Երևան
18 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
18 °C
Հայաստանում դատական համակարգի բարեփոխման անհրաժեշտություն կար դեռեւս մինչեւ հեղափոխությունը: Հեղափոխության առաջին հաղթանակից՝ գործադիր իշխանությունը ժողովրդին վերադարձնելուց անմիջապես հետո հասունացած էր իշխանության այլ ճյուղերը եւս հանրային լեգիտիմությամբ օժտելու պահը: Տարբեր պատճառներով գործադիր իշխանությունը որոշեց չգնալ օրենսդիր եւ դատական իշխանության «վիրահատական միջամտության»:
«Թավիշը», որը հասարակության մի մեծ մասի կողմից ներկայիս կառավարությանն ուղղված դժգոհության հիմնական պատճառն է, ժամանակ էր տվել դատական իշխանությանը ինքնամաքրվելու, ինչն, ակնհայտորեն, տեղի չունեցավ: «Թավշյա» գործելաոճը Ազգային ժողովի պարագայում հանգեցրեց հոկտեմբերի 2-ի խնդրահարույց նախագծին, որով կարող էին հետաձգվել արտահերթ ընտրությունները, իսկ դատական իշխանության դեպքում՝ մայիսի 18-ին Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոցի փոփոխությանը, ինչն, ըստ որոշ տեղեկությունների, ծրագրված էր դեռեւս մինչեւ նիստը:
Դատական համակարգի բարեփոխումները հետհեղափոխական երկրներում, թերեւս, ամենաբարդն են՝ ելնելով ոլորտի յուրահատկությունից: Ուկրաինական «արժանապատվության» հեղափոխությունից հետո դատական իշխանության բարեփոխումը երկրի առջեւ ծառացած գլխավոր մարտահրավերներից էր, որի թերի լուծումն ի թիվս այլ բացթողումների, ի վերջո հանգեցրեց նախագահ Պյոտր Պորոշենկոյի ջախջախիչ պարտությանը վերջին նախագահական ընտրությունների արդյունքում:
2014-15 թթ. գործնական փուլ մտած դատական բարեփոխումների արդյունքը գոհացուցիչ չէր Ուկրաինայի հասարակության համար: Շատերի կարծիքով՝ բարեփոխումներ չէին իրականացվում, փոխարենը տեղի էր ունենում դրանց իմիտացիան: 2015 թ. USAID-ի իրականացրած ուսումնասիրության համաձայն՝ դատարաններին վստահում էր բնակչության ընդամենը 5 տոկոսը: 4 տարի անց այդ թիվն աճել էր, հասնելով 20 տոկոսի, ինչը, սակայն, միեւնույն է բավարար չէր դատական իշխանության լեգիտիմության մասին խոսելու համար:
Հետհեղափոխական Հայաստանում այս ուղղությամբ կտրուկ գործնական քայլեր առայժմ չեն արվել: Ինչպես արդեն նշվեց՝ ժամանակ էր տրվել ինքնամաքրվելու: Մայիսի 18-ի որոշումն ազդակ էր, որն արձանագրեց՝ ինքնամաքրում տեղի չի ունենալու: Այսինքն «թերապեվտիկ» միջոցները բավարար չեն եւ անհրաժեշտ է «վիրահատական միջամտություն», ինչի մասին էլ մայիսի 20-ին հայտարարեց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը: Նա մասնավորապես հայտարարեց, որ Հայաստանի առանց բացառության բոլոր դատավորների պետք է ենթարկվեն վեթինգի, ինչպես նաեւ նշեց Անցումային արդարադատության մեխանիզմների ներդրման անհրաժեշտություն մասին:
Վեթինգն անցումային արդարադատության մեխանիզմներից մեկն է եւ տարածված երեւույթ է հետհեղափոխական կամ հետպատերազմական երկրներում, թեեւ, ելնելով կոնկրետ հասարակության առանձնահատկություններից, կարող է զգալիորեն տարբեր կերպ արտահայտվել ըստ երկրների: Այն ենթադրում է ծառայողական քննություններ, պաշտոնատար անձանց ունեցվածքի եւ մասնագիտական հմտությունների ստուգումներ, ինչպես նաեւ այդ պաշտոնյաների՝ հանցագործ տարրերի հետ փոխկապակցվածության ստուգումներ:
Իրավական տեսանկյունից անհրաժեշտ է, որպեսզի վեթինգն, ինչպես նաեւ անցումային արդարադատության այլ մեխանիզմներն իրականացվեն օրենքներին համապատասխան: Սակայն դա բավարար պայման չէ: Ձեւավորվելիք դատական իշխանությանը լեգիտիմ կարող է լինել միայն այն պարագայում, եթե վեթինգն ու անցումային արդարադատության այլ միջոցառումներն անցկացվեն հասարակության վստահությունը վայելող ուժերի կողմից: Հակառակ պարագայում հարց կառաջանա, թե ո՞վ է ստուգել ստուգողներին, արդյո՞ք իրենք բավականաչափ կոմպետենտ են այդ գործառույթը կատարելու համար:
Վտանգներ կան նաեւ արտաքին քաղաքական հարթությունում: Այս պահին վարչապետի հայտարարությանն արձագանքել է միայն ԱՄՆ դեսպանատունն՝ ի պատասխան Aysor.am-ի հարցմանը նշելով, որ «Միացյալ Նահանգները հանձնառու է աջակցել Հայաստանում անկախ դատական համակարգի ամրապնդմանը»: Ու թեեւ Փաշինյանը հույս հայտնեց, որ բոլոր միջազգային գործընկերները կկանգնեն Հայաստանի կողքին՝ միայն ԱՄՆ-ի արձագանքը արհեստական լարվածություն կարող է առաջացնել այլ ուժային կենտրոնների հետ, ուստի, թերեւս, ավելորդ չի լինի ապահովել այս գործընթացում բոլոր գործընկերների մասնակցություն՝ ողջամիտ սահմաններում:
Սակայն ամենագլխավոր խնդիրը սպասվում է հետագայում՝ վեթինգից եւ անցումային արդարադատության ակտիվ փուլից հետո: Օրենսդրական եւ ինստիտուցիոնալ փոփոխություններից հետո անհրաժեշտ են լինելու նոր կադրեր՝ լրացնելու վեթինգի հետեւանքով նոսրացած դատական համակարգը: Հենց այդ գործընթացի արագությունն էլ ցույց է տալու, թե որքանով է հաջողվել դատական համակարգի «վիրահատությունը»:
Կիրանցում ոստիկանությունը լուսաձայնային նռնակ կամ որևէ այլ հատուկ միջոց չի կիրառել․ ՆԳՆ
Կիրանց մեկնած մասնագետների հետ մեքենայում Մհեր Գրիգորյանը չի եղել․ փոխվարչապետի գրասենյակ
Ադրբեջանը պետք է հարգի մարդու իրավունքները․ Օլաֆ Շոլց
Ինչ նոր մահաբեր վտանգ է Ռուսաստանը փորձելու պարտադրել Հայաստանին․ Խզմալյանը մանրամասնում է
Էկոնոմիկայի նախկին փոխնախարար Անի Իսպիրյանի խափանման միջոցը վերացվել է
Առողջապահության նախարարը Գյումրիում խորհրդակցություն է անցկացրել, այցելել «Գյումրու» ԲԿ
Ռուսական խաղաղապահ գրեթե ողջ զորակազմը լքել է Լեռնային Ղարաբաղը․ մյուսները կհեռանան մինչև մայիսի վերջ
Բախում Կիրանցում․ ակցիայի մասնակիցներն արգելափակել էին առանց պետհամարանիշի մեքենայի ելքը
Էրդողանի այցը ԱՄՆ հետաձգվել է
Այն, որ Ռոբերտ Քոչարյանը ցիտում է ոմն «պայքարող» հոգևորականի, պարզ է դառնում, որ ռուբլիով վճարված են. Անի Խաչատրյան
Խաչատրյանը հայտնել է, որ ոստիկանական մեքենայով տեղափոխվել է բաժին ու տեղեկացել, որ ընթացակարգ չկա և բերման չի ենթարկվել
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ քննարկվել են ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածների բնակարանային ապահովման ծրագրին վերաբերող հարցերը
Սուրեն Պետրոսյանն ազատ է արձակվել
Անահիտ Ավանեսյանը Աշտարակի և Թալինի ԲԿ-ների վերազինման ուղղությամբ հանձնարարականներ է տվել
Հայ դպրոցականները 3 մեդալ են նվաճել Մենդելեևյան 58-րդ միջազգային օլիմպիադայում
Կոստանյանը Կատարի ԱԳՆ պետնախարարին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ»-ի սկզբունքները և պոտենցիալ հնարավորությունները
Հայրենիքի մեջ հայրենիք ենք փնտրել, մենք հիմա պետական գիտակցություն ենք մտնում նոր․ վարչապետ
Հարկադիր քարաթափում է իրականացվել Գեղարքունիքի և Կոտայքի մարզերում
Գագիկ Սուրենյանը նոր գրառում է արել
Հյուրանոցային համալիրում հայտնաբերվել է 2 օտարերկրացու մարմին, ևս 2 հոգի տեղափոխվել է հիվանդանոց․ ինչ է հայտնի
«Տոյոտա»-ն բախվել է կայանված «Մերսեդես բենց» մակնիշի ավտոմեքենային և շրջվել
Happy birthday love. Սուրեն Պապիկյանի կինը շնորհավորել է ամուսնու ծննդյան օրն ու համատեղ լուսանկար հրապարակել
Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 28 սահմանային սյուն է տեղադրվել
Ժամը 17։30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան, Սևան-Երևան ճանապարհի երթևեկությունը վերականգնվել է
ՀՀ-ն ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի առաջարկները. ԱԳՆ խոսնակ
«Կողմնակալ» փաստաթուղթ է․ Բաքուն Եվրախորհրդարանի բանաձևը միակողմանի է որակել
Պետական դավաճանություն կատարելու համար քրեական հետապնդում է հարուցվել ՀՀ 2 քաղաքացու նկատմամբ․ նրանք հետախուզվում են
Տավուշի և Ղազախի հատվածում սահմանազատման գործընթացը տեխնիկապես ավարտվել է. Արմեն Խաչատրյան․ «Ազատություն»
Դոլարն ու եվրոն թանկացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 26-ին
Պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանը բերման է ենթարկվել
Գիշերել են ազատազրկվածների համար նախատեսված ազատ հիվանդասենյակներում․ ՔԿՀ 2 աշխատակից ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից
Բարձր ենք գնահատում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև բանակցությունները, խաղաղության հասնելու լավ հնարավորություններ կան․ Ալիև
Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դուրս է գրվել հիվանդանոցից
Ոստիկաններն ու պարեկները կանխել են մի խումբ երիտասարդների վենդետան. կռվի երկու կողմերում հարազատ եղբայրներ են
Ժամը 15:30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան. ՆԳՆ
Գիշերային ժամերին խախտել են աղմուկի թույլատրելի շեմը, բռնություն կիրառել պարեկի հանդեպ․ Թորոսյանը տեսանյութ է հրապարակել
Պացիենտների վերջույթները կապել են սավաններով ու զուգագուլպաներով. չհայտարարված այց Սևանի հոգեկան առողջության կենտրոն
Հայաստանի ու Իտալիայի պատվիրակությունները քննարկել են ռազմական համագործակցությանը վերաբերող հարցեր
Հայտնի է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սեղանի թենիսի սիրողական մրցաշարի եզրափակչի օրը և պարգևների չափը
Հավատում ենք, որ այս տարի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կստորագրվի խաղաղության պայմանագիր. Շոլց
