Երջանկության նախագիծ. Ալիկ Ասատրյան

26/12/2018 schedule19:20

Ականավոր հոգեբան, Նոբելյան դափնեկիր և վարքագծային տնտեսագիտության հիմնադիր Դանիել Կահնեմանն իր «Հիշողության փորձը» դասախոսության մեջ օրինակներ բերելով արձակուրդների թեմայից մինչև կոլոնսկոպիա, բացատրում է, թե ինչպես են մեր «ապրումի ենթակա եսը» և «հիշող եսը» տարբեր ձևերով ընկալում երջանկությունը: Կահնեմանը նկատում է, որ փողի պակասը որոշ շեմից ներքև խոչընդոտում է երջանկությանը, թեև այդ շեմից բարձրանալիս չի ավելացնում երջանկությունը: Բեծ Բրիտանիայում, ԱՄՆ-ում մասնավորապես սոցիալական քաղաքականությունը մշակելիս պետական գործիչներն սկսել  են լրջորեն մտածել հասարակական երջանկության մասին: Կահնեմանը համոզված է, որ շատ ժամանակ չի անցնի, երբ մարդիկ կսկեն վիճել, թե ինչ են նրանք ուզում` երջանկություն, թե կյանքի բարձր որակ: «Երջանկության նախագիծն» իր տևողությամբ դեռևս թույլ չի տալիս որոշակի եզրահանգումներ անել երջանկության համահայկական ընկալման շուրջ: Թերևս, ընդհանուր եզրակացություններ երջանկության մասին, որ այն պահն է` որսա, հոգու, սրտի, մտքի և գործողության ներդաշնակությունն է,  սիրելու ունակությունն է, սիրած գործով զբաղվելն է, հայրենի երկրում ապրելն է, ամեն օր արթնանալն է: Բայց մի բան հաստատ է` Հայաստանի քաղաքագիտական միտքը շուտով պետական մակարդակով հաշվի է նստելու քաղաքականության մշակման այս նոր ըմբռնման հետ, որ մեծ նշանակություն ունի տնտեսագիտության, հանրային քաղաքականության և ինքնաճանաչման համար: Մոտ ապագայում երջանկությունը հստակ քաղաքական օրակարգ է դառնալու` չափման կոնկրետ միավորներով ու ձևաչափերով: «Երջանկության նախագիծը», կարծում եմ, կնպաստի երջանկության պատկերացման և հաշվառման քայլերին:

Նկարիչ Ալիկ Ասատրյան.

Մարդը հաճախ երջանկությունը փնտրում է դրսում, որ հաջողություններ ունենա, հարուստ լինի, առողջ լինի, սիրի ու սիրված լինի, սեր ունենա և խնդիրներ չունենա: Մարդը կարծում է, որ եթե ոչ մի խնդիր չունենա, երջանիկ կլինի: Բայց դա այդպես չէ: Կյանքում խնդիրներին վերջ չի լինելում. դրանք միշտ կան` շատ կամ քիչ: Ինչքան շատ բան ուզես երջանիկ լինելու համար, այդքան քիչ է երջանիկ լինելու հավանականությունը, քանի որ ուզածները հեշտությամբ չեն տրվում, և մարդն սկսում է տառապել իր ցանկությունների չիրականացումից: Շատերն իրենց երջանկությունը տեսնում են նյութական հարստության մեջ: Ձգտում են, չարչարվում, խաբում, հազար ու մի փորձությունների միջով անցնում, ի վերջո կուտակում այդ հարստությունը: Հետո սկսում են վախերով ապրել, որ կկորցնեն իրենց հարստությունը: Եթե նրանց հարցնես` «Երջանի՞կ ես արդյոք», և եթե նրանք ազնիվ լինեն, կասեն, որ ամեն ինչ ունեն, բայց երջանիկ  չեն: Ես երկու միլիոնատիրոջ հետ խոսել եմ, մեկը հոլանդացի էր, մյուսն` իտալացի: Նրանք իրենց երջանիկ չէին համարում, որովհետև միլիոն դոլարն ունի միլիոն խնդիր: Մարդիկ կան, որ ուզում են իրենց ընտանիքը, երեխաները հաջողակ լինեն. սա էլ է խաբկանք, սա միայն էգոյի հանգստության համար է: Չկա հավերժական երջանկություն: Երջանկությունը պահն է ապրելու ընթացքում:

Անձնական երջանկություն.

Մարդիկ կան, որ ստանալիս են երջանիկ զգում` կարճատև երջանկություն: Եվ կան մարդիկ, որ տալիս են երջանկանում: Ես ինձ համարում եմ աշխարհի ամենաերջանիկ մարդկանցից մեկը, չնայած ունեմ և' անձնական, և' նյութական խնդիրներ: Բայց երջանիկ եմ, որովհետև կարողանում եմ երջանիկ րոպեներ, ժամեր պարգևել ուրիշներին: Ես նրանց նյութական որևէ բանով չէ, որ օգնում եմ: Ես օգնում եմ պատմությամբ, որ նրանց ուժ է տալիս շարունակելու ապրել: Եվ նրանք գրում եմ ինձ այդ մասին, և ես ինձ երջանիկ եմ զգում դրանից, որ իմ գոյությունը, գործունեությունն ու ստեղծագործությունն իզուր չեն այս կյանքում:     

Ամեն առավոտ, երբ քնից արթնանում եմ, նախ զարմանում եմ, որ արթնացա, քանի որ ոչ ոք ինձ չէր խոստացել, թե կարթնանամ այս առավոտ էլ: Ժպտում եմ և երջանիկ զգում, որ մեկ օր էլ ունեմ ստեղծագործելու համար: Մինչև մարդ չհասնի ինքնաճանաչման, չիմանա, թե ով է ինքն իրականում, չի կարող երջանիկ լինել արտաքին փոփոխություններից: Մարդու երջանկությունն իր մեջ է, որիշ տեղ չէ: Մեկ ուրիշը կարող է ավելացնել մյուսի երջանկությունը, բայց չի կարող լիարժեք երջանիկ դարձնել, ինչին շատերը սպասում են` կգա իրեն սիրող մեկն ու երջանիկ կդարձնի իր կյանքը: Հիշում եմ` երբ ծնվեց իմ աղջիկը, ես իսկապես երջանիկ էի:

Մասնագիտական երջանկություն.

Ես բավական հաջող ցուցահանդեսներ եմ ունեցել տարբեր երկրներում: Գերմանիայում իմ աշխատանքները ցուցադրվել են Շագալի գործերի կողքին: Մինչ այդ ինձ թվում էր, որ երբ իմ նկարները ցուցադրվեն Շագալի ստեղծագործությունների կողքին, ես այնքան երջանիկ կլինեմ... Բայց երբ դա կատարվեց, ամենևին էլ չունեցա այդ զգացողությունը: Ոչինչ չզգացի: Չհպարտացա և չթռա երկինք: Ոչինչ չկատարվեց ինձ հետ: Բայց նույն օրն ինձ այցի եկավ իմ ֆեյսբուքյան ընկերներից մեկը տեսնելու իմ նկարները: Նրա հետ հանդիպումն ինձ ավելի երջանկացրեց, և մենք հաճելի զրույց ունեցանք և գեղեցիկ ժամեր: Ինձ համար մասնագիտական երջանկությունը ստեղծագործելու ընթացքն է: Երբ ես ստեղծագործում եմ, լիարժեք երջանիկ եմ զգում` կստացվի նկարը, թե` ոչ, կարևոր չէ: Բավական մեծ և շատ ցուցահանդեսներ եմ ունեցել եվրոպական գրեթե բոլոր մեծ քաղաքներում. դա ուրախացրել է ինձ: Գործերս վաճառվել են. դա ուրախացրել է: Բայց չեմ երջանկացել: Ինձ ավելի երջանկացրել են իմ ընկերների հետ հանդիպումներն այդ ցուցահանդեսներին, քան իմ հաջողությունները: Եվ շատ անգամ է պատահել, որ չեմ գնացել իմ ցուցահանդեսի բացմանը, իհարկե, նախապես հայտնել եմ, որ չեմ գալու: Ես լարվում եմ բացման օրերին պարտադիր հնչող գովաբանություններից: Իրականում, իմ երջանկությունն իմ ընկերներն են: Երբ որևէ տեղ եմ գնում, միշտ ունեմ գիշերելու տեղ, նույնիսկ ընկերներս վիճում են, թե ում տանը պիտի մնամ: Մեկ ամիս առաջ Իսրայելից ընկերս ասում էր`«Գնում եմ քո ընտանիքի համար տոմսեր, միայն թե մի շաբաթով արի մնա»: Կարոտել էր: Իհարկե, դա ինձ երջանկացնում է: Չգնացի, շատ զբաղված էի: Վերջերս էլ մյուս ընկերս էր Ֆրանսիայից գրում, կանչում իր մոտ: Ես երջանկանում եմ, որովհետև զգում եմ, որ պետք եմ մարդկանց, կարողանում եմ թեկուզ 10 րոպեով երջանկացնել մարդուն:     

Հանրային երջանկություն.

Երբ Հաց բերողն ազատվեց բանտից, ես երջանկությունից այնպես էի թռչկոտում, որ գլուխս կպնում էր առաստաղին: Կատակ չեմ անում: Իսկապես այդպես էր: Երբ Միայնակ Գայլն ազատվեց բանտից, իմ կյանքի երջանիկ օրերից մեկն էր: Երբ հեղափոխոթյունը հաղթեց, իմ կյանքի ամենաերջանիկ օրերից մեկն էր:

Երջանիկ երկիր, երջանիկ հասարակություն.

Ես Հոլանդիայում եմ ապրում: Եթե ասեմ, որ Հոլանդիան, լինելով հարուստ և առաջադեմ երկիր, ունի երջանիկ երջանիկ հասարակություն` ճիշտ չեմ լինի: Խոսեմ փաստերով: Ես 13 տարի հոգեբուժարանում եմ աշխատել, այդտեղից գիտեմ որոշ տվյալներ: Հոլանդիան ունի 16 միլիոն  բնակչություն: Հոլանդիայի պես ապահով երկրում այսօրվա դրությամբ կա 4 միլիոն մարդ, որ այս կամ այն պատճառով հայտնվել են հոգեբուժարանում: Այդ 4 միլիոնը պաշտոնական տվյալներ են. հաստատ կլինի ևս մեկ միլիոն, որ չեն դիմել և չեն գրանցվել հոգեբուժարանում: Կարծում եմ` նույն պատմությունը բոլոր եվրոպական երկրներում է: Սա վկայում է, որ միայն նյութական ապահովությունը, որոշակի ազատությունը, խոսքի ազատության իրավունքը և նման բաները դեռևս լիարժեք երաշխիք չեն երջանիկ լինելու համար: Երջանիկ մարդկանցով երկիր ունենալու համար պետք է լինի սիրո պետություն, որտեղ միմյանց նկատմամբ կլինի սեր, անշահախնդիր սեր: Էգոն մարդկային գենետիկ թերությունն է, որ ծնունդով դրված է մարդու մեջ, ընդ որում բոլորի մեջ` նույն քանակությամբ: Երբ մարդն սկսում է սնել իր էգոն, այն ավելի ու ավելի է մեծացնում, և մարդը սկսում է ղեկավարվել էգոյի կողմից: Կան նաև կոլեկտիվ էգոներ` դա երկրների էգոն է, որի դրդմամբ պետությունները մրցում ու պատերազմում եմ միմյանց հետ, փորձում են իշխել և թելադրել իրենց կամքը մեկ ուրիշ երկրի: Մարդկության դժբախտությունը հենց էգոյի պատճառով է, ինչպես և բոլոր պատերազմները, որ եղել են մինչև հիմա մեր մոլորակի վրա և դեռ պետք է լինեն: Այո, բոլոր պատերազմների պատճառն այս մոլորակի վրա կոլեկտիվ էգոյի կռիվն է: Մարդը չի կարող լիարժեք երջանիկ լինել, մինչև չճանաչի իր էգոն և չտեսնի իր սեփական խավարը և չընդունի, որ այն կա և չաշխատի, որ այն այլևս չլինի: Հենց հասնում ես այդ գիտակցությանը, քեզ պատում է երջանկության բերկրանքը: Սերն էլ` էգոյի պահանջ է` ուզում ես քեզ սիրեն ու տան, թե ուզում ես սիրել ու տալ. սա շատ կարևոր հարց է: Քանի մարդուն իշխում է իր սեփական էգոն, մարդն ինչ էլ ունենա, թեկուզ իր բոլոր  ցանկությունները կատարվեն, հոգու խորքում երջանիկ լինել չի կարող: Դա իմ համոզմունքն է:

Մարինա Բաղդագյուլյան

Տպել
12580 դիտում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տրանսպորտային միջոցների համար

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի