Ավելի վատ է լինելու. գործերը հեչ լավ չեն

08/12/2019 schedule10:10

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի դոկտեմբերի 8-ի համարում

Հայաստանի տնտեսությունը շարունակում է իր վագրային ցատկերը: Այս տարվա առաջին 10 ամիսների տվյալներով, մեր տնտեսությունը անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ արձանագրել է երկնիշ` 13,1 տոկոսանոց աճ: Աճը երկնիշ է, ավելին է, քան անցած տարվա աճը, բայց ակնհայտ է, որ այլեւս չկա նախորդ տարիների պաթոսը մեր երկնիշ տնտեսական աճը գովերգելու հարցում: Քոչարյանը օրումեջ ջրագծեր կամ խանութներ բացելու ժամանակ այլեւս չի խոսում տնտեսության զարգացման մասին, Անդրանիկ Մարգարյանը նախընտրում է խոսել միայն թոշակների մասին, նախարարները ընդհանրապես տնտեսության մասին աշխատում են չխոսել: Ի՞նչն է պատճառը: Ի՞նչ է տեղի ունեցել: Այդ ի՞նչ փոխվեց այս ընթացքում: Իսկ այս ընթացքում շատ բան է փոխվել: Տեղի է ունեցել այն, ինչը պետք է տեղի ունենար:

Հայաստանում, չնայած երկնիշ ցուցանիշներին, տնտեսությունը վաղուց արդեն չի զարգանում, այլ ընդամենը պղպջակի պես ուռում է, ինչին տրվել է «աճ» անվանումը: Սա հենց այնպես պնդում չէ, այլ հիմնավորված է հենց ՀՀ պաշտոնական վիճակագրության տվյալներով: Օրինակ` անցած տարի մեր տնտեսության, պատկերավոր ասած, ավելի քան 20 տոկոսը արդյունաբերությունն էր, մի այդքան էլ` գյուղատնտեսությունն ու շինարարությունը: Սա նշանակում է, որ համախառն ներքին արդյունքի կառուցվածքում այս երեք հիմնական ճյուղերը ունեին գրեթե հավասար մասնաբաժին: Այս տարի վիճակը կտրուկ փոխվել է: Արդյունաբերության չափաբաժինը հազիվ ձգել է 16,5 տոկոս, գյուղատնտեսությանը` 18,8 տոկոս, իսկ շինարարությունը արդեն «խժռել է» 25,2 տոկոս մասնաբաժինը:

Մեկ այլ ցուցանիշ եւս: Տնտեսական աճի վերը նշված 13,1 տոկոսի մեծագույն մասը` 7,4 տոկոսը, ստացվել է միայն շինարարության հաշվին: Անցած տարի այս ցուցանիշը ընդամենը 4,7 տոկոս էր: Գյուղատնտեսության մասնակցությունը տնտեսական աճին կազմել է ոչ ավել, ոչ պակաս` կլորիկ ու չաղլիկ 0 տոկոս: Ավելի տխուր է տնտեսության աճի գործում արդյունաբերության ունեցած մասնակցությունը: Արդյունաբերությունը այս տարվա առաջին 10 ամիսներին ոչ միայն չի նպաստել տնտեսական աճին, այլ նաեւ, պատկերավոր ասած, խոչընդոտել է 0,2 տոկոսով: Այսինքն` եթե այս ժամանակահատվածում մեր արդյունաբերությունը գոնե չնվազեր, ապա տնտեսական աճի ցուցանիշը 0,2 տոկոսով ավելին կլիներ: Իսկ արդյունաբերության նվազումը կազմել է մոտ 1 տոկոս:

Իսկ ի՞նչ է սա նշանակում: Շինարարության աճի նման տեմպը, որը կազմել է 36 տոկոս, իհարկե, կարող էր ուրախալի ցուցանիշ համարվել, միայն եթե մյուս հիմնական ճյուղերի աճը ունենար գոնե համադրելի տեմպ: Մինչդեռ մեր գյուղատնտեսությունն եւ արդյունաբերությունը դոփում են տեղում, եւ տնտեսական երկնիշ աճը մնացել է միայն շինարարության հույսին: Տխուր է պատկերը նաեւ արտաքին առեւտրի բնագավառում: Ճիշտ է, արտահանման մի փոքր` մոտ 2 տոկոսանոց աճ գրանցվել է անցած տարվա համեմատ, սակայն ներմուծման աճի ցուցանիշները պարզապես սահմռկեցուցիչ են` ավելի քան 20 տոկոս: Արտաքին առեւտրի մեր բացասական հաշվեկշիռը այս 10 ամիսների կտրվածքով ընդհուպ մոտեցել է 1 մլրդ դոլարի` անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի 630 մլն դոլարի դիմաց:

Մի խոսքով, եթե ասենք, որ մեր երկրի գործերը լավ չեն, ապա երեւի ոչինչ ասած չենք լինի: Իրականում գործերը հեչ լավ չեն: Մենք օր օրի ավելի շատ ենք սպառում, քան ստեղծում ենք: Սպառելու փողը ստանում ենք մեր` արտասահմանում ապրող ու աշխատող բարեկամներից: Այդ փողը մի պտույտ կատարելուց հետո կուտակվում է բնակչության մի փոքր մասի մոտ, պատկերավոր ասած, վերածվում շինարարության, որի շնորհիվ էլ մեր տնտեսությունը արձանագրում է երկնիշ տնտեսական աճ: Այլ կերպ ասած, մեր տնտեսական աճը ընդամենը պղպջակ է: Մեր ապրանքների մրցունակությունը ընդհանուր առմամբ գնալով նվազում է անգամ ներքին շուկայում: Սա նվազեցնում է մեր երկրի մրցունակությունն ընդհանրապես: Ու կարելի է չկասկածել, որ գնալով այս տխուր վիճակը ավելի է խորանալու:

Եւ ուրեմն` ինչո՞ւ այսպես ստացվեց: Եթե մի քիչ խորը ուսումնասիրենք իրավիճակը, ապա կհասկանանք, որ այլ կերպ լինել չէր էլ կարող: Որեւէ երկրում չի կարող ապահովվել տնտեսության որակական աճ, եթե իշխանությունները որոշում են կայացնում, ասենք, համատարած սուբսիդավորել գազի սակագինը: Սա կոչվում է պարզունակ պոպուլիզմ: Եւ հետեւանքներն էլ իրենց երկար սպասեցնել չեն տալիս, ինչի ականատեսն ենք մենք այսօր: Հաշվի առնելով, որ առաջիկա երկու տարիներին ընտրությունների պակասություն չի լինելու, կարելի է համոզված պնդել, որ այդ պոպուլիզմը շարունակվելու է եւ դեռ խորանալու է:

Բայց պոպուլիզմը մեր տնտեսության դժբախտության մի մասն է միայն: Հիմնականը տնտեսության արմատական օլիգարխացումն է եւ մրցակցության, կարելի է ասել, իսպառ բացառումը, որին երկար տարիներ տանջվելուց ու մաքառելուց հետո վերջապես հասել է մեր իշխանությունը: Այս դեպքում եւս, եթե հաշվի ենք առնում, թե ում շնորհիվ եւ ինչպես է իշխանությունը պատրաստվում վերարտադրվել առաջիկա ընտրությունների ժամանակ, ապա ակնհայտ է դառնում, որ այս առումով էլ վիճակը ավելի է վատանալու:

Հայկ Գեւորգյան 

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
142287 դիտում

Թուրքիայի հետ տարբեր մակարդակներով շփումներ կան․ Ռուբինյան

Երազանքիդ ղեկին հենց այսօր

Ադրբեջանը չունի որևէ պատճառ և լեգիտիմություն Հայաստանի դեմ ագրեսիա սկսելու համար․ Խանդանյան

Երբ հարևան երկրում ռազմական գործողություններ են, ինքնին սպառնալիք է տարածաշրջանային կայունությանը. Ռուբինյան

Այս պահին Իրանից կամ Իսրայելից հայերի տարհանման անհրաժեշտության մասին ահազանգ չկա. Խանդանյան

Քաջարանի Բակունց փողոցի մարզադաշտն ու խաղահրապարակը վերակառուցված են. վարչապետ. տեսանյութ

Թորի Գոուդը և Սյունիքի մարզային գրադարանի տնօրենը փոխըմբռնման նոր հուշագիր են ստորագրել

Amio Era. բաց մի թող կրթավճար ստանալու քո հնարավորությունը

Աղետից ընդամենը 48 ժամ անց Ապարանը վերադառնում է բնականոն կյանքի. տեսանյութ

1600-ից ավելի ուսուցիչ ստանում է 300-400 հազ դր, 500-ից ավելի ուսուցիչ՝ 400 հազ դր․ նախարար

Ջարդել են Կառավարության աշխատասենյակների դռները, գույքը. ևս 10 անձի մասով վարույթի նախաքննությունն ավարտվել է

ԱԳ գլխավոր քարտուղարն ու Գորիսում Ֆրանսիայի պատվո հյուպատոսը քննարկել են ծրագրերն ու հետագա անելիքները

Սպանվել է Իրանի բարձրագույն ռազմական հրամանատարը

Քննարկվել է «Հայֆիլմի»-ի վերագործարկման հնարավորությունը. ԿԳՄՍ նախարարը հանձնարարականներ է տվել

Հավակնոտ ծրագիր ենք ներկայացրել, պլանավորում ենք մինչև 2030-ը դեֆիցիտն իջեցնել մինչև 1 տոկոսի. Հովհաննիսյան

Առևտրի ոլորտում իրացման շրջանառության 1.5 մլրդ դրամի թերհայտարարագրման նոր դեպք է բացահայտվել. ՊԵԿ. տեսանյութ

Ո՞րն է սահմանադրական կարգի տապալումը․ պարզաբանում է նախարարը

Բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվությունն է. ընդդիմությունը գործի է եկել. Ալեն Սիմոնյանը լուսանկար է հրապարակել

ՀՀ և Հնդկաստանի ԱԳ նախարարները քննարկել են Իրանից ՀՀ տարածքով հնդիկ ուսանողների տարհանման հնարավորությունը

Եթե հարկ չվճարենք, պետություն չենք ունենա, կհայտնվենք այլ պետության տիրապետnւթյան տակ․ նախարար

Հարկերից խուսափելը հնարամտություն չէ, այլ արատ, որը թուլացնում է պետության հիմքերը. ՀՀ ֆինանսների նախարար

Հնդկաստանը սկսել է Իրանից իր քաղաքացիների տեղափոխումը. տարհանման հնարավոր ուղիների թվում է նաև Հայաստանը. ԶԼՄ

Temu-ում արդեն Իդրամ կա

Կրթական հաստատությունում վիճաբանության պահին 17-ամյա տղան դանակահարել է իր հասակակցին

Գոռավանի նախկին ղեկավարը ձևական աճուրդ-վաճառքներով 543 հա հողատարածք է սեփականացրել, վարձակալել

ԱԺ-ն Հայկ Սարգսյանի գլխավորությամբ դեմ քվեարկեց վերջինիս նախագծին

ՄԻՊ-ն ուսումնասիրել է Շոտլանդիայի ՔԿՀ-ներում ազատությունից զրկվածների կալանքի պայմանները

Իսրայելի ռազմաօդային ուժերը հարվածներ են հասցրել Թավրիզին. տեսանյութ

Հիմնանորոգվում է Սևան-Ծաղկունք-Զովաբեր հանրապետական նշանակության ավտոճանապարհը. տեսանյութ

Ռուսական ԱԹՍ-ների հարվածների հետևանքով Կիևում բնակելի շենքեր են փլուզվել. կան զոհեր

Իրանը հրթիռակոծել է Թել Ավիվը. տեսանյութ

Հոգեկան առողջության պահպանման ոլորտում առաջ ենք գնում. ներկայացրել եմ Հայաստանի հաջողված փորձը. Ավանեսյան

Իջևանի քաղաքային զբոսայգու տարածքի 3 հողամասը կվերադարձվի համայնքին. դատախազության հայցերը բավարարվել են

Բոլորը պետք է անհապաղ լքեն Թեհրանը. Թրամփը ԱՄՆ անվտանգության խորհրդի արտակարգ նիստ կգումարի

Իրանի ճգնաժամի լուծումը պետք է հանգեցնի տարածաշրջանում լարվածության թուլացմանը. G7

5 մարզի և Երևանի բազմաթիվ հասցեներում մի քանի ժամ լույս չի լինի

Վանաձոր-Ալավերդի ճանապարհի մի հատվածը փակ է բեռնատարների, միակողմանի երթևեկելի՝ մարդատարների համար

Ինչ անել ուժեղ քամու դեպքում. փրկարար ծառայությունը վարքագծի կանոններ է հրապարակել

Գյուղերից մեկում երիտասարդը տնամերձ հողամասում կանեփի բույս է աճեցրել

ՆԳ նախարարն ամփոփել է Բրյուսել կատարած աշխատանքային այցը․ ձեռք են բերվել մի շարք պայմանավորվածություններ