանկության կոնկրետ արտացոլումն է, որի փլուզման հետ, ըստ երեւույթին, դեռեւս չեն կարողանում հաշտվել թուրք ծայրահեղ ազգայնականներ: Էրդողանը հանդես է գալիս որպես Աթաթուրքի հակապատկեր, որը ձգտում էր երկիրը վերածել ժամանակակից ազգի: Նախագահը Թուրքիայի մեծությունը դիտում է բացառապես մի ազգի պրիզմայով, որը պետք է առաջնորդի սուննի արաբ-մահմեդական աշխարհը:
Իհարկե, այս ամենը մրցակցություն է ստեղծում այլ մահմեդական տերությունների ՝ Եգիպտոսի, Պարսից ծոցի նավթային միապետությունների եւ Իրանի քաղաքական մոդելների հետ: Փաստն այն է, որ Թուրքիան ձգտում է դառնալ քաղաքական իսլամի այլընտրանքային մոդելի մարմնացում ՝ հիմնվելով «Մահմեդական եղբայրներ» շարժման գաղափարախոսության վրա, որտեղ իշխանության օրինականությունը հիմնված է բացառապես ժողովրդի կամքի արտահայտման վրա: 2011-ի արաբական գարնան ընթացքում սա կարճ ժամանակ գրավիչ էր թվում արաբ երիտասարդների համար, քանի որ թվում էր իդեալական ժողովրդավարական մահմեդական հասարակության օրինակ `ի տարբերություն Մերձավոր Արեւելքի ավտորիտար միապետությունների ու կոռումպացված բռնապետությունների: Թուրքիայի դիմակայությունը Եգիպտոսին, Սաուդյան Արաբիային եւ ԱՄԷ-ին, զգալիորեն սրվեց Մուհամեդ Մուրսիին Անկարայից բացահայտ աջակցությունն տրամադրելու ֆոնին՝ մինչեւ 2014-ին նրա տապալումը: Քաղաքական եւ կրոնական օրինականության համար այս պայքարը ներառում է նաեւ Լիբիան, որտեղ Թուրքիան սատարում է ազգային միասնության կառավարությանը ՝ Ֆաիզ Սարաջին, ընդդեմ մարշալ Խալիֆա Հաֆթարի, որը օգնություն է ստանում Ռիադից, Կահիրեից եւ Աբու Դաբիից:
Արեւելյան Միջերկրական ծովում Էրդողանի նեոօսմանական էքսպանսիոնիզմը հիմնականում ուղղված է էներգետիկ ինքնավարության հասնելուն (Թուրքիան ածխաջրածինների աղբյուրներ գործնականում չունի): Ուլտրաազգայնականների և զինվորականների շրջանում տարածված դոկտրինը նպատակ ունի Թուրքիային վերահսկող դարձել Սեւ ծովից Արեւելյան Միջերկրական ծովի ծովային տարածքների վրա ՝ ռեսուրսների զարգացման համար: Տրիպոլիի աջակցությունը ակնհայտորեն Անկարային գրամադրվեց առանց փոխհատուցման, Թուրքիան 2019-ի նոյեմբերին ռազմածովային համաձայնագիր ստորագրեց Լիբիայի հետ, որով Լիբիային թույլատրվում էր մուտք ունենալ գազով հարուստ տնտեսական գոտիներ (դրանց նկատմամբ վերահսկողության նպատակներ ունեն Հունաստանը եւ Կիպրոսը): Բացի այդ, սեպտեմբերից ի վեր Թուրքիան բանակցություններ է վարում Լիբիայում նավթի որոնման շուրջ այն տարածքներում, որտեղ գտնվում են Աֆրիկայի լավագույն եւ ամենամեծ պաշարները:
2020-ի ամռանը Հունաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ նկատվող լարվածությունը տարածքային բաժանումը վերանայելու Անկարայի ավելի ու ավելի բացահայտ ցանկության անմիջական հետևանքն է: Եվրոպական երկրները եւ Ռուսաստանը արդարացիորեն վախենում են այստեղ աշխարհատնտեսական ցնցումներից ՝ կապված Արեւելյան Միջերկրական ծովում Էրդողանի արկածախնդրության հետ, բայց մինչ այժմ նրանք չեն կարողացել մտածել համարժեք պատասխան:
Այսպիսով, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությանը Թուրքիայի միջամտությունը միայն գլոբալ ռազմավարության վերջին դրսեւորումն է, չնայած այստեղ տեսանելի է նաև լրացուցիչ հարթություն: Ադրբեջանին տրամադրվող քաղաքական ու ռազմական աջակցությունը (սիրիացի վարձկաններ, անօդաչու թռչող սարքեր, ժամանակակից զենք) արձագանքն է թուրք ուլտրաազգայնականների իդեալի ՝ միավորել բոլոր թյուրքալեզու ժողովուրդներին մեկ պետության հովանու ներքո: Այս ժողովուրդներն այսօր ներկա են Կովկասի եւ Կենտրոնական Ասիայի նախկին ԽՍՀՄ շատ հանրապետություններում, որտեղ բնակչությունը հիմնականում մահմեդական է եւ սուննի: Դրանց թվում են ադրբեջանցիները, ովքեր ապրում են Ադրբեջանում եւ Իրանում: Պանթուրքիստները էթնո-լեզվական այս լայն կայսրությունը անվանում են «Թուրան». սա Պարսկաստանի հակառակորդի լեգենդար թագավորության պարսկերեն անունն է:
Այս բոլոր աշխարհաքաղաքական եւ մշակութային պատճառներից ելնելով ՝ Իրանը գնալով աճող մտահոգությամբ է հետեւում Թուրքիայի ընդլայնմանը դեպի իր սահմաններ: Ըստ պարբերականի, պաշտոնապես նա չեզոք է Հայաստանի եւ Ադրբեջանի նկատմամբ, բայց ոչ պաշտոնապես ավելի մոտ է Երեւանին: Թեհրանը պարբերաբար կոչ է անում դադարեցնել ռազմական գործողությունները եւ Թուրքիային սպառնում է վրեժխնդրությամբ, եթե չդադարի իր սահմաններ ուղարկել օտարերկրյա զինյալներին՝ իր սահմաններն ու երկրի տարածքը վերածելով մարտադաշտի: Ընդհանուր առմամբ, Իրանը դժվար կացության մեջ է իր ադրբեջանական փոքրամասնության պատճառով, որը սատարում է Բաքվին :
Այստեղ հարկ է չմոռանալ Ադրբեջանի կապերը Իսրայելի հետ, որը 2016 թվականից դարձավ իր առաջին զենքի մատակարարը եւ Ադրբեջանի տարածքն օգտագործում է Իրանի դեմ գաղտնի գործողությունների համար:
Թուրքիայի ԱԳՆ-ն ողջունել է Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման հանձնաժողովների ձեռք բերած համաձայնությունը
Վերին Ծաղկավանի անտառում շունը ընկել է մոտ 15 մ խորության ձորը
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտին են հանձնվել Սողոմոն Թեհլիրյանին առնչվող բացառիկ ընտանեկան մասունքներ
Չհանդիպելու պլաններ չունենք․ Փաշինյանը՝ ՌԴ նախագահի հետ հանդիպման հավանականության մասին
Հասանովը խորհրդակցություն է հրավիրել և հանձնարարել Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև սահմանազատումն արդյունավետ իրականացնել
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության Լոռու մարզի նախաձեռնող խմբի նիստ․ վարչապետը ելույթ է ունեցել
ԱՄՆ դեսպանատան հարևանությամբ «BMW» է այրվել
Վարչապետը երկրորդ անգամ այցելել է Վանաձորի N 27 և N 23 հիմնական դպրոցների մարզադահլիճներ (տեսանյութ)
37-ամյա կինը շենքում գտնվող տղային իր փոխանցելիս ընկել է հորը
Օդի ջերմաստիճանը չի փոխվի․ կարճատև անձրևներ կլինեն, տեղ-տեղ նաև կարկուտ կտեղա
Պատրաստվում ենք դե յուրե արձանագրել Արծվաշեն էքսկլավի, իրենց տեսակետից անկլավի՝ ՀՀ-ի մաս լինելը․ վարչապետ
Որպես անհետ կորած որոնվող 56-ամյա տղամարդը հայտնաբերվել է Ջրվեժի ձորում. մարմինը եղել է կենդանիների կողմից հոշոտված
Սահմանը հանձնվելու է սահմանապահներին, ինչ վերաբերում է պաշտպանության ապահովմանը, դա արդեն ուրիշ խնդիր է․ Փաշինյան
Ոսկեպարում ըստ էության արձանագրվել է այն, ինչ մենք պայմանավորվել ենք ոսկեպարցիների հետ․ Նիկոլ Փաշինյան
Որոշումը նվազեցնելու է անվտանգային ռիսկը, որը կա Բաղանիս-Կիրանց-Ոսկեպար հատվածում և ՀՀ սահմանի ողջ երկայնքով․ վարչապետ
Խնդիրները և թերությունները շտկված են․ վարչապետը երկրորդ անգամ է այցելել Մեդովկայի նորակառույց դպրոց (տեսանյութ)
3 նոր ժայթքում՝ անցած 24 ժամում․ Ինդոնեզիայում Ռուանգ հրաբուխը կրկին անհանգիստ է (տեսանյութ)
Տյումենում ջրհեղեղի գոտուց երկու հազարից ավելի մարդ է տարհանվել
Հիմա կտեսնենք, թե ովքեր են դեմ սահմանազատմանը, այսպիսով՝ ովքեր են փորձում պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը․ Հակոբյան
Գետափնյա գյուղի մոտակա կամրջով երթևեկությունը դեռևս փակ է
Շատ կարևոր է արձանագրել, որ առաջին անգամ Հայաստանի Հանրապետությունն ու Ադրբեջանը հարց են լուծել սեղանի շուրջ․ վարչապետ
Երևանում քամին տանիքի թիթեղներ է պոկել, ծառ տապալել
Արտակարգ դեպք Երևանում․ հիմնական դպրոցներից մեկում 14-ամյա երեխան ատրճանակով կրակել է 15 տարեկան աշակերտների վրա
ՀՀ-ի համար սա խաղաղ և լեգիտիմ ճանապարհով տարածքային ամբողջականության վերականգնման գործընթացի սկիզբ է․ Խաչատրյան
2017-ին «Սևան ազգային պարկ»-ում առանձնապես խոշոր չափով հափշտակությունների, փողերի լվացման բազմադրվագ դեպքը բացահայտվել է
Վիճաբանության ժամանակ 38-ամյա տղան դանակի մի քանի հարված է հասցրել հորը․ վերջինս հիվանդանոցում մահացել է
Արարատի մարզում ապօրինի ընդերքօգտագործման հետևանքով պատճառված 13 մլն 736 հազար դրամի վնասն ամբողջությամբ վերականգնվել է
Դոլարն ու եվրոն կրկին էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 20-ին
ՄԱԿ գլխավոր քարտուղարն ուշադիր հետևում է Հայաստանի ու Ադրբեջանի ձեռք բերած սահմանազատման համաձայնությանը և ողջունում
Նյու Յորքի դատարանի դիմաց երիտասարդն ինքնահրկիզվել է (տեսանյութ)
Հայաստանի գյուղերից, տարածքներից զիջելու մասին ցանկացած խոսակցություն լկտի սուտ է․ Հակոբ Արշակյան
Ողջունում ենք Հայաստանի և Ադրբեջանի՝ Ալմա Աթայի հռչակագիրը սահմանազատման հիմք ընդունելու հայտարարությունը․ Բլինքեն
Այդ 4 գյուղը կեղծ օրակարգ է, կեղծ նարատիվ, որը, ցավոք, նաև ՀՀ սահմաններից դուրս է օգտագործվում․ Արայիկ Հարությունյան
Ոսկեպարի ճանապարհի դելիմիտացիայի հարցն առայժմ օրակարգում չէ․ վարչապետն ականջալուր է եղել ոսկեպարցիների մտահոգությանը
Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին ԶՈՒ-ն երբ իր տեղը կզիջի սահմանապահներին․ Հարությունյանն ասաց՝ ինչ քննարկումներ են լինելու
ՀՀ իշխանությունները մեզ տեղյակ են պահել, որ համաձայնությունը ձեռք է բերվել միջազգային սահմանի հիման վրա․ Իրանի դեսպան
Ինչու հայ-ադրբեջանական սահմանազատման գործընթացը մեկնարկեց Տավուշից․ Արայիկ Հարությունյանը մանրամասնել է
Գոյություն չունի «Տավուշից տարածքներ հանձնելու» թեմա, համատեղ հայտարարության մեջ նշվում են գյուղերի անունները․ Գրիգորյան
Ռուսաստանը, ՀԱՊԿ-ը չեն ճանաչում Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը. Լավրովի «ինքնախոստովանությունը»
Այս բարդ գործընթացում պետք է լինենք առավել քան զգոն, տուրք չտանք մանիպուլյացիաներին ու կեղծ տեղեկատվությանը․ Մինասյան
