Երևան
18 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
18 °C
Էրդողանը փորձում է միաժամանակ նստել երկու աթոռի վրա՝ հավասարակշռելով Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև:
Վաշինգտոնը տարիներ ի վեր միշտ էլ հենվել է Անկարայի վրա Մոսկվայի դեմ իր ծրագրերում: Կրեմլն իր հերթին զգուշորեն վերահսկում է Էրդողանի բոլոր ազդանշանները՝ ուղղված Միացյալ Նահանգներին, որը հույս ունի Թուրքիայի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունների լիարժեք սառեցման:
Տարիների հակասություններ տասնյակ հարցերում ու զուգահեռ համագործակցություն
Որոշ ժամանակ առաջ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինն անսպասելիորեն չեղարկել էր իր այցը Թուրքիա, որը նախապես ծրագրված էր փետրվարի 12-ին, ինչը առաջ բերեց Մոսկվայի և Անկարայի միջև հարաբերությունների սառեցման մասին լուրեր։ Ռուս-թուրքական հարաբերությունները ճգնաժամ են ապրում, որի պատճառը, ի թիվս այլ բաների, Անկարայի կողմից Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու դիմումների հաստատումն է, որը արտաքին քաղաքական պատճառներով ձգձգվում էր երկար ժամանակ:
Անկարայի և Կիևի միջև ռազմական համագործակցության ընդլայնման մասին խոսակցությունները, մասնավորապես, Ուկրաինայում թուրքական «Բայրաքթար» անօդաչու թռչող սարքերի արտադրության գործարանի հնարավոր ի հայտ գալն ավելի են վատթարացրել Պուտինի և Էրդողանի հարաբերությունները։
Ավելին, հայտնի փաստ է, որ նրանք վաղեմի անհամաձայնություններ են ունեցել սիրիական ճգնաժամի լուծման շուրջ. Պուտինը հենց սկզբից աջակցում էր Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադին, իսկ Էրդողանն ամեն ինչ արեց նրանից ազատվելու համար։ Նա զորքեր ուղարկեց Սիրիա, որոնք կռվում էին ընդդիմադիր-հակաասադական զինված խմբավորումների կողքին:
Նման հակասությունները, սակայն, 2 նախագահներին չեն խանգարում շարունակել երկխոսությունը, համակարգումը և համատեղ համագործակցությունը Սիրիայում՝ չնայած բոլոր ջանքերի ձախողմանը։
Ուկրաինական ճգնաժամը միայն ավելի խորացրել է Պուտինի և Էրդողանի հակասությունները։ Անկարան ՆԱՏՕ-ի անդամ է, Թուրքիայում տեղակայված են ՆԱՏՕ-ի տասնյակ բազաներ, որոնցից մի քանիսը մոտ են Սև ծովին և Բոսֆորի ու Դարդանելի նեղուցներին, որոնք ռուսական նավերի միակ երթուղին են դեպի Միջերկրական ծով: Անկարան որոշել է փակել Բոսֆորի և Դարդանելի նեղուցները ոչ սևծովյան երկրների ռազմանավերի անցման համար, ինչն առաջացրել էր Վաշինգտոնի և ՆԱՏՕ-ի երկրների դժգոհությունը, որոնք արդեն զայրացած էին հակառուսական պատժամիջոցները կյանքի կոչելու Թուրքիայի մերժումից: Բացի այդ, Թուրքիան Ռուսաստանից գնել էր С-400-ներ, բայց այդպես էլ չստացավ դրանք ամերիկյան արձագանքի պատճառով։
Վաշինգտոնը ավելի ուշ Անկարային բացառել է F-16 և F-35 կործանիչների մատակարարման ծրագրից։ «Ռուսաստանին օգնելու» համար Թուրքիայի դեմ ԱՄՆ-ն այլ միջոցներ էլ ուներ, որոնք նախագահ Բայդենը մեղմացրեց այն բանից հետո, երբ Էրդողանը համաձայնեց աջակցել Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի՝ ՆԱՏՕ-ին միանալուն:
Վաշինգտոնը միշտ էլ հույսը դրել է Անկարայի վրա հակառուսական ծրագրերում
Վաշինգտոնը միշտ հույսը դրել է Անկարայի վրա Ռուսաստանի դեմ, իսկ մինչ այդ էլ՝ Խորհրդային Միության դեմ իր ծրագրերում։ Թուրքիան կրոնական, ազգային և զգացմունքային կապեր ունի Կենտրոնական Ասիայի և Կովկասի իսլամական հանրապետությունների հետ, որոնք Մոսկվան համարում է իր «հետնաբակը»։ Անկարան ակտիվորեն մասնակցում է այս շրջանների կյանքին։ Թուրքիան, օրինակ, բացահայտորեն միջամտեց Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև պատերազմին, որն ավարտվեց Լեռնային Ղարաբաղի՝ Ադրբեջանին բռնակցմամբ:
Մոսկվան թեև փորձում է ցույց տալ, թե իր համար միևնույն է, սակայն իրականում անհանգստացած է տարածաշրջանում և դրանից դուրս Թուրքիայի դերով և ի հայտ եկող հնարավորություններով։
Ռուսաստանում ապրում է մոտ 20 միլիոն մահմեդական, որոնցից ոմանք համակրում են Անկարային, օրինակ՝ Ղրիմի թաթարները։
Էրդողանը բազմիցս հայտարարել է, որ դեմ է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հակամարտությանը, որի հետ շարունակում է շփվել Ղրիմի թաթարների հարցում։ Նրանց առաջնորդները «վազում» են Անկարայի և Կիևի միջև, ինչպես «Մուսուլման եղբայրներ»-ի առաջնորդները վազում են Ստամբուլի և Դոհայի միջև, իսկ այնտեղից՝ գնում են եվրոպական մայրաքաղաքներ և Վաշինգտոն:
Ժպտերես հանդիպումներ՝ հակասություններով ու դժգոհությամբ
Չնայած այս բոլոր հակասություններին ու դժվարություններին, Պուտինն ու Էրդողանը ստիպված են լինում հանդիպել և շփվել, իսկ տեսախցիկների առաջ՝ բարեկամաբար ժպտալ հանուն իրենց երկրների տնտեսական շահերի։
Մոսկվան փորձում է Անկարային հեռու պահել Վաշինգտոնից. Նրան դա ինչ-որ կերպ հաջողվել է, քանի որ Թուրքիային անհրաժեշտ է ռուսական բնական գազը, որը ծածկում է նրա տարեկան սպառման ծավալի գրեթե կեսը։
Ռուսական ընկերություններն իրենց հերթին ատոմակայաններ են կառուցում Թուրքիայի հարավում։ Ավելի քան յոթ միլիոն ռուսներ ամեն տարի որպես զբոսաշրջիկներ այցելում են Թուրքիա, և նրանցից մոտ 200 հազարը անշարժ գույք ունի այս երկրում, իսկ ոմանք նույնիսկ Թուրքիայի քաղաքացիություն են ստացել։ Թուրքական ընկերությունները տասնյակ միլիարդավոր դոլարների շինարարական ծրագրեր են իրականացնում։ Անկարան զգալի շահույթ է ստանում նաև Ռուսաստան գյուղմթերքների արտահանումից։
Al Mayadeen-ը գրում է, որ Թուրքիայի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունների 500-ամյա պատմությունը անցել է համաժամանակյա շահերով ու բախումներով, հակասություններով և ընդհանուր հետաքրքրություններով:
«Թուրքիայի ազգայնական շրջանակները պարբերաբար հիշում են Ցարական Ռուսաստանի և Օսմանյան կայսրության միջև 16 դաժան պատերազմները։ Թուրքիան պարտվել է 11 պատերազմում և հաղթել հինգում։ Բայց դա չի խանգարել Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքին բարեկամական հարաբերություններ հաստատել Լենինի հետ Թուրքիայի անկախության պատերազմի ժամանակ (1919-1923), որն ավարտվեց Թուրքիայի Հանրապետության ստեղծմամբ։
Իդիլան երկար չի տևել. Թուրքիան վերադարձել է Ռուսաստանի հանդեպ իր ավանդական սառնությանը և թշնամությանը, հատկապես Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո։
Թուրքիան դարձավ «բուֆերային գոտի» Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև 1952 թվականին ՆԱՏՕ-ին անդամակցելուց և 1955 թվականին Բաղդադի ակտը ստորագրելուց հետո՝ 1960-ականների կեսերին Թուրքիայում ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի ռազմաբազաների թիվը հասցնելով ավելի քան 150-ի»,-գրել է լրատվականը:
Վաշինգտոնն իր հերթին շարունակում է մեծ ազդեցություն ունենալ Թուրքիայի քաղաքականության և տնտեսության վրա։ Խոշոր գործարարներն ու ընկերությունները սերտ հարաբերություններ ունեն արևմտյան ֆինանսական աշխարհի հետ։
Սա կարող է բացատրել Էրդողանի՝ Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի՝ ՆԱՏՕ-ին միանալու առարկությունները հետ կանչելը, չնայած Վաշինգտոնի և արևմտյան մայրաքաղաքների դեմ ուղղված սպառնալիքներին՝ Եփրատից արևելք գտնվող քրդական աշխարհազորայիններին աջակցելու համար, որոնք հանդիսանում են Թուրքիայի Քրդստանի աշխատավորական կուսակցության (PKK) սիրիական մասնաճյուղը:
Դրանով է բացատրվում նաև Էրդողանի հաշտեցումը Իսրայելի հետ։ Նա փորձում է գոհացնել Ամերիկայի հրեական լոբբիին, որպեսզի դա նպաստի Բայդենի հետ նրա հաշտությանը, որի հետ նա լարված հարաբերություններ ունի արդեն երկար ժամանակ:
Բոլորը հետևում են բոլորին
Թուրքիան հետևում է Ամերիկայի զարգացումներին։ Եթե Թրամփը վերադառնա Սպիտակ տուն, դա ձեռնտու կլինի Էրդողանին: Բանն այն է, որ Թուրք առաջնորդը մտերիմ հարաբերություններ է ունեցել Թրամփի հետ՝ չնայած նրա հասցեին հնչեցրած կոշտ արտահայտություններին։
Թրամփը մի անգամ ասել է, որ «շատ է սիրում Էրդողանին, քանի որ նա անում է այն ամենը, ինչ իրեն ասում են»:
Ռուսաստանն իր հերթին հետևում է նախագահ Էրդողանի բոլոր ազդանշաններին՝ ուղղված դեպի Վաշինգտոն, և փորձում է սահուն կերպով սառեցնել դրանք: Որոշ քաղաքագետների կարծիքով՝ Էրդողանը կրոնական, ազգային և քաղաքական առումներով դեռ ավելի մոտ է ամերիկացիներին, քան ռուսներին։ Թվում է, թե ԱՄՆ-ը՝ ի դեմս Բայդենի կամ Թրամփի, ավելի հզոր լծակներ ունի Թուրքիայի վրա, քան Ռուսաստանը։
Անհայտ է, թե որքան ժամանակ Էրդողանը կշարունակի հավասարակշռվել «երկու աթոռների վրա», սակայն ակնհայտ է այն, որ նա կարողացել և կարողանում է առավելագույն օգուտ քաղել՝ իմանալով, որ երկու կողմերին ինքն ավելի շատ է պետք, քան կողմերը՝ իրեն:
Թուրքիան ռազմավարական մեծ նշանակություն ունի ոչ միայն ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի, այլև նրանց հետ փոխկապված բոլոր խաղացողների համար։ Խոսքը Սիրիայի, Իրաքի և Իրանի մասին է։ Ավելին, Էրդողանը հաղթականորեն վերադարձավ Մերձավոր Արևելք ԱՄԷ-ի, Սաուդյան Արաբիայի, Եգիպտոսի և, իհարկե, Կատարի միջոցով։
Կիմ Չեն Ընը դարձել է TikTok-ի աստղը, հյուսիսկորեական քարոզչական հոլովակը՝ ամենահիթայինը սոցցանցերում. ինչ ենթատեքստ կա
Երևանում ուժգին կարկուտ է տեղացել (տեսանյութ)
«Mercedes-Benz»-ը Թուրքիայում հիմնել է պահեստամասերի լոգիտիկ կենտրոն
Իսակովի պողոտայում «Մազդա 6»-ը գլխիվայր շրջվել է (լուսանկար)
Հայաստանում առաջին անգամ հաստատվել են ձեռքերի հիգիենային ներկայացվող պահանջները
ԱՄՆ խաղաղության ինստիտուտում քննարկվել է Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության գործընթացը
ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի օգնականը քառօրյա այցով ժամանել է Հայաստան
Ինձ հետաքրքրում է, թե ո՞րն է լինելու արդեն Երևան հասած հոգևորականների քարավանի քաղաքական հանգրվանը. Հարություն Մկրտչյան
Ցածր ջերմաստիճանն ու անձրևի տեսքով տեղումները կպահպանվեն առաջիկա օրերին. որոշ շրջաններում կարկուտ կտեղա
Լավագույն տարբերակը հարգանք վայելող սրբազանը կլիներ․ ինչ է հայտարարել Քոչարյանը (տեսանյութ)
Ուկրաինայի նախագահը հայտնել է ռուսական Սու-25 գրոհային ինքնաթիռ խոցելու մասին
Ատեստավորման քննությունների բացարձակ գերազանցիկը. գնդապետ Տիգրան Հակոբյան
Նոր մանրամասներ են հայտնի դարձել Ամերիկյան համալսարանում տեղի ունեցած վիճաբանության, ծեծկռտուքի և կրակոցի դեպքից
Ռուսաստանում այսօր տոնում են Սուրբ Զատիկը. Պուտինը շնորհավորել է ուղղափառ քրիստոնյաներին
Երևանի դպրոցներից մեկում գործարկվելու է շչակ
Ֆինանսների նախարարը և ԱԶԲ նախագահը քննարկել են Հայաստանի հետ ընթացիկ համագործակցությանն առնչվող հարցեր
Այս աստիճան միֆականացնե՞լ Առաքելական եկեղեցու դերը հայոց պատմության մեջ, միֆերով փրկություն չի կարող լինել. Սաքունց
Գետափնյա գյուղի մոտ գտնվող կամրջի երթևեկությունը դեռ չի վերականգնվել
Ֆուտբոլը միշտ սիրել եմ խաղի, ոչ թե փողի համար. Մխիթարյանը՝ սաուդյան ակումբի առաջարկը մերժելու մասին
Երևանում հսկա ծառն արմատից պոկվել ու ընկել է՝ կոտրելով գազատար խողովակներ, էլեկտրալարեր, լուսավորման սյուն
Արարատում հայրը հայտնաբերել է իր 25-ամյա որդու մարմինը, կողքին էլ՝ իր հրացանը
Սխալ են հաշվարկել, Գարեգին Բ-ն հիմար չէ, խնդիր չէ մի քանի հոգևորականի «փուռը տալը». Ստյոպա Սաֆարյան
Երկու տարեկան աղջնակը տաք թեյը լցրել է վրան. նրան տեղափոխել են հիվանդանոց
ԱԺ Հայաստան-ԱՄՆ բարեկամական խմբի անդամները հանդիպել են ԱՄՆ ՄԶԳ կառավարչի փոխտեղակալ Ալեքսանդր Սոկոլովսկու հետ
Կուսակցական ժողովների ժամանակ չմոռանաք ալբանացի սրբազանին «Հայր մեր»-ը սովորեցնեք. Չախոյանը՝ հոգևորականներին
Ապուշությունն էլ մի սահման պիտի ունենա, չէ՞, սրանք հասկանո՞ւմ են, թե ինչ վտանգի տակ են դնում Հայաստանը. Վահրամ Աթանեսյան
Ականջներիդ օղ արեք՝ իշխանության բռնազավթման ակտ չի լինելու, ով դեմ է՝ լքեք երկիրը, Մոսկվան կանչում է. Մկրտչյան
Մայիսի 9-ին Վագների 12.000-ի հանրահավա՞քն է լինելու հայոց պետության ոչնչացման նպատակով, դա է ասել անհայրենիքը. Սաֆարյան
Շատ խորհրդանշական է Ուղղափառ եկեղեցու Զատիկի օրով միութենական քայլերթի մեկնարկը. Անի Խաչատրյանը լուսանկար է հրապարակել
Արքեպիսկոպոսը քայլերթ է սկսել. Վանեցյանը, Աշոտյանը, Միհրան Պողոսյանը ողջունել ու միացել են նրա գլխավորած շարժմանը
Գետում ավտոմեքենա է արգելափակվել․ դուրս բերելու համար անհրաժեշտ է եղել փրկարարների օգնությունը (տեսանյութ)
Ուժեղ կարկտահարություն է դիտվել Արմավիրի մարզում (տեսանյութ)
Մոսկվան Զելենսկու նկատմամբ հետախուզում է հայտարարել
Անձրևաջրերի կուտակումներից խուսափելու նպատակով Երևանում նոր հեղեղատար համակարգեր կկառուցվեն (տեսանյութ)
ԱԳ նախարարի տեղակալն ու Հնդկաստանի դեսպանն այցելել են Հայաստանի ազգային պատկերասրահ
Եթե ինչ-որ բան լողում է ինչպես բադը, թռչում է, ձու է ածում ինչպես բադը, ապա վստահաբար դա հենց բադ է, որ կա․ Ալեքսանյան
Կառավարությունը հարձակում է իրականացրել Սահմանադրության վրա․ Վրաստանի նախագահը մեղադրող հայտարարություն է արել
«Գոլդ» համարանիշով «Մերսեդես»-ը՝ ավտոմեքենաների ջարդի հեղինակ. վարորդն այն թողել է դեպքի վայրում և հեռացել
Որտեղ են հայտնաբերվել Գյումրիում հրդեհից մահացած 3 և 5 տարեկան քույրերը․ մանրամասներ ողբերգական դեպքից (լուսանկարներ)
Բեռլինի պաշտպանական-արդյունաբերական ընկերության գործարանում երեկ բռնկված բռնկված հրդեհը մարել չի հաջողվում
