Էրդողանը Օսմանյան կայսրության վերականգնման տեսլական ունի, բայց նրա ու Ալիեւի մտածած բլից-կրիգը տապալվել է. Մ. Զոլյան

3 օր է՝ Ադրբեջանը լայնածավալ հարձակում է սկսել Արցախի սահմանների, ինչպես նաեւ բնակավայրերի ուղղությամբ: Այսօր արդեն ընդլայնվեց ռազմական գործողությունների աշխարհագրությունը եւ մարտեր սկսվեցին նաեւ Հայաստանի հետ սահմանին: Եվ ահա կրկին ակտուալ են դարձել ՀԱՊԿ-ին դիմելու անհրաժեշտության, ինչպես նաեւ Հայաստանի կողմից Արցախը ճանաչելու, այն մայր հայրենիքին միացնելու կոչերն ու պահանջները: Քննարկվո՞ւմ են արդյոք այս հարցերը, ո՞ր դեպքում Հայաստանը կդիմի նման քայլերի. այս հարցերի շուրջ զրուցել ենք ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի անդամ Միքայել Զոլյանի հետ:

- Պարոն Զոլյան, նախ խնդրում եմ ասել, թե ինչպե՞ս է բնորոշվում այն, ինչ տեղի է ունենում Արցախի ու Հայաստանի սահմանների նկատմամբ՝ պատերա՞զմ, էսկալացիա՞… Ինչո՞ւ սկսեց Ադրբեջանը:

-Սա ամենալուրջ էսկալացիան է՝ 1994 թվականից ի վեր, որովհետեւ ըստ էության ամբողջ ռազմաճակատով մարտեր են ընթանում: Ես կարծում եմ, որ այս ամենը այսքան սուր է տեղի ունենում՝ պայմանավորված երկու գործոնով. առաջին՝ սա Ալիեւի վարչակարգի վերջին փորձն է՝ փրկելու իր դեմքը եւ հենց վարչակարգը: Վերջին տարիներին մենք տեսնում ենք, թե ինչքան խնդիրներ են կուտակվել Ադրբեջանում: Հուլիսյան մարտերը ցույց տվեցին, որ եթե Ադրբեջանում առկա դժգոհությունը չուղղվի հայերի դեմ, ապա կարող է պայթեցնել իրավիճակը ներսից: Եվ Ալիեւի վարչակարգը դիմել է ցանկացած բռնապետի ամենասիրված մեթոդին՝ փորձում է ռազմական արկածախնդրության միջոցով ժողովրդին համախմբել իր շուրջը: Երկրորդ գործոնը, որով պայմանավորված է իրավիճակի սրումը Թուրքիայի կամ ավելի ճիշտ Էրդողանի գործոնն է: Էրդողանի քաղաքականությունը վերջին տարիներին շատ ագրեսիվ է, կայսերապաշտական: Ըստ էության, Օսմանյան կայսրության վերականգնման տեսլական ունի եւ նրա ակտիվացումը Արցախի հարցում նաեւ կապված է դրա հետ: Ահա այս երկու բռնապետերի համատեղ ծրագրերի ու գործողությունների արդյունքում է, որ տեղի ունեցավ այս էսկալացիան:

- Այս համատեքստում որքանո՞վ եք բավարար համարում միջազգային արձագանքը: Մինչ այժմ եղած հայտարարությունները կարծեք թե բավարար չեն հետագա լարվածությունը թուլացնելու համար:

-Ես կարծում եմ, որ մենք որպես հասարակություն, որպես երկիր, որպես ժողովուրդ պետք է հասկանանք, որ ցանկացած գործողություն առաջին հերթին Հայաստանի եւ Արցախի ժողովրդի, մեր բանակի գործողությունն է լինելու: Որեւէ մեկը մեր փոխարեն մեր հարցը չի լուծելու: Իհարկե միջազգային արձագանքը շատ կարեւոր է, դիվանագիտությունը շատ կարեւոր է, բայց ի վերջո այսօր Արցախի ճակատագիրը վճռվում է ռազմի դաշտում: Այնպես որ ամենակարեւորը հայկական բանակի հաջողություններն են, որոնք ես կասկած չունեմ, որ մենք արդեն ունենք եւ կունենանք էլ ավելի մեծ հաջողություններ: Ինչ վերաբերում է միջազգային արձագանքին, ապա այս պահին դիվանագիտությունը, նաեւ տեղեկատվական քարոզչությունը օժանդակ դեր ունեն ռազմաճակատի համար: Այսինքն այդ դիվանագիտությամբ մենք պետք է ապահովենք այնպիսի պայմաններ, որոնցում մեր բանակի համար դրված խնդիրները ավելի հեշտ լինեն իրականացնել: Այս տեսակետից աշխատանք տարվում է ԵԱՀԿ-ի հետ, Մինսկի խմբի համանախագահների եւ մյուս պետությունների հետ, կան դատապարտումներ, կա միջազգային մամուլի արձագանքը:

- Հնարավոր համարո՞ւմ եք առաջիկայում ՀԱՊԿ-ին դիմելու հնարավորությունը, չէ՞ որ արդեն Հայաստանի սահմանների նկատմամբ կան ոտնձգություններ, ինչը նշանակում է, որ սկսել է գործել ՀԱՊԿ պայմանագիրը:

- Մենք շատ ուղիղ կապի մեջ ենք ե՛ւ Ռուսաստանի, ե՛ւ ՀԱՊԿ-ի մեր գործընկերների հետ, եւ հարկ եղած դեպքում ցանկացած միջոցներ կարող են կիրառվել, ցանկացած դիվանագիտական քայլ կարող է արվել:

- Իսկ նորմա՞լ է, որ մեր ռազմավարական գործընկեր Ռուսաստանը, կամ ՀԱՊԿ-ն սպասում են նման մի դիմումի, երբ 3 միլիոն բնակչություն ունեցող Հայաստանի, 160 հազար բնակիչ ունեցող Արցախի դեմ դուրս են եկել 8 միլիոն բնակչություն ունեցող Ադրբեջանն ու 80-ից ավելի միլիոն բնակիչ ունեցող Թուրքիան:

- Պատմության մեջ բազմաթիվ են դեպքերը, երբ ավելի փոքր չափերի երկիրը կամ ավելի փոքրաթիվ ժողովուրդը հաջողության է հասել ավելի մեծաթիվ հակառակորդի հանդեպ եւ էդ օրինակաները բազմաթիվ են: Որովհետեւ միայն մարդկանց թիվն ու զենքի քանակը կարեւոր չեն, պետք է այդ ամենը կարողանալ վերածել ռազմական հաջողության: Սա միշտ չի, որ ստացվում է, ավելի հաճախ չի ստացվում հենց այն կողմի մոտ, որը սկսել է պատերազմը: Հիմա, ինչ վերաբերում է Ռուսաստանին եւ մնացած հարցերին. տեսեք, մենք ունենք Հայաստանի եւ Ռուսաստանի միջեւ երկկողմանի դաշինք, մենք ՀԱՊԿ անդամ ենք, Հայաստանում կա ռուսական ռազմաբազա եւ այս ամենը ինչը ազդում է իրավիճակի վրա այն իմաստով, որ նույն Թուրքիայի գործողությունները սահմանափակ են: Մենք տեսնում ենք, այո՛, որ Թուրքիան աջակցում է Ադրբեջանին, սիրական գրոհայինները կռվում են Ադրբեջանի կողմից, բայց մենք չենք տեսնում եւ կարծում եմ չենք էլ տեսնի Թուրքիայի կողմից ուղղակի հարձակում Հայաստանի տարածքի վրա: Կարծում եմ՝ եթե Թուրքիայի ղեկավարները իրենց հոգեկան առողջությունը չեն կորցրել, ապա նման բան բացառված է: Իհարկե մենք չենք կարող մտնել Էրդողանի գլուխը եւ տեսնել այնտեղ ինչ է կատարվում, բայց այնուամենայնիվ կան որոշ սահմանափակումներ, որոնք ամենաարմատական եւ ամենաագրեսիվ գործիչների համար գործում են: Մենք մինչեւ հիմա որեւէ պատճառ չունենք դժգոհելու հայ-ռուսական համագործակցությունից: Վերջին 2 տարիներին այդ համագործակցությունը բավական ակնառու է եղել հայկական բանակի մոդեռնիզացման առումով: Բայց կրկնում եմ՝ ամեն ինչ վճռվում է հայկական բանակի կողմից:

- Պարոն Զոլյան, շատերը կարծում են, որ պետք է խնդրել Ռուսաստանին՝ միջամտել այս կոնֆլիկտը հարթելու հարցում: Հաշվի առնելով, որ Թուրքիան եւս անթաքույց մասնակցություն է ցուցաբերում վերջին օրերի գործողություններին, այստեղ չկա՞ վտանգ, որ Ռուսաստանի միջամտության պարագայում Հայաստանը կարող է ռուս-թուրքական հակամարտության թատերաբեմ դառնալ:  

-Իհարկե, մենք պետք է անենք ամեն ինչ, որ Հայաստանը կամ Արցախը չդառնան մեծ տերությունների պայքարի թատերաբեմ, ինչքան էլ որեւէ մեկը փորձի իր օրակարգը մեզ փաթաթել, մենք շատ հստակ ունենք մեր շահերը եւ թույլ չենք տալու, որ մեզ շեղեն այդ շահերից եւ մենք դառնանք ինչ-որ ուրիշ տերությունների պայքարում մանրադրամ: Դա բացառված է:

- Այս պահին բանակցություններին վերադառնալու որեւէ փոքր հույս տեսնո՞ւմ եք:

- Դե գիտեք, միշտ էլ պատերազմին հետեւում է խաղաղությունը, պատերազմական գործողություններին հետեւում են բանակցությունները, այսինքն վաղ թե ուշ դա տեղի է ունենալու, բայց այս պահին հակամարտության ճակատագիրը վճռվում է այլ տեղ եւ այս պահին առաջնային է ռազմաճակատը:

- Դուք այսօր քննարկումներից մեկի ժամանակ ասացիք, որ սեղանին կան Արցախի ճանաչման կամ Հայաստանի հետ ռազմաքաղաքական դաշինք կնքելու եւ այլ տարբերակներ: Կարո՞ղ եք ասել, ում սեղանին են այդ տարբերակները, ինչ մակարդակով են քննարկվում, երբ է հավանական, որ Ազգային ժողովի օրակարգ կմտնի նման հարց:

- Նախ, այդ տարբերակները միշտ էլ եղել են մեր սեղանին, ես նկատի ունեմ ընդհանրապես Հայաստանը որպես պետություն, քաղաքական շրջանակները, փորձագիտական շրջանակները: Միշտ էլ այդ հարցը քննարկվել է, եւ այնպես չի, որ այս իրադարձությունների ազդեցության տակ մենք նորից պետք է զրոյից փորձենք հասկանալ, թե ինչ օգուտներ եւ վնասներ դա կարող է տալ: Տարբերությունն այն է, որ այս իրավիճակը բացառիկ է: Այսինքն այն իրավիճակը որ կա հիմա, տարբեր է այն իրավիճակից, որ կար մեկ ամիս առաջ եւ մենք պետք է բոլոր գործոնները գնահատելով որոշումներ ընդունենք այսօրվա համար, մեկ շաբաթ հետոյի համար, այդ որոշումները շատ կոնկրետ են եւ ընդունվում են՝ բոլոր գործոնները հաշվի առնելով: Ես կարող եմ ասել, որ մենք որեւէ սահմանափակում չունենք, մենք որեւէ բանից չենք վախենում, բայց միեւնույն ժամանակ չպետք է թույլ տանք, որ էմոցիոնալությունից ելնելով կամ կարճաժամկետ նկատառումներից ելնելով լուրջ քայլեր արվեն: Ցանկացած քայլ պետք է գնահատվի, թե ինչ կտա դա այսօր, ինչ արդյունքներ կամ հետեւանքներ կարող է ունենալ վաղը կամ մեկ տարի հետո: Այդ բոլոր գործողությունները հաշվի առնելով՝ չկա տարբերակ, որ բացառում ենք, բայց մենք չունենք որեւէ տարբերակ, որին ավելի շատ հակված ենք:

- Պարոն Զոլյան, Թուրքիայի ԱԳ նախարար Մեւլյութ Չավուշօղլուն այսօր ուղիղ հայտարարել է, որ իրենք մարտի դաշտում եւ բանակցային սեղանի շուրջ Ադրբեջանի կողքին են, պետք է ազատագրվեն Ադրբեջանի տարածքները եւ այլն:  Թուրքիայի այս վճռականությունը նշանակո՞ւմ է, որ պատերազմը դեռ ավարտվելու ոչ միայն շանս չունի, այլեւ կարող է երկար տեւել:

- Ես կարծում եմ, որ պետք չէ շատ ուշադրություն դարձնել, թե ինչ են ասում էրդողանի ենթակաները, մենք պետք է պատրաստ լինենք բոլոր տարբերակներին: Ակնհայտ է, որ Ալիեւի եւ Էրդողանի մտածած բլից-կրիգը կամ կայծակնային պատերազմը տապալվել է, էն ինչ ծրագրել էին, իրենց մոտ չի ստացվել: Թե հետագայում ինչ զարգացումներ կլինեն՝ դա կախված է եւ ռազմի դաշտում եղած վիճակից եւ միջազգային իրավիճակից եւ դիվանագիտության գործողություններից: Ես հույս ունեմ, որ այս ամենը շուտով կավարտվի, բայց մենք պետք է պատրաստ լինենք ցանկացած տարբերակի, եւ եթե պետք է՝ նաեւ երկարատեւ պայքարի:

Տպել
2390 դիտում

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան