Hardtalk-ից ծնված մանիպուլյացիաները. ինչու է անհրաժեշտ քննադատական մտածելակերպ

Հոկտեմբերի 25-ին ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը BBC-ի Hardtalk հաղորդման հյուրն էր:

Հաղորդման ձեւաչափը, ինչպես կարելի է կռահել արդեն դրա անվանումից, ենթադրում է, որ հյուրի հետ տարվելու է բավական բարդ զրույց: Դրա ընթացքում հաղորդավարները սադրանքի, մեղադրանքների, երբեմն նաեւ «արգելված հնարքների» միջոցով փորձում են, սպորտային լեզվով ասած՝ հյուրին «անկյուն նետել եւ նոկաուտի ենթարկել»: Ականավոր տարբեր գործիչներ, հայտնվելով այդ հաղորդման տաղավարում, տհաճ պահեր են ապրել: Նրանց թվում են ԱՄՆ նախկին փոխնախագահ Ալբերտ Գորը, Մեծ Բրիտանիայի նախկին վարչապետներ Թերեզա Մեյը եւ Դեւիդ Քեմերոնը: Ամենաթարմ օրինակը, թերեւս, Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Մեւլութ Չավուշողլուի դեպքն էր, երբ հաղորդավարի հարցերը եւ ճնշումը ստիպեցին նրան բարձրացնել ձայնը:

Հարցազրույցին հավելյալ բարդություն է հաղորդում այն, որ հարցերը նախօրոք չեն տրամադրվում հյուրին, ինչը բնականաբար դրական ազդեցություն է ունենում զրույցի որակի վրա եւ կարեւոր է շոուի տարրն ապահովելու տեսանկյունից: Այսինքն՝ հյուրը կարող է միայն կռահել, թե ինչի մասին է լինելու խոսքը, սակայն թե ինչ աստիճանի սադրիչ ձեւակերպումներով են հնչելու հարցերը՝ անհայտ է:

Մնացականյանը հարցազրույցի ընթացքում հերթական անգամ ներկայացրեց ՀՀ արտաքին քաղաքականության գլխավոր ուղղությունները, այդ թվում՝ Արցախի հարցով: Կարեւոր շեշտադրումներից մեկն այն էր, որ ՀՀ-ն Արցախի անվտանգության երաշխավորն է: Պակաս կարեւոր չէր նաեւ խնդրի կարգավորման վերաբերյալ ՀՀ դիրքորոշման բարձրաձայնումը, ըստ որի՝ կարգավորումը «պետք է ընդունելի լինի Հայաստանի ժողովրդի համար, Ղարաբաղի ժողովրդի համար եւ Ադրբեջանի ժողովրդի համար»: Այդ համատեքստում նախարարը մի քանի անգամ նշեց, որ նույնպիսի ուղերձ ենք սպասում Ադրբեջանից, սակայն դեռեւս ապարդյուն: Ընդհանուր առմամբ Մնացականյանը, կարողացավ հավասարակշռված կեցվածք պահպանելով, դուրս գալ սադրիչ իրավիճակներից:

Սպասելի էր, որ Ադրբեջանի համար տհաճ ձեւակերպումներից հետո (գործնականում՝ անգամ դրանց բացակայության դեպքում) լայնածավալ քարոզչական գրոհ է սկսվելու Մնացականյանի հարցազրույցի թեմայով: Ադրբեջանական քարոզչամեքենան ողջ թափով միացավ հարցազրույցից գրեթե անմիջապես հետո. գործի դրվեցին լրատվականները, տարատեսակ «փորձագետներ» եւ քաղաքական գործիչներ: Հակահայկական քարոզչության հիմնական թեզերը վերաբերում էին նախարարի իբր անպատասխան թողած հարցերին, ինչպիսին մասնավորապես պատերազմի տարիներին «հայկական բանակի հանցագործությունների» վերաբերյալ հարցն էր: Ադրբեջանական այս քարոզչության թիրախն, իհարկե, ներքին լսարանն է, իսկ նպատակը՝ համոզել, որ ամեն ինչ կարգին է, եւ հայ պաշտոնյան «խայտառակ է եղել աշխարհահռչակ հեռուստաալիքի եթերում»:

Ադրբեջանական քարոզչության մեջ որեւէ նորություն չկար: Ցավալին այն է, որ դրանում շրջանառվող որոշ թեզեր հայտնվեցին նաեւ հայկական տիրույթում ու սկսեցին օգտագործվել ոչ բովանդակային քննադատության համար՝ գործնականում նպատակ ունենալով տեղեկատվական ֆոն ստեղծել, թե Մնացականյանը ձախողել է հարցազրույցը եւ մի շարք ուղղություններով հարվածի տակ դրել ՀՀ շահերը: Հնչում էին նաեւ կարծիքներ, թե նախարարը «սխալ է արձագանքել» որոշ պնդումների, իսկ որոշ հարցեր՝ անպատասխան թողել: Դրան զուգահեռ հանդիպում էին նաեւ ակնհայտ անհեթեթ դիտարկումներ, որոնցից տպավորություն է ստեղծվում, թե նա պետք է մի կողմ դներ քաղաքակիրթ բանավեճի ձեւաչափը եւ ձեռնամարտի բռնվեր հաղորդավարի հետ, որը հանդգնել էր ասել, թե Արցախը հայկական չէ:

Հայկական եւ առավել եւս ադրբեջանական մեդիադաշտում տարածված ոչ առարկայական քննադատությունն առավել մանրամասն ներկայացնելու գայթակղությանը պետք է դիմադրել, քանի որ մանիպուլյացիայի նպատակն իր իսկ առաջ քաշած թեզերի՝ անկախ դրանց ճշմարտացիության աստիճանից, հնարավորինս լայն շրջանառումն է, հետագայում «նստվածք» թողնելու ակնկալիքը: Չի կարելի նաեւ պնդել, որ հարցազրույցն անթերի էր, եւ հնարավոր չէ պոստֆակտում բացթողումներ գտնել: Հետեւաբար, խոսքն այստեղ վերաբերում է թե՛ բացասական, թե՛լ դրական կարծիքներին:

Ընդհանրապես տեղեկատվական մանիպուլյացիան չափազանց հանդուրժողական է. այն ազգային, կրոնական, սեռական կամ որեւէ այլ խտրականություն չի դնում: Մանիպուլյացիայի «վախը», դրա դեմ եզակի զենքերը քննադատական մտածելակերպն ու դրա կիրառումն են: Հետեւաբար՝ երեւույթի մասին իրական, կամ առնվազն սեփական կարծիք կազմելու համար, թերեւս, կարելի է որոշ ժամանակ՝ տվյալ դեպքում 24 րոպե տրամադրել դրա ուսումնասիրությանը՝ թե՛ հակառակորդի, թե՛ նեղ խմբակային շահեր սպասարկող մարդկանց մանիպուլյացիաներին չտրվելու համար:

Տպել
1865 դիտում

Մարդկային անգործությունը լուրջ հետևանքների է բերում․ Ֆիլիպ Մորրիս Ինթերնեյշնլ-ի Գործադիր տնօրենի ելույթը Լոնդոնում

ՀՀ-ում ամենաէժան ծխախոտի մեկ տուփը պետք է լինի 20 հազար դրամ. Նարեկ Ղահրամանյան

Տավուշի մարզում պարեկները հայտնաբերել են զինված 85-ամյա ծերունու (տեսանյութ)

ABB Mobile: Новые подходы, новые возможности

Արագածավանի միջադեպին մասնակցած և երեկ ձերբակալված պաշտոնյան ազատ է արձակվել

Հայաստանում կձևավորվի ՆԳՆ կրթահամալիր

Հայ պատանի բռնցքամարտիկները 3 մեդալ են նվաճել Ղազախստանում կայացած միջազգային մրցաշարում

«Մի քիչ երկար համբուրիր»․ Իվետա Մուկուչյանը նոր երգ է ներկայացրել

ԱՄՆ սենատորները կոչ են անում պատժամիջոցներ կիրառել ադրբեջանցի պաշտոնյաների դեմ և դադարեցնել ռազմական աջակցությունը

2024թ. հունվարի 1-ից Հայաստանում ծխախոտը պետք է վաճառվի միայն սպիտակ տուփերով․ Բաբկեն Թունյան

Աբովյան պուրակում գտնվող օտարման չենթակա հողամասը վաճառվել է․ նախաձեռնվել է քրեական վարույթ

Վարչապետը Սոչիում առանձին հանդիպում կունենա ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ

Ինչու է Գայանե Հակոբյանը հրաժարվել պաշտպաններից. ինչ փոփոխություն կա Աշոտ Փաշինյանի դիրքորոշման մեջ

Համահայկական ամառային ութերորդ խաղերը տեղի կունենան օգոստոսի 5-19-ը․ բացումը կկայանա Գյումրիում

Իրանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարները հեռախոսազրույց են ունեցել․ ինչ հարցեր են քննարկել նրանք

Մեկ օրում ոստիկանները բացահայտել են հանցագործության 51 դեպք

Կոնկրետ ժամկետներ չկան․ ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը՝ Վաշինգտոնում հետաձգված բանակցությունների մասին

Ռազմական գործողությունների սրացման ժամանակ ուկրաինական ուժերի շարքերում զգալի կորուստները սպասելի էին․ Քիրբի

Կա հակասություն մեր դիրքորոշումներում. նոր պաշտպանները ևս չեն շարունակի Գայանե Հակոբյանի պաշտպանությունը

Կարծում եմ՝ կարճ ժամանակ անց տեղի կունենան․ փոխվարչապետը՝ Վաշինգտոնում հետաձգված բանակցությունների մասին

Թուրքիան գոհ է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև երկխոսության գործընթացում գրանցված առաջընթացից

Աշոտ Փաշինյանն ընդդեմ Գայանե Հակոբյանի դատական նիստն անցկացվում է դռնփակ

Միջազգային գործընկերների ճնշումը կարող է կանխել Ադրբեջանի հետագա ագրեսիան․ Սիմոնյանը Լոնդոնում հանդիպումներ է ունեցել

Զոհվածների ծնողների հետ տարբեր առիթներով շփվել եմ, չեմ կարծել, որ կարող է տգեղ միջադեպ տեղի ունենալ. Աշոտ Փաշինյան

Երևանում հունիսի 8-ին ծնվել է 51 երեխա

Քաղաքական և տարածքային որևէ հանգամանք չի կարող գերակայել մարդու իրավունքների պաշտպանությանը․ ՀՀ ՄԻՊ

«Այաքսը» պաշտոնական առաջարկ է արել Էդուարդ Սպերցյանին

ԱՄՆ-ն ավելի քան 2 միլիարդ դոլար արժողությամբ ռազմական օգնության նոր փաթեթ կտրամադրի Ուկրաինային

Ինդոնեզիայում ՀՀ դեսպանը գործընկերոջ հետ քննարկել է տարածաշրջանային զարգացման հարցեր

Ծեծել է ընտանիքի անդամներին, սպառնացել, որ կսպանի․ Գեղարքունիքում տղամարդը երկու նռնակով մտել է տուն

Շրջանների զգալի մասում սպասվում է կարճատև անձրև․ առանձին հատվածներում հնարավոր է նաև կարկուտ

ԱՄՆ պետքարտուղար Բլինքենը հաջորդ շաբաթ կայցելի Չինաստան

Ռուսական կողմը մեկ ամիս անց հաստատեց իր համար ոչ լեգիտիմ համարվող Սլավոնական համալսարանի ռեկտորի ընտրության արդյունքները

Փարաքարում ջրի որակը կտրուկ վատացել է, բնակիչները պնդում են՝ արտեզյան ջուր է բաց թողնվում. այն հանձնվել է փորձաքննության

Օձերն ակտիվացել են․ 2 օրում տարբեր քաղաքներում և գյուղերում փրկարարները 15 սողուն են հայտնաբերել

Լեոնել Մեսին հայտարարել է, թե որտեղ է պատրաստվում ապրել ֆուտբոլիստի կարիերան ավարտելուց հետո

Այսօր հոսանքազրկումներ կլինեն Երևանի և մի քանի մարզի բազմաթիվ հասցեներում

Ադրբեջանն Արցախում խախտել է հրադադարը․ կիրառվել է հրաձգային զենք

Կանադա-Արցախ խորհրդարանական բարեկամության խումբը նոր համանախագահներ ունի

Ռումինիան որոշել է երկրից արտաքսել Ռուսաստանի դեսպանատան ավելի քան 50 աշխատակցի