Բոլորս զանգահարում ենք վարչապետին իմանալու` խոչընդոտներ կա՞ն, թե ոչ

ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանի` հեռուստաընկերություններին տված հարցազրույցում մենաշնորհների թեման նույնպես արծարծվեց: Վարչապետը ասում էր, թե փոքր շուկայում ներկրողներից մեկը նույնիսկ հավասար մրցակցային պայմաններում կարող է դառնալ գերիշխող:

«Շուկայի փոքրությունը, այսպես, թե այնպես, բերելու է նրան, որ որոշակի ոլորտներում, որոշակի սեկտորներում մենք ունենալու ենք գերիշխող բիզնեսմեն, որովհետեւ ինքն ավելի էֆեկտիվ է աշխատում եւ այլն, եւ այլն: Ամբողջ խնդիրը այն է, թե ինքն ինչպես է դառնում գերիշխող. եթե դառնում է ադմինիստրատիվ լծակներով՝ քեզ թույլ են տալիս, Արամին թույլ չեն տալիս, այդ դեպքում առաջանում է անարդարություն: Եթե բնական մրցունակ դաշտում է՝ մեկ է, էլի այդպես կմեկնաբանեն, ով որ այդ գերիշխողը չէ»,- ասում էր վարչապետը: «Կենտրոն» հեռուստաընկերության ներկայացուցչի հարցին, թե «Այսինքն՝ ես ճի՞շտ հասկացա, որ ամեն մարդ այսօր կարող է ցանկացած ապրանք ներկրի», վարչապետը արձագանքեց. «Շատ ճիշտ եք լսել, առանց որեւէ պրոբլեմի: Երբ որ իմանաք, որ նման խոչընդոտ կա՝ անձամբ ինձ զանգահարում եք»:

Եթե հիմա 100 հոգի կանգնի ու ասի խոչընդոտներ կան, հազար հոգու կգտնեն, որոնք կասեն, թե խոչընդոտներ չկան: Այսինքն վարչապետի պնդումը, թե ցանկացած մարդ կարող է ցանկացած ապրանք ներկրել, մի տեսակ հարաբերական է: Ուստի դիմենք փաստերի, որոնք չեն ենթադրում թեական մոտեցումներ եւ ըստ այդմ պարզենք՝ խոչընդոտներ կա՞ն, թե ոչ:

Սկսենք ամենահանապազօրյայից` ալյուրից: Ներքեւում բերված է ռուսական մասնագիտական կայքերից վերցրած մի հայտարարություն, որի համաձայն՝ մեկ կիլոգրամ ալյուրը ավելացված արժեքի հարկով արժե 15,9 ռուբլի, կամ 121 դրամ: Սա փաստ է: Մեր խանութներում մեկ կգ ալյուրը, ըստ ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության հրապարակած պաշտոնական տեղեկանքի, արժե 444: Հետաքրքրիր է` ՀՀ վարչապետը ինչպե՞ս կարող է տնտեսագիտորեն հիմնավորել, որ ԱԱՀ-ն ներառյալ 121 դրամ մեծածախ գնով ալյուրը ԵՏՄ անդամ Ռուսաստանից ՀՀ խանութներ հասնելով՝ թանկանա 3.6 անգամ...: Հիմա ալյուրի ներկրման խոչընդոտ կա՞, թե ոչ:  

Երկրորդ նկարում նույնպես հայտարարություն է, ըստ որի՝ առաջարկվում է բանան էկվադորից մեկ կիլոգրամը 55.2 ռուբլով կամ 420 դրամով: Մաքսազերծված է, ԱԱՀ-ն վճարված է, «բոլոր ծախսերը ներառված են»....: Եվ դա՝ ԵՏՄ անդամ Ռուսաստանում: Հետաքրքիր է, ըստ վարչապետի, ինչո՞ւ ոչ ոք չի գնում, այդ էժան բանանը բերի ու վաճառի 600 կամ 700 դրամով:  Չէ՞ որ մեր խանութներում մոնոպոլիստ «Քեթրինի» բերած բանանը վաճառվում է 880 դրամով: Խոչընդոտ կա՞, թե ոչ: 

Ավարտենք այս ցանկը ամենաքաղցր օրինակով, որը, սակայն, շատ դառն է: Ներքեւում բերված երրորդ նկարում կարդում ենք հայտարարություն, ըստ որի, ընկերությունը մեկ տոննան 325-330 դոլարով աշխարհի ցանկացած նավահանգիստ է հասցնում բրազիլական սպիտակ շաքար: Գրված է՝ CIF պայմաններով, ինչը նշանակում է, որ հենց այդ գնով, օրինակ, Փոթիի նավահանգստում շաքարը կհանձնվի գնորդին: Այսինքն, մեկ կգ սպիտակ` պատրաստի շաքարի գինը Փոթիում կկազմի 157 դրամ: Սա փաստ է:

Սամվել Ալեքսանյանի (Լֆիկ Սամո) ներկրած շաքարի հումքը ՀՀ սահմանի վրա, ըստ ՊԵԿ պաշտոնական տեղեկանքների` 171 դրամ է: Նույնպես Բրազիլիայից, բայց ընդամենը՝ հումք: Համենայն դեպս այդպես է ներկայացվում, ու հետեւաբար մաքսազերծման ենթակա չէ: Այդ ինչպե՞ս է ստացվում, որ պատրաստի շաքարը ավելի էժան է, քան այն հումքը, որից դա ստացվում է: Եթե նույն տրամաբանությամբ շարունակենք, ապա մեկ կիլոգրամ կարագը ավելի էժան պետք է լինի, քան մեկ կիլոգրամ կաթը: Տեսնես ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը մինչեւ հաջորդ հարցազրույցը կգտնի՞ այս հանելուկի պատասխանը: Արդյոք այս եւ մյուս օրինակները ապացուցո՞ւմ են, որ ազատ մրցակցային պայմաններում են ոմանք դարձել եւ մնում գերիշխող դիրք ունեցող: Ու հետաքրքիր է` եթե վարչապետին զանգահարեն, ի՞նչ կպատասխանի նա: