Ինչ է նշանակում՝ իմ հանդեպ դատաստան ես տեսնում՝ օրենքո՞վ, թե՞ տնեցիքով եք որոշել. Սուքիասյան

«Քրիստոնեա-ժողովրդավարական» կուսակցության փոխնախագահ Հայկ Սուքիասյանի կարծիքով՝ Ազգային ժողովի «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հակոբ Ասլանյանի նկատմամբ հանրային տրանսպորտում տեղի ունեցած միջադեպի հարցը քննելու երկու համատեքստ կա. մեկը իրավականն է, մյուսը՝ «սովետահայկական» բազարը:

«Իրավական ճանապարհը օրենքի շրջանակն է, խախտո՞ւմ է, թե՞ չէ, եթե՝ այո, ուրեմն բարի ճանապարհ օրենքը խախտողին: Եթե սա չենք անում, դուրս ենք գալիս իրավական պետության դաշտից, մտնում ենք սովետահայկական ախմախությունների մեջ՝ «ես էս իրավունքը ունեմ», էն մեկի կարծիքով ճիշտ է մարդուն գնդակահարելը, դառնում է սուբյեկտիվ որոշումների դաշտ, մեկը պատկերացնում է, որ պետք է հայհոյի, մյուսը՝ դանակահարի»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ասում է Սուքիասյանը:

Ըստ քաղաքագետի՝ սա խիստ սովետական մտածողություն է՝ չկա օրենք, կան «պանյատներ». «Ինչ-որ մեկը հայրենասեր է, ու քանի որ «հայրենասեր» է, կարող է դիմացինին գնդակահարել, եթե գտնում է, որ նա սխալ է: Սա սովետական ավանդույթ է, որը չի թողնում, որ դու պետություն դառնաս: Կա՛ ժողովուրդ, կա՛ն ախպերական հարաբերություններ, կա՛ սեփական սուբյեկտիվ վերաբերմունք, և այս ճանապարհով բացառվում է, որ մենք կդառնանք պետություն: Ենթադրում եմ՝ որոշ մարդկանց նպատակն է հարցը հանել իրավական դաշտից և սարքել բազար, հասարակությանն էլ քաշել դրա մեջ»:

Հայկ Սուքիասյանի կարծիքով՝ հարցը պետք է քննվի իրավական պետության և ՀՀ օրենսդրության շրջանակներում, և պարզ կլինի՝ ով ինչ իրավունք ունի, ոչ թե մարդն իր համար իրավունք ստեղծի. «Ինչո՞վ է դա քո իրավունքը՝ օրենքո՞վ, թե՞ տնեցիքի հետ ես պայմանավորվել: Ինչ է նշանակում՝ դու որոշում ես՝ ով եմ և իմ նկատմամբ դատաստան ես տեսնում առանց իրավական հիմքերի: Բա՞ եթե հակառակը լինի, բա, որ հենց էդտեղ քեզ մխեն ասֆալտի մեջ: Չկան այդպիսի հասկացություններ՝ «նիկոլական», եսիմինչական, բա՞ իրենք ի՞նչ են՝ кгб-շնի՞կ»:

Վերջինիս դիտարկմամբ՝ պետք է սովորենք պետություն դառնալ, իսկ պետություն դառնում են հարցերը իրավական ճանապարհով լուծելու շրջանակներում, ոչ թե այլ տարբերակով:

«Եթե ճաշակով լիներ մեր ժողովուրդը, վաղուց մի հատ գերեզման փորել, իրենց լցրել էր մեջը, որովհետև մեծ մասը կարծում է, որ իրենք պետք է գերեզմանում լինեն, բայց չէ՞ որ էսօր իրավական պետության մեխանիզմներից օգտվում են նաև իրենք, թե չէ ՀՀ-ում ինչքա՜ն մարդ կա, որ իրենց գերեզմանաքարի տեղը վաղուց աչքի տակով ունի: Հարցերը պետք է քննվեն օրենքի շրջանակներում, ով ճիշտ է՝ ճիշտ է, ով սխալ է՝ կենթարկվի պատասխանատվության»,- ասում է Սուքիասյանը:

Նա նկատում է, որ Հայաստանում պետությունը շրջանցելու մշակույթ կա ամեն ինչում, և դա ներկայացվում է որպես հայրենասիրություն. «Հայրենասեր մարդը օրինապահ քաղաքացին է, դրանից այն կողմ հայրենասեր մարդ ՀՀ-ում չկա և չի էլ կարող լինել: Ավանդույթ է դարձել՝ մեկը 4 հոգանոց ֆիդայական ուղեղով վեր է կացել, գնացել Ոսկեպար, պետությանը շրջանցում է, բայց հայրենասեր է, որովհետև պետություն է փրկում՝ իր մտածելով: Այս մարդիկ պետությանը շրջանցելը դիտարկում են որպես իրավաչափ գործողություն, և սա վտանգավոր ավանդույթ է»:

Ըստ Հայկ Սուքիասյանի՝ սա խոսում է նաև պետության թուլության մասին. «Ժողովուրդը պետության ուժը պիտի տեսնի, և թուլությունը դեմոկրատիայով չի կարելի քողարկել: Տպավորություն է, որ օրինախախտությունը վերածվել է սովորական երևույթի, և դա դառնում է լեգիտիմ բան. կարելի է անընդհատ օրենք խախտել, համաձայն չեմ ինչ-որ մեկի հետ՝ կարելի է մեքենայի տակ գցել, էն մեկը նռնակ է վերցնում գնում: Սա սովորական բան է դառնում և շատ վտանգավոր է: Նշանակում է, որ ժողովրդի մոտ կարող է ձևավորվել պատկեր՝ պետությունը թույլ է, և եթե հանկարծ այդ մտածողությունը ուժեղացավ, ռևանշիստները արագ պետությունը կտապալեն: Ցանկացած մարդ պիտի զգա իրավական պետության պաշտպանությունն իր համար, ցանկացած օրինախախտ պիտի իմանա, որ այդ իրավական պետությունը իջնելու է իր գանգին, սա լինում է իսկական դեմոկրատիա»:

Ինչ վերաբերում է այն իրավապաշտպաններին, որոնք անվերապահ պաշտպանում են օրինախախտներին, քաղաքագետը նկատում է՝ անմիջապես քաղբանտարկյալի տիտղոս են տալիս. «ՀՀ-ում քաղբանտարկյալի տիտղոսը նվաճելու մարաթոն է»:

Սուքիասյանի խոսքով՝ նրանց նպատակը ոչ թե արդարադատությունն է, այլ ամեն գնով հանցագործությունը արդարացնելը, հակապետականությունը, պետությանը շրջանցելը:

Հերմինե Կարապետյան