Եվրոպայում կորոնավիրուսն անխնա հարվածել է ծերանոցներին. կառավարությունները մեղադրանքի թիրախում են

Տարեսկզբին, երբ կորոնավիրուսը նոր էր սկսում տարածվել աշխարհում, եւ շատ բան դրա մասին հայտնի չէր, հստակ էր մի բան՝ այս վարակի դեմ առավել անպաշտպան են տարեցներն ու քրոնիկ հիվանդները: Վիրուսի՝ արհեստածին լինելուն զուգընթաց՝ կասկածներ շրջանառվեցին, թե սա երկրագունդը «ծախսատար» տարեցներից եւ «ոչ պրոդուկտիվ» կամ պակաս շահութաբեր-հիվանդ աշխատողներից «բեռնաթափելու» ծրագիր է: «Չենք կարծում,- անվստահ ասացին վարակաբանները,- այսպես թե այնպես, ցանկացած վարակի համար էլ առավել խոցելի են իրենց կյանքն ու առողջությունը ինչ-որ չափով մաշած մարդիկ, ոչ՝ առողջ երիտասարդները»: «Ինչ եք ասում, անհիմն մեղադրանքներ են,- շտապեցին առարկել կառավարությունները,- մենք ամեն ինչ կանենք, որ ծերերին ապահովագրենք: Կարանտինային նորմեր կհաստատենք տարեցների տներում, խստագույն հակահամաճարակային նորմեր կկիրառենք, մեզ ագահության ու խստասրտության մեջ մի մեղադրեք»:

Հիմա արդեն՝ ամիսներ անց, կարող ենք փոքրիշատե գնահատել վարակի մահաբեր ազդեցությունը ծերանոցների վրա՝ օբյեկտիվորեն նշելով, որ տարեց վարակակիրները երբեմն ունեցել են նաեւ քրոնիկ հիվանդություններ: Եվրոպական երկրներում, ակնհայտորեն, վարակը մեծ հարված է հասցրել ծերանոցներին: Կորոնավիրուսից տարեցների տներում մահացել են տասնյակ հազարավորներ. շատերն էլ մահացել են՝ չունենալով COVID-19 ախտորոշումը, քանի որ թեստերը, մանավանդ համավարակի տարածման առաջին ամիսներին, չէին բավականացնում: Երկրների մի մասում, օրինակ՝ Նորվեգիայում եւ Բելգիայում, մահացությունների շուրջ կեսն արձանագրվել է ծերանոցներում:

Ավելի մեծ է ցուցանիշը Ֆինլանդիայում. միայն Հելսինկի քաղաքի ծերանոցում 48 մարդ է մահացել. երկրում, ընդհանուր առմամբ, կորոնավիրուսից մահերի 2/3-ը ծերանոցներից է. այլ կերպ ասած՝ մահացել է ծերանոցներում ապրող ամեն երրորդ բնակիչը:

Շվեդիայի ծերանոցներում վարակը տարածվում է անտառային հրդեհի արագությամբ. հայտարարված կարանտինի պատճառով ծերերն իրենց հարազատների հետ տեսնվել չեն կարող: «Մի ամիս առաջ, երբ մեզ մոտ ցուցադրվեց մի ռեպորտաժ, թե ԱՄՆ-ում ինչպես են մարդիկ ծերանոցի պատերի տակ լալիս, քանի որ չէին կարող տեսնել իրենց հարազատին, ես կարծում էի՝ մեզ մոտ նման բան չի լինի: Մինչդեռ հիմա մեզ մոտ այդպես է»,- գրել է Expressen-ն դեռ ապրիլին: Նա հիշեցրել է, որ Շվեդիայի գլխավոր համաճարակաբան Անդերս Թեգնելը մեկ անգամ չէ, որ հավաստել է, թե իրենց հիմնական առաջնահերթությունն է տարեցների առողջությունը: «Իր տարեց քաղաքացիներին Շվեդիան խնդրեց պատասխանատու քաղաքացի լինել՝ տանը մնալ, իսկ իր հոգածության ներքո գտնվող տարեցների համար ոչ մի ջանք չթափեց՝ ոչ պաշտպանիչ միջոցներ տվեց հաստատություններին, ոչ հիվանդանոցներում տեղեր ավելացրեց, ոչ՝ սարքավորումներ»,- նշել է հոդվածագիրը՝ ընդգծելով, որ առանց այդ էլ տարեցտարի պակասել էր ոլորտի ֆինանսավորումը, ու բազմաթիվ խնդիրներ մնում էին չլուծված: «Պապիկ-տատիկները մահանում են իրենց անկողիններում, միայնության մեջ, որ հետո դրվեն պոլիէթիլենային պարկերում ու դագաղներում՝ մեխված կափարիչներով: Մենք, իրոք, ուզում էինք, որ մահն այսպիսի՞ն լիներ»,- ամփոփում է նա:

Մեծ Բրիտանիայի ծերանոցներում կորոնավիրուսային բարդություններից մահացել է մոտ 20 հազար մարդ: Վարչապետ Բորիս Ջոնսոնին հարցրել են, թե արդյոք իշխանությունները կարո՞ղ էին կանխել նման կորուստներն՝ ավելի վաղ կիրառելով կարանտինային միջոցառումները: Նա հրաժարվել է պատասխանել՝ նշելով, որ կատարվածի մանրամասն նկարագրությունն է անհրաժեշտ՝ մահացության պատճառների մասին խոսելու համար: Ջոնսոնը նաեւ վիճարկել է այն լուրը, որ որոշ հիվանդներ «դուրս են գրվել» հիվանդանոցներից տուն՝ ուղարկվելով ինտերնատները: Ըստ նրա՝ որոշ մարդիկ իրականում տեղափոխվել են ոչ իրենց նախաձեռնությամբ, բայց այդպիսի որոշումները միշտ հիմնված են եղեկ «կլինիկական հիմքի վրա», եւ իշխանությունները նպատակ չեն ունեցել ծերանոցները վտանգի ենթարկել: The Daily Mirror-ը նշում է, որ հիվանդների մոտ 40 տոկոսը հետ է ուղարկվել ծերանոցներ՝ հիվանդանոցային մահճակալները կորոնավիրուսով վարակված այլ հիվանդների համար ազատելու նպատակով:

Իսկ Իսպանիայում դեռ մարտին աշխարհը սարսափով արձանագրեց, որ զինվորականները ծերանոցում գտել են կորոնավիրուսից մահացած ծերերի լքված դիեր: Այս փաստով սկսված հետաքննության շրջանակում Առողջապահության նախարարությունից արձագանքեցին, թե աշխատակիցները նման ցուցում ունեին՝ տարեցների դիերին կարող էին չմոտենալ, եթե կասկած ունեին, որ նրանք կարող է կորոնավիրուսով վարակված  են եղել: Բացի դրանից, բացատրել էին, աշխատակիցները չեն հասցնում, նրանց մի մասն էլ վարակված է:

Իսպանիայում 5417 այդպիսի հաստատություն կա, ուր ապրում էր շուրջ 370 հազար տարեց: Թե նրանցից քանիսն են վարակին զոհ գնացել, տվյալներ չկան: «Բալմիս» միջոցառման շրջանակում զինվորականները ախտահանել են կենտրոններից միայն 4-ը՝ այդ ընթացքում էլ արձանագրելով «լքված դիերի» ահասարսուռ պատկերները:

Թեպետ համաժամանակյա ամբողջական վիճակագրության բացակայության պայմաններում դժվար է ընդհանուր գնահատական տալ, սակայն վերջին շրջանի հրապարակումներից բերված այս պատառիկներն էլ բավական հստակ ուրվագծում են պատկերը: 

Հայաստանում հայտնի է ծերանոցներում ապրող 13 մարդու մահվան մասին, որ վարակված են եղել կորոնավիրուսով: Նրանցից 3-ը՝ Գյումրիի տարեցների-տուն ինտերնատի շահառուներն էին, 10-ը Նորքի՝ տուն-ինտերնատի: Գյումրիում հիմա վարակակիր է 56 տարեց, Նորքի ինտերնատի բոլոր հիվանդներն ապաքինվել են:

Նախկին ԽՍՀՄ երկրներում ծերանոցների բնակիչների կորոնավիրուսից մահացության ցուցանիշը հիմնականում համադրելի է ընդհանուրին: Ուկրաինացի հայտնի բժիշկ Եվգենի Կոմարովսկու խոսքով՝ պատճառն այն է, որ նրանք, ովքեր հիմա կոտորվում են Եվրոպայի ծերանոցներում, մեզ մոտ վաղուց են մահացել կյանքի ու առողջապահության որակի պատճառով. «Ընդհանուր առմամբ՝ դա տխուր է,- նշում է բժիշկը,- այս համավարակի օրերին՝ պակաս մտահոգիչ»: