Զգուշացնում եմ` անախտանիշ, թեթև կորոնավիրուսային հիվանդներին չի թույլատրվում դեքսամետազոն ընդունել. բժիշկ Վարդապետյան

Դեռևս ս. թ. ապրիլի 23-ին armtimes.com-ում հրապարակված կորոնավիրուսային հիվանդության վերաբերյալ գիտաբժշկական  ծավալուն հոդվածում համարձակություն էի ունեցել հայտնել արհեստական շնչառության ցածր արդյունավետության, փոխարենը արյան փոխներարկման և հիպերբարիկ օքսիգենացիայի (թթվածնաբուժություն) առավել բարձր արդյունավետության մասին։ «Համարձակ» կանխատեսում-եզրահանգումս հիմնված էր կորոնավիրուսային հիվանդության ախտածագման մեխանիզմների վերաբերյալ ամենատարբեր վարկածների ու տեսակետների խոր ուսումնասիրության վրա։

Այս անգամ` կորոնավիրուսային հիվանդության բուժման գործընթացում դեքսամետազոն դեղի դերի մասին։

Կորոնավիրուսային հիվանդությունն առավել ծանր է ընթանում քրոնիկ հիվանդությունների, հատկապես շաքարային դիաբետի դեպքում։ COVID-19-ից մահացության բարձր հաճախականություն է դիտվում  դիաբետի բարձիթողի, դեկոմպենսացված վիճակների ժամանակ։

Բորբոքային, ինֆեկցիոն-վիրուսային հիվանդությունները նպաստում են արյան մեջ գլյուկոզայի բարձր պարունակությանը (հիպերգլիկեմիա), ինչն էլ իր հերթին նպաստում է նշված հիվանդությունների ծանր ընթացքին։ Կորոնավիրուսային վարակը այն հզոր հրահրիչն է (պրովոկատոր), որը հանգեցնում է ածխաջրային փոխանակման խաթարումների.

  • Շաքարային դիաբետի կոմպենսացված, կայունացված վիճակից անցում դեկոմպենսացված բարձիթողի վիճակի։
  • Թաքնված (լատենտ) ձևերի, նախադիաբետի, ինսուլինառեզիստենտության վիճակներից շաքարային դիաբետի դրսևորում։
  • Միջազգային բժշկագիտական տեղեկագրերում նկարագրվում է COVID-19-ի առկայության առաջին իսկ օրերից հաճախակի, գրեթե մասսայական արյան մեջ գլյուկոզայի բարձր մակարդակ, նախկինում  նման շեղումներ երբևէ չունեցած անձանց մոտ։

Կորոնավիրուսով ախտահարված իմ ծանոթներից շատերն էին զարմացած ահազանգում արյան մեջ գլյուկոզայի բարձր մակարդակի մասին։

Շաքարային դիաբետով, մետաբոլիկ սինդրոմով, ճարպակալմամբ հիվանդների մոտ գլյուկոզայի մակարդակի կարգավորումը կորոնավիրուսային հիվանդության ընթացքը մեղմելու ամենակարևոր նախապայմանն է։ COVID-19-ը համեմատաբար թեթև ընթացք է ունենում կոմպենսացված շաքարային դիաբետի դեպքում։

Այսքանից հետո տեղին եմ համարում զգուշացնել` այն դեղամիջոցները, պրեպարատները, որոնց կողմնակի ազդեցություններից է գլյուկոզայի պարունակության բարձրացումն արյան մեջ, կարող են խորացնել COVID-19-ի ծանր ընթացքը շաքարային դիաբետով հիվանդների մոտ։

Դեքսամետազոնը հակաբորբոքային, իմունադեպրեսսիվ ազդեցությամբ օժտված պրեպարատ է, որը թափանցելով կենտրոնական նյարդային համակարգ՝ կանխում է ուղեղի այտուցը։ Ինչպես տեսնում ենք, կենսական անհրաժեշտության ու նաեւ մատչելի դեղամիջոց է։ Գրագետ բժշկին հայտնի է դեքսամետազոնի արտահայտված հիպերգլիկեմիկ  ազդեցությունը։ Ուստի շաքարային դիաբետով հիվանդների մոտ COVID-19-ի բուժման ժամանակ պետք է զգուշանալ դեքսամետազոնի նշանակումից, օգտագործել միայն կենսական անհրաժեշտության դեպքում, արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակի խիստ հսկողությամբ։

Օքսֆորդի համալսարանի հետազոտողներն ապացուցեցին, որ կորոնավիրուսային հիվանդության ծանր ձևերի ժամանակ դեքսամետազոնը զգալիորեն նվազեցնում է մահացությունը (արհեստական շնչառության կարիք ունեցող հիվանդների մահացությունը նվազեցնում է մոտ 3 անգամ, իսկ թթվածնի կարիք ունեցող անձանց մոտ` 5 անգամ)։

Եթե խորամուխ լինենք անգլիացի հետազոտողների հայտարարության մեջ, դժվար չէ հասկանալ դեքսամետազոնի անփոխարինելի դրական ազդեցությունը COVID-19-ի ծանր ընթացքի ժամանակ, երբ անհրաժեշտ է օգտվել  արդեն իսկ զարգացող ցիտոկինային փոթորկի դեքսամետազոնային ընկճումից։

Պրեպարատը չի կարելի ընդունել անախտանիշ, թեթև, անգամ միջին ծանրության դեպքերում, երբ չկա արտահայտված բորբոքային պրոցես, այլապես դեքսամետազոնի կիրառումը ոչ միայն անարդյունավետ, այլև վնասակար դրսևորումներ կարող է ստանալ։ Ընկճելով իմուն համակարգը՝ դեքսամետազոնը կարող է թուլացնել վարակի հանդեպ պայքարելու օրգանիզմի սեփական ուժերը։

Այսպիսով, միայն փորձառու և գրագետ բժշկի որոշելիքն է հիվանդության զարգացման որ էտապում, որ հիվանդներին և ինչ դեղաչափով նշանակել դեքսամետազոն։

Փետրվար-մարտ ամիսներին COVID-19-ի բուժման հարցում հակամալարիային պրեպարատների «փրկարար» դերը թմբկահարելուց հետո ԱՀԿ-ն ստիպված եղավ վերջին օրերին հանդես գալ հայտարարությամբ` այդ պրեպարատների պարզապես անարդյունավետ, հաճախ` վնասակար և մահացու կողմնակի ազդեցությունները հաշվի առնելով։

Համոզված եմ, որ լուրջ ռեանիմատոլոգների և էնդոկրինոլոգների գրագետ եզրակացությունը դեքսամետազոնի կիրառման վերաբերյալ չի ուշանալու։

Զգուշացնում եմ`

անախտանիշ, թեթև կորոնավիրուսային հիվանդների, ինչպես նաև կանխարգելիչ նպատակով պրեպարատի ընդունումն անթույլատրելի է։

Չափազանց մեծ զգուշություն ցուցաբերել նյութափոխանակության խանգարումների, շաքարային դիաբետի առկայության դեպքում դեքսամետազոն նշանակելիս։

Բժիշկ Վահան Վարդապետյան

Տպել
31642 դիտում

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ․ Նիկոլ Փաշինյանը հանդես է եկել զեկույցով

Հրդեհ է բռնկվել ռեստորաններից մեկի ծխատարում

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված ուսուցիչների օժանդակության ծրագրի գործողության ժամկետը երկարաձգվել է

ԱԳՆ-ում քննարկվել են Բրյուսելի եռակողմ հանդիպման ընթացքում ձեռք բերված պայմանավորվածություններին վերաբերող հարցերը

«Ակադեմիական քաղաք» ծրագիրը քննարկվել է մարզերում գործող ՀՀ պետական բուհերի ռեկտորների հետ

Բռնցքամարտի ԵԱ․ Բարեղամ Հարությունյանը եզրափակչում է

Կստեղծվի և կներդրվի թանգարանների Էլեկտրոնային տոմսերի միասնական ավտոմատացված համակարգ

Այն ինչ տեղի ունեցավ 1915-ին, չկանխվեց և պատճառ դարձավ նմանատիպ իրադարձությունների կրկնությանը շատ երկրներում․ նախագահ

Մենք «ՈՒԱԶ»-ով չենք մտել ժողովրդի մեջ, չորս տարեկան թևը կոտրած երեխա էր սպասում. հարցազրույց Տավուշի ԵԿՄ նախագահի հետ

Եգիպտոսն Իսրայելին է փոխանցել մեկ տարով հրադադարի մասին ՀԱՄԱՍ-ի առաջարկը

Երևան-Գյումրի ճանապարհին բեռնատարներ են բախվել․ «ԶԻԼ»-ը կողաշրջվել է

2․5 գյուղի ավերակների վերադարձը միակողմանի չէ, քանի որ դրա դիմաց մենք Ադրբեջանից լուրջ խաղաքարտ ենք ստանում․ Իոաննիսյան

Ազգային ժողովը Ռուսաստանի Դաշնությունից նամակ չի ստացել

Դանիական պատվիրակությունը Գորիսում ԵՄ դիտորդական առաքելության հետ պարեկություն է իրականացրել

Ժողովուրդը շատ լավ է հասկանում, թե իր շուրջն ինչ է տեղի ունենում, փողոցում գտնվողները արդյունքի չեն հասնելու. Մկրտչյան

«Օրենքով գող»-ը ակումբներից մեկում վիճաբանել, հայհոյել է, հարվածներ հասցրել մեկ անձի․ նրան մեղադրանք է ներկայացվել

Աբովյանի կամրջի հարևանությամբ մեքենաներ են բախվել

Ռուբեն Վարդանյանը դժկամությամբ, բայց համաձայնել է ընդհատել հացադուլը․ նրան թույլ են տվել խոսել կնոջ հետ

Սանոսյանն ու Կոպիրկինը ԱԷԿ-ի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման երկարաձգման աշխատանքների վերաբերյալ հարցեր են քննարկել

Ալեն Սիմոնյանն ու Դըվինազը մտքեր են փոխանակել անվտանգային և տնտեսական դիվերսիֆիկացման հնարավորությունների շուրջ

Ալագյազում Մալխաս և Ռոման Ամոյանների անվան նոր մարզադպրոց կկառուցվի

Փոխվարչապետն ու Իրանի դեսպանն անդրադարձել են սահմանազատման գործընթացի վերջին զարգացումներին

Նոյեմբերյան-Բագրատաշեն ճանապարհը փակած ակցիայի մասնակիցը ձերբակալվել է․ վերջինս հետախուզման մեջ է եղել

Զինծառայողը ականապայթյունային վնասվածք է ստացել

Միրզոյանը Սերբիայի ԱԳ նախարարի հետ հեռախոսազրույցում ընդգծել է Հարավային Կովկասում հարատև խաղաղության կարևորությունը

Կորոնավիրուսի ժամանակ 829 կեղծ պատմագրի հիման վրա Առողջապահության նախարարությունից հափշտակվել է 263 մլն 480 հազար դրամ

Ռեստորանի մոտ մեքենաներ են բախվել․ դրանցից մեկը դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց, բախվել օբյեկտներից մեկի պատին

Հիմա հեշտ է պառկել ասֆալտին ու ցույց տալ, թե փրկում եք հայրենիքը․ Սաֆարյանը՝ ԱԺ նախկին գործընկերներին

Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 20 սահմանային սյուն է տեղադրվել

ԱԺԲ-ի հանրահավաքի ժամանակ բռունցքով ոստիկանության ծառայողի գլխին հարվածած կինը ձերբակալվել է

Հակոբ Արշակյանը Սիրիայի Ժողովրդական ժողովի փոխնախագահին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը

Պապոյանն ու ՌԴ դեսպանը քննարկել են Վերին Լարսով Վրաստանից Ռուսաստան տանող ճանապարհով բեռնափոխադրումների խնդիրները

Տաքսու մեջ ծխելու հետ կապված վեճի ժամանակ ուղևորը քիմիական նյութ է փչել վարորդի դեմքին․ վերջինս այրվածքներ է ստացել

Հնդկաստանի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Հայաստանին զենք մատակարարելու վերաբերյալ Ադրբեջանի քննադատությանը

ՄԻՊ արագ արձագանքման խմբեր են մեկնել Ոստիկանության բաժիններ՝ այսօր բերման ենթարկված անձանց տեսակցելու համար

Դոլարն էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 25-ին

«Խաղաղության խաչմերուկը» Հայաստանի տեսլականն է դեպի խաղաղություն. Սիմոնյանը՝ Սիրիայի խորհրդարանի փոխխոսնակին

Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև եռակողմ պայմանավորվածությունները շարունակում են մնալ արդիական. Զախարովա

Կարծում եմ՝ պետք է քննարկենք այդ հարցը․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Ադրբեջանից Հայաստան գազ ներկրելու՝ Իլհամ Ալիևի առաջարկի մասին

ՀՀ-ն ԱՄՆ-ին է հանձնել հետախուզման մեջ գտնվող ամերիկացուն