Երևան
6 °C
2020 թ. հունվարի 1-ից Հայաստանի հարկային համակարգում կիրառվում են տրանսֆերային գնագոյացման կարգավորումները: Այս գործիքը հարկային վարչարարության համար է եւ լայն տարածում ունի աշխարհում: Սրանով ՊԵԿ-ը կկարողանա իրար փոխկապակցված տնտեսվարող սուբյեկտների միջեւ կնքված գործարքների գինը որոշել։
Թե ինչ է կարգավորումն իրենից ենթադրում եւ ինչպես է այն գործում՝ ՀԺ-ի հետ զրույցում մանրամասնել է ՀՀ ՊԵԿ տրանսֆերային գնագոյացման եւ հարկային համագործակցության բաժնի պետ Նաիրուհի Ավետիսյանը։
- Տիկի՛ն Ավետիսյան, ի՞նչ է տրանսֆերային գնագոյացումը, ո՞րն է այդ կարգավորումը ներդնելու նպատակը։
- Տրանսֆերային գնագոյացումը հարկային վարչարարության գործիք է։ Այսինքն՝ այն ավելի շատ հարկային վարչարարություն է եւ ոչ թե հարկային քաղաքականություն։ Գլոբալիզացիայի արդյունքում ստեղծվեցին բազմազգ կազմակերպություններ եւ նրանց գործունեության արդյունքում տնտեսական գործունեությունը սահմաններ չի ճանաչում։ Զարգացած երկրները հասկացան, որ իրենց շահույթը գնում է դուրս՝ դեպի այնպիսի երկրներ, որտեղ ռեսուրսներն ավելի էժան են, կան ֆինանսական օֆշորներ։ Օրինակ՝ «Ֆեյսբուք»-ի, «Ամազոն»-ի ֆինանսական կենտրոնները Իռլանդիայում են, ինչո՞ւ, որովհետեւ Իռլանդիայում հարկային դաշտը ֆինանսական ակտիվների հետ կապված ավելի բարենպաստ է։ Արտադրությունները գնում են Չինաստան, Եթովպիա, Քենիա, քանի որ այնտեղ թույլ հարկային վարչարարություն կա։ Որտեղ ցածր է շահութահարկը, գնում են այնտեղ։
Զարգացած երկրները որպեսզի դրա դեմն առնեն՝ մշակեցին գործիք, որի հիմնական նպատակն է պարզել՝ արդյո՞ք փոխկապացված անձինք այս գործարքը կանեին նույն պայմաններով, եթե չլինեին փոխկապակցված։
Տրանսֆերային գնագոյացման կարգավորումների հիմքում ընկած է «պարզած ձեռքի» հեռավորության սկզբունքը: Այսինքն, փոխկապակցված կողմերի միջեւ կատարված գործարքների պայմանները պետք է համապատասխան լինեն փոխկապակցված չհամարվող կողմերի միջեւ կատարվող գործարքների պայմաններին:
- Ինչքանո՞վ է բիզնեսը տեղեկացված տրանսֆերային գնագոյացումից։
- 2016-ին, երբ Հարկային օրենսգիրքն ընդունվեց եւ 2018-ից արդեն պետք է ուժի մեջ մտներ՝ այդ խնդիրը կար, թե ինչպես է ներդրվելու, ինչպես է կիրառվելու, քանի որ այն բարդ կատեգորիա է վարչարարության մեջ։ Ընդ որում, սա թե՛ հարկ վճարողի, թե՛ հարկային մարմնի համար ժամանակատար է։ Դրա համար 2 տարի հետաձգվեց։ Վերջին 2 տարվա մեջ լայնամասշտաբ իրազեկման աշխատանքներ են իրականացվել, թե՛ ոլորտային, թե՛ անհատական քննարկումներ են եղել հարկ վճարողների հետ։ Կառավարության ցանկացած որոշում մենք անպայման քննարկել ենք հարկ վճարողների հետ եւ փորձել ենք նրանց արձագանքը ստանալ։
Ինձ համար տրանսֆերային գնագոյացումը հարկային կարգապահության բարձր մակարդակ է։ Կարծում եմ, բոլոր հարկ վճարողները՝ հիմնականում խոշոր կազմակերպությունները, որոնք միջսահմանային գործարքներ շատ են անում, պատրաստ են սրան։
- Խոսքը ո՞ր տեսակի հարկ վճարողների մասին է,։
- Տրանսֆերային գնագոյացման կարգավորումները տարածվում են շահութահարկի, ավելացված արժեքի հարկի եւ մետաղական օգտակար հանածոների օգտագործման համար սահմանված բնօգտագործման վճարի՝ ռոյալթիի նկատմամբ։
Եկեք ֆիքսենք, որ սա վերաբերում է բացառապես փոխկապակցված կազմակերպություններին։ Փոխկապակցվածության չափանիշներն էլ Հարկային օրենսգրքով հստակ ամրագրված է։ Փոխկապակցված են այն հարկ վճարողները, որոնցից մեկը ուղղակի կամ անուղղակի կերպով մասնակցում է մյուս հարկ վճարողի կառավարմանը, վերահսկմանը, կամ որոշակի ազդեցություն ունի գործարար որոշումների վրա:
Երբ փոխկապակցված կողմերի միջեւ գործարքները կգերազանցեն տարվա կտրվածքով 200 մլն դրամը՝ նրանց նկատմամբ կկիրառվի տրանսֆերային գնագոյացման կարգավորումները։
Դրանից հետո հարկատուն մինչեւ հարկային տարվան հաջորդող տարվա ապրիլի 20-ը ՊԵԿ նախագահի հրամանով հաստատված «Վերահսկվող գործարքների մասին ծանուցման ձեւ»-ով հարկային մարմին է ներկայացնում գործարքների մանրամասները։
- Մի քանի ամիս է՝ համակարգը ներդրվել է Հայաստանում. ինչպիսի՞ն է ընթացքը։
- Հունվարի 1-ին ներդրվել է, բայց առաջին ծանուցման ձեւը մենք ստանալու ենք 2021 թ. մինչեւ ապրիլի 20-ը ներառյալ։ Այսինքն՝ միգուցե անգամ մյուս տարի վաղ լինի կոնկրետ գնահատական տալ։ Բայց կարող եմ ասել, որ շատ են հարցադրումները, հանդիպումների առաջարկները, երբ մեր ուսումնական կենտրոնում դասընթացներ են լինում՝ հարկ վճարողներն ակտիվ մասնակցում են։ Բոլոր երկրները, որոնք հաջողության են հասել՝ ճիշտ համագործակցության շնորհիվ է եղել եւ հույս ունեմ, որ մեզ մոտ էլ այդպես կստացվի։
- Ի՞նչ մեխանիզմներ կան, որպեսզի բացահայտվեն հնարավոր խախտումները։
- Առաջին տարում երեւի մի քիչ սահմանափակ կլինի մեր գործիքակազմը։ Երբ հարկ վճարողները կներկայացնեն իրենց ծանուցման ձեւը, դրանից հետո վեր կհանվեն ռիսկերը։ Մենք սկզբից հիմնվելու ենք հարկ վճարողի ներկայացրած տեղեկատվությանը, որովհետեւ սա ինքնահայտարարագրում է ենթադրում։ Վերջին հաշվով մենք լավ գործիք ունենք՝ տեղեկությունների փոխանակում այլ երկրների հետ, որը շատ ինտենսիվ ձեւով կարող է իրականացվել՝ հատկապես տրանսֆերային գնագոյացման շրջանակներում։
- Ո՞ր երկրների փորձն է ուսումնասիրվել համակարգը ներդնելիս եւ որքանո՞վ է այդ երկրների հարկային համակարգը համադրելի մեր հարկային համակարգի հետ։
- Գոյություն ունի Տնտեսական համագործակցության եւ զարգացման կազմակերպություն, որի անդամները, որպես կանոն, աշխարհի ամենազարգացած երկրներն են։ Նրանք ունիվերսալ միջազգային ստանդարտ ունեն, որը ֆիքսում է տրանսֆերային գնագոյացման մոտեցումները եւ տալիս է դրանից բխող կարգավորումները։ Սկզբնական շրջանում բոլոր երկրները փորձել են ուղղակի ստանդարտը ներդնել։ Դու չես կարող այդ պահին ինչ-որ առանձնահատկություն գնահատել՝ քո երկրի առանձնահատկություններից ելնելով՝ մինչեւ համակարգը գոնե 2 տարի չաշխատի։ Օրինակ՝ հնարավոր է Վրաստանի, Ղազախստանի կամ Ռուսաստանի փորձը համահունչ չէ մեր երկրի հետ։ Դրա համար ուրախությամբ պետք է նշեմ, որ մեզ մոտ միջազգային ստանդարտն է եւ ոչ մի երկրի փորձից վերցված չէ։ Այսպես ասած ակադեմիական մոտեցումներ են տրանսֆերային գնագոյացման վերաբերյալ։
- Հանրության մեջ կարծիք կա, թե Հարկային օրենսգրքում կատարվող փոփոխությունները հարկային բեռի ավելացում են ենթադրում։ Սա այդպիսին կարելի՞ է համարել։
- Սա որպես այդպիսին հարկային բեռ չէ։ Տրանսֆերային գնագոյացումը բարձր մակարդակի կարգապահության հաստատում է։ Սա պատժիչ մեխանիզմ չէ։ Սա հարկ վճարողի համար լրացուցիչ ծախս կարող է լինել համապատասխան փաստաթղթերը վարելու եւ պահպանելու առումով։
Մեր կարեւորագույն առաջադրանքն այն է, որ մեր մատուցած ծառայությունները հարկ վճարողներին՝ լինի բարձր մակարդակի, եւ այս փոփոխությունները միտված են դրան, որպեսզի մեր տրանսֆերային գնագոյացման կարգավորումները հնարավորինս ստանդարտ լինեն, մոտ լինեն միջազգային լավագույն չափանիշներին։
Ինչ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել Փաշինյանի՝ Տավուշ այցի ժամանակ. մանրամասներ (լուսանկարներ)
Ես չեմ վիրավորում, ասում՝ «գյադեն հերդ ա», քոքից բռնվեք, կհանդիպենք․ Հովհաննես Դավթյանը՝ Արզաքանցյանին
Մենք պետք է թույլ չտանք պատերազմի սկսում․ ինչ է ասել վարչապետը տավուշցիների հետ հանդիպմանը
Պուտինն իրեն լեգիտիմություն տվեց՝ այլանդակությունները շարունակելու համար, ՌԴ-ին բարի ճանապարհ դեպի գերեզման. Սուքիասյան
Երևանն այս տարի կունենա 20 հա տարածք զբաղեցնող տնկարան, կտնկվի 2000 ծառ
ԱՄՆ-ն մտադիր չէ շնորհավորել Ռուսաստանի նախագահին ընտրություններում հաղթելու համար․ Պատել
Ամեն խաղի պետք է պատրաստվենք, ինչպես վերջինի․ Հարոյանը՝ Կոսովոյի հավաքականի հետ խաղի մասին
Հայաստանի և Մալթայի ԱԳՆ պաշտոնյաների խորհրդակցությունների ընթացքում անդրադարձ է եղել ՀՀ-ԵՄ գործընկերության խորացմանը
ՌԴ ԿԸՀ-ն ավարտել է ձայների հաշվարկը․ ընտրողների 87,28% քվեները Վլադիմիր Պուտինինն է
Նռնակ, պայթուցիչ ու փամփուշտներ․ Կապանի բնակիչը փրկարարական ջոկատում հանձնել է ԼՂ-ից բերված զինամթերքը
Վրաստանի ԱԺ կրթության հանձնաժողովի նախագահը գալիս է Հայաստան․ մանրամասներ
Մկրտչյանը ԱՄՆ ՄԶԳ փոխկառավարչի հետ քննարկել է ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին աջակցության հարցում համագործակցությունը
Ինչ իրավիճակ է ՀՀ ճանապարհներին ժամը 20։00-ի դրությամբ
Վրաստանը պետք է ավելին անի Ռուսաստանին զսպելու համար․ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար
Երկու երիտասարդ վիճել են տաքսու վարորդի հետ, ապա դանակահարել ուղևորին
Պուտինը հանդիպել է ՌԴ նախագահի թեկնածուների հետ, առաջարկել շարունակել ակտիվ համատեղ աշխատանքը
Հայաստանը հստակ դիրքորոշում ունի հասնել խաղաղության․ նախագահը հանդիպել է ֆրանսիացի մտավորականների հետ
Բորիս Բախշինյանը նշանակվել է Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր
Իսակովի պողոտայում՝ ռուսական եկեղեցու դիմաց, «ԿամԱԶ»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին
ՀՀ ԱԳՆ պատվիրակությունը Բրյուսելում մասնակցել է Եվրոպական միության Արևելյան գործընկերության Ավագ պաշտոնյաների հանդիպմանը
Բայրամովը Լուիս Բոնոյի հետ հանդիպմանը վերահաստատել է Ադրբեջանի հանձնառությունը խաղաղության գործընթացին
Արտուր Հարությունյանը նշանակվել է Շիրակի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր
Հակոբ Բալայանն ու Երևան քաղաքի ավագանու անդամ Միքայել Խաչատրյանը շրջայց են իրականացրել Էրեբունի վարչական շրջանում
Գորիսում 3 անձի նկատմամբ մահափորձի վարույթով հետախուզվող տղամարդը հայտնաբերվել է. մանրամասներ
ԱԺ-ում տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության նիստը․ քննարկվել են տեղահանվածներին տրամադրվող ծրագրերը
Հռոմի Պապը չի շնորհավորել Պուտինին նորից վերընտրվելու համար․ Սուրբ Աթոռից հերքում են տեղեկությունները
Շիրակի մարզպետարանի կալանավորված պաշտոնյաների լիազորությունները կասեցվել են
Ինչ իրավիճակ է Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհին
Դուք շարունակում եք շարժվել Բուխարեստի գագաթնաժողովի որոշմամբ, Վրաստանը կդառնա ՆԱՏՕ-ի անդամ․ Ստոլտենբերգ
Քանաքեռավանի գազալցակայանում «Պեժո»-ի լիցքավորման պահին տեղի ունեցած պայթյունի հատկանիշներով նախաձեռնվել է քրվարույթ
Նիկոլ Փաշինյանը մանրամասնել է, թե ինչ խոսակցություն է ունեցել տավուշցիների հետ
Հասանովը Ստոլտենբերգին զեկուցել է հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի մասին
Չեխիայի Հանրապետության խորհրդարանի Պատգամավորների պալատի նախագահը եվրոպական դրոշ է փոխանցել Սիմոնյանին
Աբովյանում ուղևորափոխադրման հարցի շուրջ տեղի ունեցած խուլիգանության գործով երեք անձի մեղադրանք է ներկայացվել
Երևանյան 28 փողոցներում վերգետնյա մալուխները կանցկացվեն ստորգետնյա կապուղիներով
Անդրանիկ Քոչարյանը ՆԱՏՕ ԽՎ նստաշրջանից առաջ հանդիպում է ունեցել ՀՀ ԱԳ փոխնախարարի հետ
Բաքվում Պուտինի օգտին քվեարկել է ռուսաստանցիների 77%-ը, ռեկորդային քվեարկությունը գրանցվել է Չեչնիայում՝ 98,99 տոկոս
Կալանավորվել է Շիրակի մարզպետարանի Քաղաքաշինության վարչության պետը և ևս մեկ հոգի
36-ամյա երիտասարդը հարվածներ է հասցրել ընկերուհուն, 26-ամյա աղջիկն էլ դանակահարել է նրան
Աշխարհի Գավաթում Հայաստանը կներկայացնի 5 ծանրորդ
© 2024 Հայկական ժամանակ