ԱՆ-ն խոշտանգումները կանխելու համար առաջարկում է տեսաձայնագրող սարքեր տեղադրել հարցաքննությունների եւ այլ սենյակներում

ՀՀ արդարադատության նախարարությունը Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում (e-draft) քննարկման է դրել «Ոստիկանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում եւ փոփոխություն կատարելու մասին» եւ «ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքների նախագծերը:

Ոստիկանության մասին օրենքում նախատեսվող լրացմամբ առաջարկվում է խոշտանգումների եւ անմարդկային վերաբերմունքի այլ դեպքերը կանխելու, բացահայտելու նպատակով Ոստիկանության շենքերի մուտքերն ու ելքերը, հարցաքննությունների եւ օպերատիվ հարցումների համար օգտագործվող սենյակները կահավորել համապատասխանաբար տեսագրող ու տեսաձայնագրող համակարգերով: Նախագծով սահմանվում են տեսագրությունների եւ տեսաձայնագրությունների իրականացման նպատակը, հավաքված անձնական տվյալների պահպանման ժամկետները եւ երրորդ անձանց փոխանցելու դեպքերը:

Նախագծի նպատակը խոշտանգումները կանխելու կամ բացահայտելու նպատակով ոստիկանության շենքերի մուտքերին եւ ելքերին, ինչպես նաեւ ոստիկանության ստորաբաժամումների՝ հարցաքննության եւ օպերատիվ հարցումների համար նախատեսված տարածքներում տեսաձայնագրող տեխնիկական միջոցներ տեղադրելու եւ տեսաձայնագրում իրականացնելու համար իրավական բավարար հիմքերի ամրագրումն է, ինչպես նաեւ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 57-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 5-րդ կետով նախատեսված՝ կասկածյալին հարցաքննելու եւ մյուս անհետաձգելի քննչական գործողությունները իրականացնելու՝ հետաքննության մարմնի լիազորության իրականացման համար երաշխիքների նախատեսումը:

Բացի այդ, օրինագծով Ոստիկանության մասին օրենքի 22-րդ հոդվածում հստակեցվում է հանցագործությունները կանխելիս կամ բացահայտելիս, հասարակական կարգի պահպանությունն ապահովելիս ոստիկանության ծառայողների կողմից շարժական տեսաձայնագրող կամ լուսանկարահանող տեխնիկական միջոցների կիրառմամբ ոչ գաղտնի վերահսկողության ընթացքում այդ մասին բանավոր նախազգուշացման դեպքերը: Մասնավորապես, եթե ոստիկանության ծառայողը համազգեստով է եւ օրենքով հստակ ամրագրված է, որ տեխնիկական միջոցն ամրացվում է ոստիկանության ծառայողի համազգեստին կամ գտնվում է ոստիկանության ծառայողի ձեռքում կամ ոստիկանության ծառայողական տրանսպորտային միջոցում, ապա տեսանկարահանում կամ տեսաձայնագրում իրականացնելու փաստն արդեն իսկ կանխատեսելի է քաղաքացիների համար: Միաժամանակ, եթե ոստիկանության ծառայողը համազգեստով չէ, ապա այդ դեպքում բանավոր նախազգուշացման պահանջը պետք է լինի պարտադիր:

Երկրորդ նախագծով առաջարկվում է՝ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 57-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 6-րդ կետն ուժը կորցրած ճանաչել, քանի որ Օրենսգրքի 196-րդ հոդվածի 2-րդ մասն արդեն իսկ սահմանում է հետաքննության ավարտի վերաբերյալ ժամկետները, ինչպես նաեւ հետաքննության մարմնի կողմից հարուցված քրեական գործը նախաքննության մարմնին փոխանցելու լիազորությունը:  Ընդ որում, Օրենսգրքի 57-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 18-րդ կետում նշվում է հետաքննության մարմնի կողմից ՔԴ օրենսգրքով իր իրավասությանը վերապահված այլ գործողություններ կատարելու լիազորությունը: Բացի այդ, 196-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետը նոր խմբագրությամբ է շարադրվում, որի համաձայն՝  հետաքննությունը սահմանված 10-օրյա ժամկետից շուտ կավարտվի ոչ թե պարզապես հանցանք կատարած անձի ի հայտ գալուն պես, այլ քրեական հետապնդում հարուցվելու անհետաձգելի բոլոր քննչական գործողությունները ավարտվելուն պես: Այն որպես հստակ կարգավորում կփոխի ստեղծված պրակտիկան եւ հիմքեր կստեղծի ոստիկանության ծառայողի (հետաքննության աշխատակցի) համար մինչեւ հետաքննության ավարտն ի հայտ եկած կասկածյալին հարցաքննելու, ինչպես նաեւ մյուս անհետաձգելի քննչական գործողությունները կատարելու եւ նոր միայն վերջինիս համապատասխան նախաքննական մարմնին հանձնելու համար:

Արդարադատության նախարարությունը ակնկալում է, որ նախագծերի ընդունումը լրացուցիչ երաշխիք կհանդիսանա խոշտանգումների եւ անմարդկային այլ վերաբերմունքի հնարավոր դեպքերը կանխելու եւ բացահայտելու համար, կհստակեցվեն օրենքների իրավակիրառ գործընթացքում առաջացող մի շարք խնդիրներ: