Երևան
23 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
23 °C
Ի՞նչ անել և ինչպե՞ս վարվել երկրաշարժի ժամանակ, ի՞նչ գիտենք կամ չգիտենք երկրաշարժի մասին․ այս հարցերը մտահոգել են 23 տարվա մանկավարժական փորձ ունեցող աստղագետ, ֆիզիկոս Լալա Խուրշուդյանին, և վերջինս դրանց պատասխանները մեկտեղել է բջջային հավելվածում։ Ըստ նրա՝ մեծ մասամբ թե՛ աշակերտները թե՛ բնակչությունը համապատասխան գիտելիք չունեն, օրինակ, ինչպե՞ս երկրաշարժի ժամանակ շրջանցել վտանգները, և որո՞նք են տարերային աղետի վարքականոնները։
Խուրշուդյանի խոսքով՝ ցավոք, դեռ 1988թ. դեկտեմբերի 7-ի երկրաշարժից հետո մեր բնակչությունը չի սովորել և ընկալել անվտանգության պարզ կանոնները, որոնք անհրաժեշտ են աղետի ժամանակ ավելի անվտանգ լինելու համար։ Մանկավարժի մոտ հավելվածը ստեղծելու գաղափարը առաջացել է 2021 թվականի փետրվարին՝ Երևանին բավականին մոտ արձանագրված երկրաշարժից հետո։ Դրա ստեղծման մասին Խուրշուդյանը երկար է մտորել: 2021-ին, ի վերջո, կյանքի է կոչել՝․ Future Voice》թիմի՝ Լ. Խուրշուդյան և Երևան քաղաքի Դավիթաշեն համայնքի Գևորգ Վարդանյանի անվան թիվ 192 դպրոցի կրտսեր տարիքի չորս աշակերտուհիներ,《Be Safe》 հավելվածն ստեղծելու գաղափարն առաջացել է 2021 թվականին 《Կանայք և տեղեկատվական հասարակություն》ՀԿ _ի կողմից 《Տեխնովացիա աղջիկներ, Հայաստան 2021》 մրցույթի հրավերը ստանալուց հետո։
«Բջջային հավելվածը համեմված է VR տեխնոլոգիայով, որոշակի տատանողական համակարգերի միջոցով այն հնարավորություն է տալիս նախապես զգալ երկրաշարժը: Հավելվածը ներբեռնում են, մուտք գործում, սովորում վարքականոնները, առաջադրանքներ են լրացնում։ Ձայնային տարբերակով կարող են լսել երկրաշարժին վերաբերող նյութերը։ Ընդգրկված են բոլոր բաժինները՝ ինչպես երկրաշարժի ժամանակ գործել անվտանգ»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում մանրամասնում է նա։
Հավելվածը նախատեսված է բոլորի համար և ցանկալի է կիրառել կրթական նպատակով՝ նախակրթարանից մինչև բուհական համակարգ։ Նախակրթարանի սաների համար ընդգրկված են խաղեր, ձայնային ինֆորմացիաներ։ Տեղեկատվությունը նրանք ստանում են հավելվածում փազլների եւ լոգոների խաղը խաղալով։
Հավելվածի համակարգումը շուրջ 6 ամիս է տևել: Խուրշուդյանի խոսքով՝ մեր բնակչությունը պետք է ոչ թե վախենա երկրաշարժից, այլ զգոն ու իրազեկ լինի նման դեպքերում։
«Հայաստանում չկար նման՝ երկրաշարժից պաշտպանվելու վարքականոններին առնչվող հավելված, այս միջոցով առկա խնդրին լուծում տրվեց։ Այն հասանելի է բոլոր սմարթֆոնների համար։ Սովորում են, օրինակ, եթե բնակելի տարածքում են՝ շենքերի հարևանությամբ, ոչ թե պետք է մտնել շենք, այլ արագորեն հեռանալ այդ տարածքից: Եթե 1-ին կամ 2-րդ հարկերում են, մտնել սեղանի տակ՝ մեջքով դեպի պատուհանները։ Այսինքն՝ ուսուցողական և գործածական բաժինների համադրությամբ ու օգնությամբ յուրաքանչյուր ոք կարող է իրազեկվել ու պաշտպանվել»,- նշում է նա։
Լալա Խուրշուդյանի վստահեցմամբ՝ հավելվածը նաև ազդանշանի միջոցով կահազանգի բնակիչներին, որ այդ պահին տվյալ վայրում տեղի է ունենում երկրաշարժ։ Բացի երկրաշարժից, հավելված ունեցող յուրաքանչյուր անձի կահազանգվի տվյալ պահին տեղի ունեցող այլ արտակարգ դեպքի մասին։
Այս հնարավորության համար համագործակցություն են առաջարկել ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարությանը։ Ուսուցիչն առաջարկել է նաև որպես առանձին առարկա դպրոցում դասավանդել քաղպաշտպանությունը․ «Եկրաշարժի ահազանգը կստանա յուրաքանչյուր անձ, որը ներբեռնած կլինի հավելվածը։ Նաև բնակիչը հնարավորություն է ունենալու այդ հավելվածով հետադարձ կապ հաստատել ԱԻՆ-ի հետ։ Ինտերնետի հասանելիությունը ծրագրի հետ կապ չունի, այսինքն՝ ինտերնետ անհրաժեշտ է միայն ներբեռնելուց, դրանից հետո ծրագիրը առանց ինտերնետ կարող է գործել։ Հավելվածի օգնությամբ քաղպաշտպանություն դասավանդող ուսուցիչները կարող են բաց դաս անցկացնել»:
Նախաձեռնող թիմը նպատակ ունի նաև բջջային հավելվածը կիրառելի դարձնել դասապրոցեսներում՝ նախակրթարաններից մինչև բուհական համակարգ։ Այդ նպատակով էլ դիմել են ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն։ Վերջերս էլ «Տարվա լավագույնները» մրցույթի ժամանակ նորարար ուսուցիչներ անվանակարգում Լալա Խուրշուդյանը հաղթող է ճանաչվել։
Ըստ նրա՝ նպատակ ունեն Թալինի ավագ դպրոցում հիմնել նաև վիրտուալ իրականության (VR) տեխնոլոգիաներով հագեցած շարժական լաբորատորիա։ Մանկավարժի խոսքով՝ հավելվածը շահույթ հետապնդող գործիք չէ։ «Իմ առաքելությունն ունեցած գիտելիքիս անմնացորդ փոխանցումն է սերունդներին»,- ասում է նա:
Հայոց ցեղասպանության հիշատակի օրը մտորումների և ոգեկոչման ժամանակ է, պետք է հիշենք և հարգենք․ Կանադայի վարչապետի ուղերձը
ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը լուսանկար է հրապարակել տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ
Սենատի Ֆրանսիա-Հայաստան բարեկամական խումբն այցելել է Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր (լուսանկարներ)
Ադրբեջանում հանդիպել են Ալիևն ու Ղրղզստանի նախագահ Սադիր Ժապարովը․ համագործակցության վերաբերյալ փաստաթղթեր են ստորագրվել
Պաշտոնական Անկարան, խեղաթյուրելով պատմական փաստերը, ժխտել է Հայոց ցեղասպանության իրողությունը և հայտարարություն տարածել
Արարատ Միրզոյանը ՀՀ բարձրագույն ղեկավարության հետ այցելել է Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր (լուսանկարներ)
Իմ մայրն այստեղ հաճախ էր գալիս՝ թոռան ձեռքը բռնած, իբրև իր ծնողների գերեզման, ո՛չ ծնող տեսավ, ո՛չ գերեզման․ Մանսուրյան
Բախվել են «Մերսեդես»-ը, «ՎԱԶ 2106»-ն ու տրակտորը․ պապը, տատը, նրանց դուստրն ու անչափահաս թոռները հիվանդանոցում են
Թուրքիան դեռ չի ճանաչել ցեղասպանությունը, և դա խայտառակություն է, բայց մենք հիշում ենք և չենք ների․ Ջամբասկի
«Լադանիվա» խմբի անդամներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդ, հարգանքի տուրք մատուցել զոհերի հիշատակին (լուսանկարներ)
Եվրոն էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 24-ին
5-րդ շարասյունը կասի «Бьет, значит любит», իմացի հերդ ա, դիմացի, Ցոլակ ջան. Խաչատրյանը՝ Մատվիենկոյի հայտարարության մասին
Ալիևի ներկայացուցիչը հայտարարել է, թե ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի կնքման իրական հնարավորություն կա
Պետք է աշխատենք հայ ժողովրդի եվրոպական բարեկեցիկ ապագայի համար. Ֆաբիո Մասիմո Կաստալդո
«Հողատու» են գոռում մի կնոջ ու մի աղջնակի ուղղությամբ, ովքեր որդի ու եղբայր են ուղարկել պատերազմ, որ հող պահեն. Սաֆարյան
Աբխազիան հարգում է Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը․ երկրի նախագահ Ասլան Բժանիա
Հայոց ցեղասպանության զոհերը երբեք չպետք է մոռացվեն․ Հունաստանի նախագահ
«Զինվորի տուն» վերականգնողական կենտրոնի տղաները այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր (լուսանկարներ)
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա
Հայաստանում Լիտվայի դեսպանը հարգանքի տուրք է մատուցել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին
Հիշում ենք Հայոց ցեղասպանության ժամանակ կորսված կյանքերն ու վերահաստատում երբեք չմոռանալու մեր խոստումը․ Բայդեն
Մի քանի լայքի համար 7-8 տարեկան երեխայի մոտ ոհմակի նման հարձակվողներ, մի՞թե դուք եք սգացողը, բարոյականը. Հակոբյան
Վարչապետի տիկնոջն ու մանկահասակ դստերը թիրախավորողները զերծ են ամեն տեսակ սրբություններից. Չախոյան
Նոյեմբերյանում տեղի ունեցած բախումների և ԵԿՄ մեքենայով միջադեպի դեպքով քրեական վարույթ է նախաձեռնվել. կա 5 ձերբակալված
Մատվիենկոն հանձնարարել է հարցում ուղարկել Հայաստանի խորհրդարան՝ կապված Ալեն Սիմոնյանի հայտարարությունների հետ
Աննա Հակոբյանի Ծիծեռնակաբերդ այցի ժամանակ «Ազգային ժողովրդական բևեռի» անդամները սանձարձակ վարք են դրսևորել
Պատմության այս մռայլ էջը հիշեցնում է բռնության դեմ պայքարի անհրաժեշտության մասին․ Հաջա Լահբիբ
Քանի մարդ է ձերբակալվել Բագրատաշենի մոտ ցուցարարների ու ոստիկանների միջև բախման ընթացքում
Հայտնաբերվել է տղամարդու մարմին, կողքին՝ «Մակարով» ատրճանակ. մահացածի որդուն ամիսներ առաջ սպանել են
Շոյգուի տեղեկալը կալանավորվել և ուղարկվել է քննչական մեկուսարան. ինչով է նա հայտնի և ինչում է մեղադրվում
Անդադար աշխատել եմ՝ հասնելու նրան, որ պարոն Ալիևի հանդեպ գործողություններ և պատժամիջոցներ կիրառվեն. ֆրանսիացի պատգամավոր
Սգում ենք հայ ժողովրդի հետ միասին. ՀՀ-ում ՌԴ դեսպանություն
Հայոց ցեղասպանությունը պարզապես անցյալի ողբերգություն չէ, այն շարունակական իրականություն է. ԵԽ գերմանացի պատգամավոր
Մեր ազգը ենթարկվեց զանգվածային կոտորածների, ցավոք, սա չի դադարում լինել առօրյա մարտահրավերներից մեկը. Ալեն Սիմոնյան
ԱՄՆ դեսպանը հարգանքի տուրք է մատուցել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին
Միմյանց բախվելուց հետո ավտոմեքենաները հրդեհվել են՝ վերածվելով մոխրակույտի. խոշոր վթար Գյումրիում (լուսանկարներ)
Բելգիայի ԱԳ նախարարը Բրյուսելում մասնակցել է Ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված մոմավառությանը
Քաղաքացիների իրավունքների ուղղությամբ ակտիվ աշխատանքներ են իրականցվում․ ՄԻՊ-ը՝ Տավուշի դեպքերի մասին
Անցյալի ճանաչումն ու անպատժելիության դեմ պայքարը վճռորոշ են նոր ցեղասպանությունները կանխարգելելու համար. ՀՀ նախագահ
Ոճրագործությունների չդատապարտումը հանգեցնում է ավելի բացասական երևույթների, ինչպես ԼՂ բնակիչների տեղահանումն էր․ ՀՀ ՄԻՊ
