Ինչո՞ւ են հաճախակիացել Մոսկվա-Երեւան «փոխհրաձգությունները»

Հայաստանում տեղի ունեցած Թավշյա հեղափոխությունից հետո, հայ-ռուսական հարաբերություններում, հատկապես փորձագիտական ու քաղաքական մակարդակներում ավելի հաճախակի են դարձել «փոխհրաձգությունները»:

Ռուսաստանյան որոշակի քաղաքական, փորձագիտական ու մեդիա շրջանակներում Հայաստանի նոր իշխանությունների նկատմամբ բացահայտ անվստահություն է արտահայտվում՝ դիտարկելով ՀՀ իշխանությունների մասնակցությունը ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովին կամ առաջիկայում Վրաստանում կայանալիք դաշինքի զորավարժություններին, որպես պրովոկացիա՝ ընդդեմ Ռուսաստանի: Իհարկե, սրանք ֆոնային գործոններ են, քանի որ ինչպես Ռուսաստանի, այնպես էլ Հայաստանի արտաքին քաղաքական մոտեցումների մասին կարող են խոսել մի քանի պաշտոնական այրեր: ՌԴ-ի պարագայում՝ նախագահ Վլադիմիր Պուտինն ու ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովն են, իսկ Հայաստանի դեպքում՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը եւ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը:

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա խնդիրների, դրանց լուծման հնարավորությունների, Ռուսաստանում ու ՀՀ-ում երկկողմ հարաբերությունների վերաբերյալ հանրային կարծիք ձեւավորելու նրբությունների մասին «Հայկական ժամանակի» հետ հարցազրույցում իր մոտեցումները ներկայացրեց «МГИМО քոնսալթինգ եվրասիական ռազմավարություններ», «Վալդայ» ակումբի ծրագրային տնօրեն, ռուսաստանցի քաղաքագետ Անդրեյ Սուշենցովը:

- Պարոն Սուշենցով, ինչո՞ւ են վերջին շրջանում հայ-ռուսական հարաբերություններում ավելի հաճախակի «ջրերի երես» դուրս գալիս ցավոտ խնդիրներ կամ խնդրահարույց թեմաներ: Դրանք ի հայտ են գալիս «հայ-ռուսական հարաբերություններում խնդիրներ չկան» պաշտոնական հայտարարությունների ֆոնին: Սրանք զուտ քաղաքական շահարկումնե՞ր են, թե՞ երկկողմ հարաբերություններում առկա են լուրջ խնդիրներ:

- Կարծում եմ, այստեղ կան թե՛ շահարկումներ, թե՛ իրական մտահոգություններ: Հայաստանն ու Ռուսաստանը դաշնակիցներ են եւ երկկողմ հարաբերություններում խնդիրների առկայությունը բնական է: Սակայն հայ-ռուսական հարաբերությունները կազմակերպչական ու կառուցվածքային տեսանկյունից բավականին ամուր են: Հետաքրքիր գաղափարների պակաս չկա: Հայաստանցի պաշտոնյաներն այժմ ղեկավարում են Եվրասիական տնտեսական միությունը: Խնդրահարույց է դառնում երբեմն այդ հարաբերությունների մեդիա ֆոնը: Որոշակի միջադեպեր կամ հայտարարություններ ճիշտ չեն ընկալվում՝ դառնալով փոխադարձ քննադատության պատճառ: Բանն այն է, որ երկու պետությունները թեպետ դաշնակիցներ են եւ ունեն միմյանց համար շատ մեծ նշանակություն, սակայն որակավորված փորձագետների պակաս կա: Օրինակ՝ Հայաստանում չկան Ռուսաստանի հարցերով մասնագիտացած փորձագետներ: Նրանց տեղը մեդիա դաշտում հաճախ զբաղեցնում են մարդիկ, որոնք շահարկումներ են անում եւ Ռուսաստանի մասին մտածում են կարծրատիպերով, միֆերով ու լեգենդներով: Նրանք չգիտեն՝ իրականում ինչպիսի քաղաքական հարաբերություններ են Ռուսաստանում, ինչպես են այնտեղ որոշումներն ընդունվում եւ այլն: Սակայն այդ մարդկանց հայտարարությունները որեւէ կապ չունեն երկկողմ իրական քաղաքական հարաբերությունների հետ: Այդ հարաբերություններում կան գործոններ, որոնք հայ-ռուսական կապերը շատ հաստատուն են դարձնում՝ չնայած այն հանգամանքին, թե Հայաստանում ով է եկել իշխանության:

- Ի՞նչ գործոնների մասին է խոսքը:

- Օրինակ, ԼՂ հակամարտությունը եւ դրանով պայմանավորված Հայաստանի անվտանգության խնդիրները, որոնք լուծվում են Ռուսաստանի հետ դաշնակցային համագործակցության ձեւաչափով: Խոսքը նաեւ տարածաշրջանում Հայաստանի գեոտնտեսական իրավիճակի մասին է: Այն երկու կողմից շրջափակված է: Բացի այդ մի կողմից Իրանն է, որն ունի սուր խնդիրներ ԱՄՆ-ի հետ եւ պատժամիջոցների տակ է, իսկ մյուս կողմից Ռուսաստանի հետ խնդիրներ ունեցող Վրաստանն է: Չունի գլխավոր քաղաքական ու առեւտրային գործընկերոջ՝ Ռուսաստանի, հետ ընդհանուր սահման: Այսինքն՝ ներդրումային գրավչության տեսանկյունից սա երկրագնդի վրա ամենաբարդ իրավիճակներից է:

Չնայած այս ամենին, Ռուսաստանն առաջին տեղում է ՀՀ տնտեսությունում արված ներդրումներով: Ռուսաստանը նաեւ Հայաստանն է դիտարկում որպես հարավային լոգիստիկ միջանցք դեպի Իրան եւ Հնդկական օվկիանոս: Այս ամենի ֆոնին Ռուսաստանում տարակուսանք է առաջանում առ այն, թե ինչու է Հայաստանում երբեմն-երբեմն քննադատության նման ալիք բարձրացվում Մոսկվայի դեմ: Հաճախ քննադատվում է նաեւ Գազպրոմը, որ ամեն ինչ իր ձեռքն է վերցրել Հայաստանում: Սակայն կարծում եմ, որ այն, ինչ անում է Գազպրոմը ՀՀ-ում, ոչ այնքան բիզնես նպատակ է հետապնդում: Այն ավելի շատ տեղավորվում է դաշնակցային պարտավորությունների կատարման տիրույթում: Հայաստանը 3 մլն-ոց շուկա է, որը Գազպրոմի համար չի կարող լինել լուրջ կոմերցիոն նպատակ:

- Բերեմ մեկ օրինակ: Մի քանի օր առաջ Շիրակի Փանիկ գյուղում ՌԴ ռազմաբազայի զինծառայողների կրակոցների միջադեպը մեծ աղմուկ բարձրացրեց ՀՀ-ում: Վարչապետ Փաշինյանն այն հայտարարեց որպես սադրանք՝ ուղղված հայ-ռուսական հարաբերությունների դեմ: Ռուսաստանցի որոշակի փորձագետներ Փաշինյանի հայտարարությունը սվիններով ընդունեցին՝ նշելով, որ սադրանք է ՀՀ-ի մասնակցությունը ՆԱՏՕ-ի զորավարժություններին:

- Գիտեք, փորձագետները հաճախ անպատասխանատու մարդիկ են, քանի որ պետական դիրքորոշում չեն հայտնում եւ լուրջ պարտավորություններ չունեն: Տվյալ հայտարարություններին ես մեծ նշանակություն չէի տա, քանի որ Ռուսաստանի ղեկավարությունը շատ նորմալ է նայում Հայաստանի արտաքին քաղաքական դիվերսիֆիկացիայի փորձերին: Ռուսաստանում հասկանում են՝ ինչպիսի գեո-տնտեսական վիճակում է գտնվում Հայաստանը՝ երկու կողմից բլոկադա, ՌԴ-ի հետ սահմանի բացակայություն, ԼՂ հակամարտություն եւ այլն: Այս իրավիճակում նորմալ է, որ Հայաստանը նոր ուղղություններ ու իր համար ռեսուրսների հավելյալ աղբյուրներ է փնտրում: Հայաստանի իշխանությունները եւս ռեալիստ են եւ հասկանում են, որ ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահներից ԼՂ հակամարտության էսկալացիայով առավել քիչ հետաքրքրված է Ռուսաստանը: Սա բնական է, քանի որ այս հակամարտությունն աշխարհագրորեն մեզ շատ մոտ է եւ միանգամից սպառնալիքներ կստեղծի Ռուսաստանի ներքին անվտանգության համար:

- Ռուսաստանը շատ զուսպ արձագանքեց Հայաստանում տեղի ունեցած հեղափոխական գործընթացներին, որը բավականին տարօրինակ էր: Ինչո՞ւ:

- Ռուսաստանում լավ են հասկանում, որ Հայաստանը չունի ՆԱՏՕ-ական օրակարգ: Բացի այդ Հայաստանում դեռեւս անցումային կառավարություն է եւ մեծ սպասելիքներ չկան արտաքին քաղաքականության տեսանկյունից: Ռուսաստանը հետաքրքրված հետեւում է, թե ինչ է տեղի ունենում ՀՀ-ում եւ Մոսկվան շահագրգռված է, որ ամեն ինչ անցնի սահմանադրական ճանապարհով: Մոսկվան համագործակցելու է ՀՀ-ում իշխանության եկած յուրաքանչյուր քաղաքական ուժի կամ կառավարության հետ:

- Հաճախ ռուսաստանցի փորձագետների (Դուգին, Տարասով), նախկին քաղաքական գործիչների կամ 10-րդ էշելոնի պաշտոնյաների ոչ ադեկվատ հայտարարությունները ՀՀ-ում ընկալվում են որպես Կրեմլի պաշտոնական տեսակետ եւ սուր քննադատության արժանանում: Որպես փորձագետ խնդրում եմ ասեք, ՌԴ-ում փորձագիտական ո՞ր կառույցներին ու առանձին փորձագետներին է պետք լուրջ ընդունել, իսկ որոնց՝ ոչ:

- Այս հարցը եւս մեկ անգամ ցույց է տալիս, որ ՀՀ-ում բացակայում են Ռուսաստանի վերաբերյալ որակյալ փորձագիտական վերլուծությունները: Եթե դրանք լինեին եւ իրենց արժանի տեղն ունենային մեդիայում, ապա Դուգինի կամ մյուս փորձագետ կոչվածների հայտարարությունները լուրջ չէին ընկալվի: ՀՀ-ում եւս Ռուսաստանի վերաբերյալ բավականին ոչ ադեկվատ կարծիքներ են հնչում, անգամ առ այն, որ Ռուսաստանը սպառնալիք է Հայաստանի անվտանգության համար: Այս կարծիքները նկատելի են, սակայն դրանց մեծ ուշադրություն չի դարձվում, քանի որ լավ հասկանում են, որ երկու պետություններում էլ կան լուրջ փորձագետներ եւ շոումեններ: Շոումենները նրա համար են, որ անեն աղմկահարույց հայտարարություններ, դա իրենց հացն է, նրանք այդպես փող են աշխատում: Իսկ եթե ուզում եք լուրջ փորձագետների անուններ լսել, որոնց պետք է իսկապես լուրջ ընդունել, ապա դրանք են՝ Սերգեյ Մարկեդոնովը, Նիկոլայ Սիլայեւը, Ֆյոդոր Լուկյանովը, Վլադիմիր Դեգուեւը եւ այլն: Նրանց կողքին կան էմոցիոնալ, սադրիչ մարդիկ, որոնք երբեմն մեկնաբանություններ են անում անգամ ստրեսային իրավիճակներում:

Տպել
6176 դիտում

102-րդ ռազմաբազայի ներկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է․ ՌԴ ԱԳՆ

Մահացել է Crocus City Hall-ի ահաբեկչությունից տուժած ևս մեկ մարդ․ զոհերի թիվը հասել է 144-ի

Ucom-ի գլխավոր տնօրենը ելույթ է ունեցել աշխատաշուկային նվիրված համաժողովին

Արաբկիրում կառուցապատող ընկերությունը հարկեր չվճարելու նպատակով պայմանագրերում պակաս է նշել բնակարանների իրական արժեքը

Սպառնացել է վնասել մեքենան, ավելի ուշ կրակել է ավտոտեխսպասարկման կետի ուղղությամբ․ 32-ամյա տղամարդը կալանավորվել է

Ռուբլին էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 29-ին

Հայաստանն ԱՄՆ-ի ու Եվրամիության հետ անվտանգային հարցեր չի քննարկելու. Ստանո

Ինչո՞ւ ադրբեջանական լրատվամիջոցը չի հրապարակել Արայիկ Հարությունյանի հետ հարցազրույցը

Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի

«Վանաձոր» ՔԿՀ-ի 17 ծառայողի նկատմամբ կիրառվել է կարգապահական տույժ

«Crocus City»-ի գործով Տաջիկստանում ձերբակալվել է 9 մարդ

Տեղի է ունեցել ՀՀ պաշտպանության նախարարին կից կոլեգիայի նիստ (լուսանկարներ)

Շիրակում գործում է պետական ծառայությունների անվան տակ գործող ինքնակոչների խումբ. Կարեն Սարուխանյանը զգուշացնում է

Ալեքսեյ Սանդիկովը կգործուղվի Մոսկվա

Ծանրամարտի աշխարհի առաջնությունը տեղի կունենա Երևանում. Հայաստանի հայտը ճանաչվել է լավագույնը

ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Բեռլին

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին

Հայաստանում տեղումների դադար է, ջերմաստիճանը կբարձրանա 8-10 աստիճանով

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա