Այդ «ինժեներ բալաները» «ջոստիկներով» ջախջախեցին մեր բանակը. Հայկ Սարգսյան

Արցախյան պատերազմը ցույց տվեց, որ գիտությունը սկզբունքային մեծ դեր ունի պետության անվտանգության ապահովման հարցում, քանի որ անվտանգությունը էապես պայմանավորված է ժամանակակից տեխնոլոգիաներով: «Մեդիակենտրոնում» այսօր տեղի ունեցած քննարկման ժամանակ Ինժեներաֆիզիկական ինստիտուտի տնօրեն, Հայ-ռուսական համալսարանի, Սանկտ Պետերբուրգի պոլիտեխնիկական համալսարանի կիսահաղորդիչների ֆիզիկայի և նանոէլեկտրոնիկայի ամբիոնի պրոֆեսոր Հայկ Սարգսյանը նշեց, որ գիտությունը ռազմավարական նշանակություն ունի պետության համար, եւ այսօր տեխնոլոգիաները նաեւ քաղաքական գործոն են դարձել:

Նրա խոսքով՝ եթե պետությունն ու հասարակությունը չվերանայեն կրթության և գիտության նկատմամբ իրենց վերաբերմունքը, հետագայում շատ լուրջ՝ նախևառաջ անվտանգային խնդիրներ կունենանք:

«Ցավոք սրտի, շատ հաճախ են խոսում, որ գիտությունը պրակտիկորեն ոչնչացված է, սակայն դա այդպես չէ: Ես կարող եմ ասել, որ Հայաստանը գիտության ոլորտում բավականին լուրջ դիրքեր ունի, ընդ որում՝ նախկին Խորհրդային Միության երկրներից ամենաբարձր ցուցանիշն ունի: Հայաստանում կան գիտական խմբեր, որոնք շատ ակտիվ գործում են՝ նախևառաջ իրենց անձնական կապերի և հաջողությունների շնորհիվ: Սակայն հետևողական պետական մոտեցում չի եղել այն աստիճանի, որ հնարավոր լինի համակարգված պահպանել այդ հաջողությունները և զարգացնել»,- նշեց նա:

Հայկ Սարգսյանի խոսքով՝ պատճառը թերֆինանսավորումն ու միջավայրի փոփոխություններն են. Խորհրդային Միությունից հետո տրանսֆորմացիա տեղի ունեցավ հասարակության հետ, որն իր ազդեցությունը ունեցավ կրթության և գիտության հետընթացի վրա:

«Խորհրդային Միության փլուզումից հետո կիրթ մարդը սկսեց վատ ապրել: Նա անմիջապես միջավայրը փոխեց, քանի որ դպրոցում սովորող երեխաները գիտելիք ստանալու մոտիվացիա չունեին, որովհետև գիտելիք ունեցող մարդը համարվում էր կյանքից հեռու մարդ: Կարող եմ ասել՝ այդ տեսանկյունից առաջին քայլը, որ արվեց, «Մեր բակ» ֆիլմն էր, երբ հասարակության մեջ ներմուծվեց «ինժեներ բալայի» կերպարը, որը տարիներ շարունակ այս երկրում հետապնդում էր կիրթ մարդկանց:

Այդ «ինժեներ բալաները», որոնց վրա միշտ ծիծաղում էին, ջոստիկներով ջախջախեցին մեր բանակը: Երեխաները շատ հստակ հասկացան, որ կիրթ լինելը բանալի չէ դեպի բարեկեցիկ կյանք: Դպրոցը դադարեց երեխաներին սովորեցնել երազել, զարմանալ, իսկ ուսուցչական կազմն էլ գիտեք՝ ինչ ցածր որակ ունի առայժմ: Ուստի ձևավորվեց այդ ֆորմալ դպրոցը, որտեղ, ընդ որում, ամեն ինչը քողարկում էին տարատեսակ կեղծ հայրենասիրական ելույթներով, ինչը երեխաների մոտ նույնպես առաջացնում էր տարակուսանք:

Բուհը վերածվեց մի համակարգի, որտեղ գործում էր մի կարևորագույն սկզբունք՝ դիպլոմ ստանալ. աղջիկները՝ օժիտի համար, փեսաները՝ տպավորություն թողելու: Այն դեպքում, երբ բուհը պետք է դառնար լուրջ գիտական կենտրոն: Որովհետև բուհը պետք է շուրջօրյա եռա, հետազոտություններ կատարվեն, գիտաժողովներ լինեն»,- ասաց նա, ապա խոսեց նաև ակադեմիական օղակների հետընթացի պատճառների մասին.

«Եթե Խորհրդային Միության ժամանակ գիտնականի, դասախոսի կերպարը հարգված էր հասարակության մեջ, ընկալվում էր չափազանց լուրջ, փլուզումից հետ ինչ-որ ժամանակ եկավ, երբ այդ աշխատանքը դարձավ ծայրաստիճան ոչ պոպուլյար, որովհետև թերֆինանսավորման պատճառով գիտնականը գումար չէր կարողանում վաստակել, իսկ պետության մոտ այնպիսի կարծիք էր, որ գիտությունը որոշակի բեռ է իր վրա: Եկեք անկեղծ լինենք. ինչպե՞ս են պատկերացնում մեր գիտնականներին այսօր՝ վատ հագնված, անընդհատ նվվացող, թե փող չկա: Այս է ձեւավորվել երկար տարիներ, դրա համար այսօրվա օրով մենք ունենք այս արդյունքը»:

Նրա խոսքով՝ տաղանդավոր երեխաներ մեզ մոտ շատ կան, սակայն համապատասխան միջավայրը գոյություն չունի.

«Ես կարծում եմ, որ մենք պետք է այդ միֆերից ազատվենք, մի անգամ սթափ նայենք, տեսնենք և հասկանանք՝ մենք ինչ վիճակում ենք գտնվում և փորձենք հասկանալ, որ մենք շատ ցածր սոցիալական զարգացման փուլի վրա ենք և պետք է քայլ կատարենք դեպի քաղաքակիրթ աշխարհ: Ես չեմ ուզում համեմատել եկեղեցու հետ, որովհետև նրա դերը շատ ավելի մեծ է մեր ողջ պատմության ընթացքում, բայց կրթությունն ու գիտությունը այժմ այսօր մի նման դեր պետք է ստանձնեն. դա պետք է լինի ազգային ռազմավարական ծրագիր, որը ուղղակի կերպով կապված է ազգի լինել-չլինելու հետ և պետության ապագայի հետ, եթե նման մոտեցում չլինի, անընդհատ խոսելու ենք ու էլ ոչինչ»,- ասաց նա:

Հայկ Սարգսյանի խոսքով՝ պատերազմից հետո, բնականաբար, փոխվել է վերաբերմունքը կրթության և գիտության հանդեպ, կան հանդիպումներ, սակայն աշխատանքը համակարգված չէ:

«Պետական մոտեցում պետք է լինի, պետք է լինի մագիստրալային շատ լուրջ ծրագիր, որը պիտի իրագործվի, օրինակ, 20-30 տարվա կտրվածքով, գիտությունը հանրամատչելիացնելով՝ հետևողականորեն գնալ այդ ուղղությամբ՝ սկսելով դպրոցից»,- ընդգծեց նա:

«Գիտուժ» նախաձեռնության անդամ, «Robomart» ընկերության համահիմնադիր և գլխավոր տեխնոլոգիական տնօրեն Տիգրան Շահվերդյանը, ևս կարևորելով գիտության դերը պետության անվտանգության հարցում, նշեց, որ պետությունն առաջին հերթին պետք է ստեղծի գիտական միջավայր ու համապատասխան ենթակառուցվածքներ:

«Մեզ մոտ հիմնականում տեղի են ունենում հիմնարար ֆունդամենտալ հետազոտություններ, ոչ թե որովհետև գիտնականները չեն ուզում զբաղվել կիրառական հետազոտություններով, այլ որովհետև մեր պետությունը այդպիսի պայմաններ է ստեղծել. Հայաստանում իրատեսական է զբաղվել միայն էժան, ֆունդամենտալ հետազոտություններով: Էլ չեմ ասում, որ ամբողջ շղթան ուղղակի քամված է, երիտասարդներ չկան, և միայն աշխատավարձը չէ պատճառը, այլև միջավայրի խնդիրն է՝ ինչ սարքավորումների վրա կարող են աշխատել, ինչ միջազգային լուրջ նախագծերի կարող են մասնակցել: Այսօր չկա երիտասարդ ներգրավելու այդ հնարավորությունը: Դրա պատճառով նաև մեր գիտաշխատողների քանակի կտրուկ անկում կա. մոտ 30 հազարից մնացել են 4 հազարը»,- նշեց Տիգրան Շահվերդյանը:

Խնդիրների լուծման համար նա առաջարկում է նաև օգտագործել սփյուռքի ներուժն ու հնարավորությունները՝ պայմաններ ստեղծելով նրանց համար, որպեսզի նրանք ևս ներգրավվեն աշխատանքների մեջ:

«Գիտուժ» նախաձեռնության անդամ, «Արմակադ»-ի հիմնադիր Խաչիկ Գևորգյանի խոսքով էլ՝ պետությունը նախևառաջ պետք է հասկանա առաջնահերթությունները և համապատասխան պատվեր իջեցնի գիտակրթական կառույցների վրա:

«Ես չգիտեմ՝ մեր պետական կառույցներից որեւէ մեկը կարողացա՞վ ի վերջո դուրս բերել մեր երկրի գիտական առաջնահերթությունը, որովհետև պետությունը պետք է և պարտավոր է բյուրեղացնել գիտության ոլորտների առաջնահերթությունները:

Այն կարիքները, որն ունի մեր սոցիումը, պետությունը համապատասխան պատվեր չի իջեցնում գիտական և կրթական կառույցների վրա, օրինակ՝ երբ ուսանողը սովորում է անվճար, նա սովորում է պետական կրթաթոշակով: Այսինքն՝ պետությունն ի սկզբանե վերևից պատվիրել է, որ այդ մասնագիտությունով պետք է ինչ-որ մասնագետներ ունենա, բայց այնքան թքած ունենալու վերաբերմունք է պետական պատվերին, որ ուսանողն էլ, որ սովորում է այդտեղ, չգիտի, որ պետական պատվեր ունի իր վրա իջեցված և չի գիտակցում, որ պետության կողմից պատվեր է կատարում»,- ասաց նա:

Տպել
1656 դիտում

Խոշոր ավտովթար Չարենցավանի կամրջի մոտ. 3 մարդ հոսպիտալացվել է

ՆԱՏՕ-ն աջակցում է ՀՀ ինքնիշխանությանը, տարածքային ամբողջականությանն ու խաղաղ ձգտումներին. Ստոլտենբերգ

Խոսքը հայկական գյուղերի մասին չէ. Աղազարյանը՝ Տավուշի 4 համայնքի մասին

МИР քարտերի սպասարկման դադարեցում․ IDBank

Հուսով ենք, որ ՀՀ-ՆԱՏՕ համագործակցության նոր ձևաչափը կհաստատվի. վարչապետ

Մարտի 21-ին Հայաստանին է մոտենալու հաջորդ սառը ցիկլոնը. սպասվում է առատ ձյուն, քամու ուժգնացում

Զախարովան արձագանքել է ՀՀ վարչապետի խոսքերին

Պատկերված անձը որոնվում է նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակներում (տեսանյութ)

Fly Arna-ի լիցենզիան կասեցված է. ՏԿԵ փոխնախարար

Իրանից ժամանած 7 բեռնատարում հայտնաբերվել է ցեմենտի մեջ թաքցված հսկայական քանակությամբ ծխախոտ (տեսանյութ)

ՀՀ վարչապետն ու ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը քննարկել են Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագիրը

Տրոլեյբուսը հայտնվել է խրամուղում. շինարարը կտուգանվի (տեսանյութ)

Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորել է Վլադիմիր Պուտինին

Վարչապետի որոշմամբ՝ ՊԵԿ նախագահի առաջին տեղակալ է նշանակվել

Մենք դավաճան, հող ծախող չենք, ձեր թիկունքում ոչ մի բան չենք անելու, թողեք այս ճանապարհով գնանք. Փաշինյանը՝ տավուշցիներին

«Երևան Սիթին» տուգանվել է 10 միլիոն, «Հայփոստ»-ը՝ 2,6 միլիոն դրամով

Առանձնապես խոշոր չափի «Մեթամֆետամինի» ապօրինի շրջանառություն երիտասարդ կնոջ և տղամարդու կողմից. նրանք կալանավորվել են

Նիկոլ Փաշինյանը «TikTok»-ում նոր շարք է սկսել (տեսանյութ)

Ընդդիմությունն ասում է՝ Տավուշի գյուղերն ուզում է տա, Խրեմլուի ղեկավարը ո՞վ է. Փաշինյան

Պակիստանում երկրաշարժ է գրանցվել

Փետրվարին 150 հարկ վճարողի մոտ արձանագրվել է ՀԴՄ կիրառման կանոնների խախտում. հայտնի է տուգանքի չափը

Կոտայքում միմյանց բախվելուց հետո մեքենաներից մեկը գլխիվայր շրջվել է. կա տուժած

Մի քանի ժամ լույս չի լինի Երևանի և 7 մարզի մի շարք հասցեներում

Որ բանկերի քարտապանները կարող են օգտվել հետվճարի ծրագրից

ԵՄ արտգործնախարարները վերահաստատել են իրենց աջակցությունը Հայաստանին

Դիլիջանի ոլորանները փակ են բեռնատարների համար, մի շարք շրջաններում ձյուն է տեղում

ԱԺ-ն նոր պատգամավոր ունի. Դավիթ Կարապետյանը երդմամբ ստանձնել է պատգամավորի մանդատը

Բախվելուց հետո մեքենաներից մեկը բռնկվել է. ներսում հայտնաբերվել է 4 դի, վարորդի վիճակը ծանր է (լուսանկարներ)

«Միր» քարտերը կդադարեն աշխատել Հայաստանի գրեթե բոլոր բանկերի բանկոմատներում

Միքայել Վարդանյանը Մասիսին նվիրել է 117 մլն դրամ արժողությամբ աղբահավաք մեքենաներ և 230 աղբաման

Սահմանը կանցնի իմ տան միջով, զինվորների ներկայության դեպքում ինչպե՞ս ենք ապրելու էդ տանը. վարչապետը պատասխանել է բնակչին

Սա մեր ապագան կառուցելու միակ տարբերակն է, հեշտ հարց չէ. վարչապետը՝ Կիրանցի բնակիչներին (տեսանյութ)

Վարչապետը տիկնոջ հետ ներկա է գտնվել «...և նորից Գարուն» ներկայացմանը (լուսանկարներ)

Ինչ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել Փաշինյանի՝ Տավուշ այցի ժամանակ. մանրամասներ (լուսանկարներ)

Ես չեմ վիրավորում, ասում՝ «գյադեն հերդ ա», քոքից բռնվեք, կհանդիպենք․ Հովհաննես Դավթյանը՝ Արզաքանցյանին

Մենք պետք է թույլ չտանք պատերազմի սկսում․ ինչ է ասել վարչապետը տավուշցիների հետ հանդիպմանը

Պուտինն իրեն լեգիտիմություն տվեց՝ այլանդակությունները շարունակելու համար, ՌԴ-ին բարի ճանապարհ դեպի գերեզման. Սուքիասյան

Երևանն այս տարի կունենա 20 հա տարածք զբաղեցնող տնկարան, կտնկվի 2000 ծառ

ԱՄՆ-ն մտադիր չէ շնորհավորել Ռուսաստանի նախագահին ընտրություններում հաղթելու համար․ Պատել

Ամեն խաղի պետք է պատրաստվենք, ինչպես վերջին․ Հարոյան