Կառավարությունը փորձելու է «սղղցնել» հարկային օրենսգրքի նախագիծը

Այն, ինչ կատարվեց եւ կատարվում է «Հարկային օրենսգրքի» նախագծի շուրջ, պարզապես, չի տեղավորվում առողջ տրամաբանության մեջ: Եվ այն, ինչ դեռ կատարվելու է, կարող է անդառնալի հետեւանքներ ունենալ մեր տնտեսության համար:

Անցած տարիներին բազմաթիվ փորձեր են եղել մեր ամբողջ հարկային օրենսդրությունը, որը կազմված է տասնյակ օրենքներից, համախմբել մեկ օրենքում, հնարավորինս պարզեցնել, ստեղծել հասկանալի ու համապարփակ մի օրենսգիրք: Այդ փորձերը տարբեր պատճառներով տապալվում էին: Եվ ահա անցած տարի միջազգային կառույցների ֆինանսական աջակցությամբ նախաձեռնվեց հերթական փորձը, որը ավելի լավ էր տապալվեր, քան այսպիսի ընթացք ստանար:

Օրենսգրքի մշակումն անցավ, կարելի է ասել, կիսագաղտնի պայմաններում` կառավարության գրասենյակներում: Իսկ երբ դրա «կմախքը» արդեն պատրաստ էր, հետագա մշակումը պետք է անցներ շահագրգիռ բոլոր կողմերի մասնակցությամբ: Խոսքը առաջին հերթին բիզնեսի շահերը ներկայացնող կառույցների մասին է: Ակտիվ մասնակցություն եղավ, քննարկումներ կազմակերպվեցին, առաջարկներ ներկայացվեցին...: Նախագծի հեղինակները խոստացան դրանց մի զգալի մասը ներառել, նույնիսկ շրջանառության մեջ հայտնվեց այդպիսի փոփոխություններով նախագիծ, տարբեր ոչ կառավարական կազմակերպություններ սկսեցին աշխատել դրա վրա, նոր առաջարկություններ ներկայացնել եւ այլն, սակայն այս տարվա մարտին կառավարության նիստի օրակարգում հայտնվեց Հարկային օրենսգրքի մի բոլորովին այլ նախագիծ, առանց որեւէ առաջարկի ներառման:

Այդ ժամանակ դժգոհության ալիք բարձրացավ տնտեսվարողների շահերը ներկայացնող հասարակական կազմակերպությունների շրջանում: Գնահատականը մեկն էր` կառավարությունը իրենց «քցել է»: Սակայն դա չխանգարեց, որ կառավարությունը հավանության արժանացնի նախագիծը եւ այդ տեսքով ուղարկի Ազգային ժողով: ԱԺ-ում նույնպես նախագիծը հուժկու քննադատության արժանացավ: Ընդ որում, քննադատությունը հնչում էր ոչ միայն ընդդիմադիր պատգամավորների, այլ նաեւ մեծամասնություն կազմող ՀՀԿ պատգամավորների կողմից:

Կառավարության ներկայացուցիչները համաձայնվեցին, որ օրենքում պետք է փոփոխություն անել: Սակայն պատճառաբանելով, որ միջազգային ֆինանսական կառույցների կողմից ժամկետների հարցը շատ խիստ է դրված եւ Հարկային օրենսգիրքն առաջին ընթերցմամբ պետք է ընդունված լինի գարնանը, խնդրեցին ԱԺ-ից ընդունել այն: Միաժամանակ, սակայն, ամենահամոզիչ ձեւով խոստացան, որ առաջինից երկրորդ ընթերցման ժամանակահատվածում էական փոփոխություններ կիրականացնեն նախագծում:

Հիմա, Հարկային օրենսգիրքը երկրորդ ընթերցմամբ ընդունվելու համար ներառված է ԱԺ արտահերթ նստաշրջանում: Օրակարգում դրված նախագիծը, պարզվում է, այն նույն տեսքի է, ինչպիսին ընդունվել էր առաջին ընթերցմամբ: Այսինքն, արդեն երկրորդ անգամ կառավարության ներկայացուցիչներն ուղղակի խաբում են: Օրենսգրքի նախագծի քննարկմանը դեռ ԱԺ չի հասել: Դա կարող է լինել, հավանաբար՝ այսօր: Ու դրա շուրջ անկասկած բուռն քննարկումներ տեղի կունենան:

Ակնհայտ է, որ նախագծի հեղինակները փորձում են «սղղացնել» իրենց համար խիստ ձեռնտու, տնտեսվարողների շահերը հաշվի չառնող, իր մեջ ակնհայտ վտանգներ պարունակող այս օրենսգիրքը եւ դա անում են, այսպես ասենք, պարզունակ խաբեության միջոցով: Ինչպիսին է նախագծի վերաբերյալ նորանշանակ վարչապետ Կարեն Կարապետյանի կարծիքը՝ անհայտ է: Անհայտ է նաեւ, թե ինչ կարծիքներ ունեն ֆինանսների նորանշանակ նախարար Վարդան Արամյանը, կամ, ասենք, էկոնոմիկայի նախարարի պաշտոնում նշանակվելիք Սուրեն Կարայանը: Ամենայն հավանականությամբ, նրանք դեռ ամբողջությամբ չեն էլ կարողացել ուսումնասիրել փաստաթուղթը, գտնել «ստորջրյա խութերը», եւ մտածել դրանք վերացնելու ուղղությամբ:

Բայց եթե նույնիսկ ինչ-որ բաներ նկատած լինեն, ցանկանան փոխել կամ գոնե ուզենան քննարկել նախագիծը, ապա չեն կարողանալու: Խնդիրն այն է, որ երկրորդ ընթերցմամբ նախագիծը ընդունելու վերջնաժամկետը սեպտեմբերի վերջն է: Եթե այդ ժամկետը ձգվի, ապա կառավարությունը լրջագույն խնդիրներ կունենա միջազգային ֆինանսական կառույցների հետ:

Բազմաթիվ տնտեսագետներ, տնտեսվարողների շահերը ներկայացնող հասարակական կառույցների ներկայացուցիչներ լարված սպասումների մեջ են, թե ինչ ընթացք կստանա նախագիծը ԱԺ-ում: Իսկ «ՓՄՁ համագործակցության ասոցիացիա» հ/կ ղեկավար Հակոբ Ավագյանը երեկ նամակով դիմել է վարչապետ Կարեն Կարապետյանին՝ առաջարկելով ԱԺ-ից հետ կանչել Հարկային օրենսգրքի նախագիծը, հիմնավորելով, որ ընդամենը շաբաթներ առաջ հենց կառավարությունում տեղի են ունեցել քննարկումներ, հստակ հանձնարարականներ են եղել օրենսգրքի նախագծի որոշ խնդրահարույց դրույթներ վերանայելու մասին, սակայն դրանք բոլորովին չեն իրականացվել:

«Հարկ վճարողների պաշտպանություն» ՀԿ նախագահ Փայլակ Թադեւոսյանը Lragir.am-ին ասել է, թե օրենսգրքի նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունելուց հետո Ազգային ժողովի Տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում նիստեր եղան: «Այնտեղ խոստացան, որ քննարկումները շարունակվելու են, եւ առանց առաջարկություն ներկայացնողների մասնակցության քննարկում չի լինի: Բայց ժամկետներն անցել են, էլ երբ են պատրաստվում ինչ-որ բան քննարկել: Միայն մեր կազմակերպությունը երեք գրություն է ուղարկել օրենսգրքի մասերի հետ կապված, մոտ 250 առաջարկ ենք արել: Այդքան աշխատել ենք, բայց Ազգային ժողովի կողմից այս վերաբերմունքը չգիտենք ինչպես բնութագրել»,- ասել է Փայլակ Թադեւոսյանը: Ինչ ընթացք կստանա Հարկային օրենսգրքի նախագիծը, պարզ կդառնա հաշված օրերի ընթացքում: