Երևան
20 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
20 °C
Հայաստանում էին հավաքվել ԵՏՄ անդամ երկրների վարչապետները եւ գումարել Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի ընդլայնված նիստ: Նիստի թերեւս ամենաուշագրավ մասը վերաբերում է ԵՏՄ տարածքում միասնական էներգետիկ շուկային: Ինչի՞ մասին է խոսքը:
Երբ ձեւավորվեց Եվրասիական տնտեսական միությունը, որոշվեց, որ 2025 թվականից սկսած ԵՏՄ տարածքում կլինի էներգետիկ միասնական շուկա: Այսինքն, էներգակիրների գները 2025 թվականից ԵՏՄ բոլոր երկրներում կլինեն գրեթե նույնը, կամ՝ առնվազն իրար շատ մոտ: Իսկ միջկառավարական խորհրդի նիստում Բելառուսի վարչապետը ահազանգեց, որ հիմա խոսվում է այդ ժամկետը հետաձգելու մասին:
Եթե քննարկենք ԵՏՄ-ն որպես տնտեսական միավորում, ապա այդ տարածքում էներգետիկ ընդհանուր շուկայի բացակայությունը ցույց է տալիս այդ միավորման ամբողջ աբսուրդը: Մեղմ ասած՝ աբսուրդը: Դա արդեն աբսուրդ չէ, այլ մտագարության արգասիք:
Պատկերը հետեւյալն է, եթե ներկայացնենք ընդհանրացված ձեւակերպումներով: Հինգ երկիր հավաքվում են ու ստեղծում տնտեսական միասնական տարածք: Այդ տարածքը բարձր մաքսատուրքերով փակում են այլ երկրների արտադրանքների առաջ, որպեսզի ներքին շուկայում առաջին հերթին սպառվի ներքին արտադրողների արտադրանքը: Իբր դա բերելու է տնտեսության զարգացմանը:
Բայց այդ մի քանի երկրներից երկուսը (տվյալ դեպքում՝ Ռուսաստանն ու Ղազախստանը) ունեն նավթի ու գազի հսկայական պաշարներ, իսկ մյուս երեքը (Բելոռուսը, Հայաստանը եւ Ղրղըզստանը) չունեն: Ո՞րը կլիներ ամենապարզ տրամաբանական լուծումը այս դեպքում: Եթե տնտեսական տարածքը փակվել է այլ երկրների առաջ, նշանակում է՝ ներսում էներգակիրների միասնական գներ պետք է լինեն: Բայց, քանի որ ԵՏՄ-ն ինքն իրենով որեւէ առնչություն չունի տրամաբանություն հետ, ուստի վերը նշված լուծումը չկա:
Արդյունքում ստացվում է մի զավեշտալի պատկեր: Ռուսաստանն ու Ղազախստանը իրենց բնակչությանն ու արտադրողներին վաճառում են էժան նավթամթերքներ ու գազ, իսկ մյուսների վրա նույն ապրանքը սաղացնում ավելի թանկ, շատ ավելի թանկ գներով: Որ ավելի պարզ դառնա, թե ինչի մասին է խոսքը, ներկայացնենք հետեւյալ համեմատությունը: Ռուսաստանի՝ մեզ աշխարհագրորեն ամենամոտ մարզում՝ Կրասնոդարում, մեկ խմ գազը բնակիչ բաժանորդին վաճառվում է 6.03 ռուբլով կամ՝ 50 դրամով: Հայաստանում բնակիչ բաժանորդը նույն ծավալի գազի դիմաց վճարում է 139 դրամ: Հայաստանում գազը մոտ 2.7 անգամ թանկ է: Գրեթե նույնքան է տարբերությունը նաեւ խոշոր սպառողների համար:
Եվ ուրեմն, եթե ՀՀ բնակիչը ձմռանն իր տունը տաքացնելու համար ծախսում է, ասենք, 40 հազար դրամի գազ, ՌԴ բնակիչը ծախսում է 15 հազար դրամի գազ: Եթե մեր արտադրողը իր մեկ միավոր ապրանքը արտադրելու համար ծախսում է 1000 դրամի գազ, ապա ճիշտ նույն արտադրանքը արտադրող ՌԴ տնտեսվարողը ծախսում է 370 դրամ: Այլ կերպ ասած, մեր բնակիչը ավելի շատ գումար է ծախսում էներգակիրների վրա եւ այլ ապրանքներ ու ծառայություններ ավելի քիչ է ձեռք բերում, ավելի քիչ է ֆինանսավորում այդ ապրանքներն ու ծառայությունները արտադրողներին ու մատուցողներին, քան ՌԴ բնակիչը՝ իր արտադրողներին: Մեր արտադրողը միավոր արտադրանքի վրա մոտ երեք անգամ ավելի շատ էներգետիկ ծախս է անում ու արդյունքում ստանում շատ ավելի թանկ ինքնարժեքով ապրանք, քան նույն ապրանքը՝ ՌԴ-ում: Ու նրանք բոլորը հավաքված են մեկ միասնական տնտեսական տարածքում, որը սահմանափակ է այլ երկրների արտադրողների համար:
Այս պատկերին սովորաբար հակադարձվում է այն փաստը, թե միեւնույն է, ՌԴ-ն Հայաստանին գազը վաճառում է էժան գնով: Ախր հարցը մեծ հաշվով գինը չէ, այլ հավասար պայմանները, որոնք արմատապես խախտվում են, ու ողջ այդ ԵՏՄ կոչվածը դարձնում տնտեսագիտական կրկես:
Ու բոլորովին տարօրինակ չէ, որ միասնական էներգետիկ շուկայի մասին քննարկումներ, ըստ էության, չեն լինում: Օրինակ, վերը նշված Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի նիստի ժամանակ այդ թեման փակել է ՌԴ վարչապետ Մեդվեդեւը: «ԵՏՄ-ի շրջանակներում ինտեգրացիան խորանում ու ծավալվում է...»,- ասել է նա ու հավելել, թե նավթի ու գազի նշանակությունը ԵՏՄ տնտեսություններում գնալով նվազում է: «Այժմ պետք է խոսել եկամուտներ գեներացնող այլ աղբյուրների մասին»,- ասել է նա: Դե, ծիպը՝ ի՞նչ եք անընդհատ նավթի ու գազի մասին խոսում, ինտեգրվում-զարգանում-բարգավաճում ենք, իսկ դուք հա գազ-գազ...: Ավելի բարձր մատերիաների մասին խոսեք: ԵՏՄ-ում գազի ու նավթի նշանակությունը նվազում է, կարելի է ասել՝ հասել է նվազագույնին, էլ վաբշե դեր չունի՝ պանիմայեշ: Ու դա ասում է մի երկրի վարչապետ, որի բյուջեի մոտ կեսը այլ երկրների, այդ թվում նաեւ մեզ վաճառած նավթից ու գազից ստացած եկամուտներն են:
ՄԻՊ արագ արձագանքման խումբը մեկնել է Ոստիկանության Նոյեմբերյանի բաժին
ՄԻՊ-ը տեսակցել է Դավիթ Տոնոյանին․ վերջինս մտահոգություններ է ներկայացրել
Ինչպես է Մալաթիայի շուկայում կանխվել հրդեհի տարածումը․ մանրամասներ
Զովունիում մեքենաներ են բախվել
Առաջարկվում է շրջիկ առևտուր իրականացնել նաև համայնքներում․ տարածքները կսահմանի ավագանին
Բերման է ենթարկվել Սուրեն Պետրոսյանը
ԱԽ քարտուղարը Ռուսաստանի Դաշնություն չի մեկնի
Եթե իրավիճակը Տավուշում շիկանա, օրենքը թույլ Է տալիս ՀՀ տարածքի որոշակի մասում արտակարգ ռեժիմ հայտարարել. Խալաթյան
Ուկրաինայի պաշտպանության փոխնախարարը պաշտոնանկ է արվել
Սահմանազատման գործընթացի մեկնարկի ամենակարևոր կետը սկզբունքի համաձայնեցումն է, որից Ադրբեջանը խուսափում էր․ Խանդանյան
Բռնցքամարտի ԵԱ․ Անուշ Գրիգորյանը կիսաեզրափակչում է
ԱՄՆ պետդեպարտամենտը զեկույցով արձանագրել է հայերի նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից մարդու իրավունքների խախտումների դեպքերը
Հայաստան եկած ռուս խաղաղապահները վերադարձել են Լեռնային Ղարաբաղ․ «Ազատություն» (տեսանյութ)
Կարմրուկի համաճարակային իրավիճակը ուշադրության կենտրոնում է․ Անահիտ Ավանեսյանը խորհրդակցություն է անցկացրել
Պարույր Հովհաննիսյանը Արգենտինայի դեսպանին է ներկայացրել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ընթացող խաղաղության գործընթացը
Նախագահը Քյուրքչյանին և FASTEX-ի տնօրենին մանրամասներ է հայտնել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման գործընթացից
Վստահ եմ՝ բարձր կպահեք դատարանի հեղինակությունը․ նախագահի նստավայրում տեղի է ունեցել դատավորների երդման արարողություն
Իջևանի «Մայիսյան կամուրջ» ընկերության հանրային սննդի օբյեկտի գործունեությունն անհապաղ կասեցվել է (լուսանկարներ)
Վարչապետն ու Ժիլբեր-Լյուկ Դըվինազը մտքեր են փոխանակել «Խաղաղության խաչմերուկ»-ի շուրջ, անդրադարձել սահմանազատմանը
ՄԻՊ-ը մշտադիտարկում է Տավուշում հավաքի ժամանակ ավտոմեքենայի բազմության մեջ մխրճվելու և 1 անձի վնասվածք ստանալու լուրերը
ՁՊՎ-ում հայտնաբերվել է օրեր առաջ զոքանչին ծանր մարմնական վնասվածք պատճառելու համար ձերբակալված տղամարդու կախված մարմինը
Բրիտանական ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչները Ջերմուկում են, քննարկվել է բնակչության հոգեբանական վիճակը․ Արսենյան (լուսանկարներ)
Վիճաբանության ժամանակ որդին մոր ներկայությամբ դանակով հարվածներ է հասցրել հորը, սպանել․ 38-ամյա տղամարդը կալանավորվել է
Կրթական ոլորտում կան շատ խնդիրներ, որոնք հետևողականորեն պետք է լուծվեն, կողմ եմ Ակադեմիական քաղաքի կառուցմանը. Դումանյան
Սա գրվող պատմություն է մի նոր․ Սիմոնյանի գրառումը Տավուշ-Ղազախ հատվածում տեղադրված առաջին սահմանային սյան վերաբերյալ
Պետք է այս մեծ, բարդ խաղում լուծել, թե ինչպես «2,5 գյուղ սահմանագծի դեմ» բանաձևում ստանանք այն, ինչ մերն է․ Սաֆարյան
Ինչու են ռուս խաղաղապահները ժամկետից շուտ լքում Լեռնային Ղարաբաղը․ Ալիևը մանրամասնել է
Եթե ՀԱԵ-ն ծփում է պետականամետ հոգևորականներով, ինչո՞ւ հազար տարի ղեկավարելով ժողովրդին՝ պետություն չստեղծեցին․ Միսկարյան
Հայաստան-Ադրբեջան շփման գծի մի փոքր կտոր դարձավ բոլորի կողմից ճանաչված սահման․ Իոաննիսյան
Ադրբեջանը չի նախատեսում անդամակցել ԵԱՏՄ-ին, սակայն սերտ գործընկերություն ունի անդամ բոլոր երկրների հետ, բացի ՀՀ-ից․ Ալիև
Հայտնի է՝ երբ տեղի կունենա Պուտինի երդմնակալությունը
Հենրիխ Մխիթարյանը Իտալիայի չեմպիոն դառնալուց հետո գրառում է արել
Դոլարն ու եվրոն էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 23-ին
Հայաստան-Ադրբեջան պետական սահմանի Տավուշ-Ղազախ հատվածում տեղադրվեց առաջին սահմանային սյունը․ վարչապետ (լուսանկար)
Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում տեղադրվել է առաջին սահմանային սյունը
Մենք տուն չենք տալիս թշնամուն, հանձնաժողովը սահման է գծելու․ Վահե Ղալումյան
Ինչ են քննարկել Պուտինն ու Ալիևը Մոսկվայում. մանրամասնել է Հաջիևը
Մենք այժմ ընդհանուր պատկերացում ունենք, թե ինչպիսին պետք է լինի խաղաղության համաձայնագիրը. Ալիև
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ կառավարությունում տեղի է ունեցել խորհրդակցություն (լուսանկարներ)
Բաքուն համաձայնել է Ադրբեջանի և Հայաստանի արտգործնախարարների հանդիպմանը Ղազախստանում
