Երևան
24 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
24 °C
«Varieties of Democracy (V-Dem)» ինստիտուտը հրապարակել է 2022թ.-ի ժողովրդավարության զեկույցը, որը կրում է «Ավտորիտարիզմը փոխում է իր բնույթը» խորագիրը։ Հատկանշական է, որ 2021թ.-ի իրադարձությունները ամփոփող սույն զեկույցի համաձայն՝ Հայաստանի վարչակարգը մինչև 2020թ.-ը սահմանված «ընտրական ավտորիտարիզմ»-ից անցում է կատարել «ընտրական ժողովրդավարություն» (electoral democracy) կատեգորիայի։ Ա
Այսինքն, Հայաստանն այլևս չի դասակարգվում ազատականացված (կամ ընտրություններ անցկացնող) ավտորիտար ռեժիմների շարքում, այլ՝ վերելք գրանցելով ստացել է նոր դասակարգում, գրում է «Արմենպրես»-ը։
Մասնավորապես, զեկույցը գրում է, որ «երկու երկրներ՝ Հայաստանն ու Բոլիվիան, 2021թ.-ին ժողովրդավարական անցում կատարեցին ընտրական ավտորիտարիզմից դեպի ընտրական ժողովրդավարություն»։ Զեկույցը Հայաստանին, Վրաստանին և Ուզբեկստանին առանձնացնում է որպես Արևելյան Եվրոպայի և Միջին Ասիայի ժողովրդավարացող երկրներ՝ ընգծելով, որ համաշխարհային մասշտաբով Հայաստանը, Մալազիան և Սեյշելները վերջին տաս տարիների ընթացքում գրանցել են ընտրական մարմինների ինքնավարության (անկախության) էական առաջընթաց։ Զեկույցը նաև նշում է, որ 2011թ.-ից ի վեր տասը բարձրագույն ժողովրդավարացող երկրներից երեքն են վերջին երեք տարվա ընթացքում սկսել ժողովրդավարացման գործընթացը, որոնցից մեկը Հայաստանն է։
«V-Dem»-ի տվյալները երկու դիտանկյունից հատկանշական են։ Նախ՝ այն կիրառում է համապարփակ ու մանրակրկիտ ցուցանիշներ։ Երկրորդ՝ այն չափում է առանձին երկրների որակական առաջընթացն ու հետընթացը՝ ցուցիչների շարունակականությունը տարիների ընթացքում։
Մասնավորապես ներկայացվում են հետևյալ ցուցիչները՝ (ա) ազատական ժողովրդավարացման ինդեքս (liberal democracy index), (բ) ընտրական ժողովրդավարության ինդեքս (electoral democracy index), (գ) ազատական բաղադրիչի ինդեքս (liberal component index), (դ) էգալիտար բաղադրիչի ինդեքս (egalitarian component index), (ե) մասնակցային բաղադրիչի ինդեքս (participatory component index) և (զ) խորհրդակցական բաղադրիչի ինդեքս (deliberative component index)։
Ըստ «V-Dem»-ի՝ ընտրական սկզբունքի էությունը կայանում է նրանում, որ պարբերաբար ընտրությունների միջոցով կառավարիչներն հաշվետու են դառնում քաղաքացիների առջև։ Ազատական սկզբունքը թույլ է տալիս պաշտպանել անհատների և փոքրամասնության իրավունքները պոտենցիալ «մեծամասնական բռնատիրությունից» և պետական ճնշումներից։
Մասնակցային սկզբունքը ենթադրում է ուղղակի կառավարում և քաղաքացիների ակտիվ մասնակցություն բոլոր քաղաքական գործընթացներին (ընդգրկում է նաև քաղաքական մասնակցության ոչ ընտրական ձևերը, օր.՝ հասարակական կազմակերպությունները)։
Էգալիտար սկզբունքի համաձայն բոլոր խմբերը պետք ունենան հավասար դե յուրե և դե ֆակտո հնարավարություններ մասնակցության, քաղաքական պաշտոն զբաղեցնելու, օրակարգային հարցեր առաջադրելու, որոշումների կայացման գործընթացի վրա ազդելու։ Խորհրդակցական սկզբունքի համաձայն բոլոր հանրային բարիքին միտված քաղաքական որոշումները պետք է հիմնվեն հարգալից և հիմնավորված երկխոսության վրա, այլ ոչ թե՝ զգացմունքային կոչերի, նեղ խմբային շահերի և հարկադրանքի վրա։
Հատկանշական է, որ ընտրական ժողովրդավարությունը, մասնավորապես, ներառում է հինգը բաղադրիչներ։ Դրանք են՝ միավորվելու իրավունքը (freedom of association), ընտրական իրավունքը (suffrage), ազատ և արդար ընտրությունները (clean elections), գործադիրի ընտրությունը (executive election), արտահայտվելու ազատությունը (freedom of expression) և այլընտրանքային տեղեկատվության աղբյուները (alternative sources of information)։
Մաքուր (արդար և ազատ) ընտրությունները ենթադրում է գրանցվելու կեղծիքների բացակայությունը, համակարգված խախտումները, կառավարության կողմից ընդդիմությանն ահաբեկելը, ձայների գնումը և ընտրական բռնությունները։ Հետևապես, եթե անգամ իշխանությունը չի զբաղվում ընտրախախտումներով, ապա ավտորիտար կառավարումից մնացած բարքերը վտանգում են ընտրական ինստիտուտի կայացումը։
Շարունակությունը՝ սկզբնաղբյուր կայքում:
Ալեն Սիմոնյանն ու Դըվինազը մտքեր են փոխանակել անվտանգային և տնտեսական դիվերսիֆիկացման հնարավորությունների շուրջ
Ալագյազում Մալխաս և Ռոման Ամոյանների անվան նոր մարզադպրոց կկառուցվի
Փոխվարչապետն ու Իրանի դեսպանն անդրադարձել են սահմանազատման գործընթացի վերջին զարգացումներին
Նոյեմբերյան-Բագրատաշեն ճանապարհը փակած ակցիայի մասնակիցը ձերբակալվել է․ վերջինս հետախուզման մեջ է եղել
Զինծառայողը ականապայթյունային վնասվածք է ստացել
Միրզոյանը Սերբիայի ԱԳ նախարարի հետ հեռախոսազրույցում ընդգծել է Հարավային Կովկասում հարատև խաղաղության կարևորությունը
Կորոնավիրուսի ժամանակ 829 կեղծ պատմագրի հիման վրա Առողջապահության նախարարությունից հափշտակվել է 263 մլն 480 հազար դրամ
Ռեստորանի մոտ մեքենաներ են բախվել․ դրանցից մեկը դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց, բախվել օբյեկտներից մեկի պատին
Հիմա հեշտ է պառկել ասֆալտին ու ցույց տալ, թե փրկում եք հայրենիքը․ Սաֆարյանը՝ ԱԺ նախկին գործընկերներին
Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 20 սահմանային սյուն է տեղադրվել
ԱԺԲ-ի հանրահավաքի ժամանակ բռունցքով ոստիկանության ծառայողի գլխին հարվածած կինը ձերբակալվել է
Հակոբ Արշակյանը Սիրիայի Ժողովրդական ժողովի փոխնախագահին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը
Պապոյանն ու ՌԴ դեսպանը քննարկել են Վերին Լարսով Վրաստանից Ռուսաստան տանող ճանապարհով բեռնափոխադրումների խնդիրները
Տաքսու մեջ ծխելու հետ կապված վեճի ժամանակ ուղևորը քիմիական նյութ է փչել վարորդի դեմքին․ վերջինս այրվածքներ է ստացել
Հնդկաստանի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Հայաստանին զենք մատակարարելու վերաբերյալ Ադրբեջանի քննադատությանը
ՄԻՊ արագ արձագանքման խմբեր են մեկնել Ոստիկանության բաժիններ՝ այսօր բերման ենթարկված անձանց տեսակցելու համար
Դոլարն էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 25-ին
«Խաղաղության խաչմերուկը» Հայաստանի տեսլականն է դեպի խաղաղություն. Սիմոնյանը՝ Սիրիայի խորհրդարանի փոխխոսնակին
Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև եռակողմ պայմանավորվածությունները շարունակում են մնալ արդիական. Զախարովա
Կարծում եմ՝ պետք է քննարկենք այդ հարցը․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Ադրբեջանից Հայաստան գազ ներկրելու՝ Իլհամ Ալիևի առաջարկի մասին
ՀՀ-ն ԱՄՆ-ին է հանձնել հետախուզման մեջ գտնվող ամերիկացուն
ԵԽ գրասենյակի ղեկավարն ու Պապիկյանը քննարկել են համատեղ իրականացվող ծրագրի մանրամասները
Ուժերը մեզ վրա է պատո՞ւմ, թե չեն ընկալում ՀՀ-ն որպես անկախ պետություն. Սիմոնյան
Բերման է ենթարկվել բողոքի ակցիաների 29 մասնակից
Գառնիկ Դանիելյանին տեղափոխել են հիվանդանոց
Ռուսաստանում մեկնաբանել են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև առաջին սահմանային սյան տեղադրումը
Բերման են ենթարկվել Էդգար Ղազարյանը, Նաիրա Զոհրաբյանն ու Երևանում կազմակերպված ակցիայի այլ անդամներ
Տավուշում ԵԿՄ մեքենան վնասելու, խուլիգանության գործով ձերբակալված «Մարտական եղբայրության» հիմնադիրը կալանավորվել է
Ապրիլի 17-22-ին գրանցված առավելագույն ջերմաստիճանները գերազանցել են բոլոր պատմական արժեքները. անոմալ տաքը կպահպանվի
Քանի դեռ ժողովրդին ոչ մի բան չունեն առաջարկելու, 20, 30, 40 հոգով հավաքվելու են գոռգռան և գնան տներով. Սիմոնյան
Վազգենը որ գար, կասեր՝ «արա, ամբողջ կյանքում «наша раша»-ի տակ տնքալով պարողը իրավունք չունի սահմանից խոսել. Խաչատրյան
ԱԺ Հայաստան-Ֆրանսիա բարեկամական խումբը ֆրանսիացի գործընկերների հետ քննարկել է երկուստեք հետաքրքրության հարցեր
Դրսից թելադրված բան է․ Սիմոնյանը մանրամասնեց, թե ովքեր են ՀՀ-ում ընդդիմախոսները
Հայաստանը դիմացել է, նա գրում է իր և իր ժողովրդի ապագան. Ֆրանսիայի վարչապետ
12 կմ արդեն սահմանազատված է, թե Ալիևը ՌԴ-ի ու Թուրքիայի հետ սակարկելու համար ինչ կասի, չի հետաքրքրում․ Սիմոնյան
Ադրբեջանցին զարթնելու է, տենա՝ եռագույնը ծածանվում է Կզըլ Հաջիլիի բարձունքի վրա, դրա մասին ինչո՞ւ չեք խոսում. Սիմոնյան
Տեղեկատվական հոսքերով փորձ է արվում հրամցնել, թե բազմաթիվ, այդ թվում՝ միջպետական ճանապարհներ են փակ. Չախոյան
ՌԴ ԱԳՆ-ն ափսոսանք է հայտնել, որ Հայաստանում շարունակում են «ՀԱՊԿ-ի հասցեին հրապարակային քննադատություն թույլ տալ»
Ով ինտերնետ մուտք ունի, ասում է՝ հանձնում են, գնաս վզից բռնես, սկսում է հեքիաթներ պատմել․ Սիմոնյան
Մենք միշտ Հայոց ցեղասպանությունն ընկալել ենք որպես մեր սեփական ցավ ու դժբախտություն. Զախարովա
