Երևան
20 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
20 °C
Ապրիլին կայանալիք խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցելու հայտ ներկայացրած քաղաքական ուժերը դեռ շատ կխոսեն ներքին կյանքում իրենց անելիքների մասին, սակայն նրանցից շատերն արտաքին քաղաքական հարցերի վերաբերյալ իրենց մոտեցումները կփորձեն բավական ամորֆ կերպով ձեւակերպել: Խնդիրների այս բլոկը գուցե աղքատության ճիրաններում տառապող ՀՀ քաղաքացիների 30-40 տոկոսի համար այդքան էլ էական նշանակություն չունի, սակայն իրական կյանքում դրա դերը դժվար է գերագնահատել:
Դժվար է, քանի որ ՀՀ եւ ԼՂՀ անվտանգության ապահովման հարցերը սերտորեն փոխկապակցված են երկրի արտաքին քաղաքական դիրքորոշման հետ: Նույն խնդրով են մեծապես պայմանավորված նաեւ Հայաստանի տնտեսության զարգացման հեռանկարները: Տարբեր ժամանակներում Հայաստանի արտաքին քաղաքական այս կամ այն ուղղվածությունը, լինի համագործակցություն ՆԱՏՕ-ի կամ ՀԱՊԿ-ի հետ, ինչպես նաեւ ԵԱՏՄ-ին անդամակցությունը, բացատրվել է հենց տնտեսական եւ ռազմաքաղաքական գործոններով: Այս հարցերում Հայաստան պետությունը գերեթե ամբողջովին աուտսորսինգի վրա է նստած: Ուստի, կարեւոր է հասկանալ, թե ինչ են առաջարկում արտաքին քաղաքական ասպարեզում խորհրդարանական ընտրություններին մասնակից քաղաքական ուժերն ու դաշինքները:
Մասնակից քաղաքական միավորների ցուցակը դիտարկելիս նրանց անգամ կարելի է միավորել բլոկների մեջ: Իշխող Հանրապետական, «Դաշնակցություն», ինչպես նաեւ «Բարգավաճ Հայաստան», «Հայկական վերածնունդ» եւ «Հայ ազգային կոնգրես» կուսակցությունները գրեթե նույն արտաքին քաղաքական գծի մեջ են: Իրականացման եւ շեշտադրումների տեսանկյունից գուցե նրանք ունենան որոշակի տարբերություններ, սակայն հիմնական մոտեցումները չեն անցնի «հակապլագիատի» թեստը: ՀԱՊԿ-ի, Եվրասիական տնտեսական միության շրջանակներում համագործակցության խորացում, հայ-ռուսական հարաբերությունների ամրապնդում, Եվրամիության, ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցության ընդլայնում, ԼՂ հակամարտության փոխզիջումային տարբերակով լուծում եւ այլն: Սա է այդ քաղաքական միավորների ընդհանրացված կրեդոն արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ:
Շեշտադրումների տեսանկյունից կան, իհարկե, որոշակի տարբերություններ: Օրինակ՝ ՀԱԿ-ը խոսում է ԼՂ հակամարտության եւ հայ-թուրքական հարաբերությունների շուտափույթ կարգավորման մասին, չնայած, որ Թուրքիան Հայաստանի հետ ստորագրած արձանագրությունների մասին չի էլ հիշում, իսկ Ադրբեջանն ամեն պատեհ պահի պատերազմի սուրն է ճոճում: Սակայն ՀԱԿ-ը ուզում է, իսկ ցանկանալ ոչ մեկին չես արգելի: Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման «մեյնսթրիմից» հասկանալի պատճառներով շեղվում է Հայ հեղափոխական Դաշնակցությունը, բայց մյուս բոլոր հարցերում նրա մոտեցումները ՀՀԿ-ի հետ գրեթե նույնական են:
«Հայկական վերածնունդը» երբ ժամանակին «Օրինաց երկիր» կուսակցության տեսքով էր հանդես գալիս, մինչեւ 2013 թ-ը, եվրոպական ինտեգրացիայի ուղղության ջատագովներից էր: Ավելին, նույն ՕԵԿ առաջնորդ Արթուր Բաղդասարյանը շուրջ տասը տարի առաջ՝ 2006 թ., երբ զբաղեցնում էր ՀՀ ԱԺ նախագահի պաշտոնը եւ եվրոպամետ գործչի համբավ ուներ, գերմանական Frankfurter Allgemaine թերթին տված հարցազրույցում հայտարարեց. «ՀՀ ապագան Եվրամիությունն ու ՆԱՏՕ-ն են», իսկ Ռուսաստանը չպետք է խանգարի կամ խոչընդոտի այդ գործընթացին: Նույն մարդն այժմ Եվրասիական տնտեսական միության շրջանակներում Հայաստանի ինտեգրացիայի կարկառուն կողմնակիցն է: Ավելին՝ ՀԱՊԿ-ի ակադեմիա է հիմնում Երևանում:
Արտաքին վեկտորների տեսանկյունից ամենամեծ «շիլաշփոթը» «Օսկանյան-Րաֆֆի-Օհանյան» դաշինքում է: Նույն դիրքերից են հանդես գալիս արտաքին քաղաքականության մասին տրամագծորեն տարբեր պատկերացումներ ունեցող քաղաքական ուժեր կամ անձինք: Նրանց մոտեցումները տարբերվում են անգամ ԼՂ հակամարտության եւ Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորման հարցերում: Վարդան Օսկանյանը որքան էլ հոգով-սրտով արեւմտյան արժեքների կրող լինի, «քոմփլեմենթար» քաղաքական կուրսի ջատագովն է: Սեյրան Օհանյանի արտաքին քաղաքական պատկերացումների մասին շատ բան չգիտենք: Սակայն հաշվի առնելով նրա անցած ուղին՝ դժվար է թե այս հարցում անակնկալներ լինեն: Նա լրիվ տեղավորվում է տարածաշրջանում ՌԴ-ի աշխարհաքաղաքական մոտեցումների դաշտում: Հենց այդ պատճառով էր նաեւ, որ նրան առաջարկվել էր դառնալ ՀԱՊԿ քարտուղար:
Րաֆֆի Հովհաննիսյանի մոտեցումներն ընդհանրապես անտագոնիստական են: Նա դեմ է հայ-թուրքական արձանագրությունների հիման վրա Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման տարբերակին, լոբբինգ է անում Հայաստանի կողմից ԼՂՀ անկախության ճանաչման համար եւ կտրականապես դեմ արտահայտվում ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցությանը: Ուստի, գոնե արտաքին քաղաքականության հարցերում նախկին նախարարների դաշինքում փնտրել գաղափարական կամ մոտեցումների ընդհանրություն անհեռանրկարային գործ է: Չի կարելի գտնել մի բան, որն ուղղակի չկա:
Կոմունիստների հետ ամեն ինչ պարզ է:
«Մեյնսթրիմից» շեղվում են երկու ուժ՝ «ԵԼՔ» դաշինքը եւ «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցությունը: Եթե երկրորդը կտրականապես դնում է Հայաստանի ԵԱՏՄ-ում ու ՀԱՊԿ-ում մնալու անհեռատեսության մասին հարցը եւ կողմ արտահայտվում եվրաատլանտյան կառույցներում երկրի ինտեգրացիային, ապա «ԵԼՔ»-ի մոտեցումներն ավելի չափավոր են: Այն խոսում է անվտանգության առումով Հայաստանի համար այլընտրանքների փնտրման անհրաժեշտության մասին, որից հետո միայն առաջարկում վերանայել Հայաստանի արտաքին ռազմաքաղաքական հարաբերությունների կառուցվածքը: Մեծ հաշվով այս քաղաքական միավորն էլ ավելի հեռանկարային է դիտարկում հայ-ռուսական երկկողմ հարաբերությունների զարգացումը եւ շեշտադրումների հստակեցումը, քան ՀԱՊԿ-ին եւ ԵԱՏՄ-ին երկրի անդամակցությունը: Դաշինքի անդամները Հայաստանի համար որպես ռազմաքաղաքական ուղղվածության այլընտրանք դիտարկում են ՆԱՏՕ-ն, Իրանը եւ Չինաստանը:
Հայաստանի արտաքին քաղաքական վեկտորը դժվար է, բայց հնարավոր է փոխել, կարծում է Կովկասի ինստիտուտի գիտաշխատող Հրանտ Միքայելյանը՝ հավելելով, որ դժվարությունները կապված են հնարավոր բացասական հետեւանքների հետ: «Տեսեք, հետխորհրդային երկրներից Ուկրինան, Վրաստանը եւ Մոլդովան հարաբերականորեն վերջերս փորձեցին փոխել այդ վեկտորը, նրանց անգամ առաջարկված էր քիչ թե շատ հստակ այլընտրանք, սակայն կրեցին կորուստներ տարածքների տեսքով: Կոպիտ ասած, նրանք իրենց Ղարաբաղը կորցրել են արդեն: Հայաստանին անվտանգության ապահովման տեսանկյունից այլընտրանք կամ Ռուսաստանից զատ այլ գործարք չի առաջարկվել», - պարզաբանեց փորձագետը:
Թե ինչով է պայմավորված արտաքին քաղաքական մոտեցումներում ընտրապայքարին մասնակից ուժերից մի քանիսի տարբերությունը, փորձագետը բացատրեց հետեւյալ կերպ: «Նրանք քաղաքական ուժեր են եւ պրագմատիկ հաշվարկներ են անում: Իշխանության գալուց հետո կփոխե՞ն, թե` չէ այդ վեկտորը, դեռ վաղ է ասել, սակայն մեկ բան պարզ է, որ վերջին տարիներին ՀՀ-ում որոշ չափով ընդլայնվել է հասարակության եվրոպամետ հատվածի շրջանակը: Մյուս կողմից այն չի ընդլայնվել այնքան, որ այդ դաշտում միանգամից հաջողեն երեք ուժ՝ մասամբ «ՕՐՕ» դաշինքը, «Ազատ դեմոկրատները» եւ «ԵԼՔ»-ը: Ժամանակին այդ դաշտի հիմնական խաղացողը «Ժառանգությունն» էր, այժմ երեք կամ երկուս ու կես ուժ են: Պարզ է, որ նրանցից մեկը կամ երկուսը չի հաջողելու», - եզրափակեց մեր զրուցակիցը:
4 գյուղի հարցի չլուծումը հնարավորություն կտա Ադրբեջանին հրաժարվել գործընթացը շարունակելու պարտավորությունից․ վարչապետ
Մեր ինքնիշխան տարածքից ոչ մի միլիմետր չի կարող զիջվել, սահմանի պահպանության մանդատը ԱԱԾ սահմանապահ զորքինն է․ վարչապետ
Վաշինգտոնում սենատոր Բեն Քարդինի հետ քննարկվել են խաղաղության գործընթացը և տարածաշրջանային զարգացումները․ Կոնջորյան
Մեր դիրքերի լեգիտիմությունը կերաշխավորի, որ Ադրբեջանը նոր պահանջներ չունենա․ վարչապետ
Առաջիկա տարիները մեր պետության համար վճռորոշ նշանակություն ունեն. վարչապետ
Պետք է հնարավորինս արագ իրականացնել սահմանազատման գործընթացը․ վարչապետն ասաց՝ ինչու
Ինչի հիման վրա է սահմանազատումն իրականացվում. Նիկոլ Փաշինյանը մանրամասնեց (տեսանյութ)
Վրաստանում իրավիճակը ծայրահեղ լարվել է․ ցուցարարները կոտրել են խորհրդարանի դարպասները (տեսանյութ)
Տարեշրջանի բացում Երևանի կենդանաբանական այգում․ գործարկվել է նաև անվճար երթուղին (տեսանյութ)
Իրավիճակի էլ ավելի լարումը կարող է «Մայդանի» կրկնությանը բերել. ինչի մասին է իրականում Վրաստանում աղմուկ հանած նախագիծը
«Լեքսուս»-ը շրջվել է․ ըստ տեղեկությունների՝ այն անչափահաս է վարել, ընտանիքի 4 անդամ, այդ թվում 2 երեխա, հիվանդանոցում են
ՏԿԵ նախարարությունը, ԵՄ-ն, Գերմանիայի ՏՀԶՆ-ն 12,3 մլն. եվրո արժողությամբ ծրագիր են մեկնարկել․ այն կիրականացվի 4 մարզում
Ընդգծում ենք հայ-ադրբեջանական սահմանին էսկալացիայից խուսափելու կարևորությունը․ Հունաստանի ԱԳՆ
Վրաստանի խորհրդարանը երկրորդ ընթերցմամբ ընդունել է «օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքը
էս ինչ հաճույք ա, ուստա, սրանից լավ բան չկա․ Արգենը Արցախյան առաջին պատերազմից 30 տարի անց քայլում է (տեսանյութ)
Արդարացնում են բռնություն գործադրողին, թե «եկեղեցին է պաշտպանել», պետք է հստակ ասել՝ ոչ, դու խուլիգան ես. Ռուբեն Բաբայան
Թուրքիան որոշել է միանալ Իսրայելի դեմ Հարավաֆրիկյան Հանրապետության հայցին
Մի խումբ անձանց միջև վիճաբանությունը վերածվել է ծեծկռտուքի․ իրավապահները կանխել են «վենդետան», կան վիրավորներ
«Օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքը կարագացնի Վրաստանի եվրաինտեգրումը․ Կոբախիձե
Հաղարծին բնակավայրում վաղը էլեկտրական շչակ է գործարկվելու
Կոթի գյուղում 2 դիրք հանձնելու վերաբերյալ լուրերը կեղծ են. ՊՆ
Ինչ գործընթաց է սպասվում մոտակա օրերին Կիրանցում․ Նիկոլ Փաշինյանը հարցազրույց է տվել
Փարիզում անկարգություններ են․ ոստիկանությունը մահակներ և արցունքաբեր գազ է կիրառել ցուցարարների դեմ (տեսանյութ)
Հրդեհ է բռնկվել Ջրառատի տներից մեկի բակում․ այրվածքներ ստացած քաղաքացին հոսպիտալացվել է
Վարշավայում անհայտ անձինք փորձել են հրկիզել սինագոգը
Լևոն Քոչարյանի օգնական Արթուր Սուքոյանը ձերբակալվել է
Որևէ արխիվային նյութ չի ոչնչացվել․ Կադաստրի կոմիտեն հերքել է Տիգրան Աբրահամյանի հայտարարությունը
Ասես՝ հատուկ նպատակ կա ապացուցելու, որ ՀՀ-ն էլ Ադրբեջանից պակաս բռնապետություն չէ. Սաֆարյան
Երևանի շատրվանները գործարկվել են (լուսանկարներ)
Լոռու մարզի տարբեր բնակավայրերի բազմաթիվ հասցեներում ջուր չի լինի
Քննարկվել են ՀՀ-ՆԱՏՕ ռազմական համագործակցության ընթացիկ ծրագրերը և դրանց ընդլայնման հնարավորությունները
Քելբաջարում բեռնատար է շրջվել. կա զոհ
14-ամյա տղան դաշտում սինդրիկ հավաքելիս վնասվածքներ է ստացել և տեղափոխվել հիվանդանոց․ պատճառը պայթյունն է եղել
Ստամբուլի ոստիկանությունն արցունքաբեր գազ է կիրառել մայիսմեկյան ցուցարարների դեմ․ կան բերման ենթարկվածներ
ՊՆ շարժական դաշտային հոսպիտալը մասնակցում է ՆԱՏՕ-ի ռազմաբժշկական գերազանցության կենտրոնի զորավարժությանը
Դոլարն ու եվրոն էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 1-ին
Դրական միտումներ կան, գնում ենք դեպի խաղաղություն․ Ալիև
Բորելը խիստ դատապարտել է Վրաստանում ցույցերը ցրելու համար ուժի կիրառումն ու հիշեցրել ԵՄ անդամի թեկնածու լինելու մասին
ՀՀ ՊՆ-ից հերքում են Գեղարքունիքի մարզի վերաբերյալ մամուլում տարածվող լուրերը
ԱԺԲ ակցիայի վայրից բերման ենթարկված բոլոր անձինք ազատ են արձակվել
