Երևան
29 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
29 °C
Մինչ մարդիկ սպասում են, թե ով է կարողանալու կատարել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հանձնարարությունը եւ Ամանորի համաշխարհային հիթ ստեղծել, կարելի է ծանոթանալ այս տոնին նվիրված հայկական ավանդական երգերին: Դրանք ոչ պակաս հիթեր են եղել ու տարածված են եղել Հայաստանի տարբեր բնակավայրերում: 1978թ. հրատարակված «Ամանորը հայ ժողովրդական տոնացույցում» գրքում ներառաված են մինջանդարից մինչեւ 19-20-րդ դդ. Ամանորի երգերը:
Դրանք ծիսական բնույթ են կրել: Ըստ ուսումնասիրությունների՝ քրիստոնեության ընդունումից հետո հարմարեցվել են դրան: Բովանդակությամբ տարբեր են եղել. ամուսնություն են մաղթել երիտասարդներին, նաեւ մաղթել կամ խնդրել են հարստություն, գովաբանել են տանտիրոջը եւ այլն: Նոր տարվա տոնական տրամադրությունները երբեմն նպաստել են նրան, որ այլ իրադարձությունների նվիրված ստեղծագործությունները եւս այդ ժամանակ երգվեն: Օրինակ, Ամանորին կատարել են երգ, որը երգել են նաեւ հարսանեկան ծեսի ժամանակ.
Բարի եկար, նոր տարի,
Տուր մեզի ցորեն գարի,
Լե, լե, լե, լե, լե,
Մեր փեթակն ալիր կուզե, լե, լե,
Տանտիկինը եղ կուզե, լե, լե...
Մեր օջախը փայտ կուզե, լե, լե...
էղուն (այդի), պաղչին պտուղ տուր, լե, լե...
Մեր աղջիկէն փեսա տուր, լե, լե,
Մեր տղային հարս մը տուր, լե, լե...
Հիւընտութին թող չըլլի,
Քեսատութին թող չըլլի,
Հեյրան Նոր տարի:
Ամանորի երգերում արտահայտվել է նաեւ զոհաբերություն անելու սովորույթը: Տանտերերից պահանջել են զոհ մատուցել: Նվիրատվության հիմնական առարկաններն Ամանորի ծիսական ուտելիքներն են եղել (գաթա, հավ, ընկույզ, չորացրած միրգ)։ Երբեմն հարցրել են տան փոքրի անունը եւ նրան հաջողություն ու առատություն մաղթող տողեր երգել.
— Զեր տղի անուն ի՞նչ ի, ալելուիա։
—Յէկոբ քե ծառէ, ալելուիա։
— Սեղան յըառջեւ խազար բոարին, ալելուիա,
Կթխեն ի ձեռն նռան գինին, ալելուիա,
Յէկոբ նստէ ծառի տըկին, ալելուիա,
Մ աղեր թալե ծառի ճօղին, ալելուիա,
Յէկոբ խեծեր կապուտ քուռակ, ալելուիա,
Մեջքն ա զարկեր պողպատ-ուրագ, ալելուիա:
Տարբեր ընտանիքներից հավաքած նվիրատվությունը համարվել է ծեսին մասնակցած բոլորի համահավասար սեփականությունը: Հետեւաբար համարվել է, նվիրատվություն չանողը վտանգի տակ է դնում ամբողջ համայնքի համար ակնկալվող բարգավաճումը։ Նրանց, ովքեր չեն ցանկացել մասնակցել, անիծել են:
Կաղանդոսը գոս,
Ըլեք տվեք երկու կոկոզ.
Վով էր չտվեց՝
Իրանց հավուն ճիվը կը կոտրեմ.
էկեր (եթե) հավ չունին՝
ճժուն ճիվը կը կոտրեմ.
Կաղանդոսը՝ գոս:
Ամանորի երգերի մեջ մեծ տեղ են ունեցել տանտերերին գովաբանող երգերը: Դրանցում նկատվում է տանտերերին երկնային լուսատուների՝ հատկապես Արեւի հետ համեմատելու միտում.
... Ձեր տունը շեն հետ արեւուն,
Արեւն էրկըններ ձեր տըղէյներուն,
Չարը զատանէր, բարին մոտէներ:
Մյուս կողմից մարդիկ իրենց համար են հարստություն խնդրել: Եղել են բնակավայրեր, որտեղ Նոր տարվա նախորդ գիշերը երիտասարդները կեսգիշերին գնացել են ՝ գետից ջուր բերելու: Նրանք հավատացել են, որ այդ ժամանակ գետը 1 ժամով ոսկի է դառնամ: Գետի ափին որոշ ժամանակ սպասելուց հետո նրանք երգել են.
Քեզի կուտում ցորեն, գարի,
Դուն ա ինծի տոլ բարի,
Շնորհաւոր Նոր տարի:
Ընդհանուր առմամբ Ամանորին նվիրված երգերն առանձնանում են թեմաների բազմազանությամբ, եւ դա մի պատճառով: Եթե տարեկան տոնացույցի ամեն տոն ունի որոշակի հատուկ խնդիրներ եւ բովանդակություն ունի, ապա Նոր տարվա տոնակատարությունն իր ծիսակարգով վերաբերում Է գալիք ողջ տարվա սպասելիքներին: Այնպես որ 21-րդ դարում Jingle Bells-ին մրցակից ստեղծել ցանկացողները կարող են հայացք գցել սովորույթներին:
Տավուշի և Ղազախի հատվածում սահմանազատման գործընթացը տեխնիկապես ավարտվել է. Արմեն Խաչատրյան․ «Ազատություն»
Դոլարն ու եվրոն թանկացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 26-ին
Պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանը բերման է ենթարկվել
Գիշերել են ազատազրկվածների համար նախատեսված ազատ հիվանդասենյակներում․ ՔԿՀ 2 աշխատակից ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից
Բարձր ենք գնահատում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև բանակցությունները, խաղաղության հասնելու լավ հնարավորություններ կան․ Ալիև
Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դուրս է գրվել հիվանդանոցից
Ոստիկաններն ու պարեկները կանխել են մի խումբ երիտասարդների վենդետան. կռվի երկու կողմերում հարազատ եղբայրներ են
Ժամը 15:30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան. ՆԳՆ
Գիշերային ժամերին խախտել են աղմուկի թույլատրելի շեմը, բռնություն կիրառել պարեկի հանդեպ․ Թորոսյանը տեսանյութ է հրապարակել
Պացիենտների վերջույթները կապել են սավաններով ու զուգագուլպաներով. չհայտարարված այց Սևանի հոգեկան առողջության կենտրոն
Հայաստանի ու Իտալիայի պատվիրակությունները քննարկել են ռազմական համագործակցությանը վերաբերող հարցեր
Հայտնի է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սեղանի թենիսի սիրողական մրցաշարի եզրափակչի օրը և պարգևների չափը
Հավատում ենք, որ այս տարի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կստորագրվի խաղաղության պայմանագիր. Շոլց
Բեռլինում կայացել է Շոլց-Ալիև հանդիպումը
Աննա Հակոբյանը լուսանկարներ է հրապարակել Գյումրի կատարած այցից
Ռուսաստանը նամակ է ուղարկել Հայաստան. այն հասել է Ազգային ժողով
ՆԱՏՕ-ից Ուկրաինային տրամադրված և ՌԴ-ի կողմից գրավված տեխնիկան բերվել է ցուցադրության (լուսանկարներ, տեսանյութ)
Շուրջ երկու տասնյակ ավտոմեքենա է տեղափոխվել տուգանային հրապարակ. վարորդները պատասխանատվության կենթարկվեն
Ապագայի շատ կոնկրետ նախագիծ է դրվում սեղանին, Հայաստանի լինելիության հարցն է լուծվում. վարչապետ (տեսանյութ)
Դիլիջանում կին վարորդը «Տոյոտա»-ով բախվել է կայանված «Մերսեդես»-ին, այնուհետ՝ գլխիվայր շրջվել
Փոխվարչապետն ու ՎԶԵԲ տարածաշրջանային տնօրենը կարևորել են Երևանում եվրոպական բանկի տարեկան հանդիպման կազմակերպումը
Բագրատ սրբազանն օգտագործում է նույն խոսույթը, ինչ ՀԱՊԿ-ը, որն իրականում աղետ է Հայաստանի համար. Տարոն Չախոյան
ՀՀ-ն իր էներգառեսուրսը պետք է գնի այնտեղից, որտեղ ամենաէժանն է ու շահավետը. Թունյանը՝ Ադրբեջանից գազ գնելու մասին
Մի քանի օրից կարճատև տեղումները կվերադառնան Երևանում ու մարզերում
ՀՀ ֆինանսների նախարարն ու ԵՄ դեսպան Մարագոսը քննարկել են բռնի տեղահանված անձանց խնդիրները
Երևան-Էջմիածին ճանապարհի երթևեկությունը վերականգնվել է. ՆԳՆ-ն հայտնել է՝ ինչ վիճակ է մայրաքաղաքի փողոցներում
Մեծ Բրիտանիայի քրիստոնյա առաջնորդները կառավարությանը կոչ են արել ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը
ԼՂ-ի հայկական ներկայության բոլոր հետքերը ջնջելն Ալիևի վարչակարգի նախագիծն է․ Պետել
Մարմնամարզության երիտասարդների ԵԱ. Համլետ Մանուկյանն ու Մամիկոն Խաչատրյանը եզրափակչում են
Հաստատվել է ՄԻԵԴ-ի դատավորի պաշտոնում Հայաստանի թեկնածուների ցանկը
Ալիևը Գերմանիայում է. ինչ են քննարկելու Ադրբեջանի նախագահն ու Գերմանիայի կանցլերը
Եղբայրները հարվածել են Կառավարության դռանը, ջարդելով, գույքը վնասելով՝ ներխուժել շենք. նախաքննությունն ավարտվել է
Օտարերկրացի երիտասարդի մոտ թմրամիջոց է հայտնաբերվել. վերջինս ձերբակալվել է (տեսանյութ)
Բելառուսը հրապարակել է ռազմական դոկտրին, համաձայն որի՝ ագրեսիայի դեպքում օգնություն կցուցաբերի ՀԱՊԿ անդամներին
Բռնցքամարտի Եվրոպայի առաջնությունում Հայաստանը եզրափակչի 2 մասնակից կունենա
Երևանում ապամոնտաժվել է շուրջ 10.500 ինքնակամ գովազդ (տեսանյութ)
ԼՂ-ում տեղակայված թուրք-ռուսական համատեղ մշտադիտարկման կենտրոնը դադարեցրել է իր գործունեությունը
Երևանում փակ փողոցներ չկան․ ՆԳՆ ոստիկանություն
Ծեծկռտուք Երևանի դպրոցներից մեկում․ 14-ամյա տղաները ծեծել են համադասարանցուն, վերջինս տեղափոխվել է հիվանդանոց
Ինչպես օտարերկրյա քաղաքացիները պետք է մուտք գործեն «Ֆիզիկական անձանց էլեկտրոնային ծառայությունների միասնական համակարգ»
