Երևան
18 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
18 °C
Թուրքիայի եւ Հունաստանի հարաբերությունները բավական սրվել են վերջին ամիսներին։ Պատճառներից մեկն այն է, որ Թուրքիան Հունաստանին չի վերադարձնում այդ երկրի սահմանը պատահաբար հատած երկու հույն զինվորներին։ Գրեթե ամեն օր երկու երկրների ղեկավարները միմյանց զգուշացնում ու ռազմատենչ հայտարարություններ են անում։ Հույն զինվորականներն էլ կրակ էին բացել թուրքական զինված ուժերին պատկանող ուղղաթիռի ուղղությամբ։ Ինչպես փոխանցում է CNNTurk-ը՝ հղելով Ekatimer թերթին, ուղղաթիռը թռչել է Քարա կղզու վրայով, որը գտնվում է Քըզըլհիսար կղզու արեւմտյան ափին։ Այդ ժամանակ էլ հույն զինվորականները նախազգուշական կրակ են բացել թուրքական ուղղաթիռի ուղղությամբ։ Հունաստանի եւ Թուրքիայի պաշտպանության նախարարությունները դեռ չեն մեկնաբանել այս միջադեպը։ Օրերս էլ Հունաստանի պաշտպանության նախարարը Էրդողանին խելագար էր անվանել, իսկ Թուրքիայի վարչապետն ի պատասխան ասել, որ եթե Հունաստանը իր տեղում մնա, բան չեն ասի։ Հույն-թուրքական լարվածության ու մեր տարածաշրջանում ՝ հատկապես Հայաստանի վրա դրա հնարավոր հետեւանքների ազդեցության մասին «Հայկական ժամանակ»-ը զրուցել է թուրքագետ Անդրանիկ Իսպիրյանի հետ։
- Պարոն Իսպիրյան, վերջին ամսում բավական սրվել են Հունաստանի ու Թուրքիայի հարաբերությունները։ Հունաստանը 7000 զինվորական է տեղակայելու Էգեյան ծովի՝ թուրք-հունական սահմանին։ Ինչո՞վ է պայմանավորված հարաբերությունների նման սրումը։
- Թուրք-հունական լարվածությունը երկար պատմություն ունի։ Կարելի է ասել՝ Թուրքիայի Հանրապետությունից առաջ, դրանից հետո էլ։ Կղզիների շուրջ են լարվածության դեպքերն արձանագրվում։ Ինչ վերաբերում է վերջին զարգացումներին, ինչու այս աստիճան լարվեցին հարաբերությունները, պիկը Թուրքիայում ռազմական հեղաշրջման անհաջող փորձից հետո, ուղղաթիռով թուրք զինվորականների փախուստն էր Հունաստան եւ նրանց նկատմամբ հունական կողմի ջերմ ընդունելությունը։ Թուրքիան բավական ծանր տարավ այս հանգամանքը, ի դեմս Էրդողանի։ Այս համատեքստում Թուրքիան մի քանի անգամ պահանջեց զինվորականներին, սակայն հունական դատարանները մերժեցին։ Ընթացքում հույներից երկու զինվոր պատահաբար անցան սահմանը ընդամենը 10 մետր եւ Թուրքիան նրանց լրտեսության մեղադրանքով ձերբակալել եւ պահում է։ Եվ, բնականաբար այս երկու իրադարձությունների ֆոնին լարվածությունը մեծանում է։ Հիմնական առճակատումները տեղի են ունենում թուրք-հունական ծովային սահմանի միջեւ, որտեղ կան հունական եւ թուրքական կղզիներ, ջրային սահմանը հարաբերական է եւ մշտապես նավերը փորձում են մեկը մյուսի նկատմամբ առավելություն ունենալ։ Լարվածություն միշտ է եղել, իսկ վերջին շրջանում Հունաստանի վարչապետի հայտարարություններն ու թուրքական կողմի ազդեցիկ պատասխանները լարվածությունն ավելի են բարձրացնում։
- Այս լարվածությունը ռազմական գործողությունների պատճառ կարո՞ղ է դառնալ։
- Ինչ վերաբերվում է պատերազմին, իհարկե՝ ոչ։ Պատերազմի չի հանգեցնի։ Թե՛ Հունաստանը, թե՛ Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամներ են։ Այս համատեքստում Թուրքիան ներկա իրավիճակում Հունաստանի դեմ պատերազմի չի գնա։ Նույնն էլ Հունաստանը, որը Թուրքիայի դեմ պատերազմելու որեւէ հիմնավոր պատճառ էլ չունի։
- Թուրքիայի վարչապետը հայտարարեց, որ Հունաստանը Թուրքիայի մի նահանգի չափ երկիր է, նույնիսկ Ստամբուլից փոքր։ Այս ծավալապաշտական քաղաքականությունը կարելի՞ է սպառնալիք դիտարկել Թուրքիայի բոլոր հարեւանների, այդ թվում՝ Հայաստանի նկատմամբ։ Սա ինչ-որ մեսի՞ջ է հարեւան երկրներին։
- Ներկայիս Թուրքիան Էրդողանի գլխավորությամբ միշտ էլ իր հարեւանների նկատմամբ սպառնալիք է ներկայացնում տեսականորեն, քանի որ Էրդողանի քաղաքականությունը անկանխատեսելի է։ Հայաստանի պարագայում զսպող գործոն կա։ Սակայն ամեն դեպքում Թուրքիայի նկատմամբ ունենալ հատուկ քաղաքականություն ազգային անվտանգության հայեցակարգի շրջանակներում պարտադիր է։
- Թուրքիան որեւէ ձեւով չարձագանքեց հայ-թուրքական հարաբերությունների չեղարկմանը՝ սա ինչի՞ մասին է խոսում, որ իրենք չափազանց անտարբե՞ր են, թե դեռ Հայաստանով զբաղվելու պատեհ պահը չի եկել։
- Թուրքիան հայ-թուրքական արձանագրությունները ստորագրելուց առաջ էլ, դրանից հետո էլ անտարբեր է եղել Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորմանը։ Դա ընդամենը Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին մոտենալուն զուգահեռ իր վախերն էր արտահայտում եւ փորձում էր իմիտացիոն քայլերով միջազգային հանրությանը կանգնեցնել ցեղասպանության ճանաչման գործընթացից։ Երբ 100-րդ տարելիցն անցավ, վտանգն անցավ: Թուրքիան որեւէ մտադրություն չունի կարգավորելու հայ-թուրքական հարաբերությունները։
- Հունաստանի պաշտպանության նախարարն այս լարվածության ֆոնին այցելել էր Հայաստան։ Առաջին օտարերկրյա նախարարն էր, որ այցելեց Եռաբլուր, սա ինչ-որ մեսի՞ջ էր՝ ուղղված Թուրքիային կամ Ադրբեջանին, թե՞ պարզապես բարեկամական ժեստ էր։
- Հունաստանն ու Հայաստանը ռազմավարական բարեկամներ են, ունեն նույն խնդիրները տարածաշրջանում, դարերի բարեկամական պատմություն, նույն թշնամին, հակառակորդը, շահերը։ Սա հատուկ քայլ չէր, զուտ բարեկամական քայլ էր։
- ԵՄ առաջնորդները կոչ արեցին, որ պետք է ազատ արձակել հույն զինծառայողներին։ Սրա ֆոնին Արեւմուտքի եւ Թուրքիայի հարաբերությունները լարվում են։ Թուրքիան գնում է դեպի Ռուսաստան։ Ռուս-թուրքական այս մերձեցումը որեւէ վտանգ կարո՞ղ է ունենալ Հայաստանի համար։
- Երբ ռուս-թուրքական հարաբերությունները լարվում են, բոլորն անհանգստանում են, որ Հայաստանի համար ինչ-որ վտանգ կա, երբ ռուս-թուրքական հարաբերությունները բարելավվում են, բոլորն անհանգիստ են։ Այդ դեպքում, ո՞րն է մեզ ձեռնտու։ Մեզ ընդամենը պետք է ճիշտ քաղաքականություն, որ մենք ոչ թե ազդվենք գործընթացներից, այլ կարողանանք հակազդել։ Ռուս-թուրքական բարեկամությունը ժամանակավոր շահերի վրա է հիմնված, այն ամեն պահի կարող է խարխլվել։
- Հունաստանը դիմել էր ՆԱՏՕ-ին՝ աջակցություն ստանալու համար, բայց վերջինս պասիվ է: Ինչո՞վ է պայմանավորված, որ Թուրքիայի դեմ կտրուկ քայլերի չեն դիմում։
- Նույն ռազմական հեղաշրջման փորձից հետո սկսվեցին Թուրքիայի լարված հարաբերությունները Եվրոպայի, Ամերիկայի հետ։ էրդողանը հույս ուներ, որ Թրամփի ընտրվելուց հետո կբարելավի հարաբերությունները, սակայն դա թվացյալ էր։ Լարվածությունը նույն կերպ շարունակվեց, նույնիսկ ամերիկյան դեսպանատան աշխատակիցների ձերբակալությունները Թուրքիայում, գերմանացի թղթակցի ձերբակալությունը, Եվրոպայում հայտնի դեպքերը, Հոլանդիայից Թուրքիայի սոցիալական ապահովության կին նախարարի վտարումը... այս ամենը տարավ դեպի լարվածություն եւ մտածել, որ ավելի կլարվի, մի քիչ տեղին չէ: Ուղղակի ՆԱՏՕ-ն, Եվրոպան փորձում են իրենց վերահսկողության տակ պահել Թուրքիային՝ չփորձելով ավելին անել, այսպես ասած «փաղաքշական» որոշ քայլեր են անում, որ պահեն Թուրքիային՝ թույլ չտալով ամբողջովին սեւեռվել դեպի Ռուսաստանը։
- Իսկ Արեւմուտքին հաջողվու՞մ է Թուրքիային պահել վերահսկողության տակ։
- Ամբողջովին ՆԱՏՕ-ից կտրվելը Թուրքիայի համար մեծ վտանգ է ներկայացնում։
Էմմա Չոբանյան
Տպագրվել է «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի ապրիլի 12-ի համարում:
Կիրանցում ոստիկանությունը լուսաձայնային նռնակ կամ որևէ այլ հատուկ միջոց չի կիրառել․ ՆԳՆ
Կիրանց մեկնած մասնագետների հետ մեքենայում Մհեր Գրիգորյանը չի եղել․ փոխվարչապետի գրասենյակ
Ադրբեջանը պետք է հարգի մարդու իրավունքները․ Օլաֆ Շոլց
Ինչ նոր մահաբեր վտանգ է Ռուսաստանը փորձելու պարտադրել Հայաստանին․ Խզմալյանը մանրամասնում է
Էկոնոմիկայի նախկին փոխնախարար Անի Իսպիրյանի խափանման միջոցը վերացվել է
Առողջապահության նախարարը Գյումրիում խորհրդակցություն է անցկացրել, այցելել «Գյումրու» ԲԿ
Ռուսական խաղաղապահ գրեթե ողջ զորակազմը լքել է Լեռնային Ղարաբաղը․ մյուսները կհեռանան մինչև մայիսի վերջ
Բախում Կիրանցում․ ակցիայի մասնակիցներն արգելափակել էին առանց պետհամարանիշի մեքենայի ելքը
Էրդողանի այցը ԱՄՆ հետաձգվել է
Այն, որ Ռոբերտ Քոչարյանը ցիտում է ոմն «պայքարող» հոգևորականի, պարզ է դառնում, որ ռուբլիով վճարված են. Անի Խաչատրյան
Խաչատրյանը հայտնել է, որ ոստիկանական մեքենայով տեղափոխվել է բաժին ու տեղեկացել, որ ընթացակարգ չկա և բերման չի ենթարկվել
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ քննարկվել են ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածների բնակարանային ապահովման ծրագրին վերաբերող հարցերը
Սուրեն Պետրոսյանն ազատ է արձակվել
Անահիտ Ավանեսյանը Աշտարակի և Թալինի ԲԿ-ների վերազինման ուղղությամբ հանձնարարականներ է տվել
Հայ դպրոցականները 3 մեդալ են նվաճել Մենդելեևյան 58-րդ միջազգային օլիմպիադայում
Կոստանյանը Կատարի ԱԳՆ պետնախարարին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ»-ի սկզբունքները և պոտենցիալ հնարավորությունները
Հայրենիքի մեջ հայրենիք ենք փնտրել, մենք հիմա պետական գիտակցություն ենք մտնում նոր․ վարչապետ
Հարկադիր քարաթափում է իրականացվել Գեղարքունիքի և Կոտայքի մարզերում
Գագիկ Սուրենյանը նոր գրառում է արել
Հյուրանոցային համալիրում հայտնաբերվել է 2 օտարերկրացու մարմին, ևս 2 հոգի տեղափոխվել է հիվանդանոց․ ինչ է հայտնի
«Տոյոտա»-ն բախվել է կայանված «Մերսեդես բենց» մակնիշի ավտոմեքենային և շրջվել
Happy birthday love. Սուրեն Պապիկյանի կինը շնորհավորել է ամուսնու ծննդյան օրն ու համատեղ լուսանկար հրապարակել
Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 28 սահմանային սյուն է տեղադրվել
Ժամը 17։30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան, Սևան-Երևան ճանապարհի երթևեկությունը վերականգնվել է
ՀՀ-ն ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի առաջարկները. ԱԳՆ խոսնակ
«Կողմնակալ» փաստաթուղթ է․ Բաքուն Եվրախորհրդարանի բանաձևը միակողմանի է որակել
Պետական դավաճանություն կատարելու համար քրեական հետապնդում է հարուցվել ՀՀ 2 քաղաքացու նկատմամբ․ նրանք հետախուզվում են
Տավուշի և Ղազախի հատվածում սահմանազատման գործընթացը տեխնիկապես ավարտվել է. Արմեն Խաչատրյան․ «Ազատություն»
Դոլարն ու եվրոն թանկացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 26-ին
Պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանը բերման է ենթարկվել
Գիշերել են ազատազրկվածների համար նախատեսված ազատ հիվանդասենյակներում․ ՔԿՀ 2 աշխատակից ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից
Բարձր ենք գնահատում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև բանակցությունները, խաղաղության հասնելու լավ հնարավորություններ կան․ Ալիև
Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դուրս է գրվել հիվանդանոցից
Ոստիկաններն ու պարեկները կանխել են մի խումբ երիտասարդների վենդետան. կռվի երկու կողմերում հարազատ եղբայրներ են
Ժամը 15:30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան. ՆԳՆ
Գիշերային ժամերին խախտել են աղմուկի թույլատրելի շեմը, բռնություն կիրառել պարեկի հանդեպ․ Թորոսյանը տեսանյութ է հրապարակել
Պացիենտների վերջույթները կապել են սավաններով ու զուգագուլպաներով. չհայտարարված այց Սևանի հոգեկան առողջության կենտրոն
Հայաստանի ու Իտալիայի պատվիրակությունները քննարկել են ռազմական համագործակցությանը վերաբերող հարցեր
Հայտնի է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սեղանի թենիսի սիրողական մրցաշարի եզրափակչի օրը և պարգևների չափը
Հավատում ենք, որ այս տարի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կստորագրվի խաղաղության պայմանագիր. Շոլց
