Երկրաշարժը Թուրքիային բնականոն ընթացքից հետ է գցել մոտ 3-5 տարի, այդքան էլ պետք է պետության վերականգման համար. թուրքագետ

Ըստ թուրքագետ Անդրանիկ Իսպիրյանի՝ թուրքական տեղի իշխանությունների արձագանքը երկրաշարժի հետևանքով վնասներ կրած ոչ թուրքաբնակ վայրերի նկատմամբ բավականին թույլ է: Վերջինս օրինակ է բերում Հաթայի մարզը, որտեղ թուրքեր չեն ապրում: Նա նաև նկատում է, որ երկրաշարժն առհասարակ աշխարհագրական առումով բավականին լայն գոտի է վերցրել և փլուզման հասցրել իրարից բավականին հեռու գտնվող բնակավայրեր՝ Հաթայից մինչև Դիարբեքիր:

«Երկրաշարժի հաջորդ օրվանից սկսած՝ Հաթայի բնակիչները բողոքում էին, որ փրկարարներ չեն ժամանել բնակավայր: Անգամ փլատակներից մարդկանց դիերը դուրս էին բերում տեղական ինքնակառավարման մարմինների աշխատակիցներն ու քաղաքացիները, ոչ թե փրկարարները: Միայն նման որոշակի սկանդալներից հետո Հաթայ ժամանեցին փրկարարներ ու սկսեցին իրականացնել իրենց աշխատանքները: Հարկ է նշել, որ նրանց մի մասը նաև արտասահմանից ժամանածներ էին: Ակնհայտ է՝ ոչ թուրքական բնակավայրերը թուրքական պետությունն անուշադրության է մատնել»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ասում է նա:

Վերջինիս դիտարկմամբ, սակայն, այժմ աղետի հետևանքների վերցման մասով աշխատանքներն ակտիվացել են և մոտենում են ավարտին:

«Արտասահմանից եկած փրկարարներն արդեն քիչ-քիչ վերադառնում են իրենց հայրենիքները: Վերջնարդյունքում Թուրքիան մնում է ինքն իր խնդրի՝ ջարդած տաշտակի առաջ: Աղետի գոտին ընդգրկել է բավականին մեծ տարածք, որն էլ ենթադրում է ահռելի աշխատանքի իրականացում»,- նշում է զրուցակիցը:

Թուրքագետի համոզմամբ՝ Թուրքիայի իշխանությունների դանդաղ և պասիվ արձագանքը ստեղծված աղետալի իրավիճակին հանգեցրել է թուրք հասարակության շրջանում որոշակի դժգոհությունների, որովհետև նման իրավիճակում պետք է լիներ հակառակ պատկերը:

«Անգամ Էրդողանն իր խոսքում ընդունել է, որ ստեղծված իրավիճակում իրենց աշխատանքներում թերացել են և չեն կարողացել արագ արձագանքել: Թուրքական լրատվամիջոցները ևս չէին կարողանում տեղում մարդկանց հետ նորմալ խոսել, որովհետև բոլորը բողոքում էին պետության անկարողությունից և իրենց անտեսված լինելուց»,- նկատում է նա:

Հարցին՝ որքանո՞վ է իրատեսական Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի այն հայտարարությունը, որի համաձայն՝ 1 տարում կվերակառուցվեն ավերված նահանգներն ու քաղաքները, արդյոք դա ինչ-որ չափով նախընտրական կոչի նման չէ՞ր, Իսպիրյանն ասում է՝ միանշանակ սույն հայտարարությունը պայմանավորված է առաջիկա ընտրություններով:

«Սա նախընտրական առաջին խոստումներից մեկը կարելի է համարել: Թուրքիայում տեղի ունեցած երկրաշարժերի փորձը ցույց է տալիս, որ խոստումները, որոնք տրվել են, չնայած իրականացվել են, սակայն արվել են որոշակի թերություններով, իսկ լիիրավ կատարումն էլ հիմնականում պայմանավորված է եղել ավերածությունների համեմատած թեթև լինելով, որն այս պարագայում չկա: Հետևաբար խոսել մեկ տարվա մասին, ըստ իս, իրատեսական չէ»,- կարծում է նա:

Թուրքագետի դիտարկմամբ՝ հաշվի առնելով ներկայումս շրջանառվող վնասների չափերը, որոնք մեծ թիվ են կազմում, կարելի է ենթադրել, որ երկրաշարժը Թուրքիային իր բնականոն ընթացքից հետ է գցել մոտ 3-5 տարով և մոտավոր այդքան էլ ժամանակ է հարկավոր պետության վերականգման համար. «Պատճառն այն է, որ վնասվել են կարևոր ենթակառուցվածքներ, օրինակ՝ արտադրական հիմնարկներ, որոնք էլ իրենց հերթին, բնականաբար, մեծ վնաս են հասցրել պետության տնտեսությանը: Առանց այն էլ Թուրքիան տնտեսապես ոչ  բարվոք վիճակում էր, ու սա հիմա ավելի է խորացրել առկա խնդիրները»:

Հարցին՝ հնարավո՞ր է՝ տեղի ունեցած ողբերգական երկրաշարժը պատճառ դառնա առաջիկա ընտրությունների հետաձգման, թուրքագետն ասում է՝ երբ տեղի իշխանության կարկառուն ներկայացուցիչներից մեկը հայտարարություն արեց այն մասին, որ հնարավոր է՝ ընտրությունները հետաձգվեն, մեծ աղմուկ բարձրացավ, և քաղաքական դաշտում նկատելի իրարանցում սկսվեց:

«Ընդդիմությունն ու բազմաթիվ փաստաբաններ այս մասով շեշտեցին, որ սահմանադրությամբ հնարավոր չէ երկարաձգել ընտրությունների իրականացումը. դա հնարավոր է միայն պատերազմական իրավիճակում: Այս հայտարարություններից հետո էլ սկսեցին շրջանառվել լուրեր, որ ընտրությունները չեն հետաձգվի, սակայն ավելին դեռևս հայտնի չէ»,- ասում է նա:

Անդրադառնալով Հայաստանի ցուցաբերած օգնությանը՝ Իսպիրյանը նկատում է՝ այն բավականին դրական է ընկալվել. «Բնական է, հեգնողներ կան, օրինակ՝ ազգայնականները, սակայն մեծ մասամբ թուրք հասարակության ադեկվատ զանգվածը ոչ միայն լավ է ընդունել օգնությունը, այլև շնորհակալություն հայտնել՝ շեշտելով դրա կարևորությունն ու նշել՝ Հայաստանն այս քայլն արեց՝ չնայած հայ-թուրքական հարաբերություններում առկա խնդիրներին»:

Նատալի Մկրտչյան

Տպել
1974 դիտում

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտութուն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը