Թուրքիան չի փոխել դիրքորոշումը. հայ-թուրքական հարաբերությունների հեռանկարը

Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման վերաբերյալ խոսակցությունները կրկին ակտիվացել են: Դեկտեմբերի 10-ին արտասահմանյան լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների հետ հանդիպման ժամանակ ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ Հայաստանը պատրաստ է վերականգնել Թուրքիայի հետ հարաբերությունները՝ առանց նախապայմանների։

«Բազմիցս ասել եմ, որ մենք պատրաստ ենք Թուրքիայի հետ ուղիղ, առանց նախապայմանների հարաբերություններին։ Եվ մենք գիտենք, որ Թուրքիան եւս դրան պատրաստ է»,– ասուլիսի ժամանակ ասել է Փաշինյանը։

Հաջորդ օրը հնչել է թուրքական կողմի պատասխանը, որը ոչ մի անակնկալ չէր պարունակում: Ադրբեջանական Trend լրատվականի միջոցով Թուրքիայի նախագահի աշխատակազմից մեկնաբանել են հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման մասին հայտարարությունը:

«Թուրքիան տարածաշրջանում խաղաղության եւ կայունության կողմնակից է, իսկ առանց օկուպացված ադրբեջանական տարածքների վերադարձի՝ տարածաշրջանում կայություն չի կարող հաստատվել», - հայտնել են Թուրքիայի նախագահի աշխատակազմից՝ չմոռանալով ընդգծել, որ «Հայաստանը պետք է հրաժարվի 1915 թ. դեպքերի հետ կապված պահանջներից»:

Հայ-թուրքական հարաբերություններին է անդրադարձել նաեւ ՀՀ արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնակատար Զոհրաբ Մնացականյանը՝ արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների առիթով Երեւանում գտնվող թուրք լրագրողների հետ հանդիպման ընթացքում։

«Մենք պատրաստ ենք առանց նախապայմանների կարգավորել մեր հարաբերությունները Թուրքիայի հետ: Այս հարցում մենք կարծես միայնակ ենք։ Հայ-թուրքական հարաբերություններն առանձին են: Դրանք այլ թեմաների հետ կապելը՝ նախապայման: Երբ հարցը հասնում է նախապայմաններին՝ դրանք կարող են առաջանալ նաեւ մյուս կողմի մոտ, ուստի դա հարեւանների միջեւ հարաբերություններ հաստատելու հաջող ճանապարհ չէ», -  ասել է Մնացականյանը` հավելելով, որ Հայաստանը կատարել է իր քայլը:

Հեղափոխությունից հետո հայ-թուրքական հարաբերություններին առաջին անգամ անդրադարձ եղավ մայիսի 9-ին, երբ նորընտիր վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Արցախում հայտարարեց, որ Հայաստանը պատրաստ է առանց նախապայմանների հարաբերություններ հաստատել Թուրքիայի հետ:

Այդ ժամանակ պաշտոնական Անկարան նույնատիպ պատասխան էր տվել. վարչապետ Բինալի Յըլդըրըմն ասել էր, որ «Հայաստանը պետք է հրաժարվի Թուրքիայի տարածքային ամբողջականության եւ սահմանների վերաբերյալ սխալ դիրքորոշումից»: Այն, որ Հայաստանի Հանրապետությունը երբեք պաշտոնապես որեւէ տարածքային պահանջ չի դրել Թուրքիայի առջեւ` Յըլդըրըմին, թերեւս, հետաքրքիր չէր:

Ինչ վերաբերվում է փակ սահմանին, ապա դրա պատասխանատուն հենց Թուրքիան է, ինչը նա մասնակիորեն ընդունում է: Թուրքիայի ԱԳՆ պաշտոնական դիրքորոշումը զետեղված է արտաքին գերատեսչության կայքում: Դրա համաձայն՝ «1993 թ. Հայաստանի կողմից ադրբեջանական Քելբաջարի շրջանի գրավման հետեւանքով Թուրքիայից Հայաստան ուղղակի առեւտուրը, ցամաքային եւ օդային հաղորդակցությունը դադարեցվել են եւ սահմանը փակվել է»:

Հարկ է նշել, սակայն, որ դեռեւս մինչեւ Քարվաճառի ազատագրումը՝ 1991 թ. դեկտեմբերից սկսած, երբ Թուրքիան ճանաչեց Հայաստանի անկախությունը, սահմանը փակ է եղել: Սահմանային անցակետերը բաց էին միայն հումանիտար օգնության տեղափոխման համար: Տարբերությունն, ըստ էության, նախապայմանների առաջնահերթության մեջ է: Եթե մինչեւ 1993 թ. հայոց ցեղասպանության եւ դրա միջազգային ճանաչման հետ կապված պահանջների դադարեցումը, Հայաստանի կողմից Թուրքիայի նկատմամբ տարածքային պահանջից հրաժարումը եւ արցախյան հակամարտության կարգավորումը նույն հարթության վրա էին, ապա 1993թ.-ից հետո Արցախի հարցը առաջին պլան մղվեց: Դա արվեց «մեկ ազգ՝ երկու պետություն» տրամաբանության շրջանակներում եւ կրում էր ավելի շատ խորհրդանշական բնույթ: Թուրքիան այդ քայլով դեմոնստարտիվ կերպով իր աջակցությունն է հայտնել Ադրբեջանին: Այլ կերպ ասած, եթե չլինի Արցախի խնդիրը՝ Թուրքիան այլ պատճառներ կգտնի սահմանը փակ պահելու համար:

Այժմ տեսանելի ապագայում հայ-թուրքական սահմանների բացման, կամ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման որեւէ նախադրյալ չկա: Կողմերի դիրքորոշումները ակնհայտ ցույց են տալիս, որ տարբեր են ինչպես նպատակները, այնպես էլ դրանց հասնելու ճանապարհները: Հայաստանի համար կարեւորը հարաբերությունների կարգավորումն է, իսկ Թուրքիայի նպատակը այդ գործընթացից հնարավորինս շատ օգուտ քաղելը՝ հնարավորության դեպքում նաեւ «եղբայրական Ադրբեջանի» համար:

Այդուհանդերձ, այն, որ հարաբերությունների հաստատումը եւ հայ-թուրքական սահմանի բացումը, մեղմ ասած, քիչ հավանական է, չի նշանակում, որ պետք է դադարեցնել հայկական կողմից առանց նախապայմանների հարաբերություններ հաստատելու պատրաստակամությունը:

Տպել
7824 դիտում

Կիրանցում ոստիկանությունը լուսաձայնային նռնակ կամ որևէ այլ հատուկ միջոց չի կիրառել․ ՆԳՆ

Կիրանց մեկնած մասնագետների հետ մեքենայում Մհեր Գրիգորյանը չի եղել․ փոխվարչապետի գրասենյակ

Ադրբեջանը պետք է հարգի մարդու իրավունքները․ Օլաֆ Շոլց

Ինչ նոր մահաբեր վտանգ է Ռուսաստանը փորձելու պարտադրել Հայաստանին․ Խզմալյանը մանրամասնում է

Էկոնոմիկայի նախկին փոխնախարար Անի Իսպիրյանի խափանման միջոցը վերացվել է

Առողջապահության նախարարը Գյումրիում խորհրդակցություն է անցկացրել, այցելել «Գյումրու» ԲԿ

Ռուսական խաղաղապահ գրեթե ողջ զորակազմը լքել է Լեռնային Ղարաբաղը․ մյուսները կհեռանան մինչև մայիսի վերջ

Բախում Կիրանցում․ ակցիայի մասնակիցներն արգելափակել էին առանց պետհամարանիշի մեքենայի ելքը

Էրդողանի այցը ԱՄՆ հետաձգվել է

Այն, որ Ռոբերտ Քոչարյանը ցիտում է ոմն «պայքարող» հոգևորականի, պարզ է դառնում, որ ռուբլիով վճարված են. Անի Խաչատրյան

Խաչատրյանը հայտնել է, որ ոստիկանական մեքենայով տեղափոխվել է բաժին ու տեղեկացել, որ ընթացակարգ չկա և բերման չի ենթարկվել

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ քննարկվել են ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածների բնակարանային ապահովման ծրագրին վերաբերող հարցերը

Սուրեն Պետրոսյանն ազատ է արձակվել

Անահիտ Ավանեսյանը Աշտարակի և Թալինի ԲԿ-ների վերազինման ուղղությամբ հանձնարարականներ է տվել

Հայ դպրոցականները 3 մեդալ են նվաճել Մենդելեևյան 58-րդ միջազգային օլիմպիադայում

Կոստանյանը Կատարի ԱԳՆ պետնախարարին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ»-ի սկզբունքները և պոտենցիալ հնարավորությունները

Հայրենիքի մեջ հայրենիք ենք փնտրել, մենք հիմա պետական գիտակցություն ենք մտնում նոր․ վարչապետ

Հարկադիր քարաթափում է իրականացվել Գեղարքունիքի և Կոտայքի մարզերում

Գագիկ Սուրենյանը նոր գրառում է արել

Հյուրանոցային համալիրում հայտնաբերվել է 2 օտարերկրացու մարմին, ևս 2 հոգի տեղափոխվել է հիվանդանոց․ ինչ է հայտնի

«Տոյոտա»-ն բախվել է կայանված «Մերսեդես բենց» մակնիշի ավտոմեքենային և շրջվել

Happy birthday love. Սուրեն Պապիկյանի կինը շնորհավորել է ամուսնու ծննդյան օրն ու համատեղ լուսանկար հրապարակել

Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 28 սահմանային սյուն է տեղադրվել

Ժամը 17։30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան, Սևան-Երևան ճանապարհի երթևեկությունը վերականգնվել է

ՀՀ-ն ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի առաջարկները. ԱԳՆ խոսնակ

«Կողմնակալ» փաստաթուղթ է․ Բաքուն Եվրախորհրդարանի բանաձևը միակողմանի է որակել

Պետական դավաճանություն կատարելու համար քրեական հետապնդում է հարուցվել ՀՀ 2 քաղաքացու նկատմամբ․ նրանք հետախուզվում են

Տավուշի և Ղազախի հատվածում սահմանազատման գործընթացը տեխնիկապես ավարտվել է. Արմեն Խաչատրյան․ «Ազատություն»

Դոլարն ու եվրոն թանկացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 26-ին

Պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանը բերման է ենթարկվել

Գիշերել են ազատազրկվածների համար նախատեսված ազատ հիվանդասենյակներում․ ՔԿՀ 2 աշխատակից ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից

Բարձր ենք գնահատում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև բանակցությունները, խաղաղության հասնելու լավ հնարավորություններ կան․ Ալիև

Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դուրս է գրվել հիվանդանոցից

Ոստիկաններն ու պարեկները կանխել են մի խումբ երիտասարդների վենդետան. կռվի երկու կողմերում հարազատ եղբայրներ են

Ժամը 15:30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան. ՆԳՆ

Գիշերային ժամերին խախտել են աղմուկի թույլատրելի շեմը, բռնություն կիրառել պարեկի հանդեպ․ Թորոսյանը տեսանյութ է հրապարակել

Պացիենտների վերջույթները կապել են սավաններով ու զուգագուլպաներով. չհայտարարված այց Սևանի հոգեկան առողջության կենտրոն

Հայաստանի ու Իտալիայի պատվիրակությունները քննարկել են ռազմական համագործակցությանը վերաբերող հարցեր

Հայտնի է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սեղանի թենիսի սիրողական մրցաշարի եզրափակչի օրը և պարգևների չափը

Հավատում ենք, որ այս տարի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կստորագրվի խաղաղության պայմանագիր. Շոլց