Տպավորություն է՝ ՀԱՊԿ-ում շահագրգռված են ՀՀ-ի անդամության դադարեցմամբ՝ չեզոքացնելով Ալիևի հետ վատամարդ դառնալու առիթները

Վերջին մի քանի օրերին հանրային-տեղեկատվական քննարկումների «թոփ նյուզը» կրկին Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությունն է, մասնավորապես՝ այդ կառույցում ՀՀ-ի մնալ-դուրս գալու հարցը, որը ՀԱՊԿ հիմնադիր մեր երկրի առաջ ծագել է հատկապես 2022-ին՝ Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի նկատմամբ իրականացրած սեպտեմբերյան ագրեսիայից հետո։

ՀԱՊԿ-ի խնդիրը, նկատենք, հուզում է ոչ միայն ՀՀ-ի, այլ նաեւ արտերկրի լսարանին, եւ ՀՀ վարչապետի որեւէ հարցազրույց, ասուլիս, ելույթ, այդ թվում՝ խորհրդարանի հետ հարցուպատասխանի ֆորմատով, առանց այդ հարցի արծարծման, կարծեք, տեղի չի ունենում։

Եվ մինչ տեղական շահագրգիռ խումբ-խմբակները ՀԱՊԿ-ի նկատմամբ ՀՀ-ի «դեմարշը» անհատականացնում են ու որակում ընդդեմ ՀԱՊԿ անդամ, ՀՀ դաշնակից երկրի՝ ՌԴ-ի արված քայլ, կոլեկտիվ անվտանգության այդ կառույցը, փաստորեն, նույնացնելով մեկ սուբյեկտի հետ, Փաշինյանի կառավարությանն էլ մեղադրում ՀԱՊԿ «ախոյան» ՆԱՏՕ-ի հետ «խաղեր տալու» համար, դաշնակից երկրի քարոզչամեքենան հմտորեն որսում է ՀՀ-ից ուղարկվող «հակառուսական սիգնալն» ու ՀԱՊԿ-ի անունից «կոլեկտիվ հիմունքներով» «հաշվի է կանչում» ՀՀ-ին։

Թե՝ եթե որոշել եք լքել մեզ, ապա որտե՞ղ է «ազատման դիմումը»։ Տպավորություն է՝ ՀԱՊԿ-ում շահագրգռված են ՀՀ-ի անդամության ժամ առաջ դադարեցմամբ, որպեսզի իրենց գլուխն առմիշտ ազատեն անդամ երկրի նկատմամբ գոնե ֆորմալ առումով ստանձնած պատասխանատվությունից՝ չեզոքացնելով «ուվաժայեմիյ Իլհամ Հեյդարովիչի» հետ վատամարդ դառնալու առիթները։   

ՀՀ-ն էլ վարչապետի շուրթերով մեկ անգամ չէ, որ շարադրել է իր նկատառումներն ու «պրետենզիաները» հիշյալ կառույցի գործունեության առնչությամբ, ֆիքսել փաստը, որ կոլեկտիվ անվտանգության երաշխավորման համար կոչված սույն կառույցը չի կատարում իր կանոնադրային պարտավորությունները անդամ երկիր ՀՀ-ի նկատմամբ եւ դաշտ ապահովել համապատասխան ադեկվատ, պատճառաբանված եզրահանգումների համար։

Փաստ է, որ ՀՀ-ն ռենտգենի ենթարկեց բուտաֆորիկ այդ կառույցի ներսում տիրող իրավիճակը՝ իր օրինակով ապացուցելով, որ ՀԱՊԿ-ը չունի ոչ միայն պատասխանատվություն, այլեւ պատասխանատվության գոտի, ՀԱՊԿ-ի ունեցածը անպատասխանատվությունն է, հետեւապես ՀՀ-ն չի պատրաստվում իր տարածքային ամբողջականությունն ու անվտանգությունը ի պահ հանձնել նման որակի կառույցի։   

Լիկբեզ՝ «կոլեկտիվ անհասկացողների» համար 

ՀԱՊԿ-ի վերաբերյալ ՀՀ վարչապետի դիտակումներից առանձնացնեք մի քանիսը։ Մասնավորապես Հ1-ին նախորդ տարեվերջին տված հարցազրույցում Նիկոլ Փաշինյանը հանրամատչելի ներկայացրեց «ՀԱՊԿ-ի հետ կապված պրոբլեմը»:

«Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության հետ կապված պրոբլեմն ինչի՞ մեջ էր․ իրենք ասում են՝ մենք գանք, դիտորդներ լինենք: Ասում ենք՝ դիտորդներ գան, ի՞նչ անեն: Պատասխան չկա: Եվ երկրորդը՝ մենք ասում ենք՝ Հավաքական անվտանգության պայմանագրի պատասխանատվության գոտին ֆիքսեք: ՀՀ-ն ՀԱՊԿ անդամ է, չէ՞, ՀՀ-ն նշանակում է՝ ՀԱՊԿ պատասխանատվության գոտի է, ֆիքսեք՝ ո՞րն է այդ պատասխանատվության գոտին, որովհետեւ մենք ունենք իրավիճակ, երբ այդ պատասխանատվության գոտին խախտվել է, ընդ որում՝ այս ընկալումը մենք չենք առաջարկել: Մեր պայմանավորվածությունների հիմքում եղել է այն, որ ՀՀ ինքնիշխան տարածքը կարմիր գիծ է ՀԱՊԿ-ի եւ Ռուսաստանի Դաշնության համար: Մենք ասում ենք՝ կարմիր գիծը խախտվել է, իրենք ասում են՝ ոչ, ոնց որ թե կարմիր գիծը չի խախտվել: Ասում ենք՝ շատ լավ, այս թուղթը, այս գրիչը՝ գծեք՝ ձեր ասած կարմիր գիծը որտեղո՞վ է անցնում: Ընդ որում՝ ասում ենք՝ մեր մեկնաբանության հետ եթե համաձայն չեք, խնդիր չկա, դուք ձեր ձեռքով գծեք այդ կարմիր գիծը, հասկանանք՝ այդ կարմիր գիծը որտեղո՞վ է անցնում: Իրենք ասում են՝ չենք կարող այդ կարմիր գիծը գծել: Նշանակում է՝ դուք Հայաստանում կարմիր գիծ չունեք, դուք Հայաստան գալիս եք ի՞նչ անեք»,- ասել էր վարչապետը:

The Telegraph-ին շաբաթներ առաջ տված հարցազրույցում էլ վարչապետը կարեւոր նկատառում էր արել․ ի պատասխան հարցի՝ «Դուք վերջերս խոսեցիք այն մասին, որ Հայաստանն այլեւս չի կարող հենվել Ռուսաստանի վրա որպես իր հիմնական ռազմական եւ պաշտպանական գործընկեր, Ռուսաստանը չկատարեց իր պարտականությունները ՀԱՊԿ մասով, ի՞նչ է սա նշանակում գործնականում, Հայաստանը դիտարկո՞ւմ է ապագայում ՆԱՏՕ-ի անդամակցություն»՝ ՀՀ կառավարության ղեկավարը շեշտել էր.

«Մենք չենք ասել, որ ժխտում ենք եւ մերժում ենք Ռուսաստանի հետ համագործակցությունն ընդհանարապես եւ անվտանգության ոլորտում մասնավորապես: Մենք ասել ենք, որ պատրաստվում ենք դիվերսիֆիկացնել անվտանգային ոլորտում մեր հարաբերությունները: Ի՞նչ է սա նշանակում, արդյոք սա նշանակում է, որ մենք անվտանգային ոլորտում պատրաստվում ենք մեր հարաբերությունները խզել Ռուսաստանի հետ: Ոչ, դա չի նշանակում, բայց դա նշանակում է, որ անվտանգության ոլորտում պատրաստվում ենք եւ պատրաստ ենք եւ քննարկում ենք ու աշխատում հարաբերություններ հաստատել, օրինակ՝ ԵՄ-ի հետ, ԱՄՆ-ի հետ, ԻԻՀ-ի հետ, Հնդկաստանի հետ․․․ եւ էլի բազմաթիվ երկրների հետ, որոնց հետ մենք քննարկում ենք: Նույն Միացյալ Նահանգների կամ Ֆրանսիայի կամ Հնդկաստանի կամ ԵՄ-ի հետ անվտանգային ոլորտում մեր հարաբերությունները, բնականաբար, ուղղված չեն ՌԴ-ի դեմ: Դրանք պարզապես այն արձանագրման իրողությունն են, որ նախկինում մեր ունեցած անվտանգային հարաբերությունները չեն հասցեագրում մեր անվտանգային կարիքները»:

Ինչ վերաբերում է ՆԱՏՕ-ին, ապա, ըստ վարչապետի, օրակարգում այդպիսի հարց չկա:

Արդ, ամփոփելով մինչեւ այժմ հնչած՝ ՀԱՊԿ-ի վերաբերյալ գնահատականներն ու արձանագրումները՝ եզրահանգենք՝ ի՞նչ է շահելու ՀՀ-ն մնալով ՀԱՊԿ-ում եւ ի՞նչ է կորցնելու՝ դուրս գալով ՀԱՊԿ-ից։

Եթե ի գիտություն ընդունենք ՀԱՊԿ անդամ երկիր Բելառուսի նախագահ Լուկաշենկոյի անբռնազբոս մեկնաբանությունը, ապա «ՀԱՊԿ-ը չի փլուզվի ՀՀ-ի դուրս գալով»։ 

Իսկ այ ՀՀ-ն․․․․ ԱԺ-Կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ, ի պատասխան ընդդիմադիր պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանի հարցի, Նիկոլ Փաշինյանը տվեց այդ հարցի պատասխանն ու մասնավորապես նշեց․

«ՀԱՊԿ-ը, փոխանակ կատարելու ՀՀ-ի նկատմամբ իր պարտականությունները՝ անվտանգային ոլորտում դիմակայելու, ընդհակառակը, անվտանգային խնդիրներ է առաջացնում ՀՀ-ի համար, ու այդ դիրքորոշումը, ուղիղ ասում եմ, որ սպառնալիք է ՀՀ ազգային անվտանգությանը: Հետեւաբար ՀԱՊԿ-ը, ի հեճուկս սեփական պարտավորությունների, որ պետք է ապահովեր ՀՀ անվտանգության նկատմամբ համարժեք դիրքորոշում, անում է ուղիղ հակառակը: Հիմա մենք դե ֆակտո սառեցրել ենք, ու եթե այս պրոցեսը շարունակվի, դե յուրե էլ պիտի սառեցնենք, ի՞նչ անենք»: 

Ի լրումն Լուկաշենկոյի վերոհիշյալ դիտարկման՝ ասենք՝ ՀԱՊԿ-ը առանց ՀՀ-ի չի փլուզվի, քանի որ (քաղաքականապես) փլուզված կառույցը հնարավոր չէ փլուզել, պետք է ուղղակի ճար գտնել ու ժամ առաջ դուրս գալ փլատակներից։ ՀՀ-ն հենց դա է փորձում անել։ 

Հ․Գ․ Ի դեպ, փլուզման եւ/կամ փլուզված լինելու մասին․ համացանցի արխիվային նյութերում գտանք ռուս պրոպագանդիստների «հյութեղ» զրույցը ՀԱՊԿ-ի մասին։ Կրեմլի խոսնակ Սոլովյովն իր՝ 2022-ի նոյեմբերին եթեր հեռարձակված հաղորդման շրջանակներում այսպիսի հարցադրում է անում՝ «մեր տարածքներ ներխուժե՞լ են՝ Զապորոժիե, Լուգանսկ, Խերսոն, իսկ ո՞ւր է ՀԱՊԿ-ը, որտե՞ղ են ՀԱՊԿ զորքերը»։ Հաղորդման փորձագետներից մեկը հարցնում է՝ իսկ ՌԴ-ն այդ հարցը բարձրացրե՞լ է ՀԱՊԿ-ի առաջ։ Սոլովյովն էլ «ժողովուրդների բարեկամ» Ստալինի ոճով վրա է բերում՝ այո՛, իսկ եթե ՌԴ-ն դնի՛ այդ հարցը։ Նրան արձագանքում է Կրեմլի մեկ այլ «սոխակ»՝ Մարգարիտա Սիմոնյանն ու կիսահեգնական տոնով նետում․ «Գիտե՞ք՝ ինչ կասեն խորամանկաբար, կասեն՝ երբ մենք ստորագրում էինք ՀԱՊԿ-ի ստեղծման տակ, այդ ժամանակ Ռուսաստանի սահմանները այլ էին». «Եթե նրանք այդպես արձագանքեն, ապա հարց է ծագում՝ այդ դեպքում ինչի՞ համար են այսպիսիք պետք ՀԱՊԿ-ում»։

Հաղորդման փորձագետներից մեկը ժպտադեմ արձագանքում է՝ ես դեմ եմ իլյուզիաներին, ինչին էլ ի պատասխան՝ Սոլովյովը «պեչատում» է՝ այդ դեպքում ի հայտ է գալիս որոշ կազմակերպությունների գոյության իմաստը, այն դեպքում, երբ հենց իրենց է պետք (աջակցություն - խմբ․), ապա՝ խնդրե՜մ, իսկ երբ մեզ է պետք՝ բոլորն ասում են՝ ո՜ւյ, տղաներ, ո՛չ, ո՛չ»։

Փաստորեն, նույնիսկ ՌԴ-ի հետ նույնացվող կառույցի մասին նույն ՌԴ-ում են վաղուց՝ «անձնական օրինակով» հասկացել, որ ՀԱՊԿ-ը ընդամենը ազդեցիկ հապավում է, իրականում՝ փուչիկ, բուտաֆորիա, եթե կուզեք՝ «ռազմաքաղաքական մուլյաժ»։

Հեղինե Մանուկյան