Հակակոռուպցիոն դատարանների ստեղծման մասին նախագծերի փաթեթն ԱԺ-ում է. «Ո՞նց են պատվեր կատարողների դեմն առնելու»

Ընդամենը մեկ ամսից սկսվող նոր տարում Հայաստանի Կառավարությունը նպատակ ունի ստեղծել մասնագիտացված հակակոռուպցիոն դատարան: 

Ազգային ժողովում շրջանառության մեջ է դրվել օգոստոսից հանրային քննարկման ներկայացված մի շարք օրենքներում փոփոխություններ կատարելու մասին նախագծերի փաթեթը, որի նպատակը այդպիսի դատարանի ստեղծումն է:

Հակակոռուպցիոն դատարանն ունենալու է առնվազն 25 դատավոր, որոնցից 20-ը քննելու են ՀՀ քրեական օրենսգրքի 6-րդ հավելվածով նախատեսված կոռուպցիոն հանցագործությունների վերաբերյալ գործերը, իսկ 5-ը՝ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասին» օրենքի հիման վրա ներկայացված դիմումներից եւ հայցապահանջներից բխող գործերը:

Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է նաեւ ստեղծել մասնագիտացված վերաքննիչ հակակոռուպցիոն դատարան, առնվազն՝ 10 դատավորի թվակազմով։ Ըստ նախագծերով առաջարկվող փոփոխությունների՝ Վճռաբեկ դատարանում քրեական պալատը գործելու է 8 դատավորի թվակազմով, իսկ քաղաքացիական եւ վարչական պալատը՝ 13 դատավորի թվակազմով։

Հակակոռուպցիոն դատարանի դատավորի թեկնածու կարող են դառնալ ոչ բոլորը, կան որոշակի սահմանափակումներ: Մասնավորապես՝ այդ դատարանների դատավոր չի կարող նշանակվել այն անձը, որը, լինելով դատավոր կամ նախկին դատավոր, վերջին հինգ տարվա ընթացքում ստացել է խիստ նկատողություն, առաջխաղացման ենթակա դատավորների թեկնածուների ցուցակի հերթական եւ արտահերթ համալրման ժամանակ ցուցակում ընդգրկվելու արգելք՝ մեկ տարի ժամկետով։ Կամ դատարանի նախագահի կամ Վճռաբեկ դատարանի պալատի նախագահի պաշտոնից ազատվել է էական կարգապահական խախտման հիմքով կամ որի կայացրած դատական ակտի վերաբերյալ առկա է մարդու իրավունքների պաշտպանության ոլորտում Հայաստանի ստանձնած միջազգային պարտավորությունների խախտում՝ Հայաստանի մասնակցությամբ միջազգային դատարանի կամ այլ միջազգային ատյանի կայացրած ակտ։

Դատավորների ընտրությունն իրականացվելու է բաց մրցույթի միջոցով, որին դիմելու հնարավորություն կունենան ոչ միայն գործող դատավորները, այլ նաեւ դատավոր չհանդիսացող անձինք։ Մրցութային խորհրդի անդամ են լինելու գործադիր, օրենսդիր, դատական իշխանության ներկայացուցիչները, ՄԻՊ ներկայացուցիչը, ինչպես նաեւ հասարակական կառույցների անդամներ: Դատավորների թեկնածուներն անցնելու են բարեվարքության ստուգում հակակոռուպցիոն հանձնաժողովի կողմից։ Մասնագիտացված այս դատարանի դատավորների համար համեմատությամբ այլ դատավորների նախատեսվում է ավելի բարձր աշխատավարձ։

Մասնավորապես՝ սահմանվում է, որ եթե գլխավոր դատախազի աշխատավարձի գործակիցը 15.00 է, ապա վերաքննիչ հակակոռուպցիոն դատարանի նախագահինը 14.50 է, դատավորինը՝ 14.00:

Միտում ունենալով հակակոռուպցիոն դատարանների կազմում ներգրավել նաեւ փորձառու մասնագետների, այն է՝ գործող դատավորների, նախկին դատավորների, իրավաբան գիտնականների՝ վերջիններիս համար սահմանվել է հավակնորդների ցուցակում ընդգրկվելու պարզեցված կարգ: Մասնավորապես՝ տվյալ անձինք դիմում ներկայացնելու դեպքում հնարավորություն են ունենալու ընդգրկվել դատավորների թեկնածուների հավակնորդների ցուցակում բարեվարքության ստուգում եւ օրենքով սահմանված կարգով հարցազրույց անցնելուց հետո: Հավակնորդների ցուցակում ընդգրկված անձինք ուսումնառություն են անցնելու ՀՀ արդարադատության ակադեմիայում:

Դատական համակարգում բարեվարքության ամրապնդման առումով նախագծով առաջարկվում է բարեվարքության ուսումնասիրություն անցնելու պահանջ սահմանել ոչ միայն դատավորների թեկնածուների հավակնորդների, այլեւ վերաքննիչ դատարանի կամ վճռաբեկ դատարանի դատավոր դառնալու նպատակով առաջխաղացման ցուցակում ընդգրկվող անձանց նկատմամբ:

Նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է բարեվարքության ուսումնասիրություն անցնելու պահանջ սահմանել նաեւ դատախազների թեկնածուների համար, ինչը, ըստ նախագծի հեղինակների, կնպաստի դատախազության համակարգում կոռուպցիոն ռիսկերի նվազմանը եւ բարեվարքության ամրապնդմանը:

Ի վերջո, այս նախագծերի ընդունման հետեւանքով առաջիկա երկու տարվա համար առաջանալու են հետեւյալ ծախսերը. շուրջ 3 մլն 400 հազար դրամ՝ աշխատավարձի, կոմունալ եւ գրասենյակային ծախսեր, 2 մլն 800 հազար դրամ՝ շենքային պայմանների համար, 198 մլն դրամ՝ դատարանների տեխնիկական հագեցվածության համար, 21 մլն դրամ՝ տրանսպորտային հագեցվածության համար: Այդ ծախսերից 1 մլրդ դրամն արդեն նախատեսված է ՀՀ 2021-2023թթ. պետական միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրում, իսկ մնացյալ ծախսերը նախատեսված են ՀՀ Կառավարության՝ 10.07.2020թ. թիվ 1212-Ն որոշմամբ հաստատված ՀՀ 2021-2023թթ. պետական միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրում՝ որպես 2021-2023թթ. ժամանակահատվածում ռազմավարություններից բխող նոր նախաձեռնություններ:

Ի՞նչն էր խանգարում գործող դատական համակարգի պայմաններում հասնել կոռուպցիոն գործերով արդյունավետ քննության: Փաստաբան Գեւորգ Գյոզալյանը պարզաբանում է՝ դա լինելու է մասնագիտացված դատարան, որը կոռուպցիոն գործերը քննելու է շատ ավելի արագ, քան հիմա:

«Հիմա եթե դուք ասում եք՝ ինչ կտա այս դատարանների ստեղծումը՝ առնվազն էս մասով, այն դատավորը, որ ունի 1000-1200 գործ, ու խառը գործեր են, այդ թվում՝ նաեւ կոռուպցիոն, ինքը էդ 1200 գործերի մեջ տարանջատում չի անում, դրանք քննում է մուտք եղած հաջորդականությամբ: Դա երկար է տեւում: Մասնագիտացվածի իմաստն այն է, որ այն կքննի կոնկրետ մի բնույթի գործեր: Արդյունքում կոռուպցիոն գործերը շատ ավելի արագ կլինեն եւ շատ ավելի պրոֆեսիոնալ, որովհետեւ գաղտնիք չէ, որ մենք ունենք նաեւ դատավորներ, որոնք էդ կարգի գործերում պրոֆեսիոնալ չեն: Էս պարագայում ենթադրվում է, որ պետք է հավաքվի պրոֆեսիոնալ կազմ, որոնք էդ գործերից հասկանում են»,- մեզ հետ զրույցում մանրամասնեց փաստաբանը:

Եթե դատարանների ստեղծման վերաբերյալ նրա կարծիքը դրական է, ապա նույնը չէ դատավորների բարեվարքության ստուգման մեխանիզմների հետ կապված: Ասում է՝ բարեվարքության հետ կապված քննադատության ենթարկել է նախարարին, Կառավարությանը:

«Այդ բարեվարքությունը ինձ համար համոզիչ չէ, որովհետեւ եթե դուք ասում եք, որ մենք հեսա գույքի հետ կապված հայտարարագրերը կուսումնասիրենք եւ դրանով կհասնենք մեր նպատակին (մոտավորապես այդպես), ապա ես կարող եմ դրան հակադրել իմ 18-20 տարվա փորձը, որ դա չի ծառայելու իր նպատակին: Դատավորներ կան, որ շատ լավ պատվեր կատարողներ են, բայց դուք նայում եք իր գույքին՝ ամեն ինչ շատ նորմալ է: Ո՞նց են պատվեր կատարողների դեմն առնելու, ո՞նց են կտրելու նախկին կապերը, որ դատավորը ունեցել է: Չեմ կարծում՝ կհասնեն իրենց ցանկալի արդյունքին»,- ասաց Գյոզալյանը:

Ըստ նրա՝ վերջին երկու տարվա ընթացքում ներկա Կառավարությունը բոլոր հնարավորություններն ուներ էդ խնդիրը լուծելու, չլուծեց: Եվ դրա վկայությունը, նրա համոզմամբ, բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահի վերջին հայտարարությունն էր վնգստացող դատավորների մասին:

«Երբ որ ժամանակին վարչապետը այդ բառերն օգտագործում էր, այդ նույն մարդը տեքստը կլորացնում էր, ասում էր՝ դե, մեր մեջ գիտենք՝ վարչապետն ում նկատի ունի, դա ամբողջ համակարգին չի վերաբերում, բայց քաղաքական թեթեւակի ցնցում եղավ, ու նա հիշեց այդ վնգստացող դատավորներին եւ ասում էր՝ այ հիմա դուք պիտի ասեք՝ մենք վնգստացո՞ղ ենք, թե՞ չէ: Այս չարությունը մարդը պահել էր իր մեջ, որը շատ ավելի ուշ կիրառեց: Այսինքն՝ սա դրա լավագույն ապացույցն է»,- ասաց փաստաբանը:

Հարցին, թե ի՞նչ տարբերակ էր առաջարկում՝ այդ խնդիրը լուծելու համար, Գյոզալյանը պատասխանեց, որ, իր համոզմամբ, ներկա գործիքակազմը ամբողջովին արդարադատության նախարարին հնարավորություն էր տալիս կարգապահական վարույթներ հարուցել դատավորների նկատմամբ. «Ոչինչ, թող գնար ԲԴԽ, մերժվեր, այսինքն՝ պետք չէր վախվորած քաղաքականություն տանել, որ կարող է ես վարույթ հարուցեմ, ԲԴԽ-ն մերժի: Պետք էր անհրաժեշտության դեպքում վարույթներ հարուցել, եւ հանրությունն էլ կտեսներ, որ Կառավարությունը գործնական քայլեր է անում իր ուղուց շեղվող դատավորի նկատմամբ: Բայց որ նայում ենք, թե հեղափոխությունից հետո ինչքան քիչ վարույթներ են հարուցվել կամ ինչ թույլ արարքների համար են, կհասկանաք, թե ինչի մասին է խոսքը: Սա ցուցիչն է: Այնպես որ մենք երբեք օրենսդրական խնդիր չենք ունեցել, գործիքակազմը բավարար է եղել, որ դատական համակարգը մաքրվի»,- ընդգծեց նա:

Իսկ ինչո՞վ է հակակոռուպցիոն դատարանի կայացմանը նպաստելու դատավորների աշխատավարձի չափը: «Լավ բան է աշխատավարձի բարձրացումը, բայց դուք չեք կարող կոռուպցիոներին տալ բարձր աշխատավարձ, կամ հին համակարգի մարդու աշխատավարձը բարձրացնելով՝ լուծել ձեր առջեւ դրված խնդիրը: Այլ հարց է, որ ես բարձր աշխատավարձ առաջարկում եմ, որ դրսից էն առողջ ուժը, որ դատական համակարգի հետ չի առնչվել, կամ հենց դատական համակարգում եղած առողջ ուժը ներգրավեմ: Եթե սրա համար է, ապա սա կարեւոր է: Բայց եթե բարձր աշխատավարձ տալու են բոլորին, ապա հարց չեն լուծի, որովհետեւ կաշառակերի ախորժակն է մեծանալու: Եթե դուք իր աշխատավարձը բարձրացնում եք, իր շքեղ մեքենան փոխարինում է ավելի շքեղով, որն ավելի մեծ ծախսեր է պահանջում, եւ կրկին ինչ-որ մի պահի նա նորից դառնում է հին գործին: Մարդու տեսակն էդպիսին է, միշտ ցանկությունները մեծանում են, չունի մի ցանկություն, որի վրա կանգնում է ու չի ուզում ավելին»,- ասաց Գյոզալյանը՝ հավելելով, որ կաշառակերությունը միայն փող վերցնելը չէ:

Կաշառակերություն է նաեւ «ախպոր ախպեր» հասկացությամբ առաջնորդվելը. «Սա իմ բարեկամն է, ուրեմն սրա գործը սենց պետք է անել, մյուսը բարեկամ չէ, թող գնա օրենքով դատվի: Այս պարագայում աշխատավարձը որեւէ լուրջ հարց չի լուծելու»,- նկատեց Գյոզալյանը:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
3279 դիտում

Քննարկվել է Հյուսիս-հարավ ճանապարհային միջանցքի Սիսիան-Քաջարան ներդրումային ծրագրի ֆինանսավորման հարցը

Մեքենաներ են բախվել. «Նիվան» կողաշրջվել, հայտնվել է ճանապարհի մեջտեղում

Սիրիայի կառավարությունը պատրաստ է փոխանցել լիազորությունները. վարչապետ

ԵԽ-ն հաստատել է ՆԳՆ-ի հետ իրականացվող ծրագրերի շարունակական ֆինանսավորումը՝ այն դիտարկելով առաջնահերթություն

Ամեն տնից մեկ քվե, ոգևորություն, նաև՝ միջադեպ. ինչ ընթացք ունի Գյումրիում փրայմերիզը. տեսանյութ

Հաքան Ֆիդանն ու Գուտերեշը քննարկել են Սիրիայում տիրող իրավիճակը

Երիտասարդական աշխատողները դառնում են մեր դեսպանները, քաղաքականության կրողները. Ժաննա Անդրեասյան

Մայթեզրին կայանված կվադրոցիկլը գողացել, ՍՊԸ-ի «Գազել»-ով տեղափոխել են ավտոտնակ

Հարևանների հետ հարաբերությունների կարգավորումը բերելու է տնտեսական բումի և ներդրումների հոսք ՀՀ. տնտեսագետ

Հանրապետական շտապօգնության ծառայության ստեղծումը գործնական փուլ է մտել

ՌԴ-ում ՀՀ և ԱՄՆ դեսպանները հայ-ամերիկյան փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող հարցեր են քննարկել

Կարո՞ղ է արդյոք ՀՀ-ն ենթարկվել ճնշման՝ մասնակցելու ՌԴ պատերազմին Ուկրաինայի դեմ. Միրզոյանը պատասխանել է հարցին

Հրազդանի կիրճ տանող ճանապարհին մեքենաներ են բախվել. կան վիրավորներ

ՏԿԵ նախարարն ու պատասխանատուները քննարկել են էներգետիկ համակարգի ընթացիկ վիճակը

Ռուսաստանը Սիրիայում պարտվեց, բայց Պուտինը Ասադին չի հանձնի, և դատը չի լինի. Վարդանյան. տեսանյութ

«ՈՒԱԶ»-ում և ձկնորսական նավակում տասնյակ կիլոգրամներով սիգ է հայտնաբերվել. տեսանյութ

Վրաստանի նախագահին պետական ​​պաշտպանություն չի տրամադրվի. նախագիծ է դրվել շրջանառության մեջ

Ոչ ոք չի կարող նվաճել Ռուսաստանը. Պուտին

Ինչ իրավիճակ է հանրապետության ճանապարհներին

Մեծ Բրիտանիան դադարեցնում է Վրաստանին աջակցության բոլոր ծրագրերը

Ցեղապետի հետ հուղարկավորում էին ստրուկներին, Պուտինից հետո ի՞նչ են անելու. Մեհրաբյանը՝ ընդդիմության մասին

Թուրքիայում ռազմական ուղղաթիռներ են բախվել. կան զոհեր

ՀՀ-ն Քուվեյթում նոր դեսպան ունի. նախագահի հրամանագրով Սարմեն Բաղդասարյանը հետ է կանչվել այդ պաշտոնից

Ucom-ը հայտարարում է Ամանորյա ակցիա HONOR X7c սմարթֆոնների համար

Մեր առջև դրված է կոռուպցիայի դեմ համակարգված պայքար մղելու բարդ, բայց կարևոր հրամայական. Արսենյան

Աշխատանքային առօրյա. Աննա Հակոբյանը տեսանյութ է հրապարակել

Կոռուպցիայի դեմ պայքարը մեր ռազմավարական գերակայությունն է. ՀՀ փոխվարչապետ

Աղազարյանի կողմից պետական գաղտնիք պարունակող արտահոսքերի մասին հրապարակումն ուղարկվել է Հակակոռուպցիոն կոմիտե

Թրամփը մտադիր է չեղարկել ծննդյան իրավունքով ԱՄՆ քաղաքացիություն ստանալու հնարավորությունը. տեսանյութ

Կարող էինք ստորագրել պայմանագիրը նույնիսկ մինչև COP29-ը, կա թշնամանքի էջը շրջելու հնարավորություն. Միրզոյան

Այս անտարբեր վերաբերմունքը հանգեցրեց հսկայական հիասթափության. Արարատ Միրզոյանը՝ ՀԱՊԿ-ի մասին

Վթարային ջրանջատում Սյունիքում. հասցեներ

Հայտնի է՝ ով կղեկավարի Սիրիայի անցումային կառավարությունը

Երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն է արվել Հյուսիս-հարավ ճանապարհային միջանցքի Աշտարակ-Թալին հատվածում

Ռազմագերիների հետ կապված հարցերում ԵԽԽՎ-ն ինչ հնարավոր է՝ արել է, մենք չենք կարող ավելին պահանջել. Վարդանյան

Ճանապարհային երթևեկության կանոնների 3 հազար 751 խախտում է հայտնաբերվել Երևանում, 16 հազարից ավել՝ մարզերում

Տեղի է ունեցել Շառլ Ազնավուրի 100-ամյակին նվիրված «Jamais» երգի և տեսահոլովակի պրեմիերան

Ձեզ հետ շատ արագ հայկական կամ արտասահմանյան հեռախոսահամարով կապ կհաստատեն. ՆԳՆ ոստիկանությունը զգուշացնում է

Ձկնագողության դեմ պայքարի ընթացքում 257 կգ սիգ է առգրավվել․ որ հաստատություններին է հանձնվել ձուկը

ՀՀ-ն արդեն 6 տարի հետևողական պայքար է մղում՝ «0 հանդուրժողականություն կոռուպցիայի հանդեպ» գաղափարով. Գալյան