Երևան
10 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
10 °C
Օրերս մեդիափորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը հայտարարել էր, որ Հայաստանից «Tor» անոնիմացնող համակարգի կիրառման կտրուկ աճ է նկատվում 2018 թվականի օգոստոսից։ Ինչը մոտավորապես կարելի է համեմատել ֆեյքերի թվի կտրուկ աճի հետ:
«Հայկական ժամանակ»-ը փորձագետի հետ զրույցում որոշակի մանրամասներ պարզեց.
Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում «Tor»-ը.
Դա մի գործիք է, որը թույլ է տալիս համացանցում թաքցնել քո ինքնությունը: Դրա միջոցով ամբողջությամբ հնարավոր է թաքցնել, թե՛ քո ինքնությունը, թե՛ այն գործողությունները, որը դու կատարում ես, օրինակ՝ ինչ ես կարդում, ինչ ես նայում.
«Այս համակարգից սովորաբար Հայաստանից ստաբիլ մոտ 500 մուտք էր լինում օրական: Մուտքերի աճ մի անգամ եղել է հեղափոխությունից առաջ՝ մոտ 2 անգամ, իսկ հետո՝ օգոստոսի կեսին մոտ 3 անգամ աճ է երեւում: «Tor»-ի միջոցով հնարավոր է մտնել նաեւ կայքեր, որոնք սովորական համացանցով անհասանելի են: Այդ կայքերն օրինակ՝ թմրանյութ են վաճառում, զենք: Այսինքն այցելուները կարող են լինել նաեւ այն մարդիկ, ովքեր օգտվում են արգելված ապրանքներից: Բայց այս աճը եղել է 2-3 օրվա մեջ ու դա կարող է մի քանի պատճառ ունենալ: «Tor»-ի ավելի շատ կիրառումը կարող է նաեւ այլ պատճառ ունենալ. առաջինը, որ մեծ քանակությամբ մարդիկ վախեցած են նոր իշխանություններից եւ թաքցնում են իրենց ինքնությունը: Երկրորդ տարբերակն այն է, որ «Tor»-ը խափանումներով է աշխատում եւ մարդիկ անընդհատ միացնում են անջատում են ու դա քանակ է ավելացնում: Դա կարող է պայմանավորված լինել ե՛ւ կապի խափանումներով, ե՛ւ տեխնիկական հարցերով, չնայած այս առումով տեղեկություն չկա: Մյուս տարբերակը դա այն է, որ մարդիկ բացում են կեղծ էջեր եւ սա երաշխավորում է, որ իրենց չեն գտնի: Օրինակ «Դուխով Հայաստան» ֆեյսբուքյան էջի տվյալները «Ֆեյսբուք»-ը տրամադրեց, բայց եթե դու «Tor»-ի միջոցով ես մուտք գործում՝ «Ֆեյսբուք»-ն էլ չգիտի, թե դու ով ես»,- ասաց Մարտիրոսյանը:
Մարտիրոսյանի խոսքով՝ այդ օրերին «Գուգլ» որոնողական համակարգի միջոցով «Tor»-ի որոնումները Հայաստանից չի աճել. «Այնպես չի էլի, որ մարդիկ լսել են, որ այդպիսի բան կա: Պիկային կտրուկ աճը ինչ-որ բան ասում է, մարդկանց քանակը չենք կարող ասել, բայց կարող ենք ենթադրել, որ խոսքը գնում է մի քանի հարյուր մարդու մասին: «Tor»-ի միջոցով հնարավոր է փոխել IP-ն (թվային հասցեները)»:
Նշենք, որ աշխարհում տրոլների ֆաբրիկաները՝ բացահայտվելուց խուսափելու համար փոխում են իրենց թվային հասցեները. ««Ֆեյսբուք»-ը սկսել է մոնիթորինգ իրականացնել եւ եթե հայտնաբերում է, որ կան էջեր կամ խմբեր, որոնք իրար հետ փոխկապակցված են, նա այդ խմբերը փակում է: Վերջերս ուկրաինական ֆեյքերի ֆաբրիկա փակեցին»:
Փորձագետը նշեց, որ այդ ֆաբրիկաներն աշխատում են քաղաքական եւ տնտեսական նպատակներով եւ «Tor»-ն ըստ էության հարմար միջոց է անձը չբացահայտելով քարոզչություն իրականացնելու համար:
Մարտիրոսյանի խոսքով՝ ԱՄՆ-ում 2016-ի ընտրություններին համոզված էին, որ ռուսների կողմից ազդեցություն է եղել՝ տրոլների ֆաբրիկայի միջոցով. «Օրինակ՝ ուկրաինական ֆաբրիկան, որը վերջերս «Ֆեյսբուք»-ը փակել է, ունեցել է 1.6 կամ 1.8 մլն դոլարի գովազդային բյուջե՝ արդեն ծախսված»:
Փորձագետի կարծիքով սա չի կարող ազդեցություն չունենալ, քանի որ միշտ կա բնակչության մի տոկոս, որոնք իրենց կարդացածը ճիշտ են համարում:
Այսինքն ըստ էության ստացվում է, որ «Tor»-ի միջոցով հնարավոր է բացել ֆեյք էջեր, կատարել որոշակի քարոզչություն, տարածել որոշակի ապատեղեկատվություն եւ չբռնվել, ինչը կիրառվում է աշխարհում, իսկ գուցե նաեւ Հայաստանո՞ւմ:
Հայ-ադրբեջանական սահմանի տավուշյան հատվածում սահմանների որոշման ոչ մի գործընթաց չկա. մարզպետարան
Արարատի մարզում դպրոցներից մեկի զինղեկը մեկ այլ դպրոցի աշակերտուհու է վրաերթի ենթարկել
Ձյուն է տեղում Կոտայքի, Լոռու, Արագածոտնի մարզերում
Հանցագործ, կեղծ և անբարոյական մարդիկ նորից շահարկում են մեր սահմանների անվտանգությունը. մարզպետը՝ տարածվող լուրերի մասին
Ռուս խաղաղապահների և ադրբեջանցիների կողմից Տավուշի գյուղերում չափագրումներ անելու մասին տեղեկությունները մտացածին են. ՊՆ
Անցած տարի սուբվենցիոն ծրագրերով մոտ 150 կմ ներհամայնքային ճանապարհ է ասֆալտապատվել (տեսանյութ)
Ադրբեջանը և Թուրքիան պիտի պատասխանատվության ենթարկվեն․ Բադասյանը Ճապոնիայում ներկայացրել է ռազմական հանցագործությունները
Արմեն Սարգսյանը հանդիպել է Վահրամ Բաղդասարյանի հետ
«Հայ բարերարների ճեմուղի» հուշահամալիրից առևանգվել են բոլոր հուշարձանների մետաղյա պատկերները (լուսանկարներ)
Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է, բայց ռուսական կողմում դեռ 520 բեռնատար կա կուտակված
Առողջապահության նախարարի գլխավորած պատվիրակությունն այցելել է Կապանի և Գորիսի բժշկական կենտրոններ
ՀՀ տարածքում վաղը սպասվում են ձյան առատ տեղումներ, բուք, ցածր տեսանելություն, հաջորդող օրերին՝ մերկասառույց
«Բումերանգի օրենքն» արդարացում չէ. Թաթոյանը դատապարտում է պատգամավորների տների մոտ դագաղներ ու ծաղկեպսակներ դնելը
ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհները հիմանկանում բաց են. ձյուն է տեղում Կոտայքի ու Արագածոտնի մարզերում
Սյունիքի բնակիչների իրավունքների երաշխավորման համար ճանապարհներին և գյուղերի մոտ ադրբեջանական դրոշներ չպետք է լինեն. ՄԻՊ
ԱՀ նախագահը հանդիպել է Կաչաղակաբերդ բարձրանալու համար Արցախ մեկնած երիտասարդների խմբին
«Ադրբեջան» գրությամբ վարորդական իրավունքը սխալմունքի արդյունք է եղել. խնդիրն արդեն լուծված է (լուսանկար)
Փրկարարները տարբեր մարզերում ձյան մեջ արգելափակված 9-ը մեքենա են դուրս բերել
ՌԴ-ում դեպի Վրաստան տոմսի պահանջարկն աճել է 37 անգամ
1 օրում կատարված 3361 թեստավորումից հաստատվել է կորոնավիրուսի 422 նոր դեպք. գրանցվել է 2 մահ
Հրդեհ Բերքանուշ գյուղում. այրվել է վագոն-տնակն ու ներսում կուտակված վառելափայտը
Մայրաքաղաքում և մարզերում էլեկտրաէներգիայի պլանային անջատումներ են լինելու
Վթար Հալաբյան փողոցում. կա 2 զոհ
«Կենացդ խմեմ». Իվետա Մուկուչյանը ներկայացրել է նոր տեսահոլովակ (տեսանյութ)
Գեղարքունիքում անցկացվել է պատանիների շախմատի 2021 թվականի մարզային առաջնությունը
Էջմիածնում հայտնաբերվել է հետախուզման մեջ գտնվող 25-ամյա տղամարդ
Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանում ավտոմեքենա է այրվել
Խստիվ արգելվում է ծառայողական ավտոմեքենաներն աշխատանքային ժամերից դուրս կամ ոչ աշխատանքային օրերին վարելը. ԱՀ դատախազ
«Լոռին ժամանակների հանդիպման վայր». վերաբացվել է Լոռի-Փամբակի երկրագիտական թանգարանը
Ֆիզուլիի և Ջեբրայիլի շրջաններում այսօր իրականացված որոնողական աշխատանքների ընթացքում ևս 2 աճյուն է հայտնաբերվել
ՀՀ զինված ուժերի և ԱԱԾ սահմանապահ զորքերի ստորաբաժանումները վերահսկում են սահմանային իրավիճակը
Անցած մեկ օրում Հայաստանում արձանագրվել է ճանապարհատրանսպորտային 9 պատահար
Սկսվել է Գյումրի-Երևան ճանապարհի Լանջիկի հատվածի փոսալցումը. այն դարձվում է բավարար երթևեկելի
Օրական 2-ից 4 տոննա կաթ հետ է վերադարձվում ցածր որակի պատճառով, նոր ներդրումներ կաթի վերամշակման ոլորտում
Առավոտից տարածվում է անհեթեթ ինֆորմացիա Երևանի մանկապարտեզներում երեխաների ընդունելության հետ կապված. Հայկ Մարության
ՌԴ իրավապահների կողմից հետախուզվողը ներկայացել է ոստիկանության Կոտայքի բաժին
Օդի ջերմաստիճանը մարտի 8-ի ցերեկը կնվազի 5-ից 7 աստիճանով. Երևանում սպասվում են տեղումներ
Բացահայտվել է հիվանդանոցում կատարված գողությունը. 27-ամյա կասկածյալը տվել է խոստովանական բացատրություն
Բողոքի ակցիա են իրականացնում Օնիկ Գասպարյանի աջակիցները
Գավառում պատանիների վիճաբանությունն ավարտվել էր դանակահարությամբ
