ԳԱԱ ինստիտուտները բուհերի ֆակուլտետների հետ պարտադիր միավորելու խոսակցությունները թյուրըմբռնման հետեւանք են. Կարաբեկյան

«Բարձրագույն կրթության եւ գիտության մասին» օրենքի նախագծի գիտությանն ու գիտությունների ազգային ակադեմիային (ԳԱԱ) վերաբերող հատվածը նույնպես լուրջ դիմադրության է հանդիպել: Մտահոգություններ են հնչում, որ ԳԱԱ ինստիտուտները բուհական համակարգի մեջ տարրալուծելով կորցնելու ենք գիտությունը, իսկ համալսարանները դրանից առանձնապես չեն շահելու:

Օրենքի նախագծի ընդդիմախոսները վկայակոչում են նաեւ Վրաստանի ու Ղազախստանի փորձը՝ նկատելով, որ այդ երկրները գնացել են այս ճանապարհով ու արդեն ափսոսում են դրա համար: Հայաստանի ակադեմիայում քննարկել են օրենսդրական նոր նախաձեռնությունը եւ կրթության, գիտության, մշակույթի ու սպորտի նախարարությանը (ԿԳՄՍՆ) առաջարկել այն հետ կանչել եւ շահագրգիռ կազմակերպությունների ներկայացուցիչների հետ կազմակերպել քննարկումներ հիմնական հայեցակարգային  սկզբունքային դրույթների վերաբերյալ:

«ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարի կողմից ԳԱԱ-ին ներկայացվել էր «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի աշխատանքային տարբերակը, որի վերաբերյալ ԳԱԱ-ն ԿԳՄՍ նախարարին ներկայացրել է ամփոփ գրավոր կարծիք՝ կցելով համակարգի գիտական կազմակերպությունների գրավոր կարծիքները: Օրենքի նախագծի աշխատանքային տարբերակում նշված չէ, թե ինչ խնդիր է լուծում այն, սակայն հստակ է մի բան, որ դրանում  հիմնովին կազմաքանդված է ԳԱԱ համակարգը: Հետևաբար, այդպիսի մոտեցման հետևանքները խիստ բացասական են լինելու ՀՀ գիտության բնագավառի համար»,- կարծում է ԳԱԱ նախագահ Ռադիկ Մարտիրոսյանը:

ԳԱԱ եզրակացությունն, ըստ նրա, կազմվել է՝ հիմք ընդունելով համակարգի գիտական կազմակերպություններում, բաժանմունքներում քննարկումների և առանձին անդամների կարծիքները: «Նախագծի վերաբերյալ ներկայացրել ենք հայեցակարգային և սկզբունքային դիտողություններ: Ինչպես նաև արձանագրվել է, որ առկա իրավակարգավորումների պայմաններում ԳԱԱ համակարգի և ընդհանրապես ՀՀ գիտական կազմակերպությունների կողմից իրականացվող հետազոտություններն արդիական և միջազգային բարձր մակարդակի են, ունեն գիտական ու գիտատեխնիկական կարևոր նշանակություն»,- հավելում է ակադեմիայի նախագահը :

Եզրակացության մեջ նաեւ նշել են, որ ներկայումս գործող օրենքների պայմաններում ՀՀ բարձրագույն կրթության և գիտության ոլորտները ունեն փոխկապակցվածության բարձր մակարդակ, միևնույն ժամանակ, այդ ոլորտները առանձին զարգացող և ինքնուրույն գործող ոլորտներ են: «Իսկ դրանց միավորումը մեկ օրենքում որևէ հիմնավորմամբ (այդպիսի հիմնավորում էլ չկա) արդարացված չէ»,- նկատում է Ռադիկ Մարտիրոսյանը:

Ընդգծում է, որ ԳԱԱ նախագահությունը 2006թ. սկսած իրականացրել է համակարգի գիտական կազմակերպությունների գործունեության արդյունավետության բարձրացմանն ուղղված մի շարք միջոցառումներ, որոնք ունեցել են կառուցվածքային և բովանդակային բնույթ: Հետագա տարիներին իրականացվել է համակարգի գիտական կազմակերպությունների՝ 2012-2016 թթ. գործունեության արդյունավետության գնահատում, իսկ դրան հետեւել է ոլորտի հետագա զարգացմանը միտված առաջարկների ձեւակերպումը : «Մշակվել են այդ առաջարկներից բխող միջոցառումներ, որոնք արդեն իրականցվում են: Այնպես, որ բարեփոխումների իրականացում միշտ էլ ցանկալի է: Սակայն դրա համար պետք է ունենալ ոլորտում գոյություն ունեցող փաստարկված հիմնախնդիրների լուծումների վերաբերյալ հայեցակարգ, որը չկա»,- ասում է Ռադիկ Մարտիրոսյանը:

Ինչ վերաբերում է հարցին, թե ինքը ե՞ւս իր բացասական կարծիքը հիմնավորում է Վրաստանի ու Ղազախստանի չհաջողված փորձով, եւ եթե այո, ինչն է հիմք տալիս մտածելու, որ Հայաստանում անխուսափելիորեն պետք է տեղի ունենա նույնը ու հնարավոր չլինի հաջողության հասնել՝ առանց կրկնելու նշված երկրների թույլ տված սխալները, մանավանդ որ հաջող փորձ ևս աշխարհին հայտնի է: «Նախ պետք է հասկանալ, թե որն է ԿԳՄՍ նախարարության հիմնավորումը՝ միավորելու ԳԱԱ ինստիտուտները բուհերի համապատասխան ֆակուլտետների հետ: Եթե դա այն է, ինչ որ մինչև հիմա ասվել է, թե իբր բուհերում գիտություն չկա կամ ցածր մակարդակի է, ապա դա ուղղակի ևս մի փաստ է, որ չպետք է գործող գիտական համակարգը քանդել»,- պատասխանում է Մարտիրոսյանը:

«ԳԱԱ համակարգի ինստիտուտների միացումը բուհերին նշանակում է նրանց զրկել միջազգային ակադեմիական գիտական լայն համագործակցության բազմաթիվ ծրագրերից, որը հանդիսանում է նրանց ֆինանսավորման աղբյուրներից մեկը: Նշված միջոցառումը, բացի ֆինանսական հարցերից գիտական կազմակերպություններին դուրս կհանի մեծ դժվարություններով ձևավորվող եվրոպական գիտական ընդհանուր տարածքից, կընդհատվեն ստեղծված գիտատեխնիկական կապերը»- կանխատեսում է ԳԱԱ նախագահը:

«Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» օրենքի նախագիծը մշակելիս արդյոք հաշվի է առնվել Վրաստանի և Ղազախստանի չհաջողված փորձը եւ ինչ երաշխիք կա, որ Հայաստանը խուսափելու է այդ փորձի կրկնությունից: ԿԳՄՍ նախարարի խորհրդական Սամվել Կարաբեկյանը պատասխանեց. «Ելնելով այն բանից, որ հղում է կատարվում Վրաստանի և Ղազախստանի փորձին, կարող եմ ենթադրել, որ խոսքն այստեղ ոչ թե գիտական համակարգի, այլ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի մասին է, որի կառավարման ներքո գործող 34 գիտական կազմակերպությունները ընդամենը մի մասն են գիտության ընդհանուր համակարգի։ Այնպես որ, որքան հասկանում եմ, հարցը վերաբերում է ավելի շուտ ոչ թե գիտությանը, որին վերաբերող իրավահարաբերությունները բավարար չափով կարգավորված են օրենքի նախագծով, այլ ներկայիս Գիտությունների ազգային ակադեմիայի հետագա կարգավիճակին և կառուցվածքին։ Այդ առումով կարող եմ ասել հետևյալը. օրենքի նախագիծը որևէ կերպ չի կանխորոշում Գիտությունների ազգային ակադեմիայի կազմում գործող գիտական կազմակերպությունների հետագա կարգավիճակը և ենթակայությանն առնչվող խնդիրները։ Օրինագիծը նախատեսում է, որ գիտական կազմակերպությունները (իսկ Ակադեմիայի կազմում գործող այդպիսիններն ունեն պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունների կարգավիճակ) կունենան, ինչպես և պահանջվում է նման կազմակերպաիրավական ձև ունեցող կազմակերպությունների համար, կառավարման խորհուրդներ: Այսինքն կունենան ինքնակառավարման ավելի բարձր կարգավիճակ: Իսկ թե ինչպես դրանք կկառուցեն իրենց հարաբերությունները Ակադեմիայի նախագահության հետ կորոշեն ինքնուրույն»։

Սամվել Կարաբեկյանը նկատում է, որ գիտության ոլորտում դեռ պահպանվում է բարձրագույն կրթության և գիտության համակարգերի ժամանակավրեպ անջրպետվածությունը. գիտության ոլորտը շարունակում է բաժանված մնալ մի կողմից ակադեմիական (ԳԱԱ կազմում իրականացվող) և գերատեսչական (տարբեր գերատեսչությունների ներքո գործող), մյուս կողմից՝ բուհական, իրարից խիստ տարանջատված հատվածների՝ դրանով իսկ խոչընդոտելով կրթության և գիտահետազոտական գործունեության արդյունավետ համագործակցության մոդելների ձևավորումը, հետազոտահենք կրթական ծրագրերի իրականացումը բուհերում և գիտության ոլորտում երիտասարդ որակյալ ներուժի ներգրավումը։

«Այդ երկու հատվածների ինտեգրումն ապահովելու նպատակով օրենքի նախագծում անհրաժեշտ հիմքեր են դրվում գիտահետազոտական կազմակերպությունների և բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների տարբեր աստիճանների համագործակցության, ինչպես նաև ինտեգրման համար՝ գիտական կազմակերպություններին ինքնուրույն գործելու, հետազոտական ցանցեր և կոնսորցիումներ ձևավորելու կամ բուհերի կազմում որպես գիտահետազոտական ինստիտուտներ ընդգրկվելու իրավական հիմքեր ստեղծելով։ Կցանկանայի կրկին շեշտել, որ ԳԱԱ գիտական ինստիտուտները բուհերի ֆակուլտետների հետ պարտադիր միավորելու որևէ իրավակարգավորում օրենքի նախագծում առկա չէ, այնպես որ նման խոսակցությունները կարող են վերագրվել լավագույն դեպքում թյուրըմբռնմանը»,- եզրափակում է նախարարի խորհրդականը:

Այս հրապարակումը պատրաստվել է Եվրոպական միության եւ «Բաց հասարակության հիմնադրամներ - Հայաստան»-ի ֆինանսական աջակցությամբ։ Հրապարակման բովանդակության պատասխանատվությունը կրում է հեղինակը եւ այն չի արտացոլում Եվրոպական միության եւ «Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան»-ի տեսակետները:

Տպել
3639 դիտում

«Գորիս» ՔԿՀ պետն ազատվել է պաշտոնից և ծառայությունից

Պուտինը վերընտրվելուց հետո առաջին պաշտոնական այցը կկատարի Չինաստան

Ողջունում եմ ՀՀ համերաշխությունն Ուկրաինային և կոչ անում գործընկերներին՝ անել հնարավորը, որ Պուտինը չհաղթի. Ստոլտենբերգ

Սյունիքում ավտովթարի և հրդեհի հետևանքով մահացածներն ընտանիքի անդամներ էին, նրանց թվում կա երեխա. մանրամասներ

Խոշոր ավտովթար Չարենցավանի կամրջի մոտ. 3 մարդ հոսպիտալացվել է

ՆԱՏՕ-ն աջակցում է ՀՀ ինքնիշխանությանը, տարածքային ամբողջականությանն ու խաղաղ ձգտումներին. Ստոլտենբերգ

Խոսքը հայկական գյուղերի մասին չէ. Աղազարյանը՝ Տավուշի 4 համայնքի մասին

МИР քարտերի սպասարկման դադարեցում․ IDBank

Հուսով ենք, որ ՀՀ-ՆԱՏՕ համագործակցության նոր ձևաչափը կհաստատվի. վարչապետ

Մարտի 21-ին Հայաստանին է մոտենալու հաջորդ սառը ցիկլոնը. սպասվում է առատ ձյուն, քամու ուժգնացում

Զախարովան արձագանքել է ՀՀ վարչապետի խոսքերին

Պատկերված անձը որոնվում է նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակներում (տեսանյութ)

Fly Arna-ի լիցենզիան կասեցված է. ՏԿԵ փոխնախարար

Իրանից ժամանած 7 բեռնատարում հայտնաբերվել է ցեմենտի մեջ թաքցված հսկայական քանակությամբ ծխախոտ (տեսանյութ)

ՀՀ վարչապետն ու ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը քննարկել են Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագիրը

Տրոլեյբուսը հայտնվել է խրամուղում. շինարարը կտուգանվի (տեսանյութ)

Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորել է Վլադիմիր Պուտինին

Վարչապետի որոշմամբ՝ ՊԵԿ նախագահի առաջին տեղակալ է նշանակվել

Մենք դավաճան, հող ծախող չենք, ձեր թիկունքում ոչ մի բան չենք անելու, թողեք այս ճանապարհով գնանք. Փաշինյանը՝ տավուշցիներին

«Երևան Սիթին» տուգանվել է 10 միլիոն, «Հայփոստ»-ը՝ 2,6 միլիոն դրամով

Առանձնապես խոշոր չափի «Մեթամֆետամինի» ապօրինի շրջանառություն երիտասարդ կնոջ և տղամարդու կողմից. նրանք կալանավորվել են

Նիկոլ Փաշինյանը «TikTok»-ում նոր շարք է սկսել (տեսանյութ)

Ընդդիմությունն ասում է՝ Տավուշի գյուղերն ուզում է տա, Խրեմլուի ղեկավարը ո՞վ է. Փաշինյան

Պակիստանում երկրաշարժ է գրանցվել

Փետրվարին 150 հարկ վճարողի մոտ արձանագրվել է ՀԴՄ կիրառման կանոնների խախտում. հայտնի է տուգանքի չափը

Կոտայքում միմյանց բախվելուց հետո մեքենաներից մեկը գլխիվայր շրջվել է. կա տուժած

Մի քանի ժամ լույս չի լինի Երևանի և 7 մարզի մի շարք հասցեներում

Որ բանկերի քարտապանները կարող են օգտվել հետվճարի ծրագրից

ԵՄ արտգործնախարարները վերահաստատել են իրենց աջակցությունը Հայաստանին

Դիլիջանի ոլորանները փակ են բեռնատարների համար, մի շարք շրջաններում ձյուն է տեղում

ԱԺ-ն նոր պատգամավոր ունի. Դավիթ Կարապետյանը երդմամբ ստանձնել է պատգամավորի մանդատը

Բախվելուց հետո մեքենաներից մեկը բռնկվել է. ներսում հայտնաբերվել է 4 դի, վարորդի վիճակը ծանր է (լուսանկարներ)

«Միր» քարտերը կդադարեն աշխատել Հայաստանի գրեթե բոլոր բանկերի բանկոմատներում

Միքայել Վարդանյանը Մասիսին նվիրել է 117 մլն դրամ արժողությամբ աղբահավաք մեքենաներ և 230 աղբաման

Սահմանը կանցնի իմ տան միջով, զինվորների ներկայության դեպքում ինչպե՞ս ենք ապրելու էդ տանը. վարչապետը պատասխանել է բնակչին

Սա մեր ապագան կառուցելու միակ տարբերակն է, հեշտ հարց չէ. վարչապետը՝ Կիրանցի բնակիչներին (տեսանյութ)

Վարչապետը տիկնոջ հետ ներկա է գտնվել «...և նորից Գարուն» ներկայացմանը (լուսանկարներ)

Ինչ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել Փաշինյանի՝ Տավուշ այցի ժամանակ. մանրամասներ (լուսանկարներ)

Ես չեմ վիրավորում, ասում՝ «գյադեն հերդ ա», քոքից բռնվեք, կհանդիպենք․ Հովհաննես Դավթյանը՝ Արզաքանցյանին

Մենք պետք է թույլ չտանք պատերազմի սկսում․ ինչ է ասել վարչապետը տավուշցիների հետ հանդիպմանը