Երևան
22 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
22 °C
2022 թվականին՝ մինչև մայիսի 31-ը, Երևանի քաղաքապետարանի «Թափառող կենդանիների վնասազերծման կենտրոն» ՀՈԱԿ-ը շների հետազոտություն իրականացնելու գործընթացում 1500 կենդանուց հայտնաբերել է լեյշմանիոզ հիվանդությամբ վարակված 119 շուն։ Ընդ որում՝ այս թիվը վերաբերում է միայն մայրաքաղաքին, քանի որ Կենտրոնը մարզերում շների վերաբերյալ գործողություն իրականացնելու իրավասություն չունի։
Լեյշմենիա հիվանդության վարակի հիմնական աղբյուրը դրանով հիվանդ շներն են, սակայն այն մարդուն փոխանցվում է մլակների միջոցով, որոնք հիմնականում ձվադրում են օրգանական նյութերով հարուստ վայրերում (աղբարկղեր, աղբախցիկներ, աղբակույտեր): Մասնագետների խոսքով՝ հիմա, երբ Երևան քաղաքում նկատվում է թափառող շների քանակի աճ, վտանգ կա նաև հիվանդության տարածման։
«Թափառող կենդանիների վնասազերծման կենտրոնի» տնօրեն Արմեն Բեգոյանը «Հայկական ժամանակի» հետ զրույցում մանրամասնում է՝ լեյշմանիա հիվանդությամբ վարակակիր շունը ենթարկվում է այրման։
«Կենտրոնը կատարում է շների բռնում, տեղափոխում կլինիկական համալիր, որտեղ բացվում են կենդանիների հիվանդության թերթիկները։ Այնտեղ նշվում է կենդանու տեսակը, գույնը, սեռը, և թեստավորում է արվում լեյշմանիոզ հիվանդության դեմ։ Եթե տեսանելի է կամ կան կասկածներ, շունը հետազոտվում է նաև կենդանիների ժանտախտ հիվանդության դեմ։ Նշված հիվանդություններից որևէ մեկը հայտնաբերելուց հետո կենդանին ենթարկվում է Էֆթանազիայի, այսինքն՝ քնեցվում է՝ ըստ միջազգայնորեն սահմանված կարգի, հետո նրանց մարմինը ենթարկվում է այրման»,- ասում է Բեգոյանը:
Եթե կենդանու մոտ չի հայտնաբերվում լեյշմանի կամ ժանտախտ հիվանդությունները, ապա շունը ստերջացվում է, պատվաստվում։ Հետվիրահատական շրջանից հետո նրա վրա փակցվում է համապատասխան գույնով համարը, որից հետո կենդանին բաց է թողնվում այն տարածք, որտեղից վերցվել է։ 2022 թվականին պատվաստված շները կարմիր կլիպս ունեն, դա արվում է այն բանի համար, որ այդ շներին 2 տարուց հետո վերապատվաստեն։
Երևանի քաղաքապետարանի «Թափառող կենդանիների վնասազերծման կենտրոն» ՀՈԱԿ-ի տնօրենի խոսքով՝ Կենտրոնի ամբողջ ծրագիրը ուղղված է թափառող շների գլխաքանակի կրճատմանը, սակայն դրանում մեծ դեր և պատասխանատվություն պետք է ունենան նաև քաղաքացիները։
«Մենք նրանց ստերջացնում ենք, և ստերջացված շունը, բնականաբար, կորցնում է վերարտադրողականությունը, այսինքն՝ չի կարողանում բազմանալ։ Որոշ տարիներ հետո եղած շները կքչանան, և կհասնենք այն կետին, երբ թափառող շներ այլևս չենք ունենա։ Սակայն այս առումով պետք է պատասխանատու լինեն նաև քաղաքացիները, մասնավորապես շանը որոշ ժամանակ պահելուց հետո բաց չթողնեն դուրս»,- շեշտում է նա։
Այդ առումով ստեղծվել է օրենքի նախագիծ, որը կարգավորելու է քաղաքացիների՝ կենդանիների նկատմամբ պատասխանատու վերաբերմունքը․ «Պետք է օրենք՝ համակարգելու համար քաղաքացիների կենդանիներ պահելու և վարվելակերպի կանոնները։ Օրենքն արդեն պատրաստ է, հիմա սպասում ենք, որ ԱԺ-ն այն քննարկի և ընդունի։ Ես ինքս մասնակցել եմ օրենքի քննարկմանը և կարող եմ ասել, որ այն կտա բոլոր հարցերի լուծման պատասխանները»,- համոզված է զրուցակիցը։
«Թափառող կենդանիների վնասազերծման կենտրոնի» տնօրենը նաև շեշտում է՝ Կենտրոնը թեև մարզերում որևէ գործառույթ կատարելու իրավասություն չունի, սակայն այժմ օգնում են նաև մարզերին՝ շների գլխաքանակի կրճատման և հիվանդությունների տարածման կանխարգելման հարցում․ «Հաշվի առնելով, որ մենք միակ մասնագիտացված կառույցն ենք՝ նաև կարողանում ենք աջակցել մարզերին։ Օգնել ենք ստերջացում իրականացնել Արմավիր, Էջմիածին խոշորացված համայնքներում, Մասիսի խոշորացված համայնքում, Ջրվեժում, շուտով նաև՝ Եղվարդում»:
Թափառող շների թվաքանակի ավելացմանը զուգահեռ՝ լեյշմանիա հիվանդության ինչպիսի պատկեր է Հայաստանում
ՀՀ առողջապահության նախարարության «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոնի (ՀՎԿԱԿ) մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր և մանկաբուծային հիվանդությունների համաճարակաբանության բաժնի պետ Լուսինե Պարոնյանը «Հայկական Ժամանակի» հետ զրույցում նշում է՝ հիվանդության աճ ՀՀ-ում չի նկատվում. այս տարի ունենք 4 դեպք, որից մեկը հիվանդության դեմ բուժվում է մինչ այսօր։
«Հիվանդության աճը վերջին երկու տարիներին որոշակիորեն նվազել է՝ պայմանավորված կորոնավիրուսային հիվանդությամբ։ Այս տարի դեռ չորս դեպք ունենք։ Յուրաքանչյուր տարի ունենում ենք 15-16 դեպք։ Շներից մլակներն են վարակվում, որոնք, մարդկանց խայթելով, կարող են վարակել արդեն մարդուն։ Հիվանդությունը տարածվում է այն անձանց շրջանում, որոնք ունեն իմունային ոչ կայուն համակարգ, նաև՝ երեխաների դեպքում։ Վարակվում են հիմնականում մինչև 5 տարեկան երեխաները, սակայն տարիքային սահմանափակում չկա, և լեշմանիոզով վարակվում են նաև մեծահասակները»,- մանրամասնում է մասնագետը։
4 դեպքից երկուսը արձանագրվել է մարտ-մայիս ամիսների ընթացքում, երկուսը Սյունիքի մարզից են: Վարակակիրները եղել են երեխաները։ Համաճարակաբանի խոսքով՝ եթե նախկինում լեյշմանիան տարածված էր Տավուշի, Լոռու, Սյունիքի մարզերում և Երևանում, ապա վերջին շրջանում հիմնականում Երևանում են արձանագրվում դեպքերը, ինչպես նաև՝ Արմավիրի, Արարատի և Կոտայքի մարզում։
Հիվանդությունը արձանագրվում է հիմնականում ձմռան ամիսներին, որն էլ դրա գաղտնի շրջանի հետևանքն է։
«Շները վարակի աղբյուրն են, կարևոր է, որ վաղ հայտնաբերվի հիվանդությունը նրանց մոտ։ Բուժումը կախված է հիվանդության ընթացքից, բայց բուժվելուց 6 ամիս հետո հիվանդը պետք է բժշկի վերահսկողության տակ լինի։ Դեղորայքները սահմանել է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը, սակայն դժվար են ձեռք բերվում։ Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում մենք դիմել ենք ԱՀԿ-ին, և իրենք են տրամադրում այն։ Հիվանդության գաղտնի շրջանը մինչև 3 տարի է, բայց սովորաբար 2-3 ամիս է տևում»,- ասում է Պարոնյանը:
Հիվանդությունը սկզբնական շրջանում որևէ ախտանշան չի ցուցաբերում, սակայն հետո վարակակիր անձանց մոտ աստիճանաբար նկատվում է առողջական վիճակի վատթարացում։
«Անձը դեպի վատն է գնում։ Կարող է ջերմություն լինել, քաշի նվազում։ Հիվանդության ժամանակ մարմինը նմանացնում են սարդի․ փորիկը, փայծաղը ուռչում են, ձեռքերը, ոտքերը՝ բարակում»,- մանրամասնում է զրուցակիցը:
ՀՎԿԱԿ-ի մասնագետն ասում է՝ նախկինում հայաստանյան բժիշկները դժվարանում էին հայտնաբերել հիվանդությունը, և ախտորոշումը երկար էր տևում։ Այժմ մեր մասնագետները ավելի իրազեկված են և կարողանում են վարակակրի մոտ հիվանդությունը հայտնաբերել 2 շաբաթվա ընթացքում։ Ինչպես նաև եթե նախկինում հիվանդությունը կարողանում էին հայտնաբերել միայն ոսկրածուծի քսուքի միջոցով, այժմ՝ նաև արագ ախտորոշման թեստերի միջոցով, որոնք առկա են Հայաստանի անգամ հեռավոր մարզերում։
Համաճարակաբանը նաև շեշտում է՝ հիվանդության տարածման կանխարգելման նպատակով անհրաժեշտ է իրականացնել աղբահանման աշխատանքների բարելավում, բակերի, բազմաբնակարան շենքերի ընդհանուր օգտագործման տարածքների՝ կիսակառույցների բարեկարգում, դրանցում օրգանական աղբի մաքրման աշխատանքներ: Անհրաժեշտ է պարբերաբար և ժամանակին հեռացնել կենցաղային թափոնները՝ կանխելով աղբակույտերի առաջացումը, քանի որ մլակները բազմանում են հենց օրգանական աղբի կուտակումներում:
Մերի Խաչատրյան
Հայաստանի հետ հարաբերությունները զարգանալու և ամրապնդվելու են․ ԱԺ է այցելել ԱՄՆ պետքարտուղարի փոխտեղակալ Բրենդոն Յոդերը
Խաղաղության օրակարգը խթանելու համար կան լավ և բարենպաստ հնարավորություններ․ Ալիևը՝ Լատվիայի Սեյմի նախագահին
Կիրանցում բողոքի ակցիայի վայրից 14 հոգի է բերման ենթարկվել
Գալստանյանի հետ հանդիպելու օրակարգը բացառված է. Ռուստամ Բաքոյան
Անդառնալի կորստի այս ծանր պահին մաղթում եմ տոկունություն․ Գնել Սանոսյանը ցավակցական հեռագրեր է հղել Իրանի գործընկերներին
Միջազգային քրեական դատարանի դատախազը Նեթանյահուին և Գալանտին ձերբակալելու օրդեր է պահանջել
Կարևոր է, թե Հայաստանի Հանրապետության ինչ հայեցակարգ է դրվում ժողովրդագրության ռազմավարության հիմքում․ Նիկոլ Փաշինյան
Հաստատվել են ԱԺ առաջիկա նիստի նախագծերը․ օրակարգում 19 հարց է ընդգրկված
Սուտ է, նման բան չկա, Կիրանցում սննդի խնդիր գոյություն չունի. Ղալումյան
Կիրանցում հավաքված Գալստանյանի աջակիցներից մի քանիսը բերման ենթարկվեցին
Վազգեն Գալստանյանի աջակիցները Կիրանցում թիրախավորել են Հանրայինի անձնակազմին
Ռուբինյանը Բունդեսթագի գործընկերներին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ»-ն ու տարածաշրջանի անվտանգային իրավիճակը
Դոլարն էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 20-ին
Իրանում չեղարկվել են բոլոր մշակութային միջոցառումները, փակվել կինոթատրոնները, սահմանափակվել հաղորդումները
Իրանի նախագահի պաշտոնակատարը 6 հատուկ կոմիտե է ստեղծել երկիրը ժամանակավորապես կառավարելու համար
Հայաստան է ժամանել Դատախազների միջազգային ասոցիացիայի գլխավոր քարտուղարը
Հավերժ կպահեմ Իրանի նախագահ Ռաիսիի հետ կապված ամենավառ հիշողությունները․ Պուտին
Սուրեն Պապիկյանը ցավակցական հեռագիր է հղել Իրանի Իսլամական Հանրապետության պաշտպանության նախարարին
Անձրև, ամպրոպ, կարկուտ, քամու ուժգնացում. գարնանային մռայլ եղանակը կշարունակվի առաջիկա օրերին
Տավուշի մարզպետարանից հերքում են լուրերը, թե Կիրանցում մթերքի խնդիր կա
Իրանի հայ պատգամավորները ցավակցել են Ռաիսիի և ուղղաթիռի մյուս անդամների զոհվելու կապակցությամբ
Սյունիքում տեղակայված Իրանի հյուպատոսարանում իջեցվել է երկրի դրոշը. քաղաքացիները ծաղիկներ են խոնարհում
Կիսում ենք Իրանի եղբայրական ժողովրդի հետ ողբերգական այս ցավը. Սիմոնյանը՝ Մեջլիսի նախագահին
Այս ծանր պահին մեր համերաշխությունն ենք հայտնում Իրանի բարեկամ ժողովրդին․ ՀՀ ԱԽ քարտուղար
Սահմանազատման գործընթացի վերաբերյալ սահմանադրագետի պնդումները մոլորեցնող են. ԱՆ հակափաստարկները
Գալստանյանը, «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորները Կիրանցում սադրում են ոստիկաններին, փորձում ճեղքել ոստիկանական շղթան
Այս ամենին լուռ հետևող եպիսկոպոսաց դասը, եկեղեցականները ամբողջությամբ կիսում են բաշիբոզուկ կլոունի քայլերը. Բաբաջանյան
Մեկնարկել է Կիրանցի նոր ճանապարհի շինարարությունը (տեսանյութ)
Գևորգ Պապոյանն աշխատանքային այցով կմեկնի Աբու Դաբի
Սքեմի տակ քողարկված Գալստանյանը երեսով է տալիս, որ ժամանակին իր աջը համբուրածները հիմա չեն կիսում քաղաքական հայացքները
Ես էլ ուրիշների նման քեզ չեմ ասում՝ «Կիրիլի վաստակ», միայն կասեմ՝ խաչդ հանի, դա քոնը չէ. Մեհրաբյանը՝ Գալստանյանին
48-ամյա տղամարդու սպանության վայրից «Օպել»-ով հեռացած անձանց հետապնդել են, կրակել մեքենային, նրանցից մեկին սպանել տեղում
Այս ծանր ժամին կիսում ենք Իրանի եղբայրական ժողովրդի կորստի վիշտը. ՀՀ նախագահ
Մարիխուանա, հաշիշ, կոկաին. ՊԵԿ-ը բացահայտել է թմրամիջոցների տեղափոխման մի քանի փոխկապակցված դեպք, 6 անձ ձերբակալվել է
Գյումրիում կասեցվել է սննդամթերքի արտադրամասի գործունեություն
Բարձրաստիճան պաշտոնյաների հաստատված այցերի մասին տրվում է պաշտոնական տեղեկություն. ԱԳՆ-ն՝ Ռայիսիի՝ ՀՀ այցի մասին
Ռաիսիի, Աբդոլլահիանի և մյուս զոհերի հուղարկավորության օրը հայտնի է. Իրանում 5-օրյա սուգ է հայտարվել
Իրանի նախագահի և մյուս բոլոր զոհվածների մարմիններն ու մասունքները դուրս են բերվել, ուղարկվել Թավրիզ
Ռաիսիին վերջինը տեսած Ալիևը ցավակցել է վերջինիս մահվան կապակցությամբ
Կենտրոնական բանկը շրջանառության մեջ է դնում Շառլ Ազնավուրին նվիրված հուշադրամ
