Կարեւորը «ՄԱՐՏԻ 1» սխեմայի հետագա բացառումն է. հատուցումն անխուսափելի է լինելու

2008 թ․մարտի 1-ի իրադարձություններն ու դրանց բացահայտման շուրջ ծավալվող գործընթացն իսկապես շարունակում են առանցքային դերակատարում ունենալ Հայաստանի ներքաղաքական կյանքում։ Մի կողմից՝ կազմակերպիչներին բացահայտելու եւ պատասխանատվության ենթարկելու հանրային պահանջը պահպանվում է, մյուս կողմից՝ նախկին իշխանություններն այդ գործընթացը ներկայացնում են որպես իրենց նկատմամբ քաղաքական հալածանքներ իրականացնելու հզոր գործիք։ Դրա համար էլ ըստ էության գործ ունենք ոչ թե ընդամենը անցյալում կատարված հանցագործության բացահայտման, այլ այսօր տեղի ունեցող կարեւորագույն քաղաքական պրոցեսի հետ։

Իսկ ահա զուտ իրավական գործընթացը, մեղմ ասած, չի ընդգրկում 11 տարի առաջ տեղի ունեցածի ամբողջական պատկերը։ Այնպիսի տպավորություն է, թե 2008 թ․ մարտի 1-ին պարզապես տասնյակ հազարավոր քաղաքացիներ դուրս էին եկել ինչ-որ բանի դեմ բողոքելու, ոստիկանությունն ու հատուկ ստորաբաժանումներն էլ կրակել էին ժողովրդի վրա, ու հիմա խնդիրը միայն հետեւյալն է՝ Ռոբերտ Քոչարյա՞նն էր այդպիսի հրաման տվել, թե ոչ։ Իսկ մարտի 1-ին նախորդած եւ հաջորդած ամիսների իրադարձությունները մի տեսակ երկրորդ պլան են մղվել։

Իրականում մարտի 1-ն ընդամենը հանցագործության գագաթնակետն էր, կուլմինացիան, իսկ բուն հանցագործությունը սկսվել էր ամիսներ առաջ, առաջին «դրվագով» իրականացվել փետրվարի 19-ին՝ նախագահական ընտրությունների օրը, եւ երկար ժամանակ շարունակվում էր մարտի 1-ից հետո, երբ խայտառակ դատավարություններ էին ընթանում, իսկ ընդդիմության համակիրներին ամեն օր տասնյակներով քարշ էին տալիս ոստիկանություն՝ պարզապես Հյուսիսային պողոտայում զբոսնելու համար։

Ի վերջո ինչո՞ւ էին հարյուր հազարավոր մարդիկ դուրս եկել փողոց։ Որովհետեւ ընտրությունները կեղծվել էին, կեղծվել էին բացահայտորեն ու ամենացինիկ ձեւով, իսկ իրավական դաշտում կեղծված արդյունքները չեղարկել հնարավոր չէր։ Հիմա ի՞նչ, որեւէ մեկն ուզում է ժողովրդին համոզել, որ Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժ Սարգսյանն այդ մասին տեղյակ չէի՞ն, չգիտեի՞ն, թե իրականում ինչպես են «հաղթել» ընտրություններում։ Իհարկե տեղյակ էին։ Գուցե ոչ ամենայն մանրամասնությամբ /ասենք՝ չգիտեին, թե որ մարզում քանի հոգու եւ քանի հազարական դրամ ընտրակաշառք է բաժանվել, ամեն տեղամասում քանի զրո է ավելացվել իրենց ստացած թվերին եւ այլն/, բայց որ այդ ամենը լավ կազմակերպված էր, ու իրենք էլ գործընթացը վերահսկում էին՝ դա հաստատ։ Այսինքն՝ համաժողովրդական ընդվզման պատճառն իրենց կազմակերպած հանցագործությունն էր։ Սխեման շատ պարզ էր․ «մենք կեղծում ենք ընտրությունները /տոկոս ենք խփում/, իսկ եթե բողոքեք՝ կկրակենք»։ Սահմանադրական կարգը բռնությամբ տապալելը հենց սա է։

Ու նույն սխեման, ի դեպ, կգործեր նաեւ 2013-ի ընտրությունների ժամանակ։ Այն ժամանակ էլ էին տասնյակ հազարավոր մարդիկ դուրս եկել փողոց, պարզապես իշխանությունները ոչ թե զորք հանեցին ժողովրդի դեմ, այլ Րաֆֆի Հովհաննիսյանին հանեցին ժողովրդի միջից ու «տարան աղոթելու», եւ այդպիսով երկրորդ մարտի 1 կազմակերպելու անհրաժեշտությունը վերացավ։ Վստահաբար նույնը կանեին նաև 2018-ի ապրիլին, եթե շարժումն ապակենտրոնացված չլիներ, ու եթե համոզված լինեին, որ «տակից դուրս են գալու»։

Այսինքն՝ մեծ հաշվով, մարտի 1-ի ամբողջական բացահայտման ու մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելու հիմնական նպատակը հետագայում ընտրություններ կեղծելու պրակտիկան բացառելն է։ Ցանկացած իշխանություն պիտի վստահ լինի, որ այլեւս երբեք չի կարողանալու ընտրություններ կեղծել ու հետո համաժողովրդական բողոքի ալիքը խեղդել «չերյոմուխաներով» ու խայտառակ դատավարություններով, որովհետեւ հատուցումն անխուսափելի է լինելու։ Ու լավ է, որ այսօրվա իշխանությունները, մարտի 1-ի բացահայտման հարցում հետեւողականություն ցուցաբերելով, դրանով իսկ իրենք իրենց համար բացառում են նույն ճանապարհով գնալու անգամ տեսական հնարավորությունը։

Իսկ այս ամենը որպես քաղաքական հետապնդում ներկայացնելը պարզապես անհեթեթ է։ Եթե անգամ հետեւանքները քաղաքական են լինելու։

Տպել
3305 դիտում

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության Լոռու մարզի նախաձեռնող խմբի նիստ․ վարչապետը ելույթ է ունեցել

ԱՄՆ դեսպանատան հարևանությամբ «BMW» է այրվել

Վարչապետը երկրորդ անգամ այցելել է Վանաձորի N 27 և N 23 հիմնական դպրոցների մարզադահլիճներ (տեսանյութ)

37-ամյա կինը շենքում գտնվող տղային իր փոխանցելիս ընկել է հորը

Օդի ջերմաստիճանը չի փոխվի․ կարճատև անձրևներ կլինեն, տեղ-տեղ նաև կարկուտ կտեղա

Պատրաստվում ենք դե յուրե արձանագրել Արծվաշեն էքսկլավի, իրենց տեսակետից անկլավի՝ ՀՀ-ի մաս լինելը․ վարչապետ

Որպես անհետ կորած որոնվող 56-ամյա տղամարդը հայտնաբերվել է Ջրվեժի ձորում. մարմինը եղել է կենդանիների կողմից հոշոտված

Սահմանը հանձնվելու է սահմանապահներին, ինչ վերաբերում է պաշտպանության ապահովմանը, դա արդեն ուրիշ խնդիր է․ Փաշինյան

Ոսկեպարում ըստ էության արձանագրվել է այն, ինչ մենք պայմանավորվել ենք ոսկեպարցիների հետ․ Նիկոլ Փաշինյան

Որոշումը նվազեցնելու է անվտանգային ռիսկը, որը կա Բաղանիս-Կիրանց-Ոսկեպար հատվածում և ՀՀ սահմանի ողջ երկայնքով․ վարչապետ

Խնդիրները և թերությունները շտկված են․ վարչապետը երկրորդ անգամ է այցելել Մեդովկայի նորակառույց դպրոց (տեսանյութ)

3 նոր ժայթքում՝ անցած 24 ժամում․ Ինդոնեզիայում Ռուանգ հրաբուխը կրկին անհանգիստ է (տեսանյութ)

Տյումենում ջրհեղեղի գոտուց երկու հազարից ավելի մարդ է տարհանվել

Հիմա կտեսնենք, թե ովքեր են դեմ սահմանազատմանը, այսպիսով՝ ովքեր են փորձում պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը․ Հակոբյան

Գետափնյա գյուղի մոտակա կամրջով երթևեկությունը դեռևս փակ է

Շատ կարևոր է արձանագրել, որ առաջին անգամ Հայաստանի Հանրապետությունն ու Ադրբեջանը հարց են լուծել սեղանի շուրջ․ վարչապետ

Երևանում քամին տանիքի թիթեղներ է պոկել, ծառ տապալել

Արտակարգ դեպք Երևանում․ հիմնական դպրոցներից մեկում 14-ամյա երեխան ատրճանակով կրակել է 15 տարեկան աշակերտների վրա

ՀՀ-ի համար սա խաղաղ և լեգիտիմ ճանապարհով տարածքային ամբողջականության վերականգնման գործընթացի սկիզբ է․ Խաչատրյան

2017-ին «Սևան ազգային պարկ»-ում առանձնապես խոշոր չափով հափշտակությունների, փողերի լվացման բազմադրվագ դեպքը բացահայտվել է

Վիճաբանության ժամանակ 38-ամյա տղան դանակի մի քանի հարված է հասցրել հորը․ վերջինս հիվանդանոցում մահացել է

Արարատի մարզում ապօրինի ընդերքօգտագործման հետևանքով պատճառված 13 մլն 736 հազար դրամի վնասն ամբողջությամբ վերականգնվել է

Դոլարն ու եվրոն կրկին էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 20-ին

ՄԱԿ գլխավոր քարտուղարն ուշադիր հետևում է Հայաստանի ու Ադրբեջանի ձեռք բերած սահմանազատման համաձայնությանը և ողջունում

Նյու Յորքի դատարանի դիմաց երիտասարդն ինքնահրկիզվել է (տեսանյութ)

Հայաստանի գյուղերից, տարածքներից զիջելու մասին ցանկացած խոսակցություն լկտի սուտ է․ Հակոբ Արշակյան

Ողջունում ենք Հայաստանի և Ադրբեջանի՝ Ալմա Աթայի հռչակագիրը սահմանազատման հիմք ընդունելու հայտարարությունը․ Բլինքեն

Այդ 4 գյուղը կեղծ օրակարգ է, կեղծ նարատիվ, որը, ցավոք, նաև ՀՀ սահմաններից դուրս է օգտագործվում․ Արայիկ Հարությունյան

Ոսկեպարի ճանապարհի դելիմիտացիայի հարցն առայժմ օրակարգում չէ․ վարչապետն ականջալուր է եղել ոսկեպարցիների մտահոգությանը

Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին ԶՈՒ-ն երբ իր տեղը կզիջի սահմանապահներին․ Հարությունյանն ասաց՝ ինչ քննարկումներ են լինելու

ՀՀ իշխանությունները մեզ տեղյակ են պահել, որ համաձայնությունը ձեռք է բերվել միջազգային սահմանի հիման վրա․ Իրանի դեսպան

Ինչու հայ-ադրբեջանական սահմանազատման գործընթացը մեկնարկեց Տավուշից․ Արայիկ Հարությունյանը մանրամասնել է

Գոյություն չունի «Տավուշից տարածքներ հանձնելու» թեմա, համատեղ հայտարարության մեջ նշվում են գյուղերի անունները․ Գրիգորյան

Ռուսաստանը, ՀԱՊԿ-ը չեն ճանաչում Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը. Լավրովի «ինքնախոստովանությունը»

Այս բարդ գործընթացում պետք է լինենք առավել քան զգոն, տուրք չտանք մանիպուլյացիաներին ու կեղծ տեղեկատվությանը․ Մինասյան

Հուսադրող լուրեր կան Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման գործընթացի մեկնարկի վերաբերյալ․ Կլաար

Ովքեր դեմ են փոխհամաձայնեցված սահմանազատմանը, փորձում են պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը, վերածել ծայրագավառի․ Չախոյան

Վարչապետը Զառի միջնակարգ դպրոցի աշակերտների հրավերով ներկա է գտնվել «Պապ թագավոր» ներկայացմանը

Եթե Ստեփանակերտում ոչ թե «քֆուրով» որոշում ընդունող, այլ ադեկվատ իշխանություն լիներ, կսահմաներ ԼՂ շփման գիծը․ Աթանեսյան

Մենք ԵՄ-ի հետ սկսում ենք սերտ համագործակցության նոր ճանապարհ․ Արարատ Միրզոյան