Երևան
24 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
24 °C
Ղարաբաղյան հակամարտությունում Թուրքիայի կողմից Ադրբեջանին տրամադրվող քաղաքական եւ ռազմական աջակցությունը արտացոլում է թուրք ուլտրաազգայնականների ցանկությունը `միավորել բոլոր թուրքալեզու ժողովուրդներին մեկ պետության հովանու ներքո: Այսպես է հավաստում Մերձավոր Արեւելքի հարցերով փորձագետը:
Այս մասին գրում է Atlantico-ն՝ նշելով, որ ղարաբաղյան հակամարտության մեջ Թուրքիայի միջամտությունը Էրդողանի նեոօսմանյան քաղաքականության հերթական փուլն է:
Սեպտեմբերի վերջին Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի եւ Հայաստանի միջեւ բռնկված բախումների հենց սկզբից միջազգային հանրությունը փորձում էր պարզել հակամարտության մեջ Թուրքիայի մտադրությունները, նրա դերն ու ցանկությունները, քանի որ մինչեւ վերջերս հակամարտության մեջ Թուրքիան թեեւ ադրբեջանամետ կոչեր էր հնչեցնում, սակայն փաստական առումով զուսպ դիրք էր զբաղեցնում: 2019-ի վերջին 2020-ի սկզբին Լիբիայում միջամտությունը, Արեւելյան Միջերկրականի պաշարների հետախուզությունը՝ չնայած ՆԱՏՕ-ի մի շարք երկրների եւ Հունաստանի հետ լարվածության, հազիվ թաքցվող ռազմական աջակցությունը Բաքվին, այս բոլորը ուժի հաստատման եւ տնտեսական անկախության ձգտման գլոբալ ռազմավարության մի մասն է:
Պարբերականը գրում է, որ Թուրքիայի դիվանագիտական եւ ռազմական գերակտիվությունը, որը նկատվում է արդեն մի քանի տարի, Օսմանյան խալիֆայությունը վերակենդանացնելու Էրդողանի ցանկության կոնկրետ արտացոլումն է, որի փլուզման հետ, ըստ երեւույթին, դեռեւս չեն կարողանում հաշտվել թուրք ծայրահեղ ազգայնականներ: Էրդողանը հանդես է գալիս որպես Աթաթուրքի հակապատկեր, որը ձգտում էր երկիրը վերածել ժամանակակից ազգի: Նախագահը Թուրքիայի մեծությունը դիտում է բացառապես մի ազգի պրիզմայով, որը պետք է առաջնորդի սուննի արաբ-մահմեդական աշխարհը:
Իհարկե, այս ամենը մրցակցություն է ստեղծում այլ մահմեդական տերությունների ՝ Եգիպտոսի, Պարսից ծոցի նավթային միապետությունների եւ Իրանի քաղաքական մոդելների հետ: Փաստն այն է, որ Թուրքիան ձգտում է դառնալ քաղաքական իսլամի այլընտրանքային մոդելի մարմնացում ՝ հիմնվելով «Մահմեդական եղբայրներ» շարժման գաղափարախոսության վրա, որտեղ իշխանության օրինականությունը հիմնված է բացառապես ժողովրդի կամքի արտահայտման վրա: 2011-ի արաբական գարնան ընթացքում սա կարճ ժամանակ գրավիչ էր թվում արաբ երիտասարդների համար, քանի որ թվում էր իդեալական ժողովրդավարական մահմեդական հասարակության օրինակ `ի տարբերություն Մերձավոր Արեւելքի ավտորիտար միապետությունների ու կոռումպացված բռնապետությունների: Թուրքիայի դիմակայությունը Եգիպտոսին, Սաուդյան Արաբիային եւ ԱՄԷ-ին, զգալիորեն սրվեց Մուհամեդ Մուրսիին Անկարայից բացահայտ աջակցությունն տրամադրելու ֆոնին՝ մինչեւ 2014-ին նրա տապալումը: Քաղաքական եւ կրոնական օրինականության համար այս պայքարը ներառում է նաեւ Լիբիան, որտեղ Թուրքիան սատարում է ազգային միասնության կառավարությանը ՝ Ֆաիզ Սարաջին, ընդդեմ մարշալ Խալիֆա Հաֆթարի, որը օգնություն է ստանում Ռիադից, Կահիրեից եւ Աբու Դաբիից:
Արեւելյան Միջերկրական ծովում Էրդողանի նեոօսմանական էքսպանսիոնիզմը հիմնականում ուղղված է էներգետիկ ինքնավարության հասնելուն (Թուրքիան ածխաջրածինների աղբյուրներ գործնականում չունի): Ուլտրաազգայնականների և զինվորականների շրջանում տարածված դոկտրինը նպատակ ունի Թուրքիային վերահսկող դարձել Սեւ ծովից Արեւելյան Միջերկրական ծովի ծովային տարածքների վրա ՝ ռեսուրսների զարգացման համար: Տրիպոլիի աջակցությունը ակնհայտորեն Անկարային գրամադրվեց առանց փոխհատուցման, Թուրքիան 2019-ի նոյեմբերին ռազմածովային համաձայնագիր ստորագրեց Լիբիայի հետ, որով Լիբիային թույլատրվում էր մուտք ունենալ գազով հարուստ տնտեսական գոտիներ (դրանց նկատմամբ վերահսկողության նպատակներ ունեն Հունաստանը եւ Կիպրոսը): Բացի այդ, սեպտեմբերից ի վեր Թուրքիան բանակցություններ է վարում Լիբիայում նավթի որոնման շուրջ այն տարածքներում, որտեղ գտնվում են Աֆրիկայի լավագույն եւ ամենամեծ պաշարները:
2020-ի ամռանը Հունաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ նկատվող լարվածությունը տարածքային բաժանումը վերանայելու Անկարայի ավելի ու ավելի բացահայտ ցանկության անմիջական հետևանքն է: Եվրոպական երկրները եւ Ռուսաստանը արդարացիորեն վախենում են այստեղ աշխարհատնտեսական ցնցումներից ՝ կապված Արեւելյան Միջերկրական ծովում Էրդողանի արկածախնդրության հետ, բայց մինչ այժմ նրանք չեն կարողացել մտածել համարժեք պատասխան:
Այսպիսով, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությանը Թուրքիայի միջամտությունը միայն գլոբալ ռազմավարության վերջին դրսեւորումն է, չնայած այստեղ տեսանելի է նաև լրացուցիչ հարթություն: Ադրբեջանին տրամադրվող քաղաքական ու ռազմական աջակցությունը (սիրիացի վարձկաններ, անօդաչու թռչող սարքեր, ժամանակակից զենք) արձագանքն է թուրք ուլտրաազգայնականների իդեալի ՝ միավորել բոլոր թյուրքալեզու ժողովուրդներին մեկ պետության հովանու ներքո: Այս ժողովուրդներն այսօր ներկա են Կովկասի եւ Կենտրոնական Ասիայի նախկին ԽՍՀՄ շատ հանրապետություններում, որտեղ բնակչությունը հիմնականում մահմեդական է եւ սուննի: Դրանց թվում են ադրբեջանցիները, ովքեր ապրում են Ադրբեջանում եւ Իրանում: Պանթուրքիստները էթնո-լեզվական այս լայն կայսրությունը անվանում են «Թուրան». սա Պարսկաստանի հակառակորդի լեգենդար թագավորության պարսկերեն անունն է:
Այս բոլոր աշխարհաքաղաքական եւ մշակութային պատճառներից ելնելով ՝ Իրանը գնալով աճող մտահոգությամբ է հետեւում Թուրքիայի ընդլայնմանը դեպի իր սահմաններ: Ըստ պարբերականի, պաշտոնապես նա չեզոք է Հայաստանի եւ Ադրբեջանի նկատմամբ, բայց ոչ պաշտոնապես ավելի մոտ է Երեւանին: Թեհրանը պարբերաբար կոչ է անում դադարեցնել ռազմական գործողությունները եւ Թուրքիային սպառնում է վրեժխնդրությամբ, եթե չդադարի իր սահմաններ ուղարկել օտարերկրյա զինյալներին՝ իր սահմաններն ու երկրի տարածքը վերածելով մարտադաշտի: Ընդհանուր առմամբ, Իրանը դժվար կացության մեջ է իր ադրբեջանական փոքրամասնության պատճառով, որը սատարում է Բաքվին :
Այստեղ հարկ է չմոռանալ Ադրբեջանի կապերը Իսրայելի հետ, որը 2016 թվականից դարձավ իր առաջին զենքի մատակարարը եւ Ադրբեջանի տարածքն օգտագործում է Իրանի դեմ գաղտնի գործողությունների համար:
Գյումրու պատմական «Վառեմ-մարեմի շենքի» փրկության հերթական ծրագիրը․ ով է այս անգամ պատրաստվում վառել Սիրանուշի տան լույսը
4 զոհ և 9 տուժած․ Սյունիքում ձորն ընկած ավտոբուսի վթարի հետևանքով զոհերի թիվն աճել է
Քաղաքացու օրվա կապակցությամբ մարզերում և Երևանում անցկացվել են մի շարք միջոցառումներ
Ցուցարարները կանգնեցրել են «Մերսեդես» մակնիշի ավտոմեքենան և դանակով ծակել ավտոմեքենայի անվադողը. մանրամասներ
Ռուսաստանում կփոխվեն օտարերկրացիների գտնվելու պայմանները
3 զոհ և 6 տուժած․ մանրամասներ Սյունիքում ձորն ընկած ավտոբուսի վթարից
Ողբերգական ավտովթար Սյունիքում․ ավտոբուսը կողաշրջվել, հայտնվել է ձորում, կան զոհեր և վիրավորներ
Ռուբեն Վարդանյանն առևանգվել է Լաչինից, ԼՂ մյուս ղեկավարներին հանձնել են ռուս խաղաղապահները․ Տիգրան Բալայան
Որոշ շրջանակներ, այդ թվում՝ ԶԼՄ-ներ, սոցհարթակներում համակարգված եղանակով թիրախավորում են Ոստիկանությանը․ ՆԳՆ
Հայաստանից շատերն են արտագաղթել հենց խաղաղության բացակայության պատճառով, խաղաղության օրակարգը դրա մասին է․ վարչապետ
Գրիգոր Գրիգորյանը ակցիայի վայրից բերման է ենթարկվել
Կռունկով տնակը տեղափոխելիս 59-ամյա բետոնագործը մոտ 5 մետր բարձրությունից վայր է ընկել և հիվանդանոցում մահացել
Շուշիի շրջանում ականի պայթյունի հետևանքով ադրբեջանցի սակրավորը վիրավորում է ստացել
Ակնկալում եմ ավելի ընդլայնել մեր օրակարգը․ Արարատ Միրզոյանը շնորհավորել է Նիդերլանդների ԱԳ նախարարին
Սյունիքում մեքենաներ են բախվել․ կա տուժած
Հայաստանին և Նիդերլանդների միջև առկա են ակտիվ քաղաքական երկխոսություն և սերտ գործընկերություն․ ՀՀ նախագահի ուղերձը
Դուք փրկի՞չ եք, թե՞ խուլիգան՝ ձեր «սրբազաններով» հանդերձ, հը՞, Բգո․ Էդգար Առաքելյան
Համակարգված, ստուգված տեղեկությունների համաձայն՝ ուղղորդված որոշ շրջանակներ, ԶԼՄ-ներ, թիրախավորում են ԶՈՒ-ն․ ՊՆ
Բացի, տեսնենք մեջն ինչ ա. Կիրանցում ակցիայի մասնակիցը ծակել է մեքենայի անվադողը
ՀՀ ՊՆ-ն հերքում է մի շարք պայմանագրային զինծառայողների աշխատանքից ազատման դիմում ներկայացնելու լուրը
Ռուսաստանը հանդես է գալիս Բաքվի և Երևանի միջև շփումները շարունակելու օգտին․ Պեսկով
«Պատիվ ունեմ»-ի պատգամավորի հայտարարությունը էժանագին սուտ է, հորդորում եմ դադարեցնել հերթական արշավը․ Ալեքսանյան
Կիրանցում տեղի ունեցած դեպքերից հետո բժշկական կենտրոն են տեղափոխվել նաև հավաքին մասնակից երեխաներ․ ՄԻՊ
Տեղադրված սահմանային սյունը Հայաստանի տարածքային ամբողջականության անկյունաքարն է. Նիկոլ Փաշինյան (տեսանյութ)
«Վնուկովո» օդանավակայանի հարկերից մեկը պայթյունի սպառնալիքի պատճառով տարհանվել է
Շենքի բակում 66-ամյա տղամարդու դի է հայտնաբերվել․ նախաձեռնվել է քրեական վարույթ
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա․ առանձին շրջաններում կարճատև անձրև կտեղա
Առաջիկայում ուսանողների հետ կքննարկենք Ակադեմիական քաղաքի ծրագիրը․ վարչապետը Գավառում պատասխանում է հարցերի (տեսանյութ)
Դինա Տիտուսը Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառելու մասին օրինագիծ է ներկայացրել
Կիրանցում քարեր են նետել ոստիկանների ուղղությամբ, հայհոյել, լսվել են պայթյունի ձայներ, այրվել են անվադողեր․ մանրամասներ
Ժիրայր Սեֆիլյանը բանակին կոչ է արել պառակտվել, դուրս գալ պետության դեմ
Սիրու՞մ ես հայրենիքդ, ուժեղացրո՛ւ պետությունդ․ վարչապետը Գավառում հանդես է գալիս բանախոսությամբ (տեսանյութ)
Ավտոմեքենան դուրս է եկել երթևեկելի հատվածից և գլորվել ձորը․ կա տուժած
Օտարերկրացու ինքնասպանության փորձը կանխվել է
Շրի Լանկան երկրի հարավում գտնվող օդանավակայանի կառավարումը կփոխանցի ռուսական և հնդկական ընկերություններին
Երևանի մի շարք վարչական շրջաններում շների համար հատուկ զբոսայգիներ են կառուցվել (տեսանյութ)
Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 27-ին
Ամերիկյան երեք նահանգում հզոր տորնադոներ են մոլեգնում (տեսանյութ)
Այնտեղ գնացել ենք պահի ազդեցությամբ և զղջում ենք. Կիրանց մեկնած զինծառայողների դեպքի վերաբերյալ նախաձեռնվել է քրվարույթ
Գետափնյա գյուղի մոտակա կամրջով երթևեկությունը շարունակում է փակ մնալ
