Տարվա մարզական ամփոփում (օգոստոս). Հայկական սպորտի լույսն ու ստվերը

2016 թվականի օգոստոսի 5-ից 21-ը Բրազիլիայի Ռիո Դե Ժանեյրո քաղաքում կայացավ քառամյակի գլխավոր մարզական իրադարձությունը՝ ամառային 31-րդ Օլիմպիական խաղերը: Բնականաբար, այդ ամիսը մարզաշխարհում մնաց որպես «օլիմպիական», որը եւ կդառնա այս նյութի հիմնական թեման: Միեւնույն ժամանակ օգոստոսին տեղի ունեցան եւս մի քանի նշանակալի մարզական իրադարձություններ, որոնք իրավունք ունեն տեղ գտնելու 2016 թվականի կարեւորագույն մարզական իրադարձությունների ցանկում:

Մասնավորապես ԱՄՆ-ի Սենտ Լուիս քաղաքում կայացած շախմատային «Grand Chess Tour 2016»-ի մեջ մտնող «Sinquefield Cup» մրցաշարում մեր Լեւոն Արոնյանն ընդամենը կես միավորով զիջեց հաղթող դարձած ամերիկացի Ուեսլի Սոին եւ կիսեց 2-5 - րդ տեղերը: Օգոստոսի 9-ին Նորվեգիայի Տրոնհեյմ քաղաքի ստադիոնում կայացած խաղում ֆուտբոլի Եվրոպայի Չեմպիոնների լիգայի հաղթող Մադրիդի «Ռեալը» 3-2 հաշվով հաղթեց Եվրոպա լիգայի հաղթող իսպանական «Սեւիլիային» եւ նվաճեց պատվավոր մրցանակը: Օգոստոսի 25-ին էլ «Ռեալի» պորտուգալացի հարձակվող Կրիշտիանու Ռոնալդուն արժանացավ Եվրոպայի լավագույն ֆուտբոլիստի մրցանակին՝ մեծ առավելությամբ առաջ անցնելով լավագույն եռյակում տեղ գտած Անտուան Գրիզմանից («Ատլետիկո» Մադրիդ, Ֆրանսիա) եւ Գարեթ Բեյլից («Ռեալ» Մադրիդ, Ուելս): Իսկ հիմա վերադառնանք ամառային 31-րդ Օլիմպիական խաղերին:

Ռուսական դոպինգ

«Ռիո 2016»-ը մարզական տարեգրությունում մնաց առաջին հերթին որպես դոպինգային սկանդալներով հեղեղված Օլիմպիական խաղեր: Հակադոպինգային համաշխարհային կազմակերպության (WADA) ուսումնասիրությունների արդյունքում պարզվեց, որ ռուսաստանում տարիներ շարունակ գործել է մարզիկների կողմից արգելված դեղամիջոցների՝ դոպինգի ընդունման պետական ծրագիր: WADA-ն պահանջեց Ռուսաստանին ընդհանրապես որակազրկել եւ թույլ չտալ մասնակցելու «Ռիո 2016»-ին, սակայն Միջազգային օլիմպիական կոմիտեն՝ ՄՕԿ-ը, շատ ավելի մեղմ պատժամիջոցներ կիրառեց:

ՄՕԿ-ի նախագահ Թոմաս Բախը հայտարարեց, որ Օլիմպիական խաղերին ռուսաստանցի մարզիկների մասնակցության հարցը որոշելու են մարզաձեւերի միջազգային ֆեդերացիաները: Օլիմպիական խաղերի մեկնարկից 5 օր առաջ տարբեր մարզաձեւերի միջազգային ֆեդերացիաների որոշմամբ ռուսաստանցի միայն 260 մարզիկի թույլատրվեց մասնակցել Օլիմպիական խաղերին, իսկ 127-ը որակազրկվեցին: Ռիո չմեկնեցին ռուսաստանցի գրեթե բոլոր տիտղոսակիր մարզիկները, այդ թվում՝ Օլիմպիական խաղերի 15 չեմպիոններ, 34 մրցանակակիրներ, աշխարհի 13 չեմպիոններ եւ 17 մրցանակակիրներ, ովքեր զրկվեցին իրենց բոլոր տիտղոսներից:

Հայկական սկանդալ

Միջազգային այս խոշորագույն սկանդալի ֆոնի վրա հայկական սպորտում տեղի ունեցած իրադարձություները հետաքրքրում էին բացառապես հայ մարզասերներին, իսկ «Ռիո 2016»-ի հետ կապված դրանք էլ ունեին յուրահատուկ սկանդալային բնույթ: Նախ ՄՕԿ-ը հայտարարեց, որ 2008 եւ 2012 թվականներին կայացած Օլիմպիական խաղերում մեդալներ նվաճած ծանրորդներ Տիգրան Մարտիրոսյանի եւ Հռիփսիմե Խուրշուդյանի դոպինգ թեստերի վերստուգման արդյունքում արձանագրվել է արգելված խթանիչների առկայություն, եւ նրանց փոխարեն Ռիո մեկնեցին այլ ծանրորդներ:

Հայաստանի Օլիմպիական կոմիտեն էլ թեեւ նախապես հայտարարեց, թե «Ռիո 2016»-ին մասնակցելու իրավունք են ձեռք բերել հայաստանցի 33 մարզիկներ եւ սա ռեկորդային ցուցանիշ է հայկական սպորտի պատմության համար, սակայն Օլիմպիական խաղերի օրերին հայտնի դարձավ, որ մեր մարզիկներից առնվազն մեկը՝ ատլետ Գոռ Ներկարարյանը, չի նվաճել Օլիմպիական խաղերի ուղեգիր, իսկ Ուկրաինայում կայացած մրցաշարը, որի ժամանակ էլ իբր թե Ներկարարյանը ուղեգիր է նվաճել, ընդհանրապես չի անցկացվել:

Մղձավանջային մեկնարկ

«Ռիո 2016»-ը մեկնարկը ամենաիսկական մղձավանջի վերածվեց հայ մարզասերների համար: Մեր երկիրը ներկայացնող մարզիկները ձախողվում էին իրար ետեւից, անհասկանալի «վնասվածքներ» ստանում, չէին կարողանում ավարտել ելույթները: Օգոստոսի 16-ին մեր օրաթերթը հրապարակեց «Մեր փրկության օրը» հոդվածը (http://www.armtimes.com/hy/article/91629), ուր ներկայացվում էր ձախողման մի շարք պատճառները, նաեւ վստահություն հայտնվում, որ առաջիկա օրվա ընթացքում ունենալու ենք Օլիմպիական չեմպիոն, եւ մոռացվելու են բոլոր բացթողումները, ձախողումները: Ուղիղ 4 ամիս է անցել այդ նյութի հրապարակման օրվանից. ցավալի է բայց փաստ՝ կանխատեսված բոլոր իրադարձությունները կատարվել են, իսկ հարցադրումների պատասխանները չեն հնչել մինչ այսօր:

Հայկական օր

Ամառային 31-րդ Օլիմպիական խաղերում օգոստոսի 17-ը կարելի է համարել «հայկական օր». հայաստանցի մարզիկները ընդամենը 24 ժամերի ընթացքում նվաճեցին 1 ոսկե եւ 3 արծաթե մեդալներ: Հունահռոմեական ոճի ըմբիշ, 98 կգ քաշային 25-ամյա Արթուր Ալեքսանյանը նվաճեց Օլիմպիական խաղերի չեմպիոնի կոչումը, հունահռոմեական ոճի ըմբիշ, 66 կգ քաշային 27-ամյա Միհրան Հարությունյանը, ծանրորդներ՝ 19-ամյա Սիմոն Մարտիրոսյանը (105 կգ), գերծանրքաշային 22-ամյա Գոռ Մինասյանը արժանացան Օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալների: Հայ մարզասերների գրեթե մի ամբողջ սերունդ չէր վայելել Օլիմպիական խաղերում հաղթանակի այս բերկրանքը, եւ Արթուր Ալեքսանյանը, որի հետ կապվում էր Օլիմպիական խաղերի «ոսկե» երազանքը, կարողացավ իրականություն դարձնել այն:

Արթուրից ոչ պակաս դրական էմոցիաներ պարգեւեցին արծաթե մեդալներ նվաճած մեր մարզիկները՝ Միհրան Հարությունյանը, Սիմոն Մարտիրոսյանը եւ Գոռ Մինասյանը: Այս մեդալների շնորհիվ Հայաստանը «Ռիո 2016»-ում մասնակից 207 երկրների ընդհանուր հաշվարկում զբաղեցրեց 42-րդ տեղը: «Ռիո 2016»-ում մեդալներ նվաճեցին 87, ոսկե մեդալներ՝ 59 երկրների ներկայացուցիչներ, իսկ նվաճած մեդալների քանակով թիմային հաշվարկում հաղթող ճանաչվեց ԱՄՆ-ը, լավագույն եռյակում տեղ գտան նաեւ Մեծ Բրիտանիան եւ Չինաստանը: