«Այսօր սովորում ենք ոչ միայն լավ պաշտպանվել, այլեւ հարձակողական եւ նախահարձակ գործողությունների ենք պատրաստվում»

ՀՀ պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը 2 շաբաթ առաջ անդրադարձել է պաշտպանության ոլորտի եւ զինված ուժերի զարգացման առաջնահերթություններին։

Տոնոյանը կարեւորել է առաջին հերթին կրթությունը՝ ընդգծելով, որ պետք է մշտապես սովորել եւ միշտ նախաձեռնող լինել։

Նախարարը նշել է անհատական մարտունակության գործոնի կարեւորության մասին. «Յուրաքանչյուր օղակում հրաման ստանալիս եւ կատարելիս զինծառայողը պետք է վստահ լինի, որ այն համակողմանիորեն գնահատված եւ հաշվարկված է, որ այն ստանում է ճիշտ պահին ու ժամանակին, եւ այն համապատասխանում է իր մարտական կարողություններին»: Անդրադարձ է եղել նաեւ սոցիալական համակարգի արդիականացմանը։ Նա ընդգծել է, որ դեռեւս չի հաջողվել արմատախիլ անել այնպիսի երեւույթները, ինչպիսիք են միջանձնային հարաբերություններում առկա մերժելի բարքերը։

«Հայկական ժամանակ»-ը բանակի ներկայիս վիճակի եւ մարտահրավերների մասին զրուցել է ՀՀ ՊՆ Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարանի՝ մարշալ Բաղրամյանի անվան հրամանատարաշտաբային ֆակուլտետի ունկնդիրներ, փոխգնդապետ Արսեն Ստեփանյանի եւ մայոր Վազգեն Սահրադյանի հետ։

-Պարոնա՛յք սպաներ, կարծում եմ՝ ուսումնասիրել եք նախարար Դավիթ Տոնոյանի ծրագիրը։ Սպան դա կարդալով գիտակցո՞ւմ է իր դերը դրա իրագործման հարցում։

Ստեփանյան.- Նախարարի տեսլականի մի մասը վերաբերում է կրթությանը, կրթված եւ ինքնուրույն որոշում կայացնող հրամանատարին։ Թե՛ մեր նախարարը, թե՛ գլխավոր շտաբի պետը նույն պատկերացումներն ունեն զինված ուժերի վերաբերյալ։ Այսօր առաջին հերթին կարեւոր է ռազմական համալսարանի գործոնը։ Այստեղ մենք սովորում ենք այն, ինչը պրակտիկայում կիրառելու ենք եւ ոչ թե այն, ինչն արտերկրում բոլորը սովորում են։

Սահրադյան.- Պաշտպանության նախարարի տեսլականը շատ արդիական է։ Շատ կարեւոր դրույթներ կան այնտեղ, թե՛ բանակի ներկայիս վիճակի, թե՛ բանակաշինության վերաբերյալ։ Ամենակարեւոր դրույթները, որը պետք է մենք՝ որպես սպաներ շատ լավ հասկանանք, այն է, որ սպան պետք է լինի արհեստավարժ, ավելի խելամիտ, կարողանա ինքնուրույն կատարել բազմաթիվ խնդիրներ, տիրապետի ռազմական տեխնիկային, կարողանա փոքր խմբերով՝ բարձր արագաշարժությամբ տեխնիկաներով կատարել մեծ խնդիրներ։ Կարեւոր է ոչ միայն ինտելեկտուալ եւ ինքնուրույն որոշումներ կայացնող սպաներ կամ զինծառայող պատրաստելը, այլեւ բանակի զարգացման հետագիծը։ Նախարարը շեշտադրում է արել, որ պետք է վերջապես զարկ տալ ժամանակակից տեխնոլոգիաներին, իսկ պատրաստված սպան պետք է կարողանա տիրապետել դրանց։

- Այսօր բանակի առաջ ծառացած հիմնական խնդիրները եւ մարտահրավերները որո՞նք են։ Մեր սպայական եւ զինվորական կազմը ի զորո՞ւ է այդ մարտահրավերներն ամբողջությամբ հաղթահարել։

Սահրադյան.- Նախ պետք է հասկանանք, որ աշխարհում զարգացող սպառազինությունը, անընդհատ փոխվող մարտական տեխնիկան չեն կարող ազդեցություն չունենալ մեր զինված ուժերի վրա։ Բայց կարող եմ մի բան ասել, թե՛ ներկայիս ձեռք բերվող սպառազինությունը, թե՛ մեր մարտական պատրաստության կազմակերպման նորամուծությունները բերում է նրան, որ մենք կարողանանք  բոլոր խնդիրները լուծել։ Այսինքն մեր բանակը՝ պատրաստ է լիարժեքորեն կատարել իր առջեւ դրած խնդիրը։

Բացի այդ, թե՛ գլխավոր շտաբի պետը, թե՛  նախարարը չեն սահմանափակվում միայն պաշտպանողական գործողություններով։ Այսօր մենք սովորում ենք ոչ միայն լավ պաշտպանվել, այլեւ արդեն իսկ սկսում ենք նորմալ հարձակողական եւ նախահարձակ գործողությունների պատրաստվել, որոշումներ ընդունել, ղեկավարման համակարգ սովորել։

- Ի՞նչ եք կարծում, ձեռք բերվող զինատեսակների առումով Հայաստանն աշխարհին համաքա՞յլ է ընթանում։

Սահրադյան.- Նոր զինատեսակները, որոնք ձեռք են բերվել՝ թե՛ հակաօդային պաշտպանության, թե՛ ավիացիայի համար, շատ համահունչ են մեր բանակի զարգացմանը։ Գնումները կատարվում են ժամանակակից պահանջներով որ հակառակորդին կարողանանք ոչ միայն դիմակայել, այլեւ արժանի հակահարված տալ։ Նախադրյալներ են ստեղծվում համազորային մարտում հաջողության հասնելու, օդային գերակայության հասնելու։

- Ժամկետային զինծառայող եւ սպայակազմ հարաբերություններն այս պահին ինչպիսի՞ որակական հարթության վրա են եւ ի՞նչ փոփոխության կարիք կա այստեղ։

Սահրադյան.- Խնդիրը շատ ժամանակ ոչ թե շարքային զինծառայողի կամ սպայի մեջ է, այլ թե իրականում այդ ամենն ինչպես է ներկայացվում հասարակությանը եւ թե ինչպես է հասարակությունն ընդունում այդ հարաբերությունները։ Սպան ու շարքայինը մեծ մասամբ իրար հետ են անցկացնում՝ նույն զորամասում, նույն զորանոցում, իրար հետ հաց են կիսում։ Այսինքն՝ իրար հասկանում են եւ մի ընտանիք են դառնում։ Ընտանիքում միմյանց հասկանալը այլ ձեւ է, իսկ հասարակությունը դա լրիվ այլ կերպ է պատկերացնում։

Ստեփանյան.- Հասարակությանը միշտ ներկայացնում են զինվորի արարքը՝ մոռանալով սպայի գործոնը, արած աշխատանքներն ու խնդիրը։ Չէ՞ որ այդ զինվորին դաստիարակողը, կրթություն տվողը նույն սպան է։ Ոչ մի սպա չի ցանկանա, որ իր զինվորը լինի ոչ գրագետ կամ խնդիրներ ունենա մարտական առաջադրանքներ կատարելիս։ Սպա-զինվոր հարաբերությունները նույնն է, ինչպես հայկական օջախներում, երբ տղամարդը տղա երեխա է ունենում։ Ո՞վ կուզի, որ իր երեխան վատ շրջապատում լինի, վատ հարաբերություններ ու գիտելիքներ ունենա։ Հասարակությունը միշտ ներկայացրել է զինվորի գործողությունները, իսկ քննադատության է արժանացել սպան։ Մենք ուզում ենք, որ դեպքը կամ արատավոր խնդիրները հասարակությանը ճիշտ ներկայացվեն, այդ դեպքում հասարակություն-սպա կամ հասարակություն-զինվորական հարաբերությունները լավ վիճակում կլինեն։

- Սոցիալական տարբեր ծրագրեր են իրականացվում սպաների համար։ Սպա դառնալու ցանկություն ունեցողների համար դրանք լրացուցիչ խթան կարո՞ղ են հանդիսանալ։ Կխնդրեի նաեւ նշեք, թե ինչո՞ւ եք որոշել սպա դառնալ։

Սահրադյան.- Դպրոցական տարիներին նախնական զինվորական պատրաստություն առարկան էի ուսումնասիրում։ Շատ լավ զինղեկ եմ ունեցել, շատ ենք քննարկել զինվորական ծառայությունը, գործը։ Զենքեր եւ համազգեստներ էի սիրում։ Սիրելով եւ նվիրվելով այդ ամենին, հասկացա, որ զինվորական գործը բոլոր գործերից ամենալավն է, ամենապատվավորն է, ամենապատասխանատուն է, եւ ամենակարեւորը մեր հայրենիքի պաշտպանությունը մեր բոլորիս սուրբ պարտքն է։ Իսկ եթե ունես հայրենասիրություն՝ կարող ես լինել լավ զինվորական, լավ սպա եւ ոչ թե ուղղակի որպես աշխատանք անել, այլ որպես սրբազան պարտք։

Ստեփանյան.- Կարելի է ասել՝ մանուկ հասակից եմ սիրել զինվորականությունը։ 15 տարեկանից սովորել եմ Տիգրան Մեծի անվան ռազմամարզական վարժարանում։ Միշտ մտածել եմ ոչ թե բարձրաստիճան սպա դառնալու, այլ իմ պարտքը, իմ գիտելիքները մեր պետականության եւ պետական սահմանների պաշտպանությանը ներդնելու մասին։ Իմ ծնողն էլ է Արցախյան պատերազմին մասնակցել։ Այդ ոգեւորությամբ ես էլ եմ ցանկացել շարունակել իմ ծնողների, ավագ եղբայրների գործը եւ առ այսօր ես անելիք ունեմ մեր զինված ուժերում՝ ե՛ւ բանակաշինության ե՛ւ պետական սահմանների պահպանության գործում։

Սահրադյան.- Ձեր թույլտվությամբ, որպես սպա մի բան էլ կուզեմ ասել. ներկայիս պաշտպանության նախարարի եւ գլխավոր շտաբի պետի մոտեցումներն ու տեսլականները սպայակազմին շատ պարտավորեցնող են։ Համեմատենք մեր բանակը, մարդու մարմնի հետ, որը ղեկավարվում է գլխի կողմից։ Բնականաբար, երբ գլխի 2 կիսագնդերը աշխատում են համարժեք, նրանց միջեւ կապը փոխկապակցված ու իդեալական է՝ ինչպես ներկայիս նախարարի եւ ԳՇ պետի միջեւ է ու կարող եմ ասել, որ ուղղակի հնարավոր չէ նրանց հրամանները չկատարվեն որեւէ սպայի կամ զինծառայողի կողմից։